2017_CBS_05377 - District Antwerpen. Droogdokkeneiland - Overdrachten en ruil gronden Havenbedrijf Antwerpen, Waterwegen en Zeekanaal NV en Vlaams Gewest. Tweede Aanpassing. Intrekking - Goedkeuring

De overdracht van het gebied Eilandje dient zo snel mogelijk gerealiseerd te worden, maar houdt wel rekening met lopende concessies, met nog aanwezige havenactiviteiten, met eventuele nieuwe stedelijke ontwikkelingen, met de mogelijkheden tot subsidiëring van bepaalde werken, met de bodemproblematiek, het bekomen van noodzakelijke OVAM attesten en met andere factoren die een rol kunnen spelen bij de timing van een herontwikkeling. De overdracht zal daardoor in fasen uitgevoerd worden, in stappen van logisch afgebakende ‘deelgebieden’ namelijk Oude Dokken, Montevideowijk, Cadixwijk, het Droogdokkeneiland, het Mexicoeiland, het Kempeneiland en het gebied Noorderlaan.

De overdracht van de gronden aan het Droogdokkeneiland zal plaatsvinden conform de fasering van de aanleg van het Droogdokkenpark en ontwikkeling van de Maritieme Site, en rekening houden met de werfzone Royerssluis.

In de eerste fase van de aanleg van het Droogdokkenpark zullen de stad Antwerpen en Waterwegen en Zeekanaal (W&Z) werkzaamheden uitvoeren in de volgende percelen, kadastraal omschreven: Antwerpen, 7de afdeling , Sectie G, (delen van) nummers 119/2, 119/3, 1463 en delen van 1467/3 L, 1477, 1478, 1479 X en zonder nummer de niet-kadastrale percelen die deel uitmaken van het openbaar domein, waaronder de straatbeddingen en kaaivlakten inclusief straatmeubilair, straatverlichting, enzovoort. De totale oppervlakte van dit projectgebied bedraagt ongeveer 29.639,00 m², zoals opgemeten door de afdeling landmeten en schatten van AG VESPA op 19 mei 2017, in het groen aangeduid dat als bijlage zal worden gevoegd aan huidig besluit.

De overdracht van het Havenbedrijf Antwerpen aan de stad Antwerpen gebeurt onder volgende voorwaarden:

• het Havenbedrijf Antwerpen draagt haar eigendommen in de vermeld projectgebied vrij en onbelast over aan de stad Antwerpen; 
• het terrein wordt overgedragen in de staat waarin het zich bevindt;
• de toegang tot site AWN dient gewaarborgd te zijn en blijven, ook voor uitzonderlijk transport;
• toegangen, poorten en omheining van het AWN die grenzen aan het overgedragen gebied, dienen uiteraard toegankelijk te zijn en vrijgehouden te worden;
• stad Antwerpen staat in voor leidingvergunningen in de zone die wordt overgedragen;
• stad Antwerpen staat in voor de coördinatie, kosten en lasten van eventuele verplaatsingen van leidingen t.g.v. de overdracht en de verdere ontwikkelingsplannen;
• stad Antwerpen zal instaan voor het onderhoud en beheer van de over te dragen zone;
• bij vernieuwing van de Royersluis zal er een leidingenzone worden voorzien tussen Kattendijkbrug richting Royersluis.  Zo zal in latere fase, na overdracht van de noordelijk gelegen terreinen, in verder overleg met SA ook rekening moeten worden gehouden met de eventuele boringzone’s (boringzone, opstelzone/lay down area) voor de mogelijke boring onder Royerssluis ter hoogte van de invaargeul van ROS;
• de aanwezige kabels in eigendom en/of beheer van het Havenbedrijf Antwerpen dienen te blijven behouden;
• AG VESPA en AMT maken de nodige afspraken omtrent het goede nabuurschap van de respectieve werfzones.

De praktische overdracht zal in onderling overleg tussen stad Antwerpen en Havenbedrijf Antwerpen plaatsvinden. 

Met betrekking tot de sanering van de bodem en het grondwater zorgt het Havenbedrijf voor de voorbereidende studie en bodemonderzoeken, attesten van de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) en de eventueel door OVAM opgelegde sanering die noodzakelijk zijn in functie van een grondoverdracht met theoretisch behoud van dezelfde bestemming (industriegrond, havenactiviteiten). De stad Antwerpen staat in voor de bijkomende sanering die verbonden is aan de nieuwe bestemming, bijvoorbeeld wonen, en voor eventueel grondverzet dat verbonden is aan de nieuwe ontwikkeling (bijvoorbeeld ondergrondse parking, kelders en funderingen).

Aansluitend aan deze overdracht van het Havenbedrijf Antwerpen aan de stad Antwerpen, zal een ruil plaatsvinden van de stad Antwerpen met het Vlaams Gewest alsmede een publiekrechtelijke eigendomsoverdracht aan Waterwegen Zeekanaal NV (W&Z) met oog op de werkzaamheden aan de kaaimuur. Het is de bedoeling dat W&Z beheerder wordt van het terrein dat geruild wordt met het Vlaams Gewest. De ruil en overdracht vinden plaats aan de hand van de volgende principes:

• de eigendomsgrens tussen het Vlaams Gewest, W&Z en de stad Antwerpen wordt vastgelegd op basis van de aan te leggen kaaimuur. W&Z en het Vlaams Gewest worden eigenaar van de grond waarop deze kaaimuur wordt aangelegd plus een strook van 25 tot 30 meter landinwaarts vanaf de kaaimuur, afhankelijk van de wijze van verankering van deze kaaimuur. Het is de bedoeling dat het Vlaamse Gewest de gronden die zij in eigendom verwerft in beheer geeft aan W&Z. W&Z geeft de terreinen vervolgens in (sub)concessie aan de stad Antwerpen;
• W&Z staat in voor de aanleg van de kaaimuur als waterkering (en gedeeltelijke financiering). Vanaf de voorlopige oplevering van de werken, zullen W&Z en de stad Antwerpen het beheer en onderhoud te hunne laste nemen. W&Z staat daarbij in voor het beheer en onderhoud van de nieuwe kaaimuren en het beheer van het dienstpad achter de kaaimuren. De stad Antwerpen staat in voor het onderhoud van het dienstpad achter de kaaimuren, het beheer en het onderhoud van het verhoogd parkgedeelte in de Belvedere en beheer en onderhoud van het nieuw aangelegde openbaar domein. Concrete afspraken en de details met betrekking tot het beheer en onderhoud zullen worden opgenomen in een door partijen goed te keuren beheerplan. Beheer betekent hier de herstellingen, het periodiek noodzakelijke nazicht met het oog op het behoud in goede toestand. Onderhoud betekent hier de dagelijkse werken, andere dan deze die onder beheer vallen, en het gebruik van het gebied verzekeren;
• hiertoe zal W&Z de bovengrond in (sub)concessie geven aan de Stad Antwerpen waarbij de aanleg van het Droogdokkenpark en het dagelijks beheer ervan wordt toevertrouwd aan de stad Antwerpen. W&Z zal hiervoor een symbolische vergoeding aanrekenen;
• de ruil gebeurt met gesloten beurzen. De overdracht aan W&Z geschiedt kosteloos.

De toepassing van deze principes leidt tot een nieuwe eigendomssituatie waarbij een eerste eigendomsoverdracht plaatsvindt tussen het Havenbedrijf Antwerpen en de stad zoals opgetekend op het opmetingsverslag getiteld "Overdracht Haven > Stad" van 19 mei 2017. Vervolgens vindt een publiekrechtelijke eigendomsoverdracht plaats tussen de stad en W&Z zoals opgetekend op het opmetingsverslag getiteld "Overdracht Stad > W&Z" van 23 mei 2017 en een ruiling tussen de Stad en het Vlaams Gewest zoals opgetekend op het opmetingsverslag getiteld "Ruiling tussen Vlaams Gewest en Stad". In de toekomstige eigendomsstructuur behoort het lot in het blauw aangeduid op dit plan toe aan het Vlaams Gewest en zal beheerd worden door W&Z. Vermelde opmetingsplannen worden gevoegd als bijlage aan huidig besluit.

Huidig besluit betreft enkel de respectieve eigendomsoverdrachten. De bepalingen met betrekking tot de (sub)concessie van de bovengrond en onderhoud, zullen in onderling overleg worden verfijnd en opgenomen in de realisatieovereenkomst Deelproject Droogdokkenpark en voorwerp uitmaken van aparte besluitvorming.

AG VESPA zal de aanleg van het openbaar domein in dit project realiseren als gedelegeerd bouwheer van de stad Antwerpen. Na de heraanleg van dit openbaar domein worden deze gronden toegevoegd aan het openbaar domein van de stad Antwerpen.

Samenwerkingsprotocol Stad Antwerpen - Havenbedrijf Antwerpen

Bij gemeenteraadsbesluiten van 24 juni 1996 en 9 september 1996 werd het Havenbedrijf Antwerpen opgericht en werden de statuten respectievelijk goedgekeurd en gewijzigd. De artikelen 49 en 50 van de voormelde statuten regelden de overdracht van de goederen van de stad Antwerpen aan het Havenbedrijf Antwerpen. Deze overdracht had betrekking op alle goederen, roerende en onroerende, inclusief het openbaar domein, goederen van infrastructurele en suprastructurele aard, alsook de intellectuele rechten en erfdienstbaarheden. De overdracht van de goederen van de stad Antwerpen aan het Havenbedrijf Antwerpen werd verder geformaliseerd door middel van een authentieke akte, houdende opgave van de beschrijving en van de eigendomstitels van de onroerende goederen, verleden voor het aankoopcomité Antwerpen op 10 juli 1998, en verbeterd bij akte van 12 december 2003, eveneens verleden voor het aankoopcomité Antwerpen.

In de daaropvolgende jaren werden diverse beleidsmatige stappen gezet met betrekking tot de ontwikkeling van het Eilandje.

Het samenwerkingsprotocol tussen de stad Antwerpen en het Havenbedrijf Antwerpen werd in zitting van 16 februari 2009 (jaarnummer 197) door de gemeenteraad goedgekeurd. In dit protocol worden tussen de stad Antwerpen en het Havenbedrijf Antwerpen nieuwe afspraken gemaakt over de gebiedsafbakening van het Eilandje, over de herbestemming en ontwikkeling van het gebied, over de aansturing van de ontwikkeling, over de wijze en de timing dat de overdracht van het gebied zal geschieden, over het concessiebeleid op het gebied, over de baten en lasten die met de overdracht en de herontwikkeling gepaard gaan en tenslotte over de overdracht en het beheer van de dokken en de bijbehorende infrastructuur.

Masterplan Scheldekaaien

In 2005 keurde de Vlaamse regering het geactualiseerde Sigmaplan goed, waarin bepaald wordt dat de waterkering ter hoogte van de stad Antwerpen van 8,35 meter Tweede Algemene Waterpassing (TAW) tot 9,25 meter TAW wordt opgehoogd om de stad Antwerpen in de toekomst te blijven beschermen tegen overstromingen. Op 9 juli 2010 (jaarnummer 8556) keurde het college het Masterplan Scheldekaaien goed. Het Masterplan Scheldekaaien vormt het richtinggevend document voor alle uitvoeringsprojecten bij de heraanleg van de Scheldekaaien. In het Masterplan Scheldekaaien krijgt het Droogdokkeneiland een bestemming als grootstedelijk park en uitwaaiplek.

RUP Droogdokkeneiland

Het gemeentelijk ruimtelijk uitvoeringsplan (RUP) Droogdokkeneiland werd door de gemeenteraad definitief vastgesteld op 23 september 2013 (jaarnummer 528) en werd vervolgens door de deputatie goedgekeurd op 28 november 2013. Het RUP voorziet een bestemmingswijziging in het projectgebied van KMO-zone naar gebied voor gemengde functies, groen en centrumfuncties. Deze bestemmingswijziging was noodzakelijk om het Droogdokkenpark te kunnen realiseren.

Uitvoeringsproject Droogdokkenpark

Op 19 november 2010 (jaarnummer 14260) keurde het college de projectdefinitie voor het Droogdokkenpark goed. Op 15 juli 2011 besliste de raad van bestuur van AG Stadsplanning om de studieopdracht voor het ontwerp en de uitvoering van de inrichting van het Droogdokkenpark aan de Tijdelijke Vereniging Van Belle & Medina architects en Vogt Landscape Architects te gunnen. De toekenning van deze studieopdracht gebeurde via de procedure van de Open Oproep van de Vlaamse Bouwmeester.

Op 29 november 2013 (jaarnummer 12152) nam het college kennis van het tussentijds ontwerp van het Droogdokkenpark en werd kennis genomen van een aantal sleutelkwesties voor de opmaak van het definitief ontwerp. Het college besliste de Droogdokkenweg als ontsluitingsstructuur voor het Droogdokkeneiland in te richten en besliste om het beschikbare budget terug te schroeven waardoor een gefaseerde aanleg noodzakelijk werd. Het college keurde op 29 januari 2016 het definitief ontwerp goed (jaarnummer 681).

Op 23 september 2016 keurde de raad van bestuur van AG VESPA de realisatieovereenkomst voor het Droogdokkenpark tussen AG VESPA en Waterwegen en Zeekanalen NV (W&Z) goed. Op 19 december 2016 keurde de raad van bestuur van AG VESPA het gunningsverslag voor uitvoering van het Droogdokkenpark fase 1 goed. Op 30 januari 2017 werd hiertoe de stedenbouwkundige vergunning verleend. De werken voor Droogdokkenpark fase 1 zuhb gestart op 27 april 2017.

Droogdokkenpark - Fase 1a

In de eerste uitvoeringsfase zullen volgende onderdelen van het parkontwerp gerealiseerd worden:

• belvédère (waterkering en volledige inrichting van verhoogd parkgedeelte).
• parking op het noordelijk sluishoofd van Kattendijksluis.

Droogdokkenpark - Fase 1b

Na vrijgave terreinen Algemeen Werkhuis Noord (hierna AWN) zal het zuidelijk gedeelte van de huidige Droogdokkenweg heraangelegd worden als stadsweg geschikt voor uitzonderlijk vervoer en zal het plein als aansluiting tussen Belvedere en rijweg verder afgewerkt worden tot een stedelijk plein.

Droogdokkenpark - Fase 2

Tijdens de vernieuwingswerken van Royerssluis zal het noordelijk deel van de huidige Droogdokkenweg heraangelegd worden als stadsweg geschikt voor uitzonderlijk vervoer. Deze weg zal aansluiten op de nieuwe Siberiastraat.

Droogdokkenpark - Fase 3

Afhankelijk van de beschikbare budgetten en gekoppeld aan de vrijgave van werfzones voor Royerssluis, zal de Sigmadijk, het slikken- en schorrengebied en het parkgedeelte tussen Sigmadijk en de nieuwe Droogdokkenweg gefaseerd uitgevoerd worden in de volgende legislatuur.

Feitelijke overdracht droogdokkensite

Op 10 juni 2016 keurde het college het voorstel van aanpak en de werkwijze voor de overdracht van de Droogdokkensite (AWN-complex en Droogdokkenweg) goed (jaarnummer 5094). Het college keurde principieel goed dat 1 januari 2018 als datum wordt gekozen voor de overdracht van de Droogdokkensite.

Op 26 september 2016 keurde de gemeenteraad de eigendomsoverdracht aan vermelde voorwaarden goed (jaarnummer 607). Op vraag van Waterwegen en Zeekanaal NV (W&Z), werd deze regeling bij gemeenteraadbesluit van 20 januari 2017 op de volgende wijze aangepast (jaarnummer 79).

Aansluitend aan deze overdracht van het Havenbedrijf Antwerpen aan de stad Antwerpen, zou een ruil plaatsvinden van de stad Antwerpen met het Vlaams Gewest alsmede een publiekrechtelijke eigendomsoverdracht aan Waterwegen Zeekanaal NV (W&Z) met oog op de werkzaamheden aan de kaaimuur en het dijklichaam. Het was de bedoeling dat W&Z beheerder werd van het terrein dat geruild werd met het Vlaams Gewest. De ruil en overdracht vonden plaats aan de hand van de volgende principes:

• de eigendomsgrens tussen het Vlaams Gewest, W&Z en de stad Antwerpen werd vastgelegd op basis van de aan te leggen kaaimuur/dijklichaam. W&Z en het Vlaams Gewest werden eigenaar van de grond waarop deze kaaimuur/dijklichaam werd aangelegd plus een strook van 25 tot 30 meter landinwaarts vanaf de kaaimuur/dijklichaam, afhankelijk van de wijze van verankering van deze kaaimuur, overeenkomstig het plan van datum 22 december 2016 met nummer 07168p09. W&Z en het Vlaams Gewest werden tevens eigenaar van de gronden vanaf de dienstweg richting Schelde, overeenkomstig het plan van datum 22 december 2016 met nummer 07168p10.  Het was de bedoeling dat het Vlaams Gewest de gronden die zij in eigendom verwierf in beheer gaf aan W&Z. W&Z gaf de terreinen vervolgens in (sub)concessie aan de stad Antwerpen;
• W&Z stond in voor de aanleg van de kaaimuur/dijklichaam als waterkering (en gedeeltelijke financiering). Vanaf de voorlopige oplevering van de werken, zouden W&Z en de stad Antwerpen het beheer en onderhoud op de volgende wijze te hunne laste nemen. W&Z stond daarbij in voor het beheer en onderhoud van de buitendijkse natuur. De stad Antwerpen stond in voor het beheer en het onderhoud van het binnendijks park. Concrete afspraken en de details met betrekking tot het beheer en onderhoud zouden worden opgenomen in een door partijen goed te keuren beheerplan. Beheer betekende hier de herstellingen, het periodiek noodzakelijke nazicht met het oog op het behoud in goede toestand. Onderhoud betekende hier de dagelijkse werken, andere dan deze die onder beheer vallen, en het gebruik van het gebied verzekeren;
• hiertoe zou W&Z de bovengrond in (sub)concessie geven aan de stad Antwerpen waarbij de aanleg van het Droogdokkenpark en het dagelijks beheer ervan werd toevertrouwd aan de stad Antwerpen. W&Z zou hiervoor een symbolische vergoeding aanrekenen;
• de ruil gebeurde met gesloten beurzen. De overdracht aan W&Z geschiedde kosteloos.

De toepassing van deze principes leidde tot een eigendomssituatie die is opgetekend op het opmetingsverslag getiteld "Splitsingsplan ruiling tussen het Vlaams Gewest en Stad" van 22 december 2016. De overige bepalingen, waaronder de overdracht van Haven aan stad, bleven in dit besluit ongewijzigd. Deze gewijzigde eigendomssituatie zou op basis van de besluitvorming bij de stad Antwerpen, het Havenbedrijf Antwerpen en W&Z normaliter in de loop van de maand maart 2017 moeten worden opgenomen in respetieve notariële aktes. Wegens gewijzigde inzichten vanuit het Havenbedrijf Antwerpen en de afdeling Maritieme Toegang (AMT) van de Vlaamse overheid omtrent de werfzone Royersluis, achtte het Havenbedrijf en AMT het wenselijk om de overdracht van de gronden, voorzien in de respectieve besluitvorming, op te splitsen in een deel waar de Belvedere wordt voorzien en een deel dat nog onderdeel blijft van deze werfzone en thans dus niet kan worden overgedragen.

Het patrimonium van het Havenbedrijf Antwerpen dat zich binnen het projectgebied “Droogdokkenpark, fase1” bevindt, zal kosteloos en ‘vrij van lasten’ volledig aan de stad Antwerpen worden overgedragen. De kosten verbonden aan de akte zijn ten laste van de stad Antwerpen.

De overdracht van de stad Antwerpen aan W&Z geschiedt kosteloos en ‘vrij van lasten’. De kosten verbonden aan de akte zijn ten laste van W&Z. De ruil tussen de stad Antwerpen en het Vlaams gewest zal 'met gesloten beurzen' en 'vrij van lasten' plaatsvinden. De kosten verbonden aan de akte worden pro rata verdeeld tussen beide partijen. Partijen bekijken ook de mogelijkheid om de akte (kosteloos) te laten verlijden door de Vlaamse dienst Vastgoedtransacties.

De van het Havenbedrijf Antwerpen verworven gronden (oppervlakte: 29.639 m²) door de dienst Financiën/Boekhouding/Algemene Boekhouding te laten toevoegen aan entiteit 23727, met omschrijving "Droogdokkeneiland" op vastgoedklasse 220.000 voor een bedrag van 148.195,00 euro en vervolgens na de ruil met het Vlaams gewest gedeeltelijk (oppervlakte: 5074 m²) af te boeken voor een bedrag van 25.370,00 euro.

Conform de principes van huidig besluit, met name dat W&Z instaat voor de aanleg van de kaaimuur als waterkering (en gedeeltelijke financiering) en het beheer en structureel onderhoud van de kaaimuur, en dat de stad Antwerpen instaat het voor beheer en dagelijks onderhoud van het openbaar domein, zal AG VESPA een beheersovereenkomst tussen de stad en W&Z onderhandelen en in samenspraak met de betrokken stedelijke diensten ter goedkeuring voorleggen. In kader van de realisatie van deze principes zal W&Z de bovengrond in (sub)concessie geven aan de stad Antwerpen waarbij de aanleg van het Droogdokkenpark en het dagelijks beheer ervan wordt toevertrouwd aan de stad Antwerpen. W&Z zal hiervoor een symbolische vergoeding aanrekenen.

De kosten voor de stad met betrekking tot het beheer en onderhoud van de overgedragen delen dienen ten laatste bij de voorlegging van de overeenkomst tussen de stad Antwerpen en W&Z in beeld te worden gebracht.

Volgens artikel 43 §2, 12° van het Gemeentedecreet is de gemeenteraad bevoegd voor het stellen van daden van beschikking met betrekking tot onroerende goederen.

Artikel 4 §2.2 van de samenwerkingsovereenkomst met AG VESPA zoals goedgekeurd door de gemeenteraad op 26 mei 2015 (jaarnummer 284) dat bepaalt dat AG VESPA bevoegd is voor de verkoop en aankoop van stedelijk vastgoed.

Volgens artikel 4 §2.1 van de beheersovereenkomst 2015-2019 tussen de stad Antwerpen en AG VESPA staat AG VESPA als vastgoedbedrijf van de stad Antwerpen in voor de financieel-administratieve afhandeling van alle in- en uitgaande eigendomsoverdrachten en dit op voorwaarde dat en voor zover deze vastgoedtransacties kaderen binnen goedgekeurd beleid door de stad. De beslissing tot de vastgoedtransactie ligt bij de stad Antwerpen (college van burgemeester en schepenen of gemeenteraad, conform de bevoegdheidsverdeling in het gemeentedecreet, artikel 43 en artikel 57).