Art. 8 van het besluit van de gemeenteraad van 25 maart 2019 (jaarnummer 154): het college is bevoegd om namens de stad Antwerpen in te tekenen op projectoproepen die worden georganiseerd door een hogere overheid en om met diezelfde overheid daarover overeenkomsten te sluiten.
De oproep Klimaatwijken gaat op zoek naar renovatie- en/of vernieuwbouwprojecten in bestaand woonweefsel, die werk maken van een duurzaam energiesysteem op schaal van de wijk en dit koppelen aan een verbetering van de ruimtelijke organisatie. In het bijzonder zoekt het Departement Omgeving Vlaanderen projecten die ambitie tonen op volgende gebieden:
Er wordt bovendien vooral gezocht naar startende projecten in conceptfase, waaraan de opdrachtgevers een extra dimensie willen toevoegen en daarvoor ondersteuning kunnen gebruiken. De dienst Stadsontwikkeling/Energie en Milieu Antwerpen (EMA), AG VESPA, Woonhaven Antwerpen en het Ecohuis zien in die oproep verschillende raakpunten met de herontwikkeling van de Arenawijk in Deurne en zullen een aanvraag tot expertisebegeleiding voor de herontwikkeling van deze wijk indienen.
Het nieuwe inrichtingsplan voor de Arenawijk zet in op de reconversie van de sociale woonblokken met erfgoedwaarde naar private woningen (zuidrand), nieuwbouw van sociale woningen in combinatie met een basisschool, sporthal en Huis van het Kind (noordrand) en de heraanleg van de publieke ruimte. Via de oproep Klimaatwijken willen de stad Antwerpen, AG VESPA en Woonhaven de kans grijpen om extra expertise in te schakelen die het inrichtingsplan kan versterken op vlak van klimaatneutrale en klimaatrobuuste maatregelen. In het bijzonder wordt ook gekeken naar de energietransitie en de randvoorwaarden om de Arenawijk aan te koppelen op een warmtenet, of een lokale warmteopwekking te realiseren.
Zowel de herontwikkeling, die zal bestaan uit renovatie, nieuwbouw en vernieuwbouw, als de staat van het reeds aanwezige woningbestand en de reconversie van het openbaar domein, bieden kansen om de implementatie van deze klimaatpositieve maatregelen strategisch te onderzoeken. Volgende onderzoeksvragen worden in het dossier naar voor geschoven:
Het dossier vraagt energie-technische expertise en expertise op gebied van de financiële haalbaarheid van verschillende klimaatneutrale en klimaatrobuuste maatregelen.
Het ontwerpteam dat het inrichtingsplan van de nieuwe Arenawijk zal tekenen, gaat van start in januari 2021. De expertisebegeleiding vanuit Vlaanderen zal op hetzelfde moment opstarten en kan dus in tandem werken met het ontwerpteam.
AG VESPA is verantwoordelijk voor de opvolging van het inrichtingsplan in samenwerking met het ontwerpteam. Het directiecomité van AG VESPA ging op 3 augustus 2020 akkoord met de indiening door EMA van het dossier 'Een participatieve collectieve renovatie voor een groene, klimaatrobuuste en energiezuinige Arenawijk' voor de oproep Klimaatwijken. EMA en Ecohuis zorgen voor de coördinatie tussen het ontwerpteam en het expertenconsortium. Zij leggen de link naar de werking van het project BE-REEL!, dat als doelstelling heeft om 30 woningen in de Arenawijk te begeleiden naar een energiepeil E60 en 10 woningen naar een energiepeil E30.
Op 22 mei 2015 (jaarnummer 4293) keurde het college de intentieovereenkomsten met Woonhaven cvba, Provincie Antwerpen en de distributienetbeheerders IMEA en IVEG goed. De partijen engageren zich om in samenwerking initiatieven te nemen voor de realisatie van warmtenetten.
Op 26 oktober 2015 (jaarnummer 541) keurde de gemeenteraad het geactualiseerde klimaatplan 2015-2020 van de stad Antwerpen goed.
Op 28 april 2017 (jaarnummer 3305) keurde het college de opmaak van de Strategische Energievisie Antwerpen (SEViA) via een projectovereenkomst met de netwerkbeheerders Eandis en Infrax goed. SEViA biedt, onder andere, een antwoord op de vraag waar en wanneer best warmtenetten worden aangelegd.
Op 26 februari 2018 (jaarnummer 149) keurde de gemeenteraad de partnerschapsovereenkomst van het Europese LIFE-project “BE-REEL!” (Belgium Renovates for Energy Efficient Living!) goed. LIFE is het financieringsinstrument van de Europese Unie om klimaatacties in de lidstaten te bevorderen. Het project beoogt een toename van het aantal gerenoveerde woningen, in samenwerking met huiseigenaars.
Op 6 juli 2018 (jaarnummer 6378) keurde het college een plan van aanpak goed voor herontwikkeling van de Arenawijk dat volgende onderdelen omvat:
Op 3 april 2020 (jaarnummer 3084) gaf het college opdracht aan AG VESPA om stadsprojecten, waaronder Arenawijk, te begeleiden. In gedeeld opdrachthouderschap tussen AG VESPA en Woonhaven Antwerpen en in samenwerking met de stedelijke diensten en het district Deurne werd de projectdefinitie voor de herontwikkeling van de Arenawijk opgemaakt.
Op 18 mei 2020 (jaarnummer 295) keurde de gemeenteraad het plan van aanpak voor de ontwikkeling van warmtenetten in Antwerpen goed.
Op 12 juni 2020 (jaarnummer 4808) keurde het college de projectdefinitie voor de Arenawijk in Deurne goed. Een multidisciplinair ontwerpteam zal een inrichtingsplan en faseringsplan opmaken. Het inrichtingsplan ambieert een groene, autoluwe inrichting met een vlotte en comfortabele doorwaadbaarheid voor fietsers en voetgangers en een leesbare aansluiting op de omliggende publieke ruimte. De Arenawijk moet een aantrekkelijke en levendige leefomgeving worden voor de buurt en vormt een groene link tussen de omliggende parken en vesten. De opmaak van het inrichtingsplan gaat van start in januari 2021.
Op 9 maart 2020 lanceerde het Departement Omgeving in samenwerking met het Team Vlaams Bouwmeester en het Vlaams Energieagentschap de projectoproep Klimaatwijken. Deze oproep richt zich op steden en gemeenten, stadsontwikkelingsbedrijven en sociale huisvestingsmaatschappijen. In de oproep wordt een nood geformuleerd aan anders ontworpen woongebouwen (compacter, beter geïsoleerd, energiezuiniger en beter bestand tegen hitte), een aanpassing van het energieconcept (minder en efficiënter verbruik, meer hernieuwbare energie) en een aanpassing van de publieke ruimte (meer ruimte voor waterbuffering en groen met het oog op klimaatadaptatie en het temperen van de mobiliteitsbehoefte). De bedoeling is te komen tot renovatie- en vernieuwbouwprojecten op bouwblok- of wijkniveau.
De oproep zal drie projecten selecteren, die expertisebegeleiding ontvangen op vlak van ontwerp, energie, juridische, financiële en vastgoedkundige aspecten. Per project zal Vlaanderen een ontwerp- en onderzoeksconsortium aanstellen dat de winnaar zal ondersteunen bij de opmaak van een duurzame ontwikkelingsstrategie. Die strategie verbindt de uitwerking van een energetisch concept op wijkniveau met het ruimtelijke ontwerp en toetst de financiële haalbaarheid af.
Per project wordt een ondersteuning van maximaal 100.000,00 euro exclusief btw voorzien. Er wordt geen financiële bijdrage van de indiener verwacht.
De deadline om een dossier in te dienen is 17 augustus 2020.
De expertisebegeleiding ter waarde van 100.000,00 euro wordt volledig voorzien vanuit het Departement Omgeving. Op basis van de geselecteerde projecten zal er een ontwerp- en onderzoeksconsortium worden aangesteld per project. Dit consortium zal de drie geselecteerde opdrachtgevers ondersteunen bij de opmaak van een duurzame ontwikkelingsstrategie. Er wordt in het kader van de indiening van dit projectvoorstel geen financiële bijdrage verwacht van de stad Antwerpen.
Het college keurt de indiening van het dossier 'Een participatieve collectieve renovatie voor een groene, klimaatrobuuste en energiezuinige Arenawijk' in het kader van de oproep Klimaatwijken goed.