2017_CBS_04941 - Groene Singel. Singel Noord. Kade Lobroekdok - Voorontwerp. - Goedkeuring

Bestaande situatie

Vandaag liggen de kades er verlaten bij. Recent werden de kades grondig opgeruimd (sluikstort, overwoekerd groen). Enkel in het zuidelijke deel worden de kades nog actief gebruikt door de aanwezige bedrijven. Ze gebruiken deze ruimte om te laden en te lossen, alsook om te parkeren. Het parkeren gebeurt op een zeer organische manier, zonder structuur. Langsheen het water, op de kaderand, wordt ter hoogte van de bedrijven ook geparkeerd. Een belangrijk aandachtspunt is ook het vrachtverkeer dat rondom de bedrijven rijdt. Dit vraagt de nodige ruimte om bochten te kunnen nemen. In het noordelijke deel worden de kades veel minder gebruikt als parkeerplaats bij de aanwezige functies. 

De kades kennen gemiddeld een breedte (van kademuur tot gevel) van 11 meter. 

Uitgangspunten voorontwerp

• aangezien het finale eindbeeld van een volledige heraanleg van de kades vandaag niet realistisch is omwille van eigendommen, huidige gebruikers en budget, wordt ingezet op de heraanleg van de eerste meters vanaf de kademuur. Hier wordt een comfortabel wandelpad voorgesteld, als alternatief voor het (smallere) voetpad langs de Slachthuislaan aan de zijde van het Lobroekdok. Concreet gaat het om een wandelpad van drie meter breed;
• omwille van de veiligheid langsheen het water, worden de richtlijnen die zijn opgemaakt vanuit de Scheldekaaien, gehanteerd. Deze stellen dat tussen de wandelzone en het water een zone in een ruwer materiaal moet worden aangelegd om de aanwezigheid van het water te markeren en te vermijden dat mensen tot vlak tegen het water lopen. Daarom wordt een zone van 60 centimeter ruwe (bestaande) kasseien voorzien, tegen de kademuur. De bestaande bolders worden in deze zone herplaatst. Om deze zone te accenturen worden ook de verlichtingspalen en reddingsboeien geplaatst in deze zone;
• brandweerwagens dienen steeds doorgang te hebben langsheen de kade en vragen hiervoor een vrije doorgang van vier meter. Wanneer in dat geval een fysieke scheiding tussen het wandelpad en 'rijweg' zou worden voorzien, zou dat betekenen dat bij een nodige vrije doorgang van vier meter, de resterende ruimte nog slechts zeven meter breed is. Dit is onvoldoende voor de draaicirkels van de vrachtwagens, gecombineerd met het langsparkeren langs de bedrijfsgebouwen. Daarom werd geopteerd om geen fysieke scheiding over een continue lengte aan te brengen. Parkeren op het wandelpad zal evenwel ontmoedigd worden; 
• waar vandaag opportuniteiten zijn, worden de kades vergroend. Door het invullen van de braakliggende zone ter hoogte van de Kalverstraat als tijdelijke parking, tijdens en na heraanleg Slachthuislaan, kan deze zone niet volledig vergroend worden. Er werd evenwel gezocht naar opportuniteiten op een kleinere schaal. Van zuid naar noord gaat het om: 
• zone achter gebouw Bernaerts: dit gebouw werd verlaten door de Scheepshersteller Bernaerts en werd tijdelijk verhuurd met een jaarlijks opzegbaar contract. Binnen een begeleidingsopdracht naar tijdelijke invullingen voor Slachthuissite / Noordschippersdok / Lobroekdok zal gekeken worden naar mogelijkheden van tijdelijke invullingen van dit gebouw. De zone achteraan kan dan mee ingezet worden als terras;
• zone achter de tijdelijke parking;
• footprint voormalig havenkapiteinshuisje;
• afwerken rand percelen gebruikt door Kras vzw en de groendienst;
• voormalige loskade achter loods. 

Uitgangspunt bij deze zones is dat wordt verder gebouwd op aanwezige relicten en grenzen van oude of af te breken gebouwen. Deze groene zones worden ingericht als groene stapstenen. Hun ecologische functie is dan ook van belang bij de keuze van beplanting. 

Om conflicten met fietsers en voetgangers langs de Slachthuislaan te vermijden, wordt een circulatieschema voor het verkeer rond de bedrijfsgebouwen voorgesteld. Hierbij zal slechts één uitrit worden voorzien ter hoogte van de doorsteek tussen Slachthuislaan 21 en 23.

Aandachtspunten

Het voorontwerp kent nog een aantal aandachtspunten die verder moeten uitgeklaard worden:

• momenteel wordt op de kades, voornamelijk in het zuidelijk deel ter hoogte van de bedrijven, overdag veel geparkeerd. De meeste parkeerplaatsen bevinden zich tussen of vlak langs de gebouwen. Op zone vlak langs de kade is dat beperkt tot een 20-tal wagens. Dit zou na heraanleg niet meer mogelijk zijn. Deze parkeerplaatsen worden gecompenseerd op de tijdelijke parking ter hoogte van de Slachthuislaan. Deze parking telt 91 plaatsen, waarvan 59 ter compensatie van plaatsen die verdwijnen op de Slachthuislaan. Dit betekent dat een surplus van 32 parkeerplaatsen beschikbaar wordt, wat volstaat om het aantal plaatsen dat naast de waterkant verdwijnt, te compenseren;
• momenteel kennen de kades een onduidelijk statuut, met name privaat eigendom van de stad Antwerpen (met kadasternummer) maar met publiek karakter. Aangezien de uiteindelijke inplanting van de nieuwe gebouwen, in het kader van de herontwikkeling van Slachthuissite / Noordschippersdok / Lobroekdok, niet exact gekend is, is vandaag ook nog niet duidelijk waar de grens tussen privaat en publiek domein zal liggen. Daarom is het niet raadzaam de volledige kades nu al het statuut van openbaar domein te geven. Voor het wandelpad kan dit evenwel wel worden overwogen;
• de kademuur is ter hoogte van de voormalige scheepshersteller verzakt. Op termijn moeten hier mogelijks werken aan uitgevoerd worden. Pas na de sanering van het dok, zal een grondige inspectie kunnen gebeuren (voorjaar 2018);
• qua materialisering schrijft het Beeldkwaliteitplan Groene Singel de (gezaagde) kassei voor voor de kades. Omwille van de mogelijke werken aan de kademuur en omwille van budget wordt in deze fase overwogen om als alternatief te werken met grote betonplaten (2x2 meter en 2x1 meter). Deze kunnen nadien gerecupereerd worden bij heraanleg van de volledige kades of in andere projecten.

Heraanleg Slachthuislaan

De huidige inrichting van de Slachthuislaan is verouderd en dient opnieuw aangelegd te worden. Dit gedeelte van de Singel is de missing link tussen de projecten IJzerlaan en Noordersingel, die beide volgens het profiel "Groene Singel" werden ontworpen en uitgevoerd zullen worden. De Slachthuislaan zal van gevel tot gevel worden heraangelegd. Het college keurde op 22 april 2016 (jaarnummer 3287) het definitief ontwerp goed, en op 16 december 2016 (jaarnummer 10989) het bestek.

Het nieuwe profiel van de Slachthuislaan bevat, omwille van de beschikbare ruimte, een smal voetpad aan de zijde van het Lobroekdok (circa 1,70 meter - 1,80 meter). In het meest zuidelijke deel is dit voetpad slechts 1,50 meter breed. 

Bij de goedkeuring van het concept van de Slachthuislaan (18 december 2015, jaarnummer 10651) adviseerde het Coördinatieoverleg Openbaar Domein (7 december 2015) om de delen van de kade die in eigendom zijn van de stad Antwerpen al mee aan te leggen als publiek domein met een groene wandelboulevard langs het water zodat de voetgangersstromen naar onder andere Sportpaleis geoptimaliseerd worden. Het is ook al mogelijk om één grotere groenzone aan te leggen op de dokken ter hoogte van de Kalverstraat. Dit kan het begin zijn van een kwalitatieve ontwikkeling en opwaardering van de kadezone naast het Lobroek. De bedoelde grotere groenzone is op het plan van de Slachthuislaan echter ingericht als een tijdelijke parking ter compensatie van de parkeerplaatsen die zullen verdwijnen bij de heraanleg van de Slachthuislaan. Het voorstel van de kades is finaal ook niet mee opgenomen in de definitieve plannen van de Slachthuislaan, wegens de strikt na te leven timing. 

Hetzelfde coördinatieoverleg adviseerde ook de erfontsluitingen van de bedrijven langs de kades op een veilige manier aan te leggen, zodat het toekomstig conflict tussen dubbelrichtingsfietspaden en erfontsluitingen minimaal kan zijn. Herinrichting van de kades is dus ook een opportuniteit voor de veiligheid van de fietsers.

Beeldkwaliteitplan Groene Singel

Masterplan Slachthuissite / Noordschippersdok / Lobroekdok

Op 23 september 2016 (jaarnummer 8171) keurde het college het voorontwerp masterplan Slachthuissite / Noordschippersdok / Lobroekdok goed. Door de definitieve sluiting van het stedelijk slachthuis in de Damwijk is de huidige bestemming van de Slachthuissite achterhaald. Vandaag ligt de site er grotendeels ongebruikt bij. Een herontwikkeling van deze site zou een enorme impuls zijn voor de gehele wijk. De herontwikkeling van de Slachthuissite vraagt ook een toekomstvisie voor de zone Noordschippersdok en de toekomstige invulling van de kade Lobroekdok. Het gehele gebied Slachthuissite/Noordschippersdok/Lobroekdok zal herontwikkeld worden tot een gemengd, kwalitatief en ontsluitbaar project met bestemming wonen, diensten, recreatie en bedrijvigheid. 

Het masterplan is opgebouwd uit een raamwerk van publieke ruimtes waarbinnen een flexibel bouwprogramma kan ontwikkeld worden. Een belangrijke ambitie van het plan is om de buurt naar het water te brengen. Om dat te bereiken, wordt de kade langs het Lobroekdok ingezet als belangrijke publieke ruimte, met name het noordelijk stuk van de kade. De herontwikkeling van de kade zal gefaseerd worden aangepakt. Het voorontwerp dat hier voorligt, is een eerste stap in de omvorming van de kade tot een kwalitatieve publieke ruimte. Op die manier kan de sociale controle op deze plek verhogen en kunnen problemen zoals sluikstort vandaag, vermeden worden.  

Het voor deze opdracht vereist budget is voorzien op doelstelling 1SMB040602A00000.

Met het collegebesluit van 6 maart 2015 (jaarnummer 1791) werden de bevoegdheden van de districtscolleges gecoördineerd. Artikel 10 bepaalt dat het districtscollege bevoegd is voor lokale straten en pleinen. Het district is niet bevoegd voor bovenlokaal openbaar domein. Artikel 285 van het Gemeentedecreet bepaalt dat de districtsraad een algemene adviesbevoegdheid heeft voor alle aangelegenheden die betrekking hebben op het district.

De kades Lobroekdok zijn momenteel geen publiek domein, maar privaat domein (eigendom van de Stad Antwerpen met een erfpacht van AG VESPA) met een publiek karakter.