Art. 8 van het besluit van de gemeenteraad van 25 maart 2019 (jaarnummer 154): het college is bevoegd om namens de stad Antwerpen in te tekenen op projectoproepen die worden georganiseerd door een hogere overheid en om met diezelfde overheid daarover overeenkomsten te sluiten.
De bedrijfseenheid Stadsontwikkeling, afdeling EMA stelt voor om tot het consortium toe te treden en mee te werken aan de uitwerking van het project en meer specifiek aan de opzet van een piloot-/demoproject in Antwerpen met de lokale partners VITO en ECOPOWER. Met VITO om onderzoek naar nieuwe kosteffectieve energie technologieën, diensten en instrumenten te ontwikkelen die hernieuwbare energie beter integreren in een efficiënt net en energiesysteem. Met ECOPOWER om de bestaande energie-coöperatieve te faciliteren, uit te breiden en nieuwe investeringen in lokale hernieuwbare energie te stimuleren en toegankelijk te maken voor kansengroepen. De bedrijfseenheid Stadsontwikkeling, afdeling EMA benadrukt het belang om, met de doelstellingen van het klimaatplan 2030 (in opmaak) over energietransitie, energie- en water-armoede in het achterhoofd, ook voor kansengroepen een nuttig en bruikbaar instrument uit te werken dat hen helpt hun water en energieverbruik te verminderen. Het binnen het Circulair Zuid project ontworpen persoonlijk dashboard/app zal hiervoor als uitgangspunt genomen worden en worden aangevuld met data rond waterverbruik omdat voor kansengroepen naast energie- ook waterarmoede een toenemend probleem vormt. Het uitvoeringsgebied van het project SUPERB wordt niet beperkt tot Antwerpen Zuid en samenwerking wordt opgezet met Woonhaven, die een steunbrief voor het project ondertekende om via dit project kansengroepen te betrekken.
De hoofdcoördinator van het consortium vraagt om de deelname te bevestigen door ondertekening van de intentieverklaring (zie bijlage). De bedrijfseenheid Stadsontwikkeling, afdeling EMA vraagt het college om deze intentieverklaring te ondertekenen.
Op 31 maart 2017 (jaarnummer 2918) keurde het college de deelname aan de Europese oproep Urban Innovative Actions (UIA) goed. Het ingediende projectvoorstel getiteld Antwerp Circular South (Circulair Zuid) werd op 10 oktober 2017 door de Europese Commissie weerhouden voor subsidiëring
Op 26 maart 2018 (jaarnummer 184) bekrachtigde de gemeenteraad de subsidieovereenkomst die werd afgesloten tussen het consortium rond het project Circulair Zuid en de Europese Commissie.
Binnen het project Circulair Zuid is de stad Antwerpen hoofdpartner. Andere partners zijn: Digipolis, Vito/Energyville, Pantopicon, Imec, Ecopower, EnergieID en de Kringwinkel. Circulair Zuid heeft als opzet om in de wijk Antwerpen Zuid experimenten te organiseren die circulaire economie in het dagelijkse leven mogelijk te maken. ‘Circulair’ staat voor hergebruik van grondstoffen en producten, waardoor minder energie, water of materialen verloren gaan. In Antwerpen Zuid testen bewoners zelf mee uit. Zij gebruiken slimme technologieën die kunnen leiden tot energiewinst en minder waterverspilling of afval. 200 gezinnen kregen slimme meters ter beschikking en kunnen via een aan hun meter gekoppelde app (persoonlijk dashboard) hun verbruik van energie en water en monitoren. Ook hun afvalproductie wordt, via de afvalsorteerstraatjes gemonitord. Op basis van hun persoonlijk profiel krijgen bewoners handige tips op maat om energie en water te besparen en minder afval te produceren. Ecopower en Energyville richtten in samenwerking met de bewoners een duurzame energiecoöperatie op die investeerde in circulaire lokale energie-installaties (fotovoltaïsche zonnepanelen, BIPVpanelen (Building integrated Photo Voltaic) en in batterij opslagfaciliteiten.
Het project startte in januari 2018 en loopt af in december 2020.
Een nieuwe Europese oproep binnen het Horizon 2020 subsidieprogramma biedt een opportuniteit om ook na december 2020 verder te bouwen op en aan het project Circulair Zuid. Met de oproep Consumer Engagement Demand Response wil Europa projecten aantrekken die de consumenten/prosumenten een centrale plaats geven binnen de energiemarkt nieuwe kost-effectieve energiediensten ontwikkelen die hernieuwbare energie beter integreren in een efficiënt energienet/-systeem. Meer specifiek verwacht de Europese Commissie dat de projectvoorstellen gericht zijn op het ontwikkelen van nieuwe oplossingen en instrumenten voor vraagrespons en energiediensten en het testen hiervan. Het gebruik van reële verbruiksgegevens en feedback van het testen van diensten zou moeten bijdragen aan een betere voorspelbaarheid van het verbruik en het gedrag van de consument. Verder verwacht Europa dat binnen de voorstellen gebruik wordt gemaakt van vooruitstrevende automatisering en ICT-instrumenten/-benaderingen en wordt verwacht dat ook andere energiedragers dan elektriciteit (vb. water-, afval-, koel- en verwarmingsenergie…) in de voorstellen worden opgenomen.
De bedrijfseenheid Stadsontwikkeling, afdeling EMA is door de Vlaamse Instelling voor Technologische Onderzoek (VITO) gevraagd om toe te treden tot een consortium rond het project Sustained Consumers and Prosumers Engagement in Demand Response Mechanisms Based on Next-Generation Energy Services for Increased Grid Flexibility (met als werknaam: SUPERB).
SUPERB is een internationaal onderzoeksproject met als doel het ontwikkelen van een driedimensionale (technologie, software en bedrijfsmodellen) en interdisciplinaire (techniek, economie, sociale en humane wetenschappen) holistische aanpak om tot een langdurige en proactieve betrokkenheid te komen in de vraag- en aanbod mechanismen van consumenten/prosumenten die verbonden zijn met de netbeheerder en diverse andere actoren (zoals lokale energiegemeenschappen of energiecoöperaties) en waarbij de burger in het middelpunt van de voorgestelde aanpak staat. Voor het testen van de uitgewerkte aanpak worden vier concrete piloot-/testprojecten voorzien in respectievelijk Portugal, Italië, Finland en België (Antwerpen).
Het consortium omvat, na toetreding van de stad Antwerpen, vijftien partners:
Tijdsschema:
De Horizon 2020 oproep geeft als richtlijn mee dat per (goedgekeurd) project een Europese bijdrage ter beschikking word gesteld van minimum 4 en maximum 6 miljoen euro. Het budget voor het SUPERB project kan pas uitgewerkt worden zodra de activiteiten en rol van de diverse partners scherp zijn gesteld. Voorlopige inschatting van het budget voor het Antwerpse demoproject ligt voorlopig op 1,1 miljoen euro verdeeld over de partners stad Antwerpen en VITO (elk 450.000,00 euro) en ECOPOWER ( 200.000,00 euro). De bijdrage van de stad Antwerpen komt voor 100 % in aanmerking voor Europese subsidiëring.
Het budget zal worden ingeschreven bij opmaak meerjarenplanning 2021 onder het functiegebied 2LMS020201A00000 en gekoppeld worden aan de nog op te maken subsidiefiche.
Het college keurt deelname aan het projectvoorstel SUPERB goed en ondertekent hiertoe de intentieverklaring.