Het project 'De Robuuste Klimaatstraat' beoogt een systemische verandering met nieuwe coalities in stedelijke planning en uitvoering. De klimaatscenario’s, het Hemelwaterplan, het Waterplan en het Groenplan brengen de onthardingsuitdaging voor de stad Antwerpen in kaart. Het project analyseert de bestaande procedures van ontwerp, uitvoering en beheer en zet maximaal in op de visies die ontwikkeld zijn in het Waterplan en het Groenplan. Zo brengt het meekoppelkansen in kaart gecreëerd door de beïnvloeding van waterhuishouding, het bevorderen van biodiversiteit en het voorkomen van hittestress.
Met dit project wil de stad Antwerpen samen met strategische partners voor ontwerp, uitvoering en beheer van het openbaar domein een nieuwe werkwijze ontwikkelen waarbij maximale ontharding, verblauwing en vergroening wordt vooropgesteld. Hierbij wordt een sterke samenwerking tussen de afdelingen Publieke Ruimte, EMA (EcoHuis), Aquafin en Water-link opgezet waarbij binnen de drie organisaties verschillende afdelingen, planners, uitvoerders, beheer- en onderhoudsdiensten samenwerken. De bestaande procedures voor de verdeling van bevoegdheden, werk en budgetten zijn vaak drempels voor een slimme, geïntegreerde oplossing. Om die reden worden deze procedures binnen het project tegen het licht gehouden en waar wenselijk en mogelijk bijgestuurd.
Vanuit een integrale aanpak voor de klimaatuitdaging en in het bijzonder een optimale wateroplossing zet het project eveneens in op het semipublieke en private domein dat grenst aan het (her)aan te leggen publiek domein. Deze nieuwe aanpak werkt systemisch om op wijkniveau te ontharden en vergroenen. Aan de hand van twee pilootprojecten van Woonstraat breekt uit zal onderzocht worden hoe de heraanleg van een woonstraat getoetst kan worden aan een wijk- en gebiedsstrategie. Deze twee pilootprojecten zijn slechts een startpunt en zullen in een volgende fase uitgebreid worden met nog maximaal negen extra woonstraten in verschillende districten.
De criteria voor de selectie van deze straten om aanspraak te kunnen maken op subsidies van Vlaanderen zijn:
- maximale ontharding noodzakelijk (tussen 300 – 600 m²);
- maximale leerlessen kunnen getrokken worden uit cases in verband met ontharding en nieuwe procedure;
- uitvoering van heraanleg kan starten in voorjaar 2021.
De criteria voor de selectie, afkomstig uit de eerste onderzoeksfase van het project zijn:
- het project situeert zich in één straat of in een aaneengesloten cluster van straten zodat één fysieke ervaarbare ruimte ontstaat;
- de heraanleg vertrekt vanuit de klimaatopgave van de straat en is sterk gelinkt aan bestaande beleidsplannen van stad Antwerpen (bijvoorbeeld: Waterplan, Hemelwaterplan of Groenplan);
- maximale samenwerking met gebruikers (bewoners, scholen, handelaars);
- twee pilootcases dienen ruimtelijk divers te zijn (zoals het straatprofiel, inrichting, privaat domein,…).
Op basis van deze criteria zijn de straten die op de meerjarenplanning staan gescreend. Uiteindelijk zijn er twee pilootprojecten gekozen, namelijk de Brusselstraat in Brederodewijk, district Antwerpen en Oostmolengeest, district Berendrecht-Zandvliet-Lillo.
De looptijd van het project “De robuuste klimaatstraat” bedraagt drie jaar. Het toegekende subsidiebedrag is 213.993,00 EUR en omvat kosten voor personeel, werking en investeringen. Vlaanderen financiert 75% van de aangetoonde kosten en cofinanciering gebeurt met eigen voorziene middelen. Om aanspraak te kunnen maken op de subsidies moet de investering in 2021 gerealiseerd zijn.
De bedrijfseenheid Stadsontwikkeling, afdelingen Publieke Ruimte en Energie & Milieu coördineren het project.
Op 17 februari 2017 (jaarnummer 1325) keurde het college het definitief bovenlokaal groenplan ‘Levendig Landschap’ goed. Met dit stadsbreed groenplan wil stad Antwerpen haar grootschalige robuuste groengebieden beschermen en versterken. Het groenplan beschrijft de stadsbrede visie ‘een groene loper voor Antwerpen’. Binnen dit groenplan wordt ook gefocust op lokale groene stapstenen binnen het sterk verstedelijkt netwerk.
Eind september 2018 werd de Vlaamse oproep 'Proeftuinen voor ontharding’ gelanceerd door het departement Omgeving. Met de subsidie voor onthardingsprojecten startte de Vlaamse regering verschillende proeftuinen op. Dit moet leiden tot concrete onthardingen op het terrein en tot kennisopbouw en kennisdeling. Op 31 oktober 2018 (jaarnummer 9676) keurde het college het projectvoorstel ‘De Robuuste Klimaatstraat’ goed om in te dienen voor de ‘Proeftuinen voor ontharding’. Het departement Omgeving keurde de inzending 'De Robuuste Klimaatstraat' op 21 december 2018 goed en op 1 maart 2019 (jaarnummer 1884) nam het college kennis van de start van dit project.
Op 20 september 2019 (jaarnummer 7650) keurde het college het Waterplan voor de stad Antwerpen goed. Het Waterplan biedt een kader en geeft richting aan de uitvoering van toekomstige projecten waarbij vooral gefocust wordt op een te veel aan neerslag en droogte. Samen met het Waterplan biedt ‘De Robuuste Klimaatstraat’ een antwoord op de vraag hoe omgaan met klimaatverandering. Ontharden en vergroenen op publiek en privaat domein zijn mogelijke bouwstenen om een gezonde, leefbare klimaatrobuuste stad te maken.
Op 20 mei 2020 (Jaarnummer 4511) keurde het college goed om de concepten, criteria en werkingsprincipes voor de bijzondere dotatieregeling ‘Antwerpen breekt uit’ ter goedkeuring voor te leggen aan de gemeenteraad.Hierin staat als één van drie concepten de Woonstraat breekt uit waarmee een kwalitatieve woonomgeving van een klassieke straatinrichting versterkt wordt. Voor de heraanleg van een straat wordt hier vertrokken vanuit een specifieke klimaatopgave (bijvoorbeeld: wateroverlast, droogte, hitte of groentekort), een gebiedsgerichte strategie en het koppelen van de private en publieke ruimte. Woonstraat breekt uit wordt als concept verder geconcretiseerd in het project ‘De Robuuste Klimaatstraat’.
De budgetten van de pilootcases van “De Robuuste Klimaatstraat” zijn afkomstig van volgende doelstellingen:
Het college keurt volgende geselecteerde pilootcases, in kader van het subsidietraject Proeftuinen ontharding Vlaanderen, goed: