2019_CBS_00424 - Juwelenhuis Ruys, Sint-Jorispoort 26 - Schermersstraat 37, Antwerpen - Gunstig advies voorlopige bescherming - Goedkeuring

Juwelenhuis Ruys is een woonwinkelhuis in art-nouveaustijl met neorococo-elementen dat werd ontworpen in 1902 door Ferdinand Truyman in opdracht van de juweliersfamilie Ruys-Rambouw. Zowel de voor- als achtergevel en het interieur van de winkel bleven sedert het begin van de twintigste eeuw nagenoeg ongewijzigd en de juwelierszaak wordt nog steed door dezelfde familie uitgebaat. De winkel is bereikbaar via de Sint-Jorispoort, de bijhorende woning is toegankelijk via de Schermersstraat. Het uitzonderlijk gaaf bewaarde pand wordt beschermd omwille van zijn historische, architecturale en artistieke waarde:

• historische waarde. Het juweliershuis Ruys is een voorbeeld van een woonwinkelhuis met juwelierszaak un Antwerpen uit het begin van de twintigste eeuw. Door de sloop van de Spaanse omwalling was de Sint-Jorispoort bij het begin van de 20ste eeuw uitgegroeid tot een belangrijke handelsstraat. De juweliersfamilie was al sinds 1839 op deze plaats gevestigd, maar liet in 1902 de bestaande panden afbreken om een nieuwbouw op te richten. Zowel wat interieur als exterieur betreft was het een zeer vooruitstrevend ontwerp. Door te kiezen voor de art nouveaustijl spiegelden de opdrachtgevers zich aan de gerenommeerde juwelierszaken van tijdgenoten als Wolfers en Anthony;
• architecturale waarde. Architecturaal is het woonwinkelhuis betekenisvol omdat in 1902 bewust werd gekozen voor een totaalproject vooor exterieur en interieur in art nouveastijl met verwerking van stijlelementen ontleend aan de neorococo, het neoclassicisme en andere neostijlen. De realisatie van het juwelenhuis Ruys is daarbij een uniek ontwerp van architect Truyman. Binnen zijn omvangrijke oeuvre is geen gelijkaardig ontwerp bekend of bewaard. De art nouveau is in het Antwerpse gebouwenpatrimonium ondervertegenwoordigd. Dit project is daarom des te meer uitzonderlijk. De goede bewaringstoestand en aanwezigheid van tal van vaste interieurelementen en cultuurgoederen verhogen de uniciteit. Het juwelenhuis Ruys behoort tot het luxesegment en geldt als een representatief winkeltype voor de belle epoque dat uitsluitend voorkomt in grootstedelijke context.
• artistieke waarde. Het geheel van het exterieur en het interieur van het juwelenhuis Ruys, dat volledig bewaard is, heeft een hoge ensemble- en artistieke waarde. De verfijning waarmee tal van decoratieve elementen zijn uitgewerkt getuigen van het grote artistieke talent van de bouwmeester en van het vakmanschap van de ambachtslui. De stijlkeuze voor de art nouveau voor de winkelpui werd doorgetrokken in het winkelinterieur dat met dezelfde verfijning en kwaliteit werd uitgevoerd. Een dergelijk gaaf bewaard ensemble in het pand waarvoor het ontworpen werd, is uitermate uitzonderlijk.

In 2016 gaf de stad Antwerpen opdracht tot de inventarisatie van historische winkelinterieurs in het gebied binnen de Leien. Uit een long list werden toen 27 winkels geselecteerd en ten gronde onderzocht. Deze selectie werd na voltooiing van de inventariserende studie opgenomen op de vastgestelde inventaris van het bouwkundig erfgoed. Uit de 27 geïnventariseerde panden met een historisch winkelinterieur werden er, in samenspraak met het agentschap Onroerend Erfgoed, 2 voor bescherming geselecteerd, in casu Ganterie Boon, Lombardenvest 2, en Juwelenhuis Ruys in de Sint-Jorispoort.

Gelet op bovenstaande evaluatie van de erfgoedwaarde van het pand adviseert de dienst Stadsontwikkeling/Onroerend Erfgoed/Monumentenzorg de bescherming gunstig. Met deze bescherming wordt de erfgoedwaarde van het betrokken pand erkend en wordt de toekomst van het gebouw en zijn interieur veilig gesteld. Niet alleen op het niveau van de stad Antwerpen, maar ook in een bredere Vlaamse context is het Juwelenhuis Ruys een uniek ensemble.

De bescherming gebeurt op basis van het Onroerenderfgoeddecreet van 12 juli 2013.

Het agentschap Onroerend Erfgoed bereidt op vraag van de Vlaamse minister bevoegd voor Onroerend Erfgoed, de voorlopige bescherming als monument voor van Juwelenhuis Ruys, Sint-Jorispoort 26-Schermersstraat 37, Antwerpen. Op 19 december 2018 vroeg het agentschap de stad om advies aangaande de voorlopige bescherming, conform het Onroerenderfgoeddecreet van 12 juli 2013.

Het agentschap Onroerend Erfgoed vraagt voorafgaand aan de voorlopige bescherming van een pand advies aan de betrokken gemeenten, de agentschappen en departementen van de Vlaamse beleidsdomeinen Ruimtelijke Ordening, Wonen en Onroerend Erfgoed, Mobiliteit en Openbare Werken, Leefmilieu, Natuur en Energie en Landbouw en Visserij en aan de Vlaamse Commissie Onroerend Erfgoed. De minister beslist, rekening houdend met deze adviezen, tot de voorlopige bescherming. Vervolgens organiseert de gemeente een openbaar onderzoek. Rekening houdend met de bezwaren en opmerkingen uit het openbaar onderzoek beslist de minister al dan niet tot de definitieve bescherming. De periode tussen de voorlopige en de definitieve bescherming duurt maximum negen maanden. De minister kan deze periode eenmalig met drie maanden verlengen.