2021_RMW_00011 - Woonregie - Herbestemming woningen tijdelijke huisvesting. Opheffing en nieuw principebesluit - Goedkeuring

• Het gaat hier om een princiepsbeslissing rond de herbestemming van stedelijk patrimonium. Beslissingen in het kader van de uitvoering van deze princiepsbeslissing, en eventuele financiële impact en motivering - worden telkens voorgelegd aan het vast bureau. 
• Voor de cofinanciering van de Projectoproep voor noodwoningen van het Agentschap Wonen-Vlaanderen zijn de nodige middelen voorzien in de meerjarenplanning:

Budgetplaats	Budgetpositie	Functiegebied	Project	Subsidie	Begrotingsprogramma	Budget
4322000000_VG_Bouw	221_GEBOUWEN - GEMEENSCHAPSGOEDEREN	2HMS040302P09879	P09879_Italiëlei69_noodwoningen	SBT11195__Het agentschap Wonen Vlaanderen lanceerde een eerste oproep	2OA040909	177.258,24 EUR
4325400000_VG_Cluster 4	221_GEBOUWEN - GEMEENSCHAPSGOEDEREN	2HMS040302PA4071	PA4071_MJP21_Lange Batterijstraat 10 - 12 - 14_accumulatieverwarming vervangen door centrale verwarming	SBT11195__Het agentschap Wonen Vlaanderen lanceerde een eerste oproep	2OA040909	260.000,00 EUR
4322000000_VG_Bouw	221_GEBOUWEN - GEMEENSCHAPSGOEDEREN	2HMS040302P09879	P09879_Italiëlei69_noodwoningen	SBT11195__Het agentschap Wonen Vlaanderen lanceerde een eerste oproep	2OA040909	394.824,96 EUR




Bij de derde aanpassing van de meerjarenplanning staat volgende ingeschreven:

Budgetplaats	Budgetpositie	Functiegebied	Project	Subsidie	Begrotingsprogramma	Budget
4401500000_SD_WO_Beschermd en begeleid wonen	240_MEUBILAIR - GEMEENSCHAPSGOEDEREN	2HMS040302A00000	A00000_Wonen met begeleiding	SBT11195__Het agentschap Wonen Vlaanderen lanceerde een eerste oproep	2OA040909	363.115,00 EUR
4401500000_SD_WO_Beschermd en begeleid wonen	240_MEUBILAIR - GEMEENSCHAPSGOEDEREN	2HMS040302A00000	A00000_Wonen met begeleiding	SBT11195__Het agentschap Wonen Vlaanderen lanceerde een eerste oproep	2OA040909	63.680,00 EUR

• Elke verkoop van woningen zal worden voorgelegd aan het daartoe bevoegde beslissingsorgaan.

De raad voor maatschappelijk welzijn nam op 30 juni 2016 (jaarnummer 534) kennis van de samenwerkingsovereenkomst Kadans.

De gemeenteraad keurde op 28 januari 2019 (jaarnummer 42) het bestuursakkoord 2019 - 2024 goed. In het bestuursakkoord stipuleert de stad haar visie op het dak- en thuisloosheidsbeleid (B.A. 200-202): 

De ketenaanpak voor dak- en thuislozen wordt voortgezet en verder uitgebouwd. De capaciteit van Kadans Wonen wordt opgevoerd en de doorstroom wordt strak gemonitord. (…) Geen enkele Antwerpenaar hoeft op straat te slapen. Het permanente opvangbeleid voor wie met een geldig verblijfsstatuut in Antwerpen verblijft, wordt gehandhaafd en vraag en aanbod worden op elkaar afgestemd. 

De stad houdt de regie van daklozenopvang in handen en waakt over de toegangspoort. Daarbij leggen we de focus op de ‘zorgwekkende zorgmijders’ die tussen de mazen van het hulpnet blijven glippen. Er gaat extra aandacht naar het principe dat opvang een tijdelijk karakter moet hebben en uitsluitend wordt aangeboden als het noodzakelijk is. De focus op doorstroom en activering is een belangrijke voorwaarde om een efficiënt opvangbeleid te voeren. In het pension Van Schoonhoven worden alle diensten rond dakloosheid gecentraliseerd met ook aandacht voor gezins- en crisisopvang.

In het bestuursakkoord van de stad wordt ook de visie op betaalbaar wonen toegelicht (B.A. 270; 288 – 290): De stad baseert zijn woonbeleid op de wooncarrière van de huidige en toekomstige Antwerpenaren. We willen, net zoals in ons sociaal beleid, een opwaartse mobiliteit creëren waarbij Antwerpenaren wonen en doorstromen naar gepaste woningen naargelang hun mogelijkheden, draagkracht, noden en verzuchtingen.

VESPA treedt op als verhuurder van betaalbare woningen, bijvoorbeeld in de Fierensblokken, voor de categorie Antwerpenaren die net geen recht (meer) heeft op een sociale woning maar het ook moeilijk heeft op de private huur- en koopmarkt.

In dit besluit worden er, op basis van bovenstaande beleidsvisie, acties voorgesteld die:

• de daklozenopvang centraliseren via één centrale toegangspoort; 
• het beschikbare patrimonium binnen de bedrijfseenheid Sociale Dienstverlening (crisis-, transit-, en precaire woningen) herbestemmen voor enerzijds uitbreiding van woningen voor dakloze(n) (gezinnen, jongeren) en voor een nieuw aanbod van betaalbaar wonen (huren) anderzijds. 

Het vast bureau keurde op 9 oktober 2020 (jaarnummer 284) het projectvoorstel in het kader van de projectoproep voor noodwoningen van het agentschap Wonen-Vlaanderen goed.

De raad voor maatschappelijk welzijn keurde op 24 november 2016 (jaarnummer 741) een nieuw reglement van inwendige orde voor woningen van OCMW Antwerpen goed.

De stad en OCMW Antwerpen voorzien momenteel verschillende systemen in de aanpak van de problematiek van dak- en thuislozenopvang: collectieve opvanginitiatieven, gezinsopvang, herstelopvang voor daklozen met kwetsbare gezondheid en verschillende vormen van tijdelijke individuele huisvesting.  

De stad en het OCMW organiseren ook zelf tijdelijke, meer individuele huisvesting, zoals transit- en crisiswoningen voor kortstondige opvang en precaire woningen voor meer langdurige opvang (overzicht in bijlage van het OCMW patrimonium).

De stad en het OCMW zien echter de nood om deze woningen anders te organiseren om zo meer aandacht te kunnen hebben voor de volgende doelgroepen in het bijzonder:

• kwetsbare gezinnen die omwille van crisis- of noodsituaties dakloos zijn geworden of dakloos dreigen te worden;
• kwetsbare (acuut dak- of thuisloze) jongeren;
• dak- en thuislozen met een meervoudige problematiek (Kadans Wonen)
• huurders die op de private huurmarkt moeilijk een goed betaalbaar huuraanbod vinden: eenoudergezinnen, doorstromers sociale woningen en starters die binding hebben met Antwerpen als woon-, werk- en kennisstad (doelgroepen betaalbaar huren).

Om een meer gedifferentieerd woonaanbod te kunnen realiseren dat beter is afgestemd op de vraag willen stad en OCMW het beschikbare patrimonium zo optimaal mogelijk aanwenden door:

• de crisis-, transit- en precaire woningen te heroriënteren naar nood-, doorstart en ontvoogdingswoningen, en deels naar betaalbaar wonen;
• verder in te zetten op renovatie en uitbreiding van de bestaande woningen via de projectoproep noodwoningen van de Vlaamse overheid, zoals beslist door het Vast Bureau op 4 oktober 2020 (jaarnummer 284);
• in te zetten op de verkoop/verbetering van de minder geschikte woningen, in functie van betere afstemming op de noden en doelgroepen, en betere spreiding over de stad. Koop- en verkoopovereenkomsten worden steeds voorgelegd aan de gemeenteraad of de raad voor maatschappelijk welzijn. 

De beschikbare pool van woningen kan dan zo flexibel mogelijk ingezet worden voor:

• nood-, doorstart- en ontvoogdingswoningen voor tijdelijke huisvesting van dak- en thuisloze(n) (gezinnen, jongeren), die worden toegewezen via de stedelijke dispatching zoals dit gebeurt voor de collectieve daklozenopvang. De daden van beheer met betrekking tot woningen zijn een bevoegdheid van het vast bureau, die ze op haar beurt omwille van de nodige flexibiliteit en dringendheid, kan delegeren aan de algemeen directeur.
• een nieuw concept van 'betaalbaar wonen' voor het verhuren van betaalbare huurwoningen via een toewijzingsreglement, dat nog wordt voorgelegd aan de gemeenteraad.
• extra woningen voor langdurige huisvesting binnen Kadans Wonen: deze worden toegewezen via het reeds bestaande casusoverleg van de ketenaanpak (raad voor maatschappelijk welzijn op 30 juni 2016, jaarnummer 534) en ter beschikking gesteld door AG Vespa.

De stedelijke dispatching vormt de toegangspoort die de instroom beheert van de nood-, doorstart en ontvoogdingswoningen (door een screening van noodzakelijkheid) en samen met de woonbegeleidingspartner de doorstroom naar meer stabiele en/of gepaste huisvesting bevordert. De toeleiding van de dak- en thuislozen naar de stedelijke dispatching gebeurt onder andere door de stad (bedrijfseenheid Sociale Dienstverlening en de bedrijfseenheid Maatschappelijke Veiligheid) doorverwijzing van partners (zoals Topcoaches), hulpdiensten en wooninspectie.

De stedelijke dispatching bekijkt, afhankelijk van de nood (doelgroep en de daaraan gekoppelde begeleiding), of een woning wordt ingezet als: 

1. Noodwoning voor de doelgroep die omwille van crisissituaties acuut en onverwacht dakloos is geworden (bijvoorbeeld: brand of ramp) of door noodsituaties dakloos zullen worden door acties van de stad Antwerpen of door OGO (ongeschikt en/of onbewoonbaar verklaarde woning)/art.135 Nieuwe Gemeentewet. Het betreft hier een kwetsbare doelgroep die in Antwerpen woont met een lage financiële draagkracht en een beperkte zelfredzaamheid met betrekking tot sociaal netwerk (geen of zeer zwak netwerk).
2. Doorstartwoning voor de doelgroep die omwille van een sociale crisissituatie, bijvoorbeeld intra familiaal geweld, instellingsverlaters, ... dakloos is geworden en die in Antwerpen woont met een lage financiële draagkracht en een beperkte zelfredzaamheid met betrekking tot sociaal netwerk (geen of zeer zwak netwerk). 
3. Ontvoogdingswoning voor kwetsbare (acuut dak- of thuisloze) jongeren. Deze doelgroep mist vandaag vaak een tijdelijke veilige thuishaven waar ze tot rust kan komen en van waaruit ze een zelfstandig leven kan opbouwen. Deze jongeren wil de stad versterken door in te zetten op kleinschalige, tijdelijke wooninitiatieven, van waaruit gewerkt wordt naar zelfstandige huisvesting.

Het is de ambitie van de stad en het OCMW dat er vanuit deze opvangvormen een maximale doorstroom bestaat naar een duurzame huisvesting. Deze doorstroom kan zowel uitmonden in een herhuisvesting op de private woonmarkt, herhuisvesting via sociale huisvesting, of via het sociaal verhuurkantoor. Om doorstroom te kunnen bevorderen en realiseren zal er worden ingezet op woonbegeleiding en doorstroombegeleiding op maat van de klant.

De raad voor maatschappelijk welzijn keurde op 24 november 2016 (jaarnummer 741) een nieuw reglement van inwendige orde voor woningen van OCMW Antwerpen goed. Dit reglement zal via een uitdoofscenario worden opgeheven: voor alle nieuwe bewoners is dit niet meer van toepassing en zullen de nodige afspraken worden opgenomen in de individuele overeenkomst.

Art. 1344ter Gerechtelijk wetboek en art. 46. Vlaams Woninghuurdecreet bepalen dat ingeval van uithuiszettingen, het OCMW verwittigd wordt en "op de meest aangewezen wijze en binnen zijn wettelijke opdracht hulp aanbiedt".

Art. 57 §1 Organieke OCMW Wet van 8 juli 1976 bepaalt dat de dienstverlening van het OCMW ‘van materiële, sociale, geneeskundige, sociaal-geneeskundige of psychologische aard’ kan zijn.

Artikel 3.32. Vlaamse Codex Wonen van 2021 bepaalt dat: "Als de bewoners van een onbewoonbare of overbewoonde woning (…) geherhuisvest moeten worden omdat dit noodzakelijk is wegens mensonwaardige levensomstandigheden ernstige risico's voor hun veiligheid en gezondheid (…), neemt de burgemeester de nodige maatregelen voor de bewoners die voldoen aan de voorwaarden die de Vlaamse Regering vaststelt. Hij kan daarbij onder meer de gemeentelijke huisvestingsmogelijkheden benutten of een beroep doen op de medewerking van het OCMW of van de sociale woonorganisaties, waarvan het werkingsgebied zich uitstrekt tot het grondgebied van de gemeente."