2020_IP_00239 - Interpellatie van raadslid Sibel Gyuler: Umicore

Hoboken en Umicore hebben sinds lang een haat-liefde verhouding. De economische meerwaarde en belangrijke tewerkstelling kunnen niet ontkend worden, de ernstige historische én actuele vervuiling evenmin.

We kunnen er niet omheen dat de verschillende incidenten op Umicore ons ongerust maken. Umicore is ten slotte een Seveso bedrijf. De mogelijk risico’s bij bedrijfsincidenten zijn voor Hoboken gewoon niet te overzien.

De afgelopen jaren was er dankzij de inspanningen van Umicore een duidelijke verbetering te merken. De verwachting was dat als er op dit elan verder gegaan werd, de buurt en de fabriek naast elkaar konden blijven bestaan. Door de recente problemen moeten we dit echter opnieuw in vraag stellen. Zeer verontrustend in dit laatste geval was dat de eerste alarmsignalen kwamen van metingen in het bloed van kinderen en niet van een van de talrijke meetstations rond de fabriek.

Vandaag wordt een combinatie van een lange droge periode, stormen en een lockdown als oorzaak aangeduid. Niet alleen mogen we dankzij de klimaatverandering de komende jaren meer van dit extreme weer verwachten, het feit dat de meetwaarden in februari niet voldoende hoog waren om alarm te slaan doet de vraag rijzen wat er nog meer onder de radar kan vliegen.

Welke bijkomende gegevens zijn er ondertussen bekend die de hypothese van de droge periode en stormen in combinatie met de lockdown ondersteunen? Werd er beduidend meer stof gevonden in de straten van Moretusburg? Is er geweten waar deze zwaardere fractie vandaan komt? Welke stappen zijn er ondernomen, ofwelke plannen bestaan er om hier binnen de fabrieksmuren iets aan te doen? Wat is het verwachte resultaat op de buurt? Zal dit stof wegspoelen, of zal dit blijvende bijkomende vervuiling in de tuinen veroorzaken? Kunnen we verwachten dat de loodwaarden in het bloed opnieuw zullen dalen tot het niveau van voor februari, of is hier een nieuwe sanering voor nodig? U ziet het, Hoboken zit nog steeds met veel vragen die een antwoordverdienen.

Ondertussen horen we dat er maatregelen genomen worden. De investeringen in meer en mobiele meetapparatuur lijken ons een stap in de goede richting. Hoe zullen deze worden ingezet en zal dit voldoende zijn om een volgende vergelijkbaar incident op te merken alvorens de bloedwaarden stijgen?

Het opdrijven van de frequentie waarmee de straten worden schoongemaakt lijkt een beproefde manier om weggewaaid stof te verwijderen. Ook de uitbreiding naar voetpaden waar daadwerkelijk gespeeld wordt is een logische stap. Dit laat wel nog tuinen buiten beschouwing waar nieuwe verontreiniging zich kan opstapelen. Graag hadden wij een regelmatige monitoring gezien van enkele tuinen zodat er, in overleg met Umicore, op tijd tot sanering overgegaan kan worden.

Recent namen wij ook kennis van de plannen om ongeruste jonge gezinnen te helpen verhuizen, en wij zijn blij met de getoonde verantwoordelijkheidszin van Umicore. We verwachten dat er een eerlijke vervangwaarde wordt geboden voor de huizen en dat ook alle nodige bijkomende kosten mee in rekening zullen worden gebracht. We hebben begrepen dat Stad Antwerpen en Vespa hier een bewakende rol zullen spelen. Ook vanuit het district willen wij meehelpen om de belangen van onze bewoners te bewaren.

Verder hebben wij enkele vragen bij het plan om een groene buffer te creëren. In de eerste plaats hadden we graag vernomen of en waarom deze noodzakelijk is. Dit om ons ervan te vergewissen dat deze reactie niet disproportioneel is. Een derde van een woonwijk opgeven is immers geen kleine ingreep.

We hebben begrepen dat het de bedoeling is om door de vrijwillige verplaatsing van gezinnen - zowel binnen de wijk als naar buiten - de nodige ruimte te creëren voor een groene bufferzone. Het is echter onduidelijk wat het plan is wanneer zou blijken dat niet iedereen uit deze groene zone zou wensen te vertrekken.

Als de groene buffer niet noodzakelijk maar slechts wenselijk is op langere termijn, dan moet er een plan zijn om een Doel-scenario met leegstaande huizen te vermijden, want daar stevenen we zo wel op af. Als dit een vrijwillig uitdoofscenario wordt met als doel op langere termijn de wens naar een groene buffer te realiseren, dan is het noodzakelijk dat het aanbod om huizen in deze zone over te nemen aan dezelfde voorwaarden onverkort blijft gelden. Om echt vrijwillig te zijn, kan het niet zo zijn dat mensen binnen 20 jaar de gevolgen moeten dragen van de beslissing om vandaag niet over te gaan tot verkoop.

Wanneer huizen worden aangekocht door Umicoredient er ook een stappenplan te zijn dat het verdere verloop .

Alles bij elkaar zitten Hoboken en Umicore met een complex probleem.

In het beste geval wordt de oorzaak van de meest recente stijging onomstotelijk vastgesteld, kunnen er maatregelen getroffen worden om een herhaling te detecteren en te voorkomen, en dalen de verontrustende waarden snel weer tot het eerdere niveau waarna verder ingezet kan worden op een nog verdere daling. Als ingrepen in het openbaar domein noodzakelijk geacht worden om de risico's verder tot een minimum te beperken, dan zal Umicore een constructieve partner vinden in de districtsraad. Het district staat open voor een goed uitgewerkt plan om een groenzone te realiseren, maar ook andere maatregelen zoals het sluiten van de Adolf Greinerstraat omdat het doorgaand verkeer teveel stof meeneemt zijn bespreekbaar.

De districtsraad Hoboken zou graag een constructieve discussie aangaan met Umicore binnen het volgende kader:

- De districtsraad drukt expliciet de wens uit dat Umicore haar activiteiten ook op lange termijn in Hoboken behoudt. Dit zowel om economische redenen op korte termijn, maar ook om het blazoen van de Hobokense industrie op te ‘poetsen’. Aan de Hobokense Scheldeboorden zijn nieuwe activiteiten ontstaan die van extreem belang zijn voor een nieuwe industriële revolutie waarbij de elektrificatie centraal staat. Umicore produceert door middel vanrecyclage waardevolle metalen, Engie produceerttransformatorstations voor windmolenparken op Zee en Smulders speelt een zeer voorname rol in de funderingen van windmolens. Hoboken is trots op deze industrie en zou deze graag behouden.

- Daartegenover wil de districtsraad een transparante dialoog met de bedrijven, in dit geval met Umicore in het bijzonder. Laat ons samen in alle openheid de mogelijke oplossingen bestuderen. Hoboken wil demensen die nu de nadelen ondervinden van de activiteiten aan de Hobokense Scheldeboorden nauw bij die dialoog betrekken.

- Allereerst vraagt de Hobokense districtsraad eenuitgebreid rapport over het onderzoek naar de verhoogde bloedwaarden, inclusief de gegevens die de getrokken conclusies ondersteunen. We verwachten dat de vermoedelijke oorzaken worden opgevolgd en gestaafd met bewijzen. Ook verwachten we een inschatting van de eventueel te verwachten impact op langere termijn.

 - Gebaseerd op dit onderzoek verwacht de Hobokensedistrictsraad een detectiemethode die een gelijkaardig incident sneller detecteert.

- Vervolgens vraagt de Hobokense districtsraad aanUmicore een plan van aanpak om het aantal incidenten te verminderen.

- Een aanvullend communicatieplan naar alle betrokken blijkt noodzakelijk te zijn.

- Een noodzakelijk tweede plan moet een perspectiefbieden voor de verdere afbouw van de vervuiling. Een groene buffer of het afsluiten van de Adolf Greinerstraat zijn maar twee voorbeelden die besproken kunnen worden. Het district Hoboken zal zich hier als een constructieve partner opstellen.

- De Hobokense districtsraad vraagt aan de Vlaamse milieu-instanties om hun meetmethode uit tebreiden en ook de ophoping van verontreiniging inde bodem te meten, en niet enkel te registreren wat er dagelijks uitgestoten wordt.

- Hoboken wil erover waken dat er een goed doordachte oplossing komt om de onzekerheid bij de mensen in de wijken Moretusburg en Hertogvelden niet groter te maken en een doemscenario met spookstraten uit te sluiten. De bewoners verdienen een perspectief. Hoboken sluit de opkoop van huizendaarbij niet uit, maar dit moet een duidelijk programma zijn zodat de andere bewoners weten waar ze aan toe zijn.

- Hoboken vraagt aan zowel de stedelijke, Provinciale als Vlaamse instanties om op een constructieve wijze druk uit te oefenen op Umicore om hun emissies te verminderen. Hoboken moet van zijn foute imagoverlost geraken. Dit willen we niet bereiken door debetrokken bedrijven het leven zuur te maken, maar evenmin kunnen we het nalaten de bedrijven te wijzen op hun verantwoordelijkheid t.o.v. de omwonenden. Hierin moeten de milieudiensten van de overheid hun rol spelen.

- Hoboken vraagt alvast aan de mobiliteitsdiensten vande stad om de mogelijkheid tot, en impact van, het afsluiten van de Adolf Greinerstraat te onderzoeken. Dit zou kunnen helpen bij het beperken van de verspreiding van zware metalen.

Hoboken iséén van de meest aangename districten van Antwerpen, we willen dat dit ook behouden blijft. . Een constructieve en sterke dialoog met de bedrijven en Umicore in het bijzonder is daarbij een sine qua non.