2019_CBS_02724 - Fondsen. Eurodesk - Deelname Horizon 2020-projectvoorstel TETRRIS - Goedkeuring

Het projectvoorstel TETRRIS sluit aan bij de doelstellingen van stad en district rond klimaatadaptatie en bouwt voort op de ervaringen van Stadslab2050 in Sint-Andries, tuinstraten en eerder opgezette samenwerkingen met VITO zoals de Antwerpse Groentool. Het project biedt de opportuniteit om meer zicht te krijgen op de wensen van de inwoners met betrekking tot de ontwikkeling van hun wijk en ook de private ruimte meer en beter in te zetten in functie van het adaptatiebeleid en het waterplan. Verantwoordelijkheden voor en eigenaarschap van het klimaatrobuust maken van de stad worden via dit project gedeeld met burgers, overheid, kennisinstellingen, bedrijven en andere relevante actoren. Het project zal burgers eveneens betrekken bij dataverzameling in functie van de klimaat-uitdaging. VITO engageert zich om alle inwoners van de wijk en expliciet ook kansengroepen te betrekken.

De bedrijfseenheid Stadsontwikkeling, afdeling Energie en Milieu Antwerpen en Afdeling Ontwerp en Uitvoering bevestigen dat deelname aan het project bijdraagt aan het bestuursakkoord voor de legislatuur 2019-2024 zoals goedgekeurd in de gemeenteraad op 28 januari 2019 (jaarnummer 42) en volgende doelstellingen:

• het bestuursakkoord stelt dat innovatieve oplossingen helpen om de stad voor te bereiden op het veranderende klimaat. Stadslab2050 brengt stedelijke partners, bedrijven, civiele spelers en academische partners samen om oplossingen te ontwikkelen;
• het hemelwaterplan en het waterplan in opmaak brengen de onthardingsuitdaging voor de stad Antwerpen in kaart. Ervaringen met de Stadslab2050-projecten klimaatrobuust Sint-Andries en tuinstraten leren dat een systeemverandering nodig is om een robuuste stedelijke infrastructuur te bekomen. Hiervoor is samenwerking met burgers en kennispartners cruciaal;
• de inspiratienota voor het nieuwe S-RSA, meer specifiek het onderdeel robuust landschap;
• het bestuursakkoord van de stad Antwerpen en het district Antwerpen bevatten ambities rond weerbaarheid tegen klimaatverandering zoals vergroening, ontharding en andere maatregelen voor een robuustere waterhuishouding  en tegen hittestress, zowel op publiek als privaat domein;
• het bestuursakkoord van de stad Antwerpen en het district Antwerpen bevatten doelstellingen over burgerparticipatie zoals de burgerbegroting. Het bestuursakkoord benoemt hierbij ook het gebruik maken van digitale applicaties;
• de stad voert een maximaal open data beleid. 

Tot 2 april 2019 loopt de inschrijvingsperiode voor de oproep ‘Supporting the development of territorial responsible Research and Innovation’ (SwafS-14-2019). Deze oproep is onderdeel van Horizon 2020, het Europese subsidieprogramma voor onderzoek en innovatie en meer specifiek van het werkprogramma ‘Science with and for Society’.

De Responsible Research and Innovation (RRI) aanpak die wordt ondersteund door de Europese Commissie via deze oproep, promoot samenwerking tussen sociale actoren en kennispartners zodat onderzoek en ontwikkeling beter aansluit bij de waarden, noden en verwachtingen van de maatschappij.

Tijdsschema van de oproep:

• uiterste indieningsdatum: 2 april 2019;
• terugkoppeling en evaluatie van het projectvoorstel: september 2019;
• ondertekening subsidiecontract: december 2019;
• start project: begin 2020;
• projectduur: maximaal 48 maanden;
• indicatief subsidiebedrag per project: 2 miljoen euro.

De Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO) heeft stad Antwerpen uitgenodigd om toe te treden tot het consortium verbonden aan het projectvoorstel TETRRIS, acroniem voor ‘Together Enhancing the establishment of Territorial Responsible Research and Innovation Systems’. TETRRIS heeft de doelstelling concrete verduurzaming van de gebouwde omgeving op wijkniveau te realiseren via een betere samenwerking tussen en (zelf)sturing van alle spelers betrokken bij onderzoek en innovatie. VITO vraagt stad Antwerpen om toe te treden met een praktijkcasus in het TETRRIS voorstel, namelijk een living lab.

Dit project bouwt voort op het succesvolle afgeronde Horizon 2020-project FoTRRIS waar VITO met dezelfde internationale partners op de Antwerpse wijk Kiel over verduurzaming van de gebouwde omgeving heeft gewerkt met medewerking van onder andere OVAM, Stad Antwerpen en Universiteit Antwerpen.

Het consortium omvat ongeveer 20 lokale overheden en kennispartners in Spanje, Italië, Hongarije en Oostenrijk. VITO treedt op als coördinator. Looptijd van het voorliggende projectvoorstel is 4 jaar. De duur van Antwerpse activiteiten in het projectvoorstel TETRRIS wordt nog bepaald.

Op 26 oktober 2015 (jaarnummer 541) keurde de gemeenteraad de actualisering van het klimaatplan van de stad Antwerpen goed. De aanpassing aan klimaatverandering is in het bijzonder een zeer complexe uitdaging die de stad enkel op een geïntegreerde manier en in nauwe samenwerking met burgers en strategische partners kan opnemen. Een belangrijke opdracht is verantwoordelijkheden en eigenaarschap van het klimaatrobuust maken van de stad te delen tussen burgers, overheid, kennisinstellingen, bedrijven en andere relevante actoren. Binnen Stadslab2050 brengt de stad Antwerpen een netwerk van partners bij elkaar die relevant en onmisbaar zijn om Antwerpen als duurzame stad op de kaart te zetten. Om haar doelstellingen te bereiken, organiseert Stadslab 2050 diverse projecten en experimenten. 

Rol Antwerpen

Kern van het project is komen tot een governance structuur om een betere aanpassing aan de klimaatverandering te realiseren. VITO wil samen met de stad (de bevoegde afdelingen van Stadsontwikkeling en het district Antwerpen) voor de een wijk in district Antwerpen (de keuze voor de wijk wordt nog bepaald) een concept van samenwerking co-creëren en uittesten in de praktijk. Klimaatadaptatie van wijken (groen, hitte, waterinfiltratie) zowel op publiek als privaat domein werd gekozen als thema voor het Antwerpse stedelijke labo. Om haar doelstellingen te bereiken worden met Stadslab2050 diverse projecten en experimenten georganiseerd.

Concrete activiteiten voorzien voor Stad Antwerpen in het TETRRIS voor het Antwerpse stedelijke labo (in nauwe samenwerking met kennispartner VITO):

• data verzamelen over de kwantiteit en kwaliteit van groen/blauw in de wijk via onder andere de Natuurwaardeverkenner  en de Groentool (door VITO ontwikkelde instrumenten om een maximale win-winsituatie van groene ruimte voor bijvoorbeeld verkoeling en waterhuishouding te identificeren en beleidsbeslissingen erop af te stemmen);
• samen met de inwoners van de wijk:
  • visie ontwikkelen op hun toekomstige wijk (klimaatrobuust);          
  • actieplan ontwikkelen, acties in praktijk brengen en evalueren;
• kanalen ontwikkelen voor vlotte communicatie tussen betrokken partijen;
• leerlessen trekken voor aansturing van innovatie in andere wijken binnen en buiten Antwerpen;
• connecteren met andere relevante beleidsinitiatieven en financieringsopportuniteiten op Antwerps, Vlaams, Belgisch en Europees niveau ter versterking en versnelling van de gewenste reële veranderingen.

Subsidiepercentage is 100% , er is dus geen nood aan stedelijke cofinanciering. Indien het project wordt goedgekeurd zal het projectbudget bij budgetwijziging 2020 worden ingeschreven op de personeelslijn.