2018_CBS_10904 - Gemeentelijk ruimtelijk uitvoeringsplan 'Havenbelevingscentrum'. District Antwerpen - Proces- en startnota - Goedkeuring

Art. 2.2.18. §1. van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening zegt dat het college gemeentelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen opmaakt en hiervoor de nodige maatregelen neemt.

Visie en RUP Droogdokkeneiland

In 2011 maakte het ontwerpbureau Van Belle & Medina + Vogt een globale visie op voor het Droogdokkeneiland, met een parkgedeelte aan de westzijde en een erfgoedsite aan de oostzijde.

Op basis van deze visie werd een gemeentelijk ruimtelijk uitvoeringsplan (RUP) voor het Droogdokkeneiland opgemaakt, dat in september 2013 definitief werd vastgesteld door de gemeenteraad (jaarnummer 00528). Het RUP voorziet gemengde functies op de site (groen en stedelijke functies) en er zijn drie bouwkaders afgebakend met stedelijke functies, waarvan één in het park, één ter hoogte van de huidige AWN-gebouwen, en één ten noorden van de site ter hoogte van de huidige Suez- en Panamaloodsen.

Het Havenbelevingscentrum op Droogdokkensite

Op 12 mei 2017 (jaarnummer 04301) keurde het college de programmatische invulling van de Droogdokkensite goed. Als onderdeel van het programma op de Droogdokkensite besliste het college daarbij ook in te gaan op de vraag van het provinciebestuur Antwerpen om het Havenbelevingscentrum te vestigen op de site, en dit meer bepaald in de zone tussen dok 6 en 8.

Gelet op de complexiteit van de site en de ambitie om deze architecturaal en stedenbouwkundig zoveel mogelijk als één geheel te willen benaderen, stelde de stad Antwerpen de vraag naar het opzetten van een nauwe samenwerking tussen provincie en AG VESPA. Hiervoor formuleerde het college op 30 maart 2018 (jaarnummer 02835) een aantal randvoorwaarden. Volgens deze randvoorwaarden sloten de provincie en AG VESPA een samenwerkingsovereenkomst af (goedgekeurd door de provincieraad op 28 juni 2018 en raad van bestuur AG VESPA op 6 juli 2018).

Noodzaak tot partiële herziening RUP Droogdokkeneiland

Het ruimtelijk uitvoeringsplan (RUP) Havenbelevingscentrum betreft een partiële herziening van het bestaande RUP Droogdokkeneiland. Het doel van het RUP Droogdokkeneiland was, in uitvoering van het masterplan Scheldekaaien, om van het Droogdokkeneiland één samenhangend geheel te maken waarbinnen de realisatie van een grootstedelijk rivierpark is voorzien in combinatie met het opwaarderen van een historisch waardevolle site van de Droogdokken. Voorliggende RUP-herziening heeft betrekking op de spits toelopende zone tussen dok 6 en 8, van het Kattendijkdok tot aan de nieuw aan te leggen Droogdokkenweg. Het plangebied maakt volgens het RUP Droogdokkeneiland zowel deel uit van de deelzone ‘binnendijks park’ als van de deelzone ‘maritieme site’. Het plangebied verbindt letterlijk het Droogdokkenpark met de Droogdokkensite en het Kattendijkdok. Er is in het plangebied geen bouwkader ingetekend in het RUP Droogdokkeneiland, wat betekent dat er volgens de wettelijke bepalingen momenteel geen nieuwe bebouwing mogelijk is van de door de provincie beoogde omvang van het Havenbelevingscentrum.

Werkwijze voor opmaak RUP

Via de afgesloten samenwerkingsovereenkomst geeft de provincie Antwerpen aan AG VESPA de opdracht en de bevoegdheid om voor rekening van de provincie Antwerpen de procesbegeleiding en het opdrachtgeverschap op te nemen voor de opmaak en goedkeuring van een aangepast RUP Droogdokkeneiland en bijhorend benodigd milieuonderzoek (Milieu-effectenrapport of MER-screening).

De samenwerkingsovereenkomst stipuleert de taken die AG VESPA hierin zal opnemen, onder meer de aanstelling van een studiebureau voor de opmaak van het RUP en milieuonderzoek. Deze aanstelling gebeurde door het Directiecomité van AG VESPA op 6 augustus 2018. Voor de plaatsing van deze opdracht maakt AG VESPA gebruik van de raamovereenkomst van de stad Antwerpen voor de opmaak van milieueffectenrapporten, ruimtelijke veiligheidsrapporten en gemeentelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen, waarvoor de gemeenteraad op 26 oktober 2015 (jaarnummer 554) het bestek GAC/20153065 goedkeurde en het college op 22 januari 2016 (jaarnummer 480) de gunning aan Grontmij Belgium nv (nu Sweco Belgium nv) goedkeurde.

Afbakening plangebied

Het plangebied van voorliggend RUP grenst in het oosten aan de rand van het Kattendijkdok, in het zuiden aan de rand van droogdok 6, in het westen aan het nieuwe tracé van de nieuw aan te leggen Droogdokkenweg, en in het noorden aan de rand van droogdok 8.

Opzet van het RUP

Het opzet van het RUP is op voorliggend plangebied, dat qua visie volledig kadert binnen het initiële RUP Droogdokkeneiland, een bijkomend programma mogelijk te maken, meer bepaald het Havenbelevingscentrum.

De opvattingen binnen de stad Antwerpen omtrent de gehele Droogdokkensite zijn immers sinds 2014, na definitieve vaststelling van het RUP Droogdokkeneiland, enigszins geëvolueerd. In 2016 werd met conceptsubsidie van het Vlaamse stadsvernieuwingsfonds een masterplan  voor de hele Droogdokkensite opgemaakt, een onderzoek dat niet alleen de ruimtelijke maar ook de programmatische potenties van de site moest bepalen. Tijdens deze conceptsubsidie groeide het inzicht dat bijkomend programma op het plangebied wenselijk is als ‘stapsteen’ tussen het zuidelijk en het noordelijke deel van de Droogdokkensite. Met voorliggend RUP wordt tegemoet gekomen aan de vraag van het provinciebestuur Antwerpen om het Havenbelevingscentrum, dat momenteel gesitueerd is in Lillo, te vestigen op de Droogdokkensite, dus dichter bij zijn bezoekers. De stad Antwerpen is van mening dat de inplanting van een Havenbelevingscentrum een belangrijke meerwaarde kan betekenen bij de ontwikkeling van een actieve en veelzijdige Droogdokkensite waar het publiek kan kennismaken met varend erfgoed, haveninfrastructuur en economische activiteiten in het havengebied. Op inhoudelijk en functioneel vlak kan een interessante wisselwerking tot stand worden gebracht met het nabijgelegen Havenhuis en de Droogdokkensite.

Reikwijdte en detailleringsgraad

Het RUP Havenbelevingscentrum wenst een bijkomend programma in het plangebied mogelijk te maken, en houdt daardoor een beperkte herziening in van het huidige RUP Droogdokkeneiland. In het huidige RUP kan binnen het deelgebied ‘binnendijks park’ buiten de in het RUP vastgelegde bouwkaders in totaal 800 m² grondoppervlakte bebouwd worden, wat onvoldoende is voor het beoogde programma van het Havenbelevingscentrum. Binnen het huidige RUP Droogdokkeneiland is een Havenbelevingscentrum op voorliggend plangebied bijgevolg niet vergunbaar.

De bestemming die voorzien wordt voor het gehele plangebied van het RUP Droogdokkeneiland blijft overeind, meer bepaald de ‘zone voor gemengde functies: groen en centrumfuncties’. In het RUP Havenbelevingscentrum worden enkel bijkomende bouwmogelijkheden toegevoegd teneinde het Havenbelevingscentrum te kunnen realiseren. Voor het overige deel blijft het huidige RUP overeind. Ook de bouwrechten voor 800 m² bijkomende bebouwing in het binnendijks park kunnen behouden blijven, hetzij uiteraard buiten het plangebied van voorliggende RUP Havenbelevingscentrum. Deze bepaling zal niet opgeheven worden bij de opmaak van het RUP Havenbelevingscentrum.

Het nieuwe programma voor het Havenbelevingscentrum kan opgedeeld worden in verschillende programma-onderdelen die aansluiten bij enerzijds het Havenhuis en anderzijds de Droogdokkensite, zoals een educatieve leeromgeving, een bezoekerscentrum als ‘poort op de haven’ met mogelijkheid tot havenrondvaart vanuit dok 8,  een info- en onthaalpunt, enzovoort. Ook onderzoeken de provincie Antwerpen en het Havenbedrijf momenteel nog of uitgebreidere congres- en netwerkfaciliteiten onderdeel kunnen uitmaken van het Havenbelevingscentrum, dit in aanvulling op de reeds beschikbare maar ontoereikende infrastructuur in het Havenhuis. De optie met uitgebreidere netwerk- en congresfaciliteiten wordt in de fase van zowel de start- als procesnota (en de geïntegreerde screening van de milieu-effecten) als van de scopingsnota als alternatief scenario meegenomen. De beslissing door de provincie en het Havenbedrijf over het al dan niet integreren van de congres- en netwerkfaciliteiten dient tegen de fase van voorontwerp duidelijk te zijn.

Procedure

RUP Havenbelevingscentrum volgt de nieuwe procedure zoals bekrachtigd in het decreet door de Vlaamse regering op 1 juli 2016 waardoor de planmilieueffectrapportage en andere effectbeoordelingen in het planningsproces van een ruimtelijk uitvoeringsplan geïntegreerd worden. Op 17 februari keurde de Vlaamse regering het uitvoeringsbesluit bij dit decreet goed.

Het geïntegreerde planningsproces voorziet in de opmaak van een procesnota en een startnota als de eerste stappen.

De procesnota is een aparte, op zichzelf staande nota die het volledige planningsproces en de doorlopen participatie omschrijft, zowel hoe het proces wordt gepland als hoe het effectief werd uitgevoerd. Het is een evolutief document. Het heeft louter toelichtende waarde (‘leeswijzer’).

De startnota beschrijft de doelstellingen van het RUP voor een bepaald gebied, de relatie met de planningscontext, de reikwijdte en detailleringsgraad van het RUP en van de te onderzoeken effecten met inbegrip van de methodieken.

Het college vraagt advies over de startnota en raadpleegt de bevolking hierover. Adviezen en reacties moeten binnen de zestig dagen na ontvangst van de adviesvraag of start van de raadpleging toekomen.

Voor het RUP Havenbelevingscentrum vindt voorafgaandelijk aan de raadpleging, in de week van 7 januari 2019, een informatiemoment plaats.

Art. 2.2.18 en volgende van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening (VCRO) die de procedure vastleggen voor de opmaak van de gemeentelijke ruimtelijk uitvoeringsplan (RUP).

Data in cursief zijn ramingen.