2020_CBS_00709 - District Antwerpen. Stadspark. SWOU12118 - Principebeslissing herwaardering Stadspark - Goedkeuring

Met de collegebeslissing van 12 mei 2017 (jaarnummer 4463) werden de bevoegdheden van de districtscolleges gecoördineerd.

Artikel 12 bepaalt dat het districtscollege bevoegd is voor lokale parken en groenaanplanting.

Het Stadspark is een lokaal park.

Het college is bevoegd voor bovenlokale projecten.

Het Erfgoedbeheerplan geeft een duidelijk overzicht van het erfgoed van en in het Stadspark, de wijze waarop de beheerder het erfgoed veilig zal stellen in de toekomst en de specifieke handelingen die hiervoor nodig zijn. Voor enkele erfgoedelementen zijn in de nabije toekomst grootschalige onderhouds- en restauratiewerken noodzakelijk. Het beheerplan bevat een hele reeks van maatregelen die genomen zullen worden om de gestelde doelen te bereiken.

Voorgaande jaren werden ad hoc maatregelen uitgevoerd in het park. Deze legislatuur voorzien de stad en het district voldoende middelen om de herwaardering van het Stadspark een boost te geven. Om de nog op te nemen ontwerpopgaven uit het Erfgoedbeheerplan te kunnen concretiseren en de lopende acties te coördineren, af te stemmen en te communiceren is een geïntegreerde aanpak noodzakelijk. Deze principebeslissing legt de grondslag voor de procesaanpak en planning voor zowel de opmaak van het herwaarderingsplan als de volledige projectregie, de organisatiestructuur (inclusief samenstelling van de stuurgroep) en de aanzet voor de verdere uitwerking van een eenduidige communicatie- en participatiestrategie. Na de goedkeuring van de principebeslissing wordt de procesnota uitgewerkt en ter goedkeuring voorgelegd.

Geïntegreerde aanpak met drie pijlers

1.      Herwaarderingsplan

Door het waardevolle, aanwezige groen en de zorgvuldige uitwerking van de stijlkenmerken typerend voor de laat 19de-eeuwse landschapsstijl is het noodzakelijk om met een grote omzichtigheid de voorliggende ontwerpopgaven uit het Erfgoedbeheerplan te realiseren. Daarnaast stellen er zich ook bijkomende uitdagingen zoals de problematiek van het water in de  Stadsparkvijver, de vragen vanuit het district (vernieuwen speeltuin, aanleg van een innovatief loopparcours, opstellen van een speelweefselplan) en de nood om betekenis te geven aan de rol van het park als ecologische en klimaatrobuuste plek in het hart van de stad. Deze complexe ontwerpopgaven vragen een integraal herwaarderingsplan, waarbij elk van deze uitdagingen voor het Stadspark als één geheel op elkaar worden afgestemd.

Een extern studieteam krijgt de opdracht om de verschillende ontwerpopgaven te vertalen naar een herwaarderingsplan dat de erfgoedwaarde respecteert en aan de maatschappelijke, hedendaagse uitdagingen tegemoet komt.

2.      Projectregie 

Naast de opmaak en uitvoering van een herwaarderingsplan zijn reeds verschillende werken lopende, namelijk de restauratie van de hangbrug en het continue groenbeheer. Er zal ook verder ingezet worden op kortetermijnacties, zoals het aanpakken van de verlichting aan de zone Grand Cafe Capital en de continue opvolging en initiatie van beheersmaatregelen voor de vijver, zodat de intenties van stad en district op het terrein steeds zichtbaar zijn. Tevens zullen bijkomende sporen parallel lopen met de opmaak van het herwaarderingsplan, namelijk een speelweefselplan en een wijkwaterplan voor de omgeving Stadspark. Deze verschillende sporen en acties worden door verschillende diensten (AG Vespa, de bedrijfseenheden Stadsbeheer en Talentontwikkeling en Vrijetijdsbeleving en het district Antwerpen) getrokken. Een continue opvolging en afstemming is cruciaal voor deze processen en uitvoeringen. De bedrijfseenheid Stadsontwikkeling trekt een doorgedreven projectregie waarvoor een integraal verhaal en aanpak noodzakelijk zijn. 

3.      Communicatie- en participatiestrategie 

Naar de burger en verschillende betrokkenen toe is een eenduidige communicatie- en participatieaanpak wenselijk. Het is de bedoeling om gedurende het hele traject de betrokkenen te informeren, in open dialoog te gaan en de mogelijkheid te bieden om te participeren. De complexiteit wordt gevormd door de verschillende sporen en acties in het proces, de lokale en bovenlokale bevoegdheden en de actieve buurt. Dit vraagt om een eenduidige communicatie- en participatiestrategie, die zal worden vertaald in een communicatie- en participatieplan dat onderdeel is van de procesnota. In dit plan worden de afspraken voor alle acties door alle actoren op het terrein consequent toegepast.

In de burgerbegroting van het district Antwerpen zit ook een vraag naar een debat over het Stadspark. We stellen voor om dit debat te vervroegen, zodanig dat het verslag mee opgenomen kan worden in de procesnota. 

Proces en planning

Het herwaarderingsplan is de rode draad doorheen het traject naar herstel van het park waarin de grote ontwerpopgaven worden opgenomen. Na goedkeuring van het concept zullen afzonderlijke sporen worden opgezet voor aanpak van de Stadsparkvijver en voor het vernieuwen van de speeltuin. Beide sporen worden aangevuld vanuit onderzoeken die invloed hebben op de te maken keuzes, zoals de opmaak van een wijkwaterplan voor omgeving Stadspark en de opmaak van een speelweefselplan.

De geplande restauratiewerken aan de Keiligbrug, het continue groenbeheer, de retourbemaling naar de Stadsparkvijver, de werken aan de Quinten Matsijslei en de genoemde kortetermijnacties zorgen voor de zichtbaarheid van de intenties op het terrein.

District en stad zetten op korte termijn in op noodzakelijke maatregelen om de verlichting aan zone Grand Café Capital aan te pakken en beheersende en bewarende maatregelen van de vijver te onderzoeken en in uitvoering te brengen in afwachting van een definitieve inrichting.

Organisatiestructuur van de stuurgroep

De organisatiestructuur is opgebouwd zodat district en stad samenwerken aan de herwaardering van het park. De verschillende onderdelen worden opgevolgd door zowel districts- als stedelijke medewerkers.

De stuurgroep bestaat uit lokale en bovenlokale politieke vertegenwoordigers en afgevaardigden uit de stedelijke administratie. De stuurgroep bereidt de besluitvorming voor en verzorgt de afstemming van communicatie- en participatieacties.

Het overkoepelende projectteam zorgt voor de afstemming van de deelprojecten, processen en communicatie- en participatieacties. Bijkomend worden drie werkgroepen opgericht die instaan voor de dagelijkse voortgang en sturing van het ontwerp en de op te maken acties tot en met de uitvoering ervan. De drie werkgroepen zijn: dagelijks groenbeheer, werkgroep herwaarderingsplan, werkgroep communicatie- en participatie.

Timing

• voorjaar 2020: debat burgerbegroting
• voorjaar 2020: goedkeuring procesnota
• zomer 2020: goedkeuring gunning ontwerper
• najaar 2020: start opmaak herwaarderingsplan

De Vlaamse Regering besliste op 21 mei 2010 om het Stadspark als monument te beschermen vanwege het bijzonder waardevol en uniek historisch parklandschap. Het park is als geheel beschermd van gevel tot gevel, inclusief de Louiza-Marialei. Tevens bevat het park verschillende erfgoedelementen  zoals een vijverpartij, standbeelden, een grot. De Keiligbrug en de rotsen zijn apart als monument beschermd.

In het kader hiervan besliste de stad om een uitgebreid landschapsbeheerplan op te maken waarin de toekomstvisie wordt vastgelegd en de nodige maatregelen om die toekomstvisie te realiseren duidelijk worden uitgewerkt. Op 21 maart 2014 (jaarnummer 3054) keurde het college het landschapsbeheerplan voor het Stadspark goed.

Als gevolg van het in werking treden van het nieuwe Onroerenderfgoeddecreet op 1 januari 2016 kunnen erfgoedbeheerplannen worden opgemaakt voor het beschermd historisch bouwkundig erfgoed en voor landschappen die als monument zijn beschermd. In overleg met het Agentschap Onroerend Erfgoed Vlaanderen is beslist om het landschapsbeheerplan om te vormen tot een Erfgoedbeheerplan. Alle elementen uit het landschapsbeheerplan zijn in het Erfgoedbeheerplan overgenomen. Dit Erfgoedbeheerplan is een vereiste om renovatie- en restauratiepremies te kunnen aanvragen en toelatingen te verkrijgen voor beheermaatregelen bij de Vlaamse Overheid. Op 20 april 2018 (jaarnummer 2684) keurde het college het Erfgoedbeheerplan voor het Stadspark goed. Het Agentschap Onroerend Erfgoed keurde het Erfgoedbeheerplan goed op 24 augustus 2018.

Om een beter inzicht te krijgen in de problematiek en mogelijke oplossingen voor  het lage grondwaterpeil in de zone binnen de Ring, heeft Arcadis in samenwerking met Water-link, Aquafin en Stad Antwerpen een technische conceptstudie watertoevoer en inrichting van de Stadsparkvijver opgemaakt. De studie belichtte twee onderzoeksvragen betreffende de inrichting en de watertoevoer van de vijver. Op 24 mei 2019 (jaarnummer 4232) nam het college kennis van de technische conceptstudie. Tevens gaf het college de opdracht aan de bedrijfseenheid Stadsontwikkeling om in samenspraak met het district Antwerpen een procesnota op te stellen om de verdere aanpak van heel het Stadspark, inclusief de inrichting van de vijver, uit te werken.

De stad en het district Antwerpen zetten deze legislatuur in op de herwaardering van het Stadspark. De voorliggende principebeslissing is een eerste stap voor de opmaak van de procesnota.

Dit besluit past in de realisatie van doelstellingen 2LMS040101 en 2LMS030106. 
Dit besluit past in de realisatie van de strategische doelstelling 2ANT011001 district Antwerpen.
Het budget voor dit project is voorzien op doelstelling 2LMS040101.

Het voor deze opdracht vereist budget is voorzien op boekingsadressen:

5153000000/220/2LMS030106M01156/2020

5153000000/220/2LMS030106M01156/2021

5153000000/220/2LMS030106M01156/2022

5153000000/220/2LMS030106M01156/2023

5153000000/220/2LMS040101M01156/2020

5153000000/220/2LMS040101M01156/2021

5004000000/220/2ANT011001M01156/2020