2021_CBS_04700 - Stedelijk patrimonium. Sint-Jansstraat 23/25 en Sint-Marcusstraat 23, 2140 Borgerhout (Peperbus) - Minnelijke beëindiging terbeschikkingstelling - Goedkeuring

Het voormalig kerkgebouw werd tijdelijk ter beschikking gesteld aan Unizo voor tijdelijke activiteiten. Unizo nam dit begin oktober 2018 reeds op, de ondertekening van de overeenkomst vond plaats in juli 2019. 

Omwille van de stopzetting van het project werden onderhandelingen aangevat met Unizo betreffende het beëindigen van het project. In de oproep was het volgende voorzien: “De weerhouden kandidaat verbindt zich ertoe op het eerste verzoek alle informatie uit het onderzoek kosteloos ter beschikking te stellen aan AG Vespa.” Er werd toen uitgegaan van een onderzoeksperiode van 6 maanden (van maart tot september 2018). De onderzoeksperiode duurde echter langer en werd zoals eerder aangegeven stilzwijgend verlengd.

De onderhandelingen resulteerden onder meer in volgende principes:

• de gebruiker zal het ter beschikking gestelde goed ontruimen;
• eventuele belastingen, taksen en/of heffingen die worden geheven op grond van de activiteiten die in het goed plaatsvonden tot bij de beëindiging van de terbeschikkingstelling zijn uitsluitend ten laste van de gebruiker;
• de gebruiker overhandigt bij de beëindiging van de terbeschikkingstelling het volledig digitaal dossier betreffende het beheersplan;
• de gebruiker verbindt er zich toe als huidig premienemer zijn volledige medewerking te verlenen aan de wettelijke verplichtingen noodzakelijk voor het behoud en de overdracht aan een nieuwe premienemer van de op 19 mei 2019 toegekende erfgoedpremie voor de restauratie van het goed.

Op 7 juli 2017 (jaarnummer 6219) keurde het college de ondersteuning van het kerkbestuur van de parochie Sint-Jan-Evangelist goed bij het uitvoeren van een marktbevraging voor de herbestemming van de parochiekerk. AG Vespa kreeg de opdracht een marktbevraging te organiseren. Het college mandateerde het directiecomité van AG Vespa om in overleg met de betrokken actoren een informatiebundel op te stellen (en hiervoor de nodige overlegmomenten bij te wonen en te organiseren in samenwerking met de diensten Samen Leven/Erediensten en Stadsbeheer/Vastgoed met belanghebbenden), een oproep te lanceren en de stuurgroep ter beoordeling van de voorstellen te begeleiden zodat aansluitend de weerhouden voorstellen aan het college en het bisdom kunnen voorgelegd worden.
AG Vespa lanceerde in oktober 2017 in opdracht van de kerkraad, het bisdom en de stad Antwerpen een oproep waarbij het de markt verkende over ideeën rond de herbestemmingsmogelijkheden van de Sint-Jan-Evangelistkerk. Tot 15 december 2017 konden geïnteresseerden een voorstel tot herbestemming bezorgen.
AG Vespa ontving zeven zeer diverse voorstellen tot herbestemming gaande van een commerciële invulling, kantoren, recreatie en educatie tot een mix van functies. De buurt en de publieke toegankelijkheid van het gebouw vormen de rode draad in alle voorstellen.

De kerkraad van de Sint-Jan-Evangelistkerk nam op 18 december 2017 kennis van de voorstellen. De kerkraad keurde het lanceren van een open oproep voor de selectie van een kandidaat voor een erfpachtrecht op de Sint-Jan-Evangelistkerk goed. Op 22 december 2017 (jaarnummer 11239) nam het college kennis van de informatie voortvloeiende uit de marktbevraging en keurde de open oproep voor de selectie van een kandidaat voor het verlenen van een optie op een erfpachtrecht op de Sint-Jan-Evangelistkerk goed.
Begin januari 2018 lanceerde AG Vespa een open oproep voor een erfpachter voor de herbestemming van het goed. Aan kandidaten werd gevraagd om uiterlijk op 6 februari 2018 een bod en projectvoorstel in te dienen. AG Vespa ontving twee kandidaatstellingen. Op vrijdag 9 februari 2018 kwam de beoordelingscommissie samengesteld uit vertegenwoordigers van de kerkraad, het bisdom, de stad Antwerpen, het district en AG Vespa bijeen. Rekening houdende met alle beoordelingscriteria, behaalde het voorstel van UNIZO Provincie Antwerpen vzw (afgekort Unizo) de hoogste totaalscore. De beoordelingscommissie adviseerde aan de kerkraad om  Unizo te weerhouden als kandidaat voor het voeren van verdere onderhandelingen betreffende de erfpachtovereenkomst en hen een onderzoeksperiode van zes maanden te geven. De onderzoeksperiode liep van 6 maart tot 5 september 2018. Gelet op de omvang en complexiteit van het dossier werd de onderzoeksperiode stilzwijgend verlengd.

Op 28 september 2018 (jaarnummer 8312) keurde het college principieel goed om de openbare bibliotheek van Borgerhout in de Peperbus onder te brengen. Indien er geen akkoord wordt bekomen over de ruimtelijke, financiële en juridische randvoorwaarden voor de integratie van de bibliotheek in de Peperbus zou het programma samen met andere publieke functies worden opgenomen in een nieuwbouwproject aan het Moorkensplein.
Op 30 september 2018 werd de laatste mis gehouden in de Peperbus.
Op 26 november 2018 (jaarnummer 720) keurde de gemeenteraad de aankoop door de stad Antwerpen goed van de kerk van de kerkfabriek en het in erfpacht geven van de kerk aan Unizo – met oog op optimalisatie restauratiepremie. Op 17 december 2018 keurde de kerkraad de onderhandse verkoop van de kerk aan de stad Antwerpen goed. 

Uit feedback betreffende de raad van bestuur van Unizo bleek dat Unizo de erfpachtovereenkomst niet tekent zolang de restauratiepremie niet wordt toegekend. In december 2018 wordt de aanvraag van de restauratiepremie ingediend door Unizo. In mei 2019 wordt door minister Bourgeois een restauratiepremie van 2.276.021,16 euro toegekend.
Op 27 mei 2019 (jaarnummer 364) keurde de gemeenteraad een aanpassing van de voorwaarden met betrekking tot de aankoop en erfpacht goed. De authentieke akte betreffende de aankoop door de stad Antwerpen werd op 9 juli 2019 verleden opdat het project in aanmerking zou komen voor de hogere restauratiepremie specifiek voor eigendommen van een lokale overheid. 

De onderhandelingen betreffende het ontwerp erfpachtovereenkomst zaten op dat ogenblik in een finale fase maar Unizo ging niet over tot ondertekening van de overeenkomst. Mobiliteit was een knelpunt en was de reden die aangegeven werd om de aanvraag van omgevingsvergunning in te trekken. Daarnaast was Unizo nog in onderhandeling met PMV en Triginta betreffende de financiering van het project. Unizo zette de onderhandelingen in oktober 2019 plots stil. Unizo stelde nieuwe interne vertegenwoordigers aan die het project herbekeken en herdachten om het financieel haalbaar te maken. In januari 2020 werden de gesprekken terug aangevat. Er werd telkens bevestigd dat Unizo doorging met het project.

De principes betreffende de inhuurneming voor de bibliotheek werden op 10 mei 2019 (jaarnummer 4026) goedgekeurd door het college. Voor de wijzigingen binnen Unizo was er een akkoord betreffende de huurprijs en het voorwerp van de huur. Door de wijzigingen, herbekeek Unizo het project en diende de inhuurneming opnieuw onderhandeld te worden. De gesprekken verliepen in een constructieve sfeer. Echter door het herdenken van het project werd de oppervlakte voor de bibliotheek sterk gereduceerd. Hierdoor was er dan ook een herziening van de huurprijs nodig. De huurbedragen van Unizo en de stad Antwerpen lagen ver uiteen. Op 4 september 2020 kondigde Unizo aan de stekker uit het project te trekken.