Op 26 oktober 2015 (jaarnummer 541) keurde de gemeenteraad het geactualiseerde klimaatplan 2015-2020 van de stad Antwerpen goed. Warmtenetten worden hierin genoemd als belangrijke netwerkinfrastructuur om de beoogde klimaatdoelstellingen van 2020 (onder meer 20% daling CO2 -uitstoot stedelijk grondgebied) en 2050 (CO2-neutrale stad) te bereiken. Ze laten toe om duurzame warmtebronnen te koppelen aan de aanwezige warmtevraag van de bebouwde omgeving.
Op 6 juli 2018 (jaarnummer 6376) keurde het college de resultaten van het voortraject van de actualisatie klimaatplan 2030 (luik mitigatie) goed. Hierin wordt de rol van warmtenetten gevoed met restwarmte ook voor de periode 2020-2030 benadrukt als strategische doelstelling.
Op 22 mei 2015 (jaarnummer 4293) keurde het college intentieovereenkomsten met Woonhaven cvba, Provincie Antwerpen en de distributienetbeheerders IMEA en IVEG goed. De partijen engageren zich om in samenwerking stappen te zetten ter realisatie van warmtenetten.
Op 28 april 2017 (jaarnummer 3305) keurde het college de opmaak van de Strategische Energievisie Antwerpen (SEViA) via een projectovereenkomst met de distributienetbeheerders IMEA en IVEG goed. SEViA biedt, onder andere, een antwoord op de vraag waar en wanneer best warmtenetten worden aangelegd.
Op 29 mei 2017 (jaarnummer 307) besliste de gemeenteraad om beheersoverdracht aan IMEA te doen voor de activiteit warmte. Op 27 november 2017 (jaarnummer 708) werd een analoge beheersoverdracht aan IVEG gedaan. Het uitgangsprincipes is telkens dat beide maatschappijen binnen hun toenmalige gasdistributiegebied in Antwerpen ook de beoogde partijen vormen voor de uitbouw van de warmtedistributie.
Sinds de fusie van IMEA en IVEG op 1 juli 2018 neemt Fluvius de rol op van warmtenetbeheerder voor Stad Antwerpen. Op dit moment nam Fluvius ook de door IMEA en IVEG aangegane engagementen met betrekking tot de activiteit warmte over.
Doelstelling
Bestaande warmtenetprojecten op het grondgebied van de Stad zijn doorgaans gegroeid vanuit een opportuniteit, zoals een beschikbare warmtebron en/of een nieuwbouwontwikkeling. De volgende stap is om warmtenetten verder uit te bouwen in die zones waar ze het meest efficiënt zijn om bij te dragen aan de klimaatambities van de Stad. Het Plan van Aanpak legt vast welke rollen en prioritaire opdrachten nodig zijn om tot investeringsbeslissingen in pilootzones voor warmtenetten, verdeelt deze over de deelnemende partijen en maakt concrete afspraken naar timing.
Duidelijkheid en rolverdeling
Dit plan gaat uit van een afsprakenmodel tussen sleutelpartijen. De partijen kunnen los van elkaar het projectdoel onmogelijk realiseren. Het Plan verdeelt de rollen en opdrachten over de partners die meewerkten aan het plan van aanpak, namelijk stad Antwerpen, Fluvius cvba, Havenbedrijf Antwerpen, Fineg nv, provincie Antwerpen en de Provinciale Ontwikkelingsmaatschappij. Het plan van aanpak vormt bijgevolg een handvat voor de deelnemende partijen om de noodzakelijke stappen te zetten richting investeringsbeslissingen voor warmtenetten. De deelnemende partijen engageren zich om het plan van aanpak voor te brengen voor hun respectievelijk beslissingsorgaan.
Tweesporenbeleid
Het plan van aanpak definieert acht pilootzones met een hoge kansrijkheid voor warmtenetten. Deze zones werden geselecteerd op basis van technisch-economische parameters die bekomen werden in het kader van de opmaak van de Strategische Energievisie Antwerpen. Het zijn ook zones waar grote transities zoals openbare werken of grootschalige renovatieplannen mogelijkheden voor synergie creëren. Het plan legt ook focuszones vast voor de benadering van restwarmtebedrijven als warmtebron voor de warmtenetten. De rollen en opdrachten die met deze pilootzones te maken hebben, vormen het eerste spoor in dit plan van aanpak met als doelstelling het onderzoek naar haalbaarheid van concrete projecten. De stad neemt de rol op als warmtemakelaar voor de stedelijke afnemers, de provincie voor de niet-stedelijke afnemers. Fluvius trekt de detailstudies voor distributienetten en backbones, en stelt een meerjarenplan op voor financiering. Fluvius neemt ook de rol op als contractor voor warmteproducenten en –afnemers. Het Havenbedrijf is aanspreekpunt voor de benadering van restwarmtebedrijven in het havengebied, terwijl de Provinciale Ontwikkelingsmaatschappij deze rol opneemt in de industriezone Albertkanaal. Fineg ten slotte neemt de rol als facilitator door, onder meer, te co-investeren in groene warmteproductie.
Een tweede spoor wordt vormgegeven door de rollen en opdrachten die te maken hebben met de langere termijn werking, voornamelijk voor de stad Antwerpen. Het gaat hierbij in hoofdzaak om het verder uittekenen van het stedelijk warmtebeleid en de organisatie van de stedelijke warmtemarkt.
Financiering
Wat betreft de uitvoering van de opdrachten in het plan van aanpak voorziet elke partner zijn eigen benodigde middelen. Voor de opdrachten van de stad met financieel gevolg (externe expertise en advies) is krediet voorzien in het meerjarenplan 2020-2025.
De uitbouw van een grootschalig warmteproject is zoals vrijwel alle collectieve infrastructuur kapitaalsintensief en vergt vooraf ontwikkelingsuitgaven. Wat betreft de kapitaalsinvesteringen voor warmtenetten of backbones wordt binnen het plan van aanpak zelf geen beslissing genomen, maar wordt wel een financieringsplan uitgewerkt, waarbij we maximaal inzetten op subsidies van de Vlaams overheid De investeringsbeslissingen zelf zijn te zijner tijd te nemen door de daartoe bevoegde beslissingsorganen. Bij elke project wordt een uitgebreide kosten-batenanalyse gemaakt, waarbij gekeken wordt of er vooralsnog een goedkopere energiebron kan gebruikt worden om fossielvrij te verwarmen. De techniek en technologie in het domein energie zitten in een stroomversnelling, daarom is het belangrijk dat een project telkens afgetoetst wordt in relatie tot de recente en te verwachten marktontwikkelingen.
Opvolging
De opdrachten zoals opgenomen in het plan van aanpak en de timing ervan worden gemonitord en eventueel bijgestuurd op het coördinatie-overleg warmte. Hierin zijn de verschillende betrokken partijen uit het plan van aanpak vertegenwoordigd. Voor de stad Antwerpen nemen, niet-limitatief, medewerkers van de kabinetten Sociale Zaken / Leefmilieu, Wonen, Haven, Economie, Openbaar domein en Financiën deel.
De gemeenteraad keurt bij monde van de fractievoorzitters volgend besluit goed.
Stemden ja: N-VA, Groen, sp.a, PVDA, CD&V en Open VLD.
Hebben zich onthouden: Vlaams Belang.
De gemeenteraad keurt het plan van aanpak voor de ontwikkeling van warmtenetten goed.