2020_CBS_06026 - Stadshaven - Goedkeuring Stadshavenplan 2020-2030 - Goedkeuring

Het college van burgemeester en schepenen is volgens artikel 56 §3 1° van het decreet Lokaal Bestuur bevoegd voor daden van beheer over de gemeentelijke inrichtingen en eigendommen.

Met het Stadshavenplan 2020-2030 wordt het Waterplan+ uit 2011 geactualiseerd.

Bestuurlijke context

De bestuurlijke context wijzigde fundamenteel sinds 2011. De belangrijkste elementen hierin zijn: 

• Overdracht watervlakken: Sinds 2016 werd een groot deel van het Eilandje door het Havenbedrijf overgedragen aan de stad Antwerpen. Sinds 1 januari 2016 staat de stad Antwerpen in voor het beheer van de watervlakken, waarvan de eigendom ook in de loop van de komende maanden naar de stad Antwerpen zal worden overgedragen. Dit werd uitgevoerd op basis van het toenmalige Waterplan.
• Oprichting  Stadshavendienst: In 2016 werd de Stadshavendienst opgericht, die vanaf dat moment het nautische beheer van het Eilandje heeft overgenomen van het Havenbedrijf.
• Visie Innovatieve Stadshaven: In juli 2018 werd de beleidsvisie goedgekeurd voor de Innovatieve Stadshaven, dewelke de ontwikkelingsvisie neerlegt voor Eilandje fase twee (Kempeneiland, Mexico-eiland, Asiadok Oostkaai, en aanliggende watervlakken Houtdok, Kempisch dok en Asiadok, alsook Steenborgerweert).
• Masterplan en beheer Scheldekaaien: In 2010 werd het masterplan Scheldekaaien goedgekeurd. Sindsdien wordt dit gefaseerd uitgevoerd. In 2020 werd principieel beslist om het nautisch beheer van de Scheldekaaien grotendeels over te dragen aan de stad (mits het bekomen van toezichts- en handhavingsbevoegdheden). 

Scope Stadshavenplan

Het Stadshavenplan 2020-2030 heeft volgende doelstellingen: 

• Het vormt het beleidskader voor de Stadshaven voor de periode 2020-2030.
• Het bepaalt de invulling en bestemming van watervlakken en kades voor de periode 2020-2030.
• Het bepaalt diverse projecten die de visie op de Stadshaven mee vorm moeten geven in de periode 2020-2030. 
• Het vormt de basis voor de aanpassing voor het regelgevend kader dat van toepassing is in de Stadshaven.

Het Stadshavenplan 2020-2030 heeft betrekking op het Eilandje en de Scheldekaaien zone stad binnen de bevoegdheden van de stad Antwerpen. Daarnaast doet het vanuit een geïntegreerde visie op de invulling en bestemming van de watervlakken en kades ook aanbevelingen voor andere beleidsdomeinen en partners zoals de Vlaamse Waterweg of het Havenbedrijf Antwerpen. 

Visie-elementen

In 2011 werden in het Waterplan+ tien visie-elementen goedgekeurd die richting gaven aan de verdere invulling van het Waterplan+ voor het Eilandje. Deze visie-elementen zijn nog steeds actueel en zijn ook van toepassing op de Scheldekaaien zone stad. Deze visie-elementen vormen dan ook de basis voor het Stadshavenplan 2020-2030.

1. één gebied met meerdere sferen creëren;
2. nautische sfeer versterken;
3. statisch én dynamisch programma toewijzen;
4. openheid waarborgen;
5. maritiem erfgoed bewaren;
6. havenkarakter en soft values behouden;
7. waterinfrastructuur updaten;
8. water efficiënt besturen en beheren;
9. duurzaamheid en waterkwaliteit verbeteren;
10. wateractiviteiten uitbouwen.

Krachtlijnen per deelgebied en bestemming kaai

Voor ieder onderdeel van het Eilandje en van de Scheldekaaien zone stad zijn er in het Stadshavenplan 2020-2030 krachtlijnen geformuleerd die de visie weergeven op de nautische situatie, het gewenste gebruik van de watervlakken en de kaaimuren per deelgebied. Deze zijn opgenomen in bijlage 1.

De krachtlijnen per deelgebied zijn verder vertaald naar een bestemming per onderdeel van de Stadshaven, dit op het niveau van de kaainummers. Dit detailoverzicht geeft het overzicht van het type vaart en het type ligplaats dat wordt bepaald per kaainummer. De bestemmingen uit het detailoverzicht zijn bepalend voor het ligplaatsbeheer in de Stadshaven. Om de nodige flexibiliteit te voorzien in het ligplaatsbeheer zijn er voor verschillende locaties hoofd- en nevenfuncties gedefinieerd. De hoofdfuncties hebben in principe prioriteit en zijn ook richtinggevend op lange termijn. De nevenfuncties zijn mogelijk indien de hoofdfunctie nog niet wordt ingevuld.

Projecten Stadshaven

Om de lange termijnvisie op de Stadshaven te kunnen realiseren zijn er verschillende projecten gedefinieerd die hiertoe bijdragen. Deze projecten geven uitvoering aan de verschillende visie-elementen en krachtlijnen en geven ook een overzicht van de verschillende beleidsdomeinen waarop gewerkt moet worden. Deze projecten maken deel uit van specifieke besluitvorming. De beschrijving van deze projecten in het Stadshavenplan 2020-2030 is dan ook informatief. 

Volgende projecten zijn opgenomen: Innovatieve Stadshaven, haven- en maritieme erfgoedbeleving aan de Droogdokkensite, bruggen en brugbediening, pontons en steigers, duurzame Stadshaven, waterprogramma en waterbeleving, watermobiliteit, toekenning innames Stadshaven en nautisch beheer Scheldekaaien zone stad. 

Uit deze projecten komen verschillende opdrachten naar voor voor de stedelijke diensten. Deze zijn opgenomen in de opdrachtentabel van dit besluit.

Aandachtspunten

Bij uitvoering van het Stadshavenplan 2020-2030 zijn er drie uitgangspunten geformuleerd: 

• Toegankelijkheid: de maritieme toegang tot en in de Stadshaven moet bewaakt en gegarandeerd worden.
• Afstemming land-water: de impact die activiteiten op de watervlakken heeft op bewoners en bezoekers moet bewaakt worden.
• Veilige Stadshaven: de veiligheid aan het water moet bewaakt worden.

Op 25 maart 2011 (jaarnummer 3191) keurde het college het Waterplan+ goed. Het plan legde de richting vast waarin de watervlakken van het Eilandje zich verder zouden ontwikkelen, afgestemd op de stedenbouwkundige ontwikkeling van de nieuwe stadswijk het Eilandje. De krachtlijnen en de projecten van het Waterplan+ werden sindsdien grotendeels uitgevoerd. Ondertussen is de context en de omgeving ook sterk geëvolueerd en is er nood aan een nieuwe leidende visie. Dit geactualiseerde plan zal voortaan ook de naam Stadshavenplan (2020-2030) krijgen om de nadruk meer op de interactie tussen stad en water te leggen.

Op 13 december 2019 (jaarnummer 10301) keurde het college het principiële afsprakenkader tussen de stad Antwerpen en het Havenbedrijf Antwerpen voor de Scheldekaaien, exclusief Blue Gate Antwerp, goed.

Op 18 mei 2020 (jaarnummer 323) keurde de gemeenteraad de overeenkomst met het Havenbedrijf inzake de overdracht van het Kempeneiland, Asiadok, Asia-Oostkaai, Kempisch Dok, Kattendijkkok, Houtdok Zuidzijde, Bonapartedok en aanhorigheden en inzake de flankerende afspraken goed.