Artikel 138 Decreet Lokaal Bestuur: naast de beslissingsbevoegdheden waarover de districtsraad beschikt op grond van dit decreet, heeft de districtsraad een algemene adviesbevoegdheid voor alle aangelegenheden die betrekking hebben op het district.
In het gemeenteraadsbesluit van 29 mei 2017 (jaarnummer 305) werden de bovenlokale straten en pleinen vastgelegd. Ontwikkelingen (nieuw openbaar domein), mobiliteit en verkeersmaatregelen blijven een bevoegdheid van het college.
Op 25 november 2019 (jaarnummer 652) keurde de gemeenteraad de beheersovereenkomst 2019-2024 tussen de stad Antwerpen en AG Vespa goed. Artikel 6 - 4.4 bepaalt dat AG Vespa publiek domein kan (laten) realiseren. De opdracht aan AG Vespa betreft het plaatsen en uitvoeren van de overheidsopdrachten in eigen naam en voor rekening van de stad Antwerpen. De beleidsbeslissing omtrent het realiseren van het publiek domein ligt bij de stad Antwerpen. De stad Antwerpen legt hierbij tevens het projectbudget vast.
Geïntegreerde ontwerpopgave openbaar domein en monument - memoriaal
De Loodswezensite is gelegen in het noorden van de stad Antwerpen en is één van de zeven deelgebieden die onderdeel zijn van het Masterplan Scheldekaaien. Het projectgebied grenst in het westen aan de Schelde en in het oosten aan de Tavernier- en Van Meterenkaai. In het noorden en het zuiden sluit het aan op de andere deelgebieden van de Scheldekaaien, respectievelijk Rijnkaai/Kattendijksluis en het centraal deel (van Noorderterras tot Zuiderterras).
Voor deze opdracht zoekt AG Vespa een getalenteerd multidisciplinair ontwerpteam, met capaciteiten op vlak van stedenbouw, landschapsarchitectuur, archeologie, erfgoed, ecologie, openbaar domein, architectuur en beeldende kunst. Ook expertise en ervaring met betrekking tot uitvoeringstechnieken openbaar domein, waterkering en gebouwen zijn noodzakelijk.
De projectdefinitie is het document waarin de opdrachtgever zijn ambities en verwachtingen rond deze opdracht en de lagen formuleert.
De krijtlijnen van de ontwikkeling van het gebied Loodswezen werden in 2010 vastgelegd in het masterplan Scheldekaaien. Dit planologisch kader is tot op vandaag het uitgangspunt. Bij de uitvoering van het eerste deel van de kaaien zone Sint Andries en Zuid werden de doelstellingen uit het masterplan over beeldkwaliteit en materialisatie verder uitgewerkt.
Het ontwerp voor de Loodswezensite moet er in slagen om met een nieuw landschap de Scheldekaaien verder te ontwikkelen en te versterken als één verbindende publieke ruimte van bijna 7 km lang. Het landschap incorporeert een heel aantal verbindende elementen (programma, waterkering, materialen, openbaar vervoer…) die overal langs de kaaien terugkomen. Elk van de zeven deelgebieden van de kaaien krijgt daarnaast in de concrete uitwerking van de verschillende onderdelen ook een uniek karakter.
De site rondom het Loodswezen zal zich in de toekomst, als scharnierpunt en overgangszone, ook als een meer uitgesproken groene plek kunnen tonen in relatie tot het water.
Het ontwerp van het Monument - Memoriaal wordt bekeken binnen het grotere geheel van het masterplan Scheldekaaien en de ensemblewaarde van de site Loodswezen. De aanwezigheid van een nieuw te ontwerpen Monument - Memoriaal vormt een duidelijke en zeer grote meerwaarde voor de kwaliteit van de landschappelijke ontwikkeling van deze site. De stad koestert hierin de ambitie om voor de Loodswezensite een geïntegreerd ontwerp op te maken dat de doelstellingen uit het masterplan Scheldekaaien combineert met deze voor het Monument - Memoriaal. Het memoriaal en namenmonument moeten een volwaardig onderdeel worden van het landschapsontwerp voor de site, waarbij de grenzen tussen monument, memoriaal en de landschappelijke ruimte errond afgetast en verlegd worden zodat ze elkaar versterken.
Net zoals voor de andere delen van de Scheldekaaien is De Vlaamse Waterweg nv verantwoordelijk voor de realisatie van een verhoogde waterkering op de Loodswezensite. Het ontwerp en inpassing van deze waterkeringsmuur is onderdeel van het te doorlopen ontwerptraject van het openbaar domein dat gevoerd zal worden in samenwerking met De Vlaamse Waterweg nv.
Het geïntegreerd ontwerp van openbaar domein en waterkering vormt een vertaling van de ontwerphouding en krijtlijnen van het masterplan Scheldekaaien, en houdt rekening met de geformuleerde ruimtelijke context en ambitie van de opdrachtgever. Deze opvatting wordt verder uitgebreid met nieuwe inzichten met betrekking tot deze specifieke topic. Hoofddoelstelling blijft het verbeteren van de relatie tussen de gebouwen en het water.
Het Loodswezen, de Boeienloods, het Bassin, het monument voor gesneuvelde zeelieden en het Margueriedok zijn allen beschermde monumenten. Zowel het Loodswezengebouw als de Boeienloods worden gerestaureerd en krijgen een nieuwe invulling waarbij minimaal de publieke, en bij voorkeur laagdrempelige, invulling van het gelijkvloers wordt geambieerd. In het voorjaar van 2021 wordt er hiervoor een marktbevraging gelanceerd.
Al deze monumenten samen vormen een fraai ensemble aan de Tavernierkaai. Deze monumenten maken intrinsiek deel uit van de geschiedenis van de Antwerpse haven en bepalen in grote mate de eigenheid van deze plek aan het water. Het is de ambitie om dit ensemble verder te versterken. Hiervoor werden in het masterplan een aantal handvaten aangereikt zoals een intieme getijdentuin die een bijzondere relatie met het water kan hebben en een (verhoogd) binnen- of voorplein.
Zowel het Bonaparte- als Margueriedok verwijzen naar een havenverleden maar kunnen ook in de nieuwe gebiedsontwikkeling een prominente plaats innemen. Beide bieden alvast een aantal opportuniteiten om een verbeterde relatie met het water te bekomen.
Het beleidsplan Stadshaven 2020 – 2030 heeft de ambitie om de Bonapartesluis terug een plek te maken voor waterbeleving of watermobiliteit. Het Margueriedok ambieert een veelledig gebruik als onderdeel van het Monument – Memoriaal, als locatie voor te waterlating van urnes, als onderdeel van een getijdentuin. Deze zone moet daarom de nodige rust en sereniteit uitstralen.
Op 9 juli 2010 (jaarnummer 8556) keurde het college het Masterplan Scheldekaaien goed. In het Masterplan Scheldekaaien wordt de zone van het Bonapartedok en het Loodswezen beschouwd als scharnierpunt tussen de centrale kaaizone en het Eilandje. Het vormt een unieke plek langs de kaaien met een bijzondere band met de rivier waar een interessante herbestemming mogelijk is. De Scheldekaaien vormen het raamwerk voor het nieuw openbaar domein dat op de Loodswezensite gerealiseerd wordt.
Op 20 september 2010 (jaarnummer 1134) keurde de gemeenteraad de principeovereenkomst Scheldekaaien goed. De principeovereenkomst regelt de samenwerking tussen de stad Antwerpen en De Vlaamse Waterweg met het oog op de inrichting van de Scheldekaaien conform het Masterplan Scheldekaaien.
Voor de uitvoering van de gebiedsontwikkeling Loodswezen wordt een realisatieovereenkomst afgesloten tussen de stad Antwerpen, AG Vespa en De Vlaamse Waterweg rond de aanpak, integratie en financiering van de verhoogde waterkering conform de reeds heraangelegde delen van de Scheldekaaien.
Op 29 maart 2019 (jaarnummer 2856) besliste het college het projectgebied Loodswezen (zone Scheldekaaien van Margueriedok tot aan het Noorderterras) als zoekzone te definiëren voor een geïntegreerd namenmonument en memoriaal ter herdenking van de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. Dit nieuw verbindend namenmonument moet het mogelijk maken de geschiedenis van de stad te verweven met de hedendaagse beleving ervan en over te dragen aan volgende generaties bewoners en bezoekers.
Op 28 juni 2019 (jaarnummer 5170) keurde het college voor de Gebiedsontwikkeling Loodswezensite - Actualisatie het plan van aanpak, goed.
Op 3 april 2020 (jaarnummer 3084) keurde het college voor Stadsontwikkeling - Opdracht aan AG VESPA voor het begeleiden van stadsprojecten, goed te keuren.
Op 10 juli 2020 (jaarnummer 6026) keurde het college ‘het Stadshavenplan 2020 – 2030’ goed.
Op 6 oktober 2020 (jaarnummer 8590) besliste het college ‘Monument – Memoriaal. Programma van eisen’ goed te keuren.
Het project Loodswezen, onderdeel van het programma Stad aan het Water, is een project waarvoor AG Vespa als opdrachthouder optreedt. Omdat het monument en memoriaal ter herdenking van de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog en het openbaar domein als een geïntegreerde ontwerpopgave beschouwd worden, keurde het college op 16 oktober 2020 (jaarnummer 8583) het opdrachthouderschap voor AG Vespa voor het monument en memoriaal goed.
Voor het openbaar domein, project Loodswezen is er in het meerjarenplan 2020-2025 van de stad Antwerpen een budget beschikbaar van 14.476.000,13 EUR inclusief btw op het boekingsadres: SUB_NR/INTERN/5291610000/226/2WNS020201P07231/2SA050610.
Voor het monument en memoriaal is in het meerjarenplan 2020-2025 van de stad Antwerpen een budget beschikbaar van 992.179,00 EUR inclusief btw op het boekingsadres SUB_NR/INTERN/5153000000/220/2BRS020201A00000/2SA070729.
Bij de eerstvolgende aanpassing meerjarenplan in 2021 wordt dit projectbudget correct gebudgetteerd op de budgetpositie voor onroerend erfgoed (270).
De districtsraad Antwerpen geeft advies over het project 'Gebiedsontwikkeling Loodswezensite - Openbaar domein, geïntegreerd namenmonument en memoriaal ter herdenking van de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog.