2020_GR_00775 - Duurzame stad - Klimaatplan 2030 - Goedkeuring

Doel

De doelstelling van het klimaatplan is om klimaatverandering te voorkomen (mitigatie) en maatregelen te nemen ter beheersing van de negatieve effecten van klimaatverandering (adaptatie). Tegen 2050 wil Antwerpen klimaatneutraal en klimaatrobuust zijn. Met het Klimaatplan 2030 positioneert Antwerpen zich als voorbeeldstad op het vlak van klimaat.

Structuur en opbouw

Het Klimaatplan 2030 dat nu voorligt, is de vertaling van een set aan beleidsmaatregelen om te komen tot de vermindering van 50 tot 55% CO₂ uitstoot enerzijds en maatregelen om de klimaatgevolgen in te dijken anderzijds. Dit plan omvat dus een mitigatieluik, hoofdstukken 3 tot en met 6, en een adaptatieluik, hoofdstukken 7 en 8. De mitigatiemaatregelen gaan vooral over het verminderen van het energieverbruik en CO₂-uitstoot in gebouwen, transport en industrie en het verduurzamen van de energieproductie. De adaptatiehoofdstukken focussen in hoofdzaak op acties en ruimte voor bescherming tegen wateroverlast, goed beheer van grondwatertafels, efficiënt watergebruik,  zorgen voor verkoeling en voor paraatheid. 

Het Klimaatplan start in hoofdstuk 2 met een overzicht van waar Antwerpen vandaag staat: welke doelstellingen haalde Antwerpen en waartoe engageert Antwerpen zich de komende jaren?

Hoofdstuk 3 bespreekt hoe Antwerpen binnen het huisvestingsbeleid werk maakt van energierenovatie en het bestrijden van energie-armoede.

Hoofdstuk 4 bespreekt hoe de ‘modal shift 50/50’ als cruciale accelerator gaat zorgen voor een gezond en verkeersveilig Antwerpen.

Hoofdstuk 5 toont hoe de tertiaire sector en industrie hun bijdrage leveren door energie-efficiënter te worden. 

Naast het verminderen van het gebruik van fossiele energiebronnen, zijn er vooral veel kansen voor lokale en hernieuwbare energieproductie. Hoofdstuk 6 bespreekt welke nieuwe energiebronnen interessant zijn om Antwerpen te verwarmen en van stroom te voorzien en of we ook lokaal kunnen gaan produceren. 

Hoofdstukken 7 en 8 geven weer hoe Antwerpen zich wil voorbereiden op de effecten die klimaatverandering met zich meebrengt, hoe groen en waterbuffering Antwerpen zullen behoeden voor overstromingen en droogte en hoe ze tegelijk zorgen voor een koelere en aantrekkelijke leefomgeving.  

In hoofdstuk 9 laat stad Antwerpen zien dat het binnen haar eigen werking, stadsvloot en gebouwen heel wat onderneemt om Antwerpen tegen 2050 klimaatneutraal te maken.

Hoofdstuk 10 bespreekt de inspanningen voor wat betreft circulariteit. 

Hoofdstuk 11 tenslotte, belicht het governance-model, het model voor samenwerking met alle stakeholders voor verdere uitwerking en uitvoering van klimaatmaatregelen. De stad wil voor een gedragen realisatie van dit klimaatplan samenwerken binnen de groep Antwerpen, met de haven van Antwerpen en met stedelijke en Vlaamse stakeholders (inwoners en verenigingen, bedrijven en hun overkoepelende organisaties, kennisinstellingen, strategische partners, andere overheden). 

Volgende bijlagen horen bij het plan:

• Actiefiches klimaatplan: de fiches geven met concrete acties invulling aan de beleidsdoelstellingen van de stad Antwerpen voor de huidige legislatuur (periode 2019-2024) en vormen de basis van dit Klimaatplan 2030;
• Onderbouwingsnota: dit is de cijfermatige onderbouwing voor het klimaatplan, deel mitigatie;
• Input Havenbedrijf Klimaatplan 2030 Antwerpen.

Uitvoering, opvolging en communicatie

Voor de uitvoering van het klimaatplan neemt de stad haar verantwoordelijkheid, maar reikt ze tevens de hand naar alle krachten die een bijdrage kunnen en willen leveren om samen de klimaatdoelstellingen te bereiken. Voor dit laatst is een nieuwe samenwerkingsstructuur in voorbereiding waarvan een klimaatregisseur en een klimaatraad deel zullen uitmaken. 

Om de voortgang van het klimaatbeleid te monitoren wordt een adequate voortgangsrapportering opgezet. Aansluitend plant de stad Antwerpen de opmaak van een jaarlijkse emissie-inventaris voor de sectoren die gevat worden door het Burgemeestersconvenant en een tweejaarlijkse voor de rapportering van de evolutie van de CO₂-uitstoot in de andere sectoren (ETS-bedrijven, zeevaart, landbouw en natuur).

Het klimaatplan, de uitvoering en opvolging ervan worden vertaald in een aantrekkelijke, laagdrempelige en activerende website.  Dit nieuwe platform wordt het portaal voor burgers, bedrijven, scholen, verenigingen ... die zich willen verdiepen in het Antwerpse klimaatbeleid en die willen weten hoe de stad hen ondersteunt bij hun inspanningen voor het klimaat. Op dit platform zullen alle stakeholders ook hun engagementen en ambities binnen de Antwerpse “klimaatgemeenschap” kunnen delen.

Op 9 januari 2009 (jaarnummer 102) besliste het college om het Europese Burgemeestersconvenant (Covenant of Mayors) te ondertekenen. Met deze overeenkomst engageerde de stad Antwerpen zich om, in lijn met de Europese doelstellingen, minstens 20% minder CO₂ uit te stoten tegen 2020, vergeleken met 2005. Voor de eigen stedelijke werking stelde de stad Antwerpen zich het doel om tegen 2020 de CO₂-uitstoot te reduceren met 50%. Tegen 2050 wil de stad CO₂-neutraal zijn. Hoe de stad de doelstellingen voor 2020 wil realiseren, werd uitgewerkt in een klimaatplan voor Antwerpen, goedgekeurd door de gemeenteraad op 27 juni 2011 (jaarnummer 920). De gemeenteraad keurde op 26 oktober 2015 (jaarnummer 541) de actualisatie in een klimaatactieplan goed.

Op 29 september 2017 (jaarnummer 8578) besliste het college het vernieuwde Burgemeestersconvenant voor Klimaat en Energie te ondertekenen. Met deze overeenkomst engageert de stad Antwerpen zich om, in lijn met de Europese doelstellingen, een reductie van minimaal 40% CO₂-reductie te behalen tegen 2030, vergeleken met 2005. Ook engageert de stad zich om een adaptatiestrategie uit te werken en te implementeren. Voor de uitwerking van dit engagement werd de opmaak van een nieuw klimaatplan in het vooruitzicht gesteld.

Op 20 oktober 2017 (jaarnummer 9156) gunde het college aan DNV GL de opdracht om een voortraject te doorlopen in functie van de latere opmaak van het mitigatieluik van dit klimaatplan. Op 6 juli 2018 (jaarnummer 6376) nam het college kennis van de resultaten van het voortraject. Het college keurde tevens goed dat bij de verdere uitwerking van het Klimaatplan 2030 uitgegaan wordt van een ambitieniveau van 50 tot 55% CO₂-emissiereductie tegen 2030 en gaf de volgende opdrachten aan Stadsontwikkeling/Energie en Milieu:

• organiseren van een participatief proces met stakeholders voor de verdere uitwerking van het Klimaatplan 2030;
• verder onderbouwen, verfijnen en waar nodig doorrekenen van de voorgestelde strategische doelstellingen en beleidsmaatregelen;
• in samenwerking met de stakeholders de governance-structuur voor realisatie van het Klimaatplan 2030 verder uitwerken;
• een ontwerp van Klimaatplan 2030, met luik klimaatmitigatie en klimaatadaptatie, ter goedkeuring voorleggen.

Op 15 februari 2019 (jaarnummer 1361) gunde het college de opdracht tot opmaak van het klimaatplan voor wat betreft mitigatie aan DNV en op 22 maart 2019 ( jaarnummer 2581) gunde het college de opdracht tot opmaak van het klimaatplan voor wat betreft adaptatie aan Sweco.

Op 29 juni 2020 ( jaarnummer 436) keurde de gemeenteraad de organisatiestructuur voor de uitvoering van het klimaatplan goed. Op 16 oktober 2020 (jaarnummer 8620) keurde het college de selectiedraad en het bestek tot het aanstellen van een consultancy bedrijf voor klimaatregie goed.       

Het bestuursakkoord 2019-2024 onderschrijft de klimaatambities van het Burgemeestersconvenant en het streven naar klimaatneutraliteit in 2050. Dit houdt het volgende in:

• de stad doet inspanningen om de klimaatverandering mee te beperken (mitigatie), in het bijzonder door in te zetten op minder energieverbruik en op het verduurzamen van de energieproductie;
• tegelijkertijd bereidt de stad zich voor op de klimaatveranderingen die ons te wachten staan (adaptatie), zoals overstromingen, droogte, drinkwaterschaarste en hittestress. Hiervoor maakt Antwerpen ruimte voor groen en water.