Art. 8 van het besluit van de gemeenteraad van 25 maart 2019 (jaarnummer 154): het college is bevoegd om namens de stad Antwerpen in te tekenen op projectoproepen die worden georganiseerd door een hogere overheid en om met diezelfde overheid daarover overeenkomsten te sluiten.
De afdeling Eurodesk en Fondsen (Personeel & Organisatie) ondersteunt en begeleidt de indiening van voorstellen. De oproepen werden aan de betrokken diensten binnen de groep stad Antwerpen verspreid, met de vraag om voorstellen voor projectsubsidie, conceptsubsidie en subsidie veerkrachtige steden na corona aan te melden.
Er werden twee voorstellen voor de oproep Veerkrachtige steden, één voorstel voor projectsubsidie en één voorstel voor conceptsubsidie voorgelegd. Deze voorstellen worden uiteengezet in projectfiches. Op basis van de informatie in deze fiches werden de projecten getoetst aan de oproepcriteria.
Er wordt voorgesteld om volgende voorstellen te weerhouden voor indiening:
1. Veerkrachtige steden na corona
CoStA - herontwikkeling stedelijke site Sint-Andriesplaats en Prekersstraat (Talentontwikkeling en Vrijetijdsbeleving) - aangevraagd bedrag 3.000.000,00 euro
Door Jeugd en Cultuur (Talentontwikkeling en Vrijetijdsbeleving) en Sociale Dienstverlening werd samen geschreven aan een visietekst die de basis legt voor het masterplan Sint-Andries en de ontwikkeling van een innovatief, multifunctioneel en inspirerend ontmoetingscentrum voor kinderen, jongeren en buurtbewoners. CoStA is een site in het hart van de binnenstad (meer dan 55.000 inwoners op wandelafstand), in een dense wijk (meer dan 13.000 inwoners per km²), als derde plek, open leeromgeving en creatieve presentatieruimte.
Door maximaal in te zetten op samenwerking en gedeeld ruimtegebruik versterken de verschillende werkingen op de site elkaar. Zowel voor de jeugdverenigingen, het aanbod van buurtsport, het buurtsecretariaat, het webpunt, de buurtbibliotheek en het ontmoetingscentrum betekent dit meer ruimte, die meer en beter toegankelijk is en beter afgestemd is op de noden van de wijk.
Op de CoStA-site werd door de jaren heen, in verschillende gebouwdelen, een onderhoudsachterstand opgebouwd met als resultaat ontevredenheid bij de betrokken actoren en huidige gebruikers. Deze onderhoudsachterstand in combinatie met de bouwhistorische waarde op deze site maakt dat er nood is aan een éénduidig gedragen ruimtelijk kader waarin de site maximaal tot zijn recht kan komen. Er zijn opportuniteiten die een onderlinge afstemming vragen: de herstructurering van de site Sint-Andries, de herbestemming van de bibliotheek gelegen aan de Sint-Andriesplaats 22, het realiseren van een tweede toegang naar de site Sint-Andries ter hoogte van de Prekersstraat 25, potentiële valorisaties en de herinrichting van de groenzone in de Prekersstraat.
AG VESPA is aan de slag gegaan met de ruimtelijke uitgangspunten die zijn goedgekeurd op het college van 28 juni 2019 (jaarnummer 5361) en heeft de opportuniteiten in samenspraak met de betrokken bedrijfseenheden Talentontwikkeling en Vrijetijdsbeleving (Jeugd en Cultuur) en Sociale Dienstverlening verder uitgewerkt.
Het totale projectbudget wordt geraamd op 11 miljoen euro. De maximale subsidie van 3 miljoen euro wordt aangevraagd.
Innova-toren en omgeving (Innovatieve Stadshaven) (AG VESPA) - aangevraagd bedrag 2.500.000,00 euro
Het begrip ‘Innovatieve Stadshaven’ werd in 2016 gelanceerd om van het Eilandje fase 2 (Mexico-eiland, Kempeneiland en Asiadok Oostkaai) en Steenborgerweert een plaats te maken waar de relatie tussen stad en haven opnieuw verankerd kan worden. Waar in fase 1 van de herontwikkeling van het Eilandje en in andere stadsontwikkelingsprojecten de ruimte voor bedrijvigheid grotendeels omgevormd werd naar residentiële ontwikkelingen, is de ambitie voor de Innovatieve Stadshaven om ruimte voor bedrijvigheid in de stad toekomstgericht te bestendigen. Er zit veel potentieel in de reconversie van de monumentale graansilo op het Kempeneiland met rechtstreekse toegang tot het Asiadok. Met zijn uitstraling is de silo de ideale vlaggenmast voor de Innovatieve Stadshaven. De verticaliteit van het gebouw biedt bovendien de opportuniteit om er het uithangbord voor gestapelde bedrijvigheid van te maken. De Innova-toren heeft de potentie om één van de hefbomen van de Innovatieve Stadshaven te worden, door op korte termijn een nieuwe dynamiek te creëren rond de beoogde stedelijke, innovatieve economie.
De stad maakt daarmee in crisistijd een belangrijk statement, waarbij getoond wordt dat stadsvernieuwingsprojecten ook ruimte kunnen voorzien voor productie, zonder focus op residentialisering. Op grotere schaal zal de Innovatieve Stadshaven mee invulling geven aan het 'innovatiedistrict', zoals aangeduid in de recente nota ruimtelijke economie. Op die manier creëert Antwerpen een uniek klimaat voor toekomstgerichte economie met ruimte voor productie en ontwikkeling.
De stad Antwerpen ambieert vandaag en in de toekomst haar sociaal-economische positie te versterken door werkgelegenheid voor alle opleidingsniveaus te vrijwaren. Ruimte in de stedelijke omgeving is schaars, dus dat betekent dat ondernemers en vastgoedinvesteerders overtuigd moeten worden van gestapelde -duurdere- typologieën. Bovendien wint een stedelijke locatie ook aan belang voor bedrijven die inzetten op duurzaamheid, door efficiënt ruimtegebruik in de stad in tegenstelling tot het aansnijden van open ruimte. Bedrijven die inzetten op de korte keten gedijen het beste in een stedelijke omgeving, waar productie en verbruik dichtbij elkaar liggen.
Het totale projectbudget voor de Innova-toren en omgeving wordt geraamd op 9,9 miljoen euro. De stad Antwerpen/AG Vespa brengt de basisconstructie en het grondaandeel in. Daarnaast voorziet de stad Antwerpen voor de omgevingsaanleg rond de silo (Kempenstraat) 4.200.000,00 euro. Het aandeel van andere projectpartners is 3.200.000,00 euro. De ambitie is om private investeerders te zoeken voor een publiek-private samenwerking.
Op basis van een rendementsberekening, waarbij rekening werd gehouden met de raming voor de reconversie en realistische huurprijzen voor de beoogde doelgroep, werd berekend wat de nodige Vlaamse subsidie is om de onrendabele top van het project te coveren. Een subsidie van 2.500.000,00 euro wordt aangevraagd.
2. Projectsubsidie
Revitalisatie middenberm Jan De Voslei (Maatschappelijke Veiligheid) - aangevraagd bedrag 3.000.000,00 euro
De middenberm op de Jan De Voslei op het Kiel is een grote strook die zich tussen twee rijbanen bevindt en die nu enkel wordt gebruikt als doorsteek tussen twee wijken. Deze berm scheidt de Tentoonstellingswijk van het Kiel zelf. Deze scheiding vormt ook een barrière in de hoofden van de bewoners. Er zijn in het gebied vaak meldingen van overlast. Doordat er weinig of geen sociale controle is, wordt deze locatie vaak als trefplaats voor drughandel en -gebruik vermeld, of fungeert het als favoriete plaats voor sluikstort en zwerfvuil. Nochtans heeft deze plaats meer te bieden dan enkel een doorsteekplaats. Het is een grote, lange uitgestrekte openbare ruimte die echter totaal onderbenut blijft.
De heraanleg van de Jan De Voslei is mee opgenomen in het voorontwerp Ringpark Zuid, fysiek aansluitend aan de heraanleg ter hoogte van de Camille Huysmanslaan. De kap A112/Jan de Voslei (overkapping-vertunneling van de A112 van Kolonel Silvertopstraat tot Camille Huysmanslaan) is samen met Park Knoop Zuid geselecteerd als een van de 18 leefbaarheidsprojecten door het politiek stuurcomité (Vlaamse regering, stad Antwerpen, Haven van Antwerpen, dd. 25 juni 2018). Er zal onder andere een groene overkapping gerealiseerd worden waardoor de twee delen van de wijk worden verbonden. Met de projectsubsidie in het kader van stadsvernieuwing zou ook het gebied tussen de Camille Huysmanslaan en de Boomsesteenweg (sneller) ontwikkeld kunnen worden. Door de realisatie van het ringproject (Knoop Zuid en kap A112) en door een aanpassing aan de doorstroming naar de bestaande Jan De Vostunnel zal de verkeerssituatie grondig veranderen en de verkeersintensiteit verminderen waardoor dit project grote slaagkans krijgt.
Met de projectmiddelen wordt het mogelijk om de middenberm van de Jan De Voslei te revitaliseren en te transformeren naar een ontmoetingsplek. Door een hertekening van deze plek, met specifieke infrastructurele ingrepen krijgt het Kiel er een aantrekkelijk openbaar domein bij. Deze ruimte biedt mogelijkheden voor activiteiten (bijvoorbeeld sport, markt, samen tuinen, ontmoeting...) en evenementen. Het zou tevens een oplossing bieden aan de gestelde veiligheidsproblematieken waarmee de Jan De Voslei te kampen heeft.
Door de bedrijfseenheden Stadsontwikkeling en Maatschappelijk Veiligheid (Stadsmariniers) wordt er een breed lokaal samenwerkingsverband opgezet van verschillende organisaties uit de beide wijken: het middenveld, lokaal bestuur, bewonersverenigingen stedelijke diensten en private partners. Allen engageren zich om dit project volop mee te ondersteunen en concreet uit te werken met als doel een gedragen infrastructurele aanpassing van deze middenberm en betere benutting die aansluit bij de behoeften van de buurt. Dit overleg sluit aan bij het kader van het grotere proces Over De Ring.
Er wordt een projectsubsidie aangevraagd van 3.000.000,00 euro.
3. Conceptsubsidie
Fort 8: herbestemmen van het binnenfort (AG VESPA) - maximale toekenning van 90.000,00 euro
Het militair Fort 8 in Hoboken ligt in een groene omgeving en is een beschermd monument. De stad Antwerpen heeft in de periode van 2010 tot 2014 1.570.602,00 euro geïnvesteerd in het binnenfort voor de restauratie van een gedeelte van het buitenschrijnwerk, de afwateringskanalen en een groot onderhoud aan het groendak.
Door de jaren heen is er in het historische militair binnenfort een onderhoudsachterstand ontstaan. Momenteel maken nog slechts enkele verenigingen gebruik van deze locatie wat maakt dat het potentieel van het historische binnenfort van circa 8.000m² onderbenut wordt. Zonder herbestemming dreigt de voorgaande investering teniet te worden gedaan en zal de huidige onderhoudsachterstand alleen maar groter worden, terwijl onderhouds- en beheerkosten blijven doorlopen. Een quasi leegstaand gebouw is bovendien gevoelig voor vandalisme.
Met de conceptsubsidie kan een gefaseerd herbestemmingskader ontwikkeld worden dat de kwaliteiten van het historische fortgebouw waardeert en versterkt. Zowel de samenhang als de eigenheid van de verschillende eindgebruikers op de site zal bewaakt worden tijdens de uitwerking van de visievorming. Daarom is er nood aan een gedragen strategische visie/kader voor het binnenfort over de beleidsdomeinen heen en los van de belangen die er vandaag spelen.
De stad Antwerpen wil het stedelijk patrimonium optimaal inzetten voor de diverse ruimtenoden. Een uitgangspunt is het maximaal delen in tijd en ruimte van de aanwezige infrastructuur. Het is de bedoeling om voor het gedeeld gebruik van het fort innovatieve oplossingen voor te stellen, die werkbaar zullen blijken voor alle betrokken partners. De mogelijkheden, maar ook de beperkingen die dergelijke historische infrastructuur met zich meebrengt, maakt dat er geen standaard oplossingen kunnen gebruikt worden.
De strategische visie moet daarom ook onderbouwd worden met mogelijke financieringsmodellen, die een ruggensteun zijn bij het opmaken van de prioriteiten en mogelijke faseringen in de herbestemming van het binnenfort.
Een conceptstudie biedt de mogelijkheid om met een open en objectief vizier een strategisch herbestemmingsplan uit te werken en expertise te bundelen rond erfgoed, beheer, gedeeld gebruik, herbestemming, ruimtelijke ontwikkeling en financieringsmogelijkheden.
De totale kost van de studie in het het kader van de aanvraag voor conceptsubsidie is afhankelijk van het bedrag dat zal toegekend worden. Met deze subsidie kan tot 100% van de kosten gefinancierd worden.
Het college bevestigt de selectie van de in te dienen projecten voor de oproep Veerkrachtige steden na corona en de project- en conceptsubsidie voor de oproep stadsvernieuwing 2021.
De betrokken bedrijfseenheden bezorgen het volledige aanvraagdossier tegen ten laatste 14 juni 2021 aan de afdeling Eurodesk en Fondsen (Personeel & Organisatie), voor een finale screening en de indiening bij de Vlaamse overheid tegen de deadline van 17 juni 2021 (project- en conceptsubsidie) of 24 juni 2021 (Veerkrachtige steden na corona). De handtekeningpagina's van de aanvraagdossiers worden vooraf ter ondertekening voorgelegd aan burgemeester en algemeen directeur.
Op 18 maart 2021 publiceerde Stedenbeleid Vlaanderen (Agentschap Binnenlands Bestuur) de oproep Stadsvernieuwing 2021 op haar website. Met stadsvernieuwingsprojecten wil de Vlaamse overheid de aantrekkelijkheid, duurzaamheid en leefbaarheid van steden verhogen. Deze stadsprojecten streven een ingrijpende vernieuwing van een stadsdeel na. Ze passen in een brede stedelijke visie en vormen een hefboom voor een geïntegreerde stadsontwikkeling in functie van economische, ecologische en sociale meerwaarde.
Er kunnen voorstellen worden ingediend voor projectsubsidies en conceptsubsidies. De projectsubsidie betreft een financiële bijdrage in de concrete realisatie van stadsvernieuwingsprojecten (een investeringssubsidie van maximum 5.000.000,00 euro), terwijl de conceptsubsidie (maximum 90.000,00 euro) bedoeld is voor de begeleiding bij het ontwerp van een stadsvernieuwingsproject.
De indieningsperiode voor projectsubsidies en conceptsubsidies loopt tot 17 juni 2021.
Naast deze 'klassieke' oproepen stadsvernieuwing, werd op 18 maart 2021 door Stedenbeleid Vlaanderen ook de oproep Veerkrachtige steden na corona gelanceerd. De Vlaamse regering presenteerde in december 2020 het programma Vlaamse Veerkracht, waarmee Europese herstelmiddelen bijkomend zullen ingezet worden in Vlaanderen. Hierdoor kan het bestaande programma stadsvernieuwing in 2021 uitgebreid worden met deze bijkomende, éénmalige oproep, voor een bedrag van 20 miljoen euro.
Als antwoord op de coronapandemie wil Vlaanderen met deze oproep steden financieel ondersteunen en bijdragen aan het (versneld) uitrollen van investeringsprojecten in die stadsdelen, wijken, centra of buurten waar die investeringen het meest nodig zijn. Projecten zetten vanuit een geïntegreerde aanpak in op vernieuwing en innovatie binnen de sociale, fysieke en economische dimensie van een stadsdeel, wijk of buurt.
Per project kan er tot 3.000.000,00 euro subsidie Veerkrachtige steden na corona worden toegekend, waarbij de Vlaamse financiering maximaal 80% bedraagt. Projecten combineren zoveel als mogelijk inspanningen op de drie focusgebieden, maar de focus kan zich ook primair richten op één of twee van deze dimensies. Het moet gaan over investeringsprojecten, eventueel in beperkte mate aangevuld met personeels- en werkingsmiddelen. De projecten moeten binnen de 4 jaar gerealiseerd worden. Er kunnen door de stad Antwerpen maximaal 2 projectvoorstellen ingediend worden. De deadline voor deze oproep is 24 juni 2021.
Aangezien het hier gaat over de indiening van projectvoorstellen die in het kader van de subsidieoproepen stadsvernieuwing 2021 en Veerkrachtige steden na corona al dan niet zullen worden goedgekeurd, zijn er op dit moment nog geen financiële gevolgen. Indien in een latere fase projectvoorstellen worden goedgekeurd, zullen de subsidieontvangsten en -uitgaven via een subsidiefiche opgenomen worden bij de eerstvolgende aanpassing van het meerjarenplan.
Met de indiening in het kader van deze oproep stadsvernieuwing (project- en conceptsubsidie) verbindt de stad Antwerpen zich niet tot de eigen financiering van een deel van deze projecten. Er wordt geen cofinancieringspercentage (eigen financiering door de projectuitvoerders) opgelegd voor de projecten waarvoor een aanvraag wordt ingediend voor projectsubsidie. De maximale subsidie is 5.000.000,00 euro per project. Projecten moeten een minimaal investeringsbedrag van 3.000.000,00 euro hebben, dus 100% subsidiëring is mogelijk. Voor het projectvoorstel revitalisatie middenberm Jan De Voslei moet er in deze fase nog een gedetailleerde kostenberekening worden gemaakt zodat deze bij de indiening van de aanvraag mee opgenomen kan worden. Bij een eventuele goedkeuring wordt door de Vlaamse overheid het definitieve subsidiebedrag bepaald. Hierna kan onderzocht worden wat de financiële implicaties voor de stad Antwerpen zijn.
Voor de conceptsubsidie wordt maximaal een subsidie toegekend van 90.000,00 euro voor de (externe) begeleiding van het ontwerp van stadsvernieuwingsprojecten. De kosten van deze begeleiding kunnen volledig gefinancierd worden met deze conceptsubsidie, dus stedelijke cofinanciering is niet noodzakelijk.
In het kader van de oproep Veerkrachtige steden na corona kan er een subsidie tot 3.000.000,00 euro toegekend worden, met een cofinancieringspercentage van maximaal 80%. De stad Antwerpen moet voor deze voorstellen dus minimum 20% zelf financieren.
Voor het project CoStA wordt door Jeugd en Cultuur (Talentontwikkeling en Vrijetijdsbeleving) cofinanciering voorzien op volgende boekingsadressen:
In 2020 werd voor het project CoStA reeds een uitgave van 30.147,15 euro gedaan, geboekt op 5322000000/221/2BRS040302P09615/SUB_NR/2SA070750. Indien er een subsidie van 3.000.000,00 euro wordt toegekend, blijft er nog te financieren saldo van ongeveer 2.437.895,00 euro, op basis van het geraamde projectbudget van 11.000.000,00 euro. Wanneer het definitieve subsidiebedrag bekend is, zullen de resterende middelen binnen het beleidsdomein cultuur via een aanpassing van het meerjarenplan voorzien worden.
Bij het project Innova-toren zal 3.200.000,00 euro gedragen worden door de projectpartners. De ambitie is om private investeerders te zoeken en een publiek-private samenwerking op te zetten. De noodzakelijke cofinanciering zal door de stad Antwerpen worden ingebracht via het budget Innovatieve Stadshaven en via de omgevingsaanleg Kempenstraat. Het boekingsadres voor de Innovatieve Stadshaven is: 5291610000/226/2WNS020301P07222/SUB_NR/2SA050610. De boekingsadressen voor de Kempenstraat zijn:
Het college keurt de indiening van het voorstel 'CoStA - herontwikkeling stedelijke site Sint-Andriesplaats en Prekersstraat' in het kader van de oproep Veerkrachtige steden na corona goed en ondertekent daartoe het aanvraagformulier.
Het college keurt de indiening van het voorstel 'Innova-toren en omgeving (Innovatieve Stadshaven)' in het kader van de oproep Veerkrachtige steden na corona goed en ondertekent daartoe het aanvraagformulier.
Het college keurt de indiening van het voorstel 'Revitalisatie middenberm Jan De Voslei' in het kader van de projectsubsidie stadsvernieuwing 2021 goed en ondertekent daartoe de het aanvraagformulier.
Het college keurt de indiening van het voorstel 'Fort 8: herbestemmen van het binnenfort' in het kader van de conceptsubsidie stadsvernieuwing 2021 goed en ondertekent daartoe het aanvraagformulier.