Artikel 119 Nieuwe Gemeentewet: de gemeenteraad maakt de gemeentelijke reglementen van inwendig bestuur en de gemeentelijke politieverordeningen.
Artikel 119bis van de Nieuwe Gemeentewet werd gewijzigd door de wet van 24 juni 2013 betreffende de gemeentelijke administratieve sancties. Deze wet trad in werking op 1 januari 2014. Het gewijzigde artikel 119bis bepaalt: de gemeenteraad kan gemeentelijke administratieve straffen en sancties opleggen overeenkomstig de wet van 24 juni 2013 betreffende de gemeentelijke administratieve sancties.
Artikel 2 §1 van de wet van 24 juni 2013 bepaalt: de gemeenteraad kan straffen of administratieve sancties bepalen voor de inbreuken op zijn reglementen of verordeningen, tenzij voor dezelfde inbreuken door of krachtens een wet, een decreet of een ordonnantie, straffen of administratieve sancties worden bepaald.
Artikel 6 §1 van deze wet bepaalt dat de administratieve geldboete wordt opgelegd door de sanctionerend ambtenaar.
Artikel 45 van deze wet bepaalt dat de schorsing, de intrekking en de sluiting worden opgelegd door het college van burgemeester en schepenen of het gemeentecollege.
Artikel 4 §5 van deze wet bepaalt: indien de gemeenteraad in zijn reglementen of verordeningen de mogelijkheid voorziet om de administratieve geldboete ten aanzien van minderjarigen op te leggen, wint hij vooraf het advies in betreffende dat reglement of die verordening van het orgaan of de organen die een adviesbevoegdheid hebben in jeugdzaken, voor zover het aanwezig is of zij aanwezig zijn in de gemeente.
Op 17 mei 2005 (jaarnummer 1202) keurde de gemeenteraad de code van gemeentelijke politiereglementen van de stad Antwerpen goed. Inbreuken op de code van gemeentelijke politiereglementen kunnen sindsdien gesanctioneerd worden met administratieve sancties waaronder een administratieve geldboete.
Deze code van politiereglementen werd later nog verscheidene keren gewijzigd. De nieuwe gecoördineerde versie werd goedgekeurd door de gemeenteraad op 16 december 2013 (jaarnummer 753). De laatste wijziging werd goedgekeurd door de gemeenteraad op 16 december 2019 (jaarnummer 714).
Ten gevolge van de maatregelen inzake de bestrijding van het coronavirus COVID-19 zijn de horecagelegenheden van 13 maart 2020 tot en met 7 juni 2020 gesloten geweest voor verbruik ter plaatse. Verschillende horecagelegenheden hebben zich vervolgens georiënteerd naar take away formules. De maandenlange sluiting van de horeca en het toenemend aantal take away mogelijkheden heeft er mede toe geleid dat burgers zich, nog meer dan reeds het geval was, in de openbare ruimte begeven om hier alcoholische dranken te nuttigen. Het horeca-gebeuren, en in het bijzonder de consumptie van alcohol, heeft zich gedurende de periode van sluiting in aanzienlijke mate verplaatst naar de openbare ruimte.
Bijeenkomsten in de openbare ruimte waarbij alcoholische dranken genuttigd worden, zijn reeds langer een gekend fenomeen. Dit des te meer bij mooi weer en tijdens vakantieperiodes. De maandenlange sluiting van de horeca, alsook het afgelasten van alle evenementen heeft een verdere uitbreiding van dit fenomeen tot gevolg gehad.
De dienst stadstoezicht meldt dat er meer en meer gedronken wordt in de openbare ruimte en meldt dat mensen bij elkaar komen in een echte festivalsfeer. Dit genereert openbare ordeverstoringen en uiteenlopende overlast waaronder sluikstort, lawaaioverlast en wildplassen. Het fenomeen is wijdverspreid en wordt opgemerkt op heel het grondgebied van de stad, zoals onder meer aan de Scheldekaaien, op de Sint-Jansvliet, aan het Noordkasteel, in diverse parken en op verschillende pleinen. Het pinksterweekend van 29 mei 2020 bevestigde het verschijnsel eveneens door een groot aantal meldingen inzake openbare dronkenschap, en dit verspreid over het grondgebied van de stad Antwerpen.
De toename van bijeenkomsten in de openbare ruimte waarbij alcoholische dranken genuttigd worden, wordt verder ook bevestigd door diverse krantenartikelen: ‘(...) heel wat mensen genoten - al dan niet met een meegebracht pintje of fles wijn - op de Scheldekaaien van het zonnetje’ (Gazet van Antwerpen, 9/5/20), ‘Op verscheidene plaatsen in Antwerpen vormt zwerfvuil, afkomstig van eten en drank, momenteel een probleem. (...) Tijdens de crisis zijn de kaaien een populair alternatief geworden voor terrasjes. En ook in het Rivierenhof in Deurne merkt men dat steeds meer mensen drankjes, borrelnootjes of zelfs hele picknickmanden meebrengen om er een gezellige avond te passeren. (Gazet van Antwerpen, 2/6/20).
Ondertussen staat het vast dat de heropstart van de horeca gepaard gaat met de vereiste van social distancing en andere noodzakelijke bijkomende veiligheidsmaatregelen, zoals een verplicht sluitingsuur om 1.00 uur. Dit leidt tot een beperktere capaciteit in de horecagelegenheden. Daarnaast zullen er ook aanzienlijk minder evenementen doorgaan en zal de omvang van deze evenementen hoe dan ook beperkt zijn gezien alle massa-evenementen nog steeds verboden zijn. Samen met de komende zomermaanden zal hierdoor de toename van het gebruik van alcoholische dranken in de openbare ruimte zich de komende maanden naar alle waarschijnlijkheid bestendigen.
Het aantal vaststellingen inzake openbare dronkenschap door de politiezone Antwerpen neemt bovendien reeds sinds 2017 toe. Het nieuwe artikel 101quater biedt de mogelijkheid aan de toezichtsdiensten om reeds sneller op te treden in geval van alcoholgebruik gepaard gaande met openbare ordeverstoring en/of overlast . De overtreders worden daarbij in een vroeger stadium gewezen op hun ordeverstorend en/of overlast veroorzakend gedrag ingevolge het alcoholgebruik, waardoor de evolutie naar openbare dronkenschap voorkomen kan worden en de stijgende tendens inzake vaststellingen openbare dronkenschap en de daarmee samenhangende overlast en openbare ordeverstoring kan tegengegaan worden.
Bovendien biedt het nieuwe artikel ook de mogelijkheid om bij alcoholgebruik te werken naar een persoonsgerichte aanpak. Een eventuele achterliggende problematiek kan op deze wijze sneller achterhaald worden en problematische overtreders kunnen, indien noodzakelijk, bijvoorbeeld via bemiddeling naar hulpverlening toe geleid worden.
Gezien het ontremmende effect van alcohol op het gedrag van de gebruiker gaat het verbruiken van alcoholhoudende dranken in de openbare ruimte veelal gepaard met openbare orde verstoringen en/of openbare overlast zoals sluikstort, wildplassen, geluidsoverlast, enzovoort. Dit alles vergroot het onveiligheidsgevoel in de openbare ruimte. Deze problematiek was reeds gekend binnen de stad Antwerpen en heeft ertoe geleid om een gedeeltelijk alcoholverbod in te voeren, opgenomen in het huidige artikel 101quater. Overeenkomstig het bestaande gedeeltelijk alcoholverbod is binnen bepaalde zones in de stad Antwerpen het bezit en gebruik van alcohol in de openbare ruimte volledig verboden. Het is echter momenteel niet aangewezen om het bestaande alcoholverbod uit te breiden naar andere plaatsen, wijken of buurten. Huidig fenomeen blijkt wijder verspreid te zijn en zich niet te concentreren op één bepaalde plaats. Een meer algemene aanpak van dit stadsbrede fenomeen bestaande uit openbare ordeverstoring/overlast gepaard gaande met gebruik van alcoholhoudende dranken, is dan ook wenselijk. Daarom wordt geopteerd voor de invoering van een nieuwe paragraaf in artikel 101quater, waarbij het verboden is om alcoholhoudende dranken te gebruiken in de openbare ruimte, indien hierdoor de openbare orde wordt verstoord of indien er openbare overlast mee gepaard gaat.
Vermits deze nieuwe bepaling stadsbreed geldt, bestaat er geen risico dat de overlast zich verplaatst naar een aangrenzende plaats, wijk of buurt. Deze algemene strafbaarstelling van alcoholgebruik gepaard gaande met overlast biedt bovendien de mogelijk om personen die verschillende malen geverbaliseerd worden en aldus risicogedrag vertonen, sneller naar hulpverlening te oriënteren dan wel op te volgen via de gespecialiseerde stedelijke dienst.
Artikel 135 §2 Nieuwe Gemeentewet
De gemeenten hebben ook tot taak het voorzien, ten behoeve van de inwoners, in een goede politie, met name over de zindelijkheid, de gezondheid, de veiligheid en de rust op openbare wegen en plaatsen en in openbare gebouwen.
Meer bepaald, en voor zover de aangelegenheid niet buiten de bevoegdheid van de gemeenten is gehouden, worden de volgende zaken van politie aan de waakzaamheid en het gezag van de gemeenten toevertrouwd:
De jeugdraad Antwerpen merkt op dat het nu veel gemakkelijker wordt om een gasboete te ontvangen wanneer je in de openbare ruimte iets drinkt. Zij menen dat overlast kan een zeer ruime invulling hebben dus al bij de minste klacht aanleiding geven tot een boete.
Vooreerst wordt verduidelijkt dat enkel en alleen het drinken van alcoholische dranken in de openbare ruimte uiteraard niet voldoende is voor het opleggen van een boete. Er moet naast het nuttigen van alcoholische dranken ook sprake zijn van openbare overlast en/of openbare ordeverstoring. Deze openbare overlast en/of openbare ordeverstoring zal ook steeds effectief vastgesteld moeten kunnen worden. Nu dit artikel voorzien wordt om het toenemende aantal openbare dronkenschappen en de toenemen openbare overlast en openbare ordeverstoring ingevolge alcoholgebruik te bestrijden, zal er niet systematisch eerst een waarschuwing gegeven worden voordat er een effectieve administratieve sanctie wordt opgelegd. Het nieuwe artikel biedt echter de mogelijkheid om bij alcoholgebruik door jongeren te werken naar een persoonsgerichte aanpak. Een eventuele achterliggende problematiek kan op deze wijze sneller achterhaald worden en de jongeren kunnen, indien noodzakelijk, bijvoorbeeld via bemiddeling naar hulpverlening toe geleid worden.
Het college van burgemeester en schepenen legt het volgende voor aan de gemeenteraad:
De gemeenteraad keurt de wijziging van artikel 101quater van de code van politiereglementen goed.