Art. 8 van het besluit van de gemeenteraad van 25 maart 2019 (jaarnummer 154): het college is bevoegd om namens de stad Antwerpen in te tekenen op projectoproepen die worden georganiseerd door een hogere overheid en om met diezelfde overheid daarover overeenkomsten te sluiten.
De stad Antwerpen heeft de voorbije jaren vanuit de bedrijfseenheid Stadsontwikkeling/mobiliteit de mogelijkheden van ISA onderzocht en in kaart gebracht welke struikelblokken er nog zijn om tot een brede uitrol te komen (zie collegebesluit van 25 mei 2018, jaarnummer 4770).
Deelname aan het project past in de ambitie van het bestuursakkoord om maximaal in te zetten op slimme verkeerssturing en mobiliteitsoplossingen. De stad wenst slimme snelheidsbegrenzers in te voeren voor alle stedelijke voertuigen behalve de prioritaire voertuigen (paragraaf 168 bestuursakkoord). Het EIT-project biedt de gelegenheid in contact te treden met andere steden (de vraagzijde), de auto-industrie en de technologiesector (de aanbodzijde), met de bedoeling om vraag- en aanbodzijde beter op elkaar af te stemmen en de vinger aan de pols te houden wat de ontwikkelingen op de markt met betrekking tot ISA betreft.
Deelname aan het project laat eveneens toe om vanuit de stad de stand van zaken op vlak van mobiliteitsdata in kaart te brengen en de hiaten en drempels te analyseren om te kunnen voldoen aan de vereisten van EU Verordening 2019/2144. De stad Antwerpen beschikt over een kaart met snelheidslimieten die voor 95% correct is. Issues die overblijven zijn onder meer dynamische borden (bv. variabele zone 30-borden in schoolomgevingen, variabele snelheden op de Ring) en werfsituaties en/of evenementen waardoor de snelheidslimieten tijdelijk anders zijn dan op kaart vastgelegd.
De stad Antwerpen is geïnteresseerd in de uitrol van een pilootproject voor de implementatie van ISA-technologie in het wagenpark van de stad (retrofitting in een 20-tal voertuigen). De stad wil bijdragen tot een opschaling van de vraag naar de technologie waardoor ontwikkelings- en productiekosten bedrijfseconomisch interessant kunnen worden. Indien het project goedgekeurd wordt voor financiering, wordt het project uitgevoerd onder leiding van bedrijfseenheid Stadsontwikkeling/Mobiliteit, in samenwerking met bedrijfseenheid Stadsbeheer/Voertuigencentrum en Personeel & Organisatie/GIS.
EIT (European Institute for Innovation and Technology) Urban Mobility is een initiatief van het Europese Instituut voor Innovatie en Technologie (onafhankelijk orgaan van de EU) dat erop gericht is om de leefbaarheid en de mobiliteit in Europese steden te verbeteren. Het is in januari 2019 van start gegaan en heeft een budget van 400 miljoen euro (2020-2026) om projecten te co-financieren. EIT Urban Mobility brengt bedrijven, de onderzoekswereld en steden samen om stedelijke mobiliteit te verbeteren. De stad Antwerpen werd door Tractebel Engie gevraagd om deel te nemen aan een project rond Intelligente Snelheidsassistentie (ISA), met name ‘Retro-fit of Intelligent Speed Assistance Systems’ (vrij vertaald: het retrofitten van Intelligente Snelheidsassistentiesystemen) of ISA-FIT. Tractebel wenst in te tekenen op de oproep van EIT Urban Mobility – Innovation. De oproep staat open tot 18 mei 2021. EIT-projecten hebben in principe een duur van 1 jaar en zijn mogelijk verlengbaar met een tweede jaar. De selectie van projecten wordt begin juli 2021 bekend gemaakt. Indien het project geselecteerd wordt voor financiering loopt het van januari 2022 tot 31 december 2022.
Overdreven snelheid is een gekend probleem voor de leefbaarheid en veiligheid in Europese steden. Een Europese verordening (2019/2144) stelt dat vanaf 2022 alle nieuwe types van voertuigen – en vanaf 2024 alle nieuwe voertuigen – uitgerust dienen te zijn met ISA. In mei 2020 werd een eerste projectvoorstel hieromtrent (PRO-ISA) ingediend waaraan de stad deelnam als partner (zie college van 15 mei 2020, jaarnummer 4249). Het projectvoorstel werd door het EIT niet weerhouden voor financiering en het ging dus ook niet door. Voortbouwend op de feedback die toen werd gegeven wordt nu het voorstel hernomen met een deel van het consortium. Voorliggend voorstel is sterker gericht op de implementatie, het testen van de technologie.
De focus ligt nu op de inbouw van ISA in voertuigen in vier steden (Helmond in Nederland, Barcelona (nog te bevestigen) in Spanje, Belgrado in Servië en Antwerpen) met gebruikmaking van een ISA-systeem van het Nederlandse bedrijf V-Tron. Het systeem werd reeds in reële verkeerssituaties uitgetest in Overijsel. Het maakt gebruik van zowel kaartdata als cameradata. Doel van het project is om het systeem uitgebreid te testen gedurende zes maanden in de genoemde steden op technisch-functionele aspecten (werkt het?) en gedrag of acceptatie (helpt het?). Daarnaast zal POLIS (Europese koepelorganisatie voor steden i.v.m. technologie en lokaal transportbeleid) bekijken wat de mogelijkheden zijn voor een verdere opschaling met een gezamenlijke Europese aanbesteding voor ISA (in retrofit) en hoe steden zich kunnen voorbereiden op een ruimere implementatie. Indien de stad wenst toe te treden tot het consortium, dient hiertoe een intentiebrief ondertekend te worden.
Het consortium bestaat uit de steden Helmond, Barcelona (nog te bevestigen), Belgrado en (mits goedkeuring) Antwerpen. De industriële partners zijn V-Tron en Tractebel (coördinator). Verder zijn de onderzoeksinstellingen CTAG (Automotive Technology Center of Galicia), TU Eindhoven, University of Belgrade en netwerkorganisatie POLIS partner in het project.
Het projectbudget voor de stad Antwerpen is nog in opmaak maar wordt geraamd op 60.000,00 euro. EIT financiert 70% van het projectbudget. Daarnaast is 30% stedelijke cofinanciering vereist. De ISA-inbouwsystemen worden gratis ter beschikking gesteld (want zijn nadien herbruikbaar) voor een 20-tal voertuigen per stad. De projectkost voor de stad Antwerpen bestaat hoofdzakelijk uit personeelsinzet (Mobiliteit/Modal Shift en Voertuigencentrum) voor de begeleiding en opvolging van het project en eventuele participatie aan werksessies (0,5 VTE gedurende 1 jaar). Daarnaast worden beperkte reiskosten en de inzet van uren van de testpersonen ingebracht. De middelen voor co-financiering worden gedekt door de inzet van bestaand (reeds gebudgetteerd) personeel.
Het definitieve projectbudget en de respectievelijke aandelen van de projectpartners zijn nog niet definitief bekend in deze fase. Indien het project wordt geselecteerd voor financiering, zal de formele deelname aan het project opnieuw worden voorgelegd aan het college bij de goedkeuring van de partnerschapsovereenkomst, met inbegrip van het definitieve projectbudget.
Het college bekrachtigt de deelname aan het EIT Urban Mobility project ISA-FIT, en ondertekent daartoe de intentiebrief in bijlage.