Terug

2018_CBS_08312 - Patrimonium kerkfabriek - Cultuur, Sport, Jeugd en Onderwijs. Kerkgebouw Sint Jan Evangelist Borgerhout - de Peperbus. Principebeslissing integratie bibliotheek Borgerhout in het herbestemmingsproject. - Goedkeuring

college van burgemeester en schepenen
vr 28/09/2018 - 09:00 Hofstraat
Goedgekeurd

Samenstelling

Aanwezig

Bart De Wever, burgemeester; Koen Kennis, schepen; Caroline Bastiaens, schepen; Ludo Van Campenhout, schepen; Claude Marinower, schepen; Nabilla Ait Daoud, schepen; Fons Duchateau, schepen; Sven Cauwelier, algemeen directeur

Afwezig

Marc Van Peel, schepen; Serge Muyters, korpschef

Secretaris

Sven Cauwelier, algemeen directeur

Voorzitter

Bart De Wever, burgemeester
2018_CBS_08312 - Patrimonium kerkfabriek - Cultuur, Sport, Jeugd en Onderwijs. Kerkgebouw Sint Jan Evangelist Borgerhout - de Peperbus. Principebeslissing integratie bibliotheek Borgerhout in het herbestemmingsproject. - Goedkeuring 2018_CBS_08312 - Patrimonium kerkfabriek - Cultuur, Sport, Jeugd en Onderwijs. Kerkgebouw Sint Jan Evangelist Borgerhout - de Peperbus. Principebeslissing integratie bibliotheek Borgerhout in het herbestemmingsproject. - Goedkeuring

Motivering

Gekoppelde besluiten

Regelgeving: bevoegdheid

Gemeentedecreet artikel 57: "Het Gemeentedecreet van 15 juli 2005, inzonderheid artikel 57 §3,1° bepaalt dat het college van burgemeester en schepenen de daden van beheer over gemeentelijke inrichtingen en eigendommen binnen de door de gemeenteraad vastgestelde algemene regels dient uit te voeren."

Argumentatie

Peperbus - kerkgebouw Sint Jan Evangelist Borgerhout

De kerk Sint Jan Evangelist, ook gekend als de Peperbus is gelegen tussen de Sint-Mattheusstraat en de Sint-Marcusstraat te Borgerhout en is eigendom van de kerkfabriek van de parochie Sint Jan Evangelist.

Op initiatief van de lokale kerkgemeenschap en met ondersteuning en begeleiding door de stad en het bisdom werden in de periode 2014-2016 vijf haalbaarheidsstudies uitgevoerd voor de herbestemming van een kerksite. De studie van de kerk Sint Jan Evangelist Borgerhout werd opgeleverd in oktober 2016 en de aanbevelingen werden opgenomen bij de opmaak van het parochiekerkenplan. Herbestemming van de Peperbus biedt een oplossing voor het behoud van een waardevol monumentaal gebouw. Door de omvang en complexiteit van het gebouw zijn het kerkbestuur noch de stad vragende partij om het volledige beheer van de kerk te behouden of op te nemen.

De kerkfabriek en het bisdom Antwerpen gingen akkoord om op zoek te gaan naar een externe partij die een nieuwe invulling kan geven aan het kerkgebouw. 

Na een oproep voor de herbestemming van het kerkgebouw werd het project van Unizo gekozen voor de herbestemming van het kerkgebouw. De kandidaat kreeg 6 maanden om het voorstel verder uit te werken. Er werd bij de toewijzing gevraagd om bij de verdere uitwerking van het project aandacht te besteden aan de maatschappelijke meerwaarde voor de buurt en  de mobiliteit rond het project.

Bij de consultatie van de buurt rond de mogelijke maatschappelijke invullingen binnen het herbestemmingsproject werd de suggestie voor de integratie van een bibliotheekfiliaal meermaals genoemd. Het programma van de bibliotheek werd mee opgenomen als een mogelijke bijkomende invulling in de projectdefinitie voor het ontwerpbureau dat de herbestemming verder uitwerkt.

De kerk Sint Jan Evangelist is integraal beschermd als monument. Bij de herbestemming zal er een zorgvuldig evenwicht moeten worden gezocht tussen het maximale behoud van dit monument en de ingrepen die nodig zullen zijn voor het nieuwe gebruik van het gebouw.

De bescherming als monument geeft ook de mogelijkheid voor de restauratiewerken gebruik te maken van erfgoedpremies van het Agentschap Onroerend Erfgoed. Voor werkzaamheden aan gebouwen toebehorend aan een gemeente kan men een verhoogde erfgoedpremie bekomen, ook voor open erfgoed zijn onder bepaalde voorwaarden verhoogde premies mogelijk.

Bibliotheek

De huidige bibliotheek van Borgerhout verhuisde in het voorjaar van 2018 van het Vredegerecht op de Turnhoutsebaan naar het voormalige administratieve centrum van district Borgerhout op het Moorkensplein. Bij de afbraak van dit gebouw binnen enkele jaren dient er een nieuwe locatie te worden gezocht.

De plannen van Unizo om in de Peperbus een werking op te starten rond ondernemerschap bij plaatselijke jongeren geeft de mogelijkheid om samen te werken rond dit thema met een bibliotheekfiliaal dat hiermee een unieke positie kan krijgen. In het ontwerp van invulling voor de Peperbus wordt er veel gemeenschappelijke ruimte voorzien die flexibel inzetbaar is, en die zo een flexibel gebruik door de bibliotheek en zijn partners mogelijk kan maken. Dit zal vragen om een duidelijk beheersmodel waarbij voldoende flexibiliteit voor de bibliotheek mogelijk is.

Indien er geen akkoord kan worden bekomen over de ruimtelijke, financiële en juridische randvoorwaarden voor de verhuis van de bibliotheek naar de Peperbus zal de stad de bibliotheek niet verhuizen naar de Peperbus. Het programma van de lokale bibliotheek zal in dit geval samen met andere publieke functies worden opgenomen in een nieuw gebouw dat wordt voorzien aan het Moorkensplein op een site in eigendom van de stad Antwerpen.

Aanleiding en context

Dit punt werd verdaagd in zitting van 14 en 21 september 2018 (jaarnummer 8312)

Op 24 juli 2015 (jaarnummer 6489) kende het college een investeringstoelage toe aan het eredienstbestuur Sint Jan Evangelist Borgerhout voor een haalbaarheidsstudie voor de herbestemming van hun parochiekerkgebouw.

Op 24 oktober 2016 (jaarnummer 672) keurde de gemeenteraad de lange termijnvisie voor parochiekerken - parochiekerkenplan 2016 goed. Hierin wordt de visie van de stad Antwerpen en het bisdom als volgt goedgekeurd: "Sint-Jan is onderwerp van een pilootstudie over de herbestemming van de kerk. De stad noch kerkbestuur zijn vragende partij om het beheer of eigenaarschap van de volledige kerk te behouden of op te nemen. Er zijn in het onderzoek geen haalbare scenario’s en partijen. Verdere mogelijkheden qua beheer en investeringspartij moeten worden onderzocht in een open marktbevraging. De stad, het bisdom en het kerkbestuur werken hierin nauw samen.”

De kerkraad vroeg een principieel akkoord aan de bisschop, die zich op 25 oktober 2016 schriftelijk akkoord verklaart met: "De organisatie van een vrijblijvende open marktbevraging met als doel:

  • ideeën uit de markt verzamelen voor een nieuwe functionele invulling;
  • peilen naar de interesse om de volledige verantwoordelijkheid en het beheer van het kerkgebouw over te nemen;
  • de randvoorwaarden voor een dergelijk project beschrijven.

Bij de organisatie van deze marktbevraging dient echter rekening te worden gehouden met de richtlijnen van de Vlaamse bisschoppen voor het gebruik van de parochiekerken van 8 november 2012, en met het kader dat de bisschop in zijn beschouwingen bij het parochiekerkenplan 2016 voor de stad Antwerpen heeft geschetst."

De bisschop benadrukt dat het zijn bevoegdheid blijft om de finale beslissing omtrent de bestemming van het kerkgebouw te nemen.

Op 7 juli 2017 (jaarnummer 6219) besliste het college om de kerkfabriek te ondersteunen bij de marktbevraging voor de herbestemming van de kerksite.

Na een marktbevraging werd een oproep gelanceerd voor kandidaat-investeerders in de herbestemming van de Sint Jan Evangelistkerk. Kandidaat-investeerders bezorgden op 6 februari 2018 hun bod. Na de beoordeling door een jury besliste de kerkraad op 20 februari 2018 om een erfpacht toe te wijzen aan het project UNIZONE ingediend door Unizo provincie Antwerpen. Volgens de oproep krijgt de gekozen kandidaat een periode van 6 maanden om het voorstel verder uit te werken.

Op 27 juli 2018 (jaarnummer 6912) beantwoordde het college de vraag van de districtsraad van Borgerhout met een collegiale brief waarin wordt bevestigd dat zowel de stad als Unizo Provincie Antwerpen de randvoorwaarden voor de eventuele huisvesting van een bibliotheekfiliaal van de openbare bibliotheek in de Peperbus (Sint Jan Evangelistkerk) verder wensen te onderzoeken.

Op 29 januari 2016 (jaarnummer 796) keurde het college de nieuwe operationele werking goed met betrekking tot de beleidsvoorbereiding en –advisering voor huisvesting en huisvestingsbehoeften van alle stadsdiensten en stedelijke processen in of op stedelijk bedrijfsvastgoed.

Op 21 december 2016 (jaarnummer 752) nam het managementteam kennis van de geactualiseerde uitgangspunten voor goed beheer van de stedelijke vastgoedportefeuille.  

Op 15 december 2017 (jaarnummer 11020) besliste het college om de vastgoedcompetenties en -beheer van groep stad Antwerpen zoveel mogelijk te centraliseren bij AG VESPA. 

Op 18 oktober 2013 (jaarnummer 10570) keurde het college de uitgangspunten goed voor het beheer van het stedelijk patrimonium en gaf het college opdracht aan AG VESPA en de bedrijfseenheid Patrimoniumonderhoud om deze krijtlijnen verder uit te werken.

Op 5 december 2014 (jaarnummer 12408) keurde het college de basisafspraken tussen AG VESPA en de bedrijfseenheid Stadsbeheer, met betrekking tot het beheer van het stedelijk patrimonium en de daaraan gekoppelde financiële consequenties, goed. Hierin werd de verticale opdeling van de eigendommen in financieel en niet-financieel patrimonium vastgelegd. Het college nam kennis van de lijsten financieel patrimonium en stedelijk bedrijfsvastgoed.

De gemeenteraad nam op 2 maart 2015 (jaarnummer 127) kennis van de basisafspraken tussen AG VESPA en de bedrijfseenheid Stadsbeheer, met betrekking tot het beheer van het stedelijk patrimonium en de daaraan gekoppelde financiële consequenties.

Algemene financiƫle opmerkingen

Dit besluit handelt enkel over de principiële beslissing om de randvoorwaarden verder uit te werken om een openbare bibliotheek te integreren in het herbestemmingsproject voor de kerk Sint-Jan-Evangelist te Borgerhout (Peperbus). De formele beslissing (inclusief de financiële gevolgen) volgt wanneer het dossier helemaal is uitgewerkt.

Beleidsdoelstellingen

7 - Sterk bestuurde stad
1TSB12 - Het logistiek beheer bereikt het best mogelijk resultaat zowel intern als voor de burger
1TSB1204 - De vastgoedportefeuille van groep stad Antwerpen speelt doelgericht en flexibel in op de huidige en toekomstige maatschappelijke behoeften
6 - Harmonieuze stad
1SHM09 - Iedere Antwerpenaar kan zijn eigen levensbeschouwing in optimale omstandigheden beleven met respect voor andere Antwerpenaren, voor het seculiere karakter van de overheid en voor de scheiding van religie en overheid
1SHM0903 - De eredienstbesturen organiseren hun levensbeschouwing in een veilige en kwaliteitsvolle infrastructuur op maat
1SHM090304 - Op basis van de gezamenlijke toekomstvisie wordt de herbestemming van kerkgebouwen en pastorijen begeleid
5 - Bruisende stad
1SBR01 - Iedereen vindt in Antwerpen een veelzijdig lokaal cultuuraanbod en het forum om zichzelf te ontplooien
1SBR0102 - De socioculturele infrastructuur is uitnodigend en optimaal toegankelijk
5 - Bruisende stad
1SBR04 - Antwerpen staat op de kaart als (onroerend) erfgoedstad: onroerend erfgoed is een troef in het ruimtelijk beleid en een hefboom voor stadsontwikkeling
1SBR0403 - De stad geeft het goede voorbeeld als onroerend erfgoedzorger
1SBR040301 - De stad neemt een actieve rol op bij het herbestemmen van monumenten en andere waardevolle gebouwen

Besluit

Het college van burgemeester en schepenen beslist:

Artikel 1

Het college keurt principieel goed om de openbare bibliotheek van Borgerhout in de Peperbus (kerkgebouw Sint-Jan-Evangelist) onder te brengen. Indien er geen akkoord wordt bekomen over de ruimtelijke, financiële en juridische randvoorwaarden voor de integratie van de bibliotheek in de Peperbus zal het programma samen met andere publieke functies worden opgenomen in een nieuwbouwproject aan het Moorkensplein.

Artikel 2

Dit besluit heeft in principe geen financiƫle gevolgen.

Artikel 3

Het college geeft opdracht aan:

Dienst  Taak
 AG Vespa en Vastgoed

Onderzoeken onder welke juridische en financiële randvoorwaarden de restauratie en herbestemming van de kerk Sint-Jan-Evangelist, met inbegrip van de huisvesting van een openbare bibliotheek kan worden ondersteund.

Hierbij worden de mogelijke premies volgens het onroerenderfgoeddecreet in overweging genomen.