Knoop Zuid heeft al een hele geschiedenis achter zich. In het kader van de plannen voor de Ring werd deze knoop al meermaals herzien. Zowel de stad Antwerpen als de Vlaamse overheid werkten reeds concepten uit voor een herstructurering van deze knoop. AWV stelde Arcadis aan om het concept voor de knoop scherp te stellen en uit te werken tot een infrastructuurontwerp, onderbouwd vanuit modeldoorrekeningen. Parallel aan dit proces stelde de stad Antwerpen tvMAKH aan (collegebesluit van 18 december 2015, jaarnummer 10649) om ook het multimodale bereik te optimaliseren en de ruimtelijk-stedenbouwkundige impact van deze knoop uit te werken. De wisselwerking tussen beide ontwerpprocessen leidde tot een integraal ontwerp met een voorkeursconcept voor de knoop en een schetsontwerp voor de ruime omgeving. Dit schetsontwerp integreert de disciplines landschap, ecologie, stedenbouw, leefbaarheid, infrastructuur en multimodaliteit. De ambitienota vertaalt het schetsontwerp naar de stedelijke ambities voor 'Knoop Zuid' vanuit deze verschillende disciplines. Nu een gezamenlijk en geïntegreerd ontwerp na een lang proces vorm krijgt, lijkt het goed hierover afspraken te maken naar aanleiding van andere lopende processen.
Verschillende partners zijn betrokken bij de herstructurering van de knoop. In de eerste plaats is AWV aan zet voor de verdere uitwerking van het infrastructuurontwerp. Daarnaast zijn ook De Lijn en de NMBS-groep belangrijke partners omwille van de aanwezigheid van het station Antwerpen-Zuid en verschillende tram- en buslijnen met een verknoping ter hoogte van de nieuwe busbuffer en het station. Naar deze verschillende partners toe is het handig om in één goedgekeurde nota de stedelijke ambities voor de verschillende disciplines te kunnen weergeven. Niet enkel in het kader van overleg met deze partners naar aanleiding van de herstructurering van de Spaghettiknoop is dit zinvol, maar ook in functie van andere lopende (of toekomstige) processen, zoals de ontwerpwedstrijd van de intendant voor de overkapping van de Ring en de vervolg-/ pilootprojecten in de Ringzone die hieruit voortvloeien. Het concept voor de knoop en het schetsontwerp voor de ruime omgeving werden in verschillende werkgroepen besproken met de ontwerpers van segment Zuid. Zij hebben deze geïntegreerd in hun ontwerp en hebben bekeken hoe deze plannen passen binnen het leefbaarheidsproject voor de Ring op zowel de korte als de lange termijn. Ook voor de omringende projecten (onder andere Blue Gate Antwerp, Nieuw Zuid, site E. Vloorsstraat en Kaaien) kan de ambitienota relevante informatie zijn.
In dit collegebesluit ligt daarom de ambitienota 'Knoop Zuid' voor met hierin enkele principiële ambities vanuit de disciplines landschap, ecologie, stedenbouw, leefbaarheid, infrastructuur en multimodaliteit voor deze knoop.
De heraanleg van de ‘spaghettiknoop’ is één van de projecten uit het Masterplan 2020. Nieuwe ontwikkelingen op vlak van veiligheid, regelgeving en stadsontwikkeling vragen de volledige heraanleg van de huidige zuidelijke verkeersknoop van de R1 (de zogenaamde ‘spaghettiknoop’) ter hoogte van de Kennedytunnel.
De opmaak van het schetsontwerp voor 'Knoop Zuid' werd parallel uitgewerkt met het infrastructuurontwerp voor de herstructurering van de knoop. Dit verkeerskundig ontwerp werd uitgewerkt door Arcadis in opdracht van het Agentschap Wegen en Verkeer Antwerpen (AWV). Een geïntegreerde benadering van zowel infrastructuur als landschap en stedelijke ontwikkeling, met een goede wisselwerking in het ontwerpproces, kwam tot stand. Naast mobiliteit kwamen bij het uitwerken van het schetsontwerp ook de disciplines stedenbouw, landschap, ecologie, leefbaarheid en multimodale bereikbaarheid aan bod. Deze werkwijze sluit aan bij het leefbaarheidsproject voor de Antwerpse Ring van de intendant dat momenteel lopende is.
Het schetsontwerp kwam tot stand door een multidisciplinaire studie uitgevoerd door tvMAKH, met naast stedenbouwkundigen eveneens ecologen, landschappers en verkeerskundigen aan boord. Er werden verschillende werkrgoepen georganiseerd waarin verschillende diensten en bedrijven van de stad Antwerpen vertegenwoordigd waren, alsook de belangrijkste externe partners (AWV, het Departement Mobiliteit en Openbare Werken (MOW), Arcadis en team intendant).
Het college neemt kennis van het studiewerk van tvMAKH dat geleid heeft tot de ambitienota Knoop Zuid.
Het college keurt de ambitienota Knoop Zuid goed.