Om de ambities van haar nieuwe Klimaatplan 2030 waar te maken, ontwikkelde de stad Antwerpen een nieuw klimaatgovernancemodel. Doel is om alle stakeholders sterker te betrekken bij het Antwerpse klimaatbeleid. Deze nieuwe structuur wordt een samenwerkingsverband waar alle partijen samen plannen kunnen maken, uitvoeren en opvolgen. Het zorgt voor een logische samenhang en afstemming om de acties van het Klimaatplan 2030 samen te realiseren.
Onderdelen van de governancestructuur zijn:
Voor de projecten en processen van het Klimaatplan 2030 waarvoor de stedelijke organisatie (mee) verantwoordelijk is, is de uitvoering van het Klimaatplan 2030 te beschouwen als een strategisch programma dat doorgedreven betrokkenheid van en samenwerking tussen verscheidene bedrijfseenheden en dochters van de stad vereist. Het college, de stuurgroep en de klimaatkamers spelen hierin een belangrijke rol.
Port of Antwerp is een belangrijke stakeholder en een partner van de stad Antwerpen voor het realiseren van bepaalde projecten (vb. warmtenetten). In deze hoedanigheid is het aangewezen het havenbedrijf mee op te nemen in de stuurgroep en de klimaatkamers voor de bespreking van deze dossiers (ad hoc), waarbij het vanzelfsprekend op beslissingsniveau zijn autonomie behoudt voor de maatregelen op zijn grondgebied.
Stuurgroep Klimaatplan 2030
De Stuurgroep Klimaatplan 2030 bewaakt het overzicht en de voortgang van het klimaatplan op basis van regelmatige rapporteringen en bereidt de beslissingen voor het college voor. De Stuurgroep bestaat uit de betrokken kabinetten, de klimaatregisseur, de trekkers van de klimaatkamers en het havenbedrijf (ad hoc). Voorgesteld wordt om ook de meest betrokken bedrijfsdirecteurs van stad en dochters in de Stuurgroep op te nemen.
De Stuurgroep bestaat bijgevolg uit:
Klimaatkamers
De hoofdtaak van de Klimaatkamers is het strategisch uitvoeren van het Antwerps klimaatbeleid. Dit houdt in dat zij de projecten en processen waarvoor stad Antwerpen (mee) verantwoordelijk is opstarten, bijsturen, aanjagen en hierbij de voortgang bewaken en rapporteren. Op basis van monitoring en zicht op evoluties zullen de Klimaatkamers ook een beleidsvoorbereidende rol spelen in de vorm van voorstellen tot bijsturing om het bereiken van de stedelijke klimaatambities richting 2030 te garanderen.
Er zijn drie Klimaatkamers die respectievelijk focussen op klimaatadaptatie, klimaatmitigatie en milieu.
Elke kamer heeft een trekker of voorzitter die mee de Stuurgroep en de Klimaatraad volgt. Hierdoor is er een directe lijn tussen de kamers en deze organen. In de stuurgroep is er wisselwerking en overleg mogelijk met de betrokken kabinetten. Maatregelen die goedgekeurd worden op het college, of waarop de stuurgroep sterker of prioritair wil inzetten komen via deze weg bij de kamers terecht. De Stuurgroep is tevens het escalatieniveau voor maatregelen die stadsintern vastlopen. In de Klimaatraad is er onder voorzitterschap van de Klimaatregisseur ruimte voor overleg tussen de trekkers van de Klimaatkamers van de stedelijke administratie en de externe stakeholders. Maatregelen die het stadsinterne niveau overstijgen kunnen door de trekkers gepresenteerd worden voor de Klimaatraad.
De Klimaatkamers bestaan uit afgevaardigden binnen de administratie binnen de groep stad. Het is belangrijk dat deze voldoende gemandateerd zijn om, na goedkeuring van een maatregel door het college van burgemeester en schepenen, de nodige richting te geven binnen hun eigen diensten (A4/A5). Relevante entiteiten binnen de stad met een autonoom karakter zullen eveneens afgevaardigd worden binnen de kamers.
De beleidscoördinator van de afdeling stadsontwikkeling / klimaat & leefmilieu zal alle kamers volgen om zo synergiën te detecteren en mogelijke kamer-overkoepelende samenwerkingen voor te leggen. In elke kamer zetelt tevens een medewerker van de afdeling stadsontwikkeling / communicatie & participatie om de doorstroming naar het klimaatcommunicatieplatform te voorzien. Vanuit het team van de Klimaatregisseur wordt ondersteuning geboden aan de werking van de Klimaatkamers. De Klimaatkamers zijn een stadsintern orgaan maar externen kunnen uitgenodigd worden voor een presentatie of toelichting.
Per kamer wordt per trimester (maximum per kwartaal) een overlegmoment voorzien. Kameroverleg vindt plaats in de aanloop naar een Stuurgroep.
Voor specifieke thema’s, projecten of processen kunnen de Klimaatkamers een werkgroep of Klimaattafel opstarten. Een Klimaattafel is een instrument/methodiek om met verschillende partners samen te werken rond een specifieke vraag of uitdaging.
Adaptatiekamer
De Adaptatiekamer buigt zich over het klimaatadaptatiebeleid en de vraag hoe de stad zich op de gevolgen van klimaatverandering door onder andere toenemende hitte, droogte en wateroverlast zal voorbereiden om klimaatrobuust te worden.
Deze kamer wordt getrokken door Kristof Peeters, directeur van de afdeling stadsontwikkeling/publieke ruimte.
Voor deze kamer worden eveneens de districten uitgenodigd gezien zij een aanzienlijke bijdrage aan actiefiches leverden voor dit luik. Aan de districten wordt gevraagd om twee tot drie districtssecretarissen namens de districten af te vaardigen.
Op basis van de ingediende actiefiches en de verantwoordelijken daarvan wordt deze samenstelling van de Adaptatiekamer voorgesteld:
Mitigatiekamer
In de Mitigatiekamer worden de maatregelen die moeten leiden tot een reductie van 50 tot 55% aan CO2 tegen 2030 besproken. Deze ambitieuze doelstelling heeft op vele aspecten betrekking en vereist een brede betrokkenheid van verschillende diensten binnen de stadsadministratie.
De Mitigatiekamer wordt getrokken door Filip Lenders, directeur van de afdeling stadsontwikkeling/klimaat & leefmilieu.
Op basis van de ingediende actiefiches en de verantwoordelijken daarvan wordt deze samenstelling van de Mitigatiekamer voorgesteld:
Milieukamer
De Milieukamer werkt rond de vraag hoe we van Antwerpen een milieu- en natuurvriendelijke stad maken. In de Milieukamer zullen ook de thema’s en actiefiches uit hoofdstuk 10 “Circulaire stad” van het Klimaatplan 2030 aan bod komen, voor zover ze niet logisch in een andere kamer passen. In het Klimaatplan 2030 is een apart hoofdstuk gewijd aan circulariteit, in het bijzonder voor materiaalstromen. Belangrijkste thema’s betreffen voeding, afval- & materialenbeleid, circulaire economie en aankopen.
De Milieukamer wordt getrokken door Vincent Van Ryssegem, beleidscoördinator van de afdeling stadsontwikkeling/klimaat & leefmilieu.
Op basis van de ingediende actiefiches en de verantwoordelijken daarvan wordt deze samenstelling van de Milieukamer voorgesteld:
Op 29 mei 2020 (jaarnummer 4734) keurde het college de opstart van een governancestructuur voor de uitvoering van het Klimaatplan 2030 goed.
Op 29 juni 2020 (jaarnummer 436) nam de gemeenteraad kennis van de krijtlijnen van de toekomstige governancestructuur voor de uitvoering van het Klimaatplan 2030.
Op 14 december 2020 (jaarnummer 775) keurde de gemeenteraad het Klimaatplan 2030 en de bijhorende bijlagen goed.
Op 12 februari 2021 (jaarnummer 1248) gunde het college de opdracht voor klimaatregie aan Ecorys Nederland BV, vertegenwoordigd door haar CEO Manon Janssen.
Het college keurt de samenstelling van Stuurgroep Klimaatplan 2030 goed als volgt:
Het college keurt de samenstelling van de Klimaatkamers goed als volgt:
Adaptatiekamer
Mitigatiekamer
Milieukamer