2021_CBS_05074 - Klimaat & Leefmilieu - Klimaatfonds. Selectie nieuwe projecten (april 2021) - Goedkeuring

Het bedrijventerrein Luithagen moet een knooppunt van (duurzame) energiestromen worden, in navolging van Kanaalkant en Terbekehof. Het kan zo een springplank voor verdere verduurzaming in de Antwerpse Haven zijn. Hiermee wordt het werk dat in het project R-Aces is gestart, uitgebreid. Het project identificeert, ontwikkelt en ondersteunt kansen tot energiesamenwerking tussen minstens twee bedrijven op Luithagen. Zo wordt op een pragmatische en economisch haalbare manier een EcoRegion opgebouwd. Het doel is om tastbare samenwerkingen tussen bedrijven rond energie-efficiëntie en hernieuwbare energieproductie tot leven te brengen.

• Blue Gate Antwerp Development nv – Blue Gate Antwerp – van Klimaatneutraal naar Energie Positief Bedrijventerrein 

Het voorgestelde project bestaat uit een voorstudie van de implementatie van een door VITO/EnergyVille gecommercialiseerde slimme warmtenetcontroller voor het voorziene warmtenet op bedrijventerrein Groothandelsmarkt (of gelijkwaardig) en een pilootimplementatie op één gebouw. De controller maakt gebruik van gebouwmassa om de piekvraag van het warmtenet te verkleinen, zonder daarbij de comforteisen te schenden. Hierdoor daalt de nood aan piekproductiecapaciteit en kunnen leidingen kleiner gedimensioneerd worden, waardoor de installatiekosten van het warmtenet dalen. De controller past de warmtevraag van het warmtenet aan het aanbod aan lokale restwarmte of hernieuwbare energiebronnen aan, waardoor het aandeel duurzame warmte in het net gemaximaliseerd wordt.

De jury van het klimaatfonds "klimaatneutrale bedrijventerreinen " beoordeelde de voorstellen als volgt:

Voor de open oproep "duurzame stad" werden 15 projecten  ingediend voor de einddatum van 15 april 2021:

• Natuurlijk persoon Bart Smout – Porthos railterminal

Doel van het project is het oprichten van een spoorterminal in de haven van Antwerpen die het toelaat om trailers horizontaal te verladen, zoals reeds bestaat in Frankrijk, Spanje en Italië. 97% van de trailers die momenteel over de weg rijden zijn niet verkraanbaar, wat zoveel wil zeggen als dat voor die trailers er geen modal-shift naar het spoor mogelijk is. Dat is wel het geval met deze nieuwe spoorterminal. Zo zullen er tussen de 300 en 500 vrachtwagens per dag van de weg gehaald kunnen worden. 

• Natuurlijk persoon Yannick Ba – Necrete - Ecobeton 3D prints

Is ingediend als natuurlijk persoon, maar gaat eigenlijk om een aanvraag voor een rechtspersoon in oprichting. 

Doel is een bedrijf opstarten waarin carbon neutral beton wordt gemaakt dat verkocht zal worden als grondstof voor betonproducenten. Dit ter vervanging van hedendaags CO2-belastend cement/beton van vandaag. Omdat de betonindustrie erg klassiek genoemd kan worden, voorziet de indiener een vrij lange periode tussen op de markt brengen van het product en implementatie bij de klant. Daarom willen ze zelf gaan 3D printen met het lokaal geproduceerd Ecobeton (Necrete). Dit om vraag te creëren maar ook om het lokaal geproduceerde Necrete aan het Antwerpse publiek te laten zien. De eerste producten zullen vooral gefocust zijn op "groen in de stad", bijvoorbeeld een pot ontwikkeld voor tegeltuinen in de stad. Op lange termijn zal de 3D technologie vooral ingezet worden bij gevelrenovaties, dit om op maat voorgevels te printen in de klassieke stijl die ons straatbeeld siert. Opstart van het project staat gepland voor deze zomer wanneer de productie van Necrete (raw material) zal opstarten.

• Het Ring Genootschap vzw (Ringland) – Ringland activiteitenfestival voor het klimaat

Dit project is een activiteitenfestival op 4 en 5 september 2021 op de parken langs de ring. Dit toont wat mogelijk is als er een volledige overkapping zou zijn met veel groene ruimten en voordelen van ruimte, leefmilieu, gezondheid en minder geluidshinder, waar burgers graag en veel gebruik van zouden maken. Het festival behelst een mozaïek van buitenactiviteiten georganiseerd door personen, groepen en verenigingen. De groepen worden gevraagd in hun activiteit een verband te leggen met de milieu, gezondheids- en klimaatvoordelen. Milieuorganisaties en de stad kunnen stands plaatsen om hun klimaatbeleid en wat burgers kunnen doen, toe te lichten. Binnen het festival organiseren ze specifieke info om het verband met de klimaatproblematiek te tonen. Doel is een bijdrage te leveren aan de klimaatdoelen door te experimenteren met een andere manier om het klimaatthema bij de burgers te brengen. Het festival beoogt dus een prettig en duidelijk statement van de deelnemers waardoor het draagvlak voor het klimaatbeleid kan vergroot worden.

• Elcker-Ik Centrum vzw – Klimaat en diversiteit

De Antwerpse bevolking is erg divers van afkomst, en elke burger zal kleine en grote gevolgen van de klimaatverandering ervaren. De Peperfabriek stelt voor een Diverse Klimaatraad te organiseren, waar klimaatorganisaties en organisaties van diverse etnische afkomst samen nadenken over klimaatacties in het dagelijks leven en om die acties samen uit te werken. De acties worden bepaald door de deelnemers. Mogelijke voorbeelden zijn: bezoek Ecohuis, verhalen over ‘klimaat en migratie’, informatie over zonnepanelen of deelauto’s, luchtvervuiling in je straat, groen in de stad, gebruik van ecologische producten, voedselverspilling tegengaan, enz. 

• Het Ring Genootschap vzw (Ringland) – Klimaat als invalshoek bij het ontwerp van de overkapping van de Antwerpse ring

Het Oosterweelproject en het Toekomstverbond (samenwerkingsakkoord tussen betrokken overheden en burgerbewegingen) voorzien in een volledige overkapping van de ring van Antwerpen. Tegen eind 2022 moet de overkapping van de ring en in het bijzonder het zuidelijk deel conceptueel uitgetekend zijn. Zoals voorzien in de ontwerpprocedure doen burgers hier ook aan mee. Ringland wil nadrukkelijker dan nu de klimaatinvalshoek met geïnteresseerde burgers inbrengen in de ontwerpprocedure. Ze willen dit doen in overleg en samenwerking met de begeleiders van het huidig inspraakproces. Het doel is om impact te bekomen op de ontwerpen en een breder bewustzijn te ontwikkelen over de klimaatinvalshoek. Voor dit project is vooral nood aan inbreng van deskundigen in de specifieke materie en facilitators die de betrokken burgers gedurende de hele periode van het project kunnen ondersteunen en begeleiden door middel van masterclasses, informatievergaderingen, infofiches e.a. didactisch materiaal.

• VGE  bv – WAS (Warmte Aan de Stroom)

Het Warmte Aan de Stroom project richt zich op de ontwikkeling van een renovatiestrategie voor het naoorlogse woningpatrimonium in Antwerpen waarbij de energieomslag van fossiele naar hernieuwbare energiebronnen wordt doorgevoerd en warmte wordt herwonnen uit regenwater en huishoudelijk afvalwater. Tot op heden wordt in de stad Antwerpen het overgrote deel van het regenwater en het huishoudelijk afvalwater zonder meer gedumpt in de riolering. Nochtans bevatten deze stromen nog veel warmte die lokaal gebruikt kan worden als hernieuwbare energie. Daarnaast is het naoorlogse woningpatrimonium in Antwerpen in de komende decennia toe aan renovatie in overeenstemming met de nieuwe energieprestatienormen voor woningen. Warmte Aan de Stroom wil een oplossing bieden door het invoeren van een nieuwe technologie die rekening houdt met de stedelijke context (weinig plaats), de schaal (veel woningen) en de impact op de leefomgeving (reductie van CO2 uitstoot).
De korte termijn doelstelling is de renovatiestrategie uit te testen in een kleine rijwoning gelegen in het centrum van Antwerpen en de technologie commercieel beschikbaar te stellen.

• ISVAG – Het nieuwe bos

ISVAG wenst de zakelijke rechten (recht van opstal – huur/koop) van een braakliggend terrein van minstens een halve hectare en maximaal een hectare te verwerven in een straal van 3 km rond ISVAG.  De intentie is om in samenwerking met lokale (natuur- en jeugd-)verenigingen dit terrein te beplanten met bomen. Er is reeds een verkennende screening gedaan en er zijn mogelijkheden in de buurt. Het doel is mee de schouders te zetten aan de realisatie van het Bosplan van minister Demir en de Vlaamse doelstellingen die in het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen zijn opgenomen inzake het bosbeleid. De bedoeling is om dit private domein publiek te maken zodat alle buurtbewoners van dit stuk bos kunnen genieten. Door een samenwerking met de vzw Buitengewoon Grondig, een buurtinitiatief dat zich inzet voor diversiteit en natuur in combinatie met een aanbod van nuttige dagbestedingen voor mensen met autisme, kan gerekend worden op hun expertise voor het omzetten van een terrein naar een groene zone. Met het oog op het onderhoud van de bossen wordt bekeken of een sociaal project kan worden opgezet dat inzet op (re)integratie op de arbeidsmarkt.

• Natuurlijk persoon Sandra Nauwelaerts – Jong begonnen, klimaat gewonnen

Klimaatverandering is dé uitdaging van de toekomst. Hoewel het bewustzijn toeneemt, blijft het een moeilijke problematiek om mensen actief mee te laten werken aan oplossingen. De meeste mensen zijn onvoldoende geschoold om de problematiek goed te kunnen plaatsen en met de overspoeling van informatie van bronnen van wisselende kwaliteit wordt de informatie versnipperd en verwarrend.  Met dit project willen de indieners educatieve pakketten, navormingen en huurkoffers ter beschikking stellen aan leerkrachten in Antwerpse scholen. Hoewel het weer een belangrijk thema in de leerplannen van het basisonderwijs is, wordt klimaatonderwijs in de lagere school slechts door een aantal, zeer gemotiveerde leerkrachten uitgebreid aangepakt. De meeste onderwijzers voelen zich onvoldoende onderlegd om de klimaatproblematiek bevattelijk uit te leggen en het wordt slechts oppervlakkig aangehaald in de gangbare methodes.

• Burgerlijke maatschap Cohousing Deurne Eksterlaar – Cohousing Eksternaest: samen kiezen voor bodem-warmtepomp in collectieve delen

Cohousing Eksternaest (Eksterlaar Deurne) is een intergenerationeel en ecologisch woonproject waar 8 gezinswoningen, 14 appartementen en 5 kamerwoningen voor begeleid zelfstandig wonen gerealiseerd zullen worden.  
Het project wil een antwoord bieden op 21e -eeuwse stedelijke uitdagingen: beperken van ruimtegebruik, rustige wijken, speelruimte, gedeeld gebruik van goederen en kennis, meer stedelijk groen, minder verharding, tegengaan van stadsvlucht, duurzame stedelijke mobiliteit, …
Het ingediende project bestaat uit het duurzaam verwarmen en koelen van alle woningen binnen het woonproject en daarvoor zal een bodemwarmtepomp worden geïnstalleerd. 

• EIT Food CLC West ivzw – Circulaire & inclusieve maaltijden

EIT Food creëert met het project Circulaire & Inclusieve Maaltijden oplossingen om voedselverspilling tegen te gaan door reststromen in te zetten voor de productie en levering van soepen, fruit en andere cateringopdrachten. Op de online marktplaats Get Wasted worden deze reststromen aangeboden en zo ketens opgezet tussen actoren in de Antwerpse sociale economie (bv. Sense, Kunnig, Van Rijswijck) én voedingsactoren uit de reguliere economie (bv. Special Fruit). Ze identificeren reststromen en matchen die met de noden van o.a. scholen. Ook reststromen van een productieproces van de verwerkende industrie, zoals groenteschillen, kunnen via deze weg gerevaloriseerd worden. Via workshops in de scholen en praktijkbezoeken aan de project partners, worden leerlingen bovendien vertrouwd gemaakt met voedseloverschotten, lokale producenten en sociale economie. Zo worden de scholen voorzien van kwalitatieve voeding en een educatieve meerwaarde.

• Universiteit Antwerpen – Future Climate Resilient City

Dit project wil de impact van academische expertise in het Antwerpse klimaatvraagstuk vergroten. De aanpak is multidisciplinair & systemisch. Doelgroep zijn experten in het werkveld en breder publiek. Kennis en engagement is aanwezig bij universiteit, beleid, ondernemers, middenveld & burgers. Vandaag blijven deze  assets tot verandering nog te veel in silo’s. Dit project laat onderzoek en praktijk elkaar versterken via de taal van ontwerpen, verbeelden en oplossen. Start is een systeemmapping van referenties, voorbeeldpraktijken, lokale opportuniteiten en actoren. Hieruit volgt de ontwerphypothese: zijn gestapelde typologieën (tot en met hoogbouw) met productieve plinten de hefboom tot groene expansieruimtes met lokale productie, circulaire economie, kortom, zelfvoorzienende, klimaatrobuuste buurten? Deze hypothese, geïnspireerd door bijvoorbeeld REGENvillages, Urban Village & Brainport Smart District, wordt uitgewerkt tot toekomstscenario’s en concrete innovatieve oplossingen voor Antwerpen. Zowel het ontwerp, financieringsvormen en eigendomsstructuren (nieuwe collectiviteiten) worden onderzocht. Centraal staan klimaatpositieve toekomstscenario’s en concrete oplossingen voor Antwerpen, innovatieve financieringsmodellen en Climate Justice.

• Venture Studios nv – Campus29

Bij de overname van de concessie van de StartupVillage voor de komende 9 jaar was het uitbaten van deze locatie op een maatschappelijk verantwoorde manier een belangrijk doel dat de projectindiener  voor ogen had. Er wordt bewust stilgestaan bij elke stap, van opstart tot uitrol, maar ook bij de impact die ze kunnen hebben op de bedrijven die deel uitmaken van het ecosysteem (technologische, innovatieve en health sector), op andere ondernemers en op de inwoners van de stad.
Met “Campus29” wil de indiener een sectoroverschrijdende, innoverende, toegankelijke, Antwerpse én internationale tech-hub neerzetten in het hart van de stad, waar een duidelijke en transparante communicatie centraal staat. Het doel van dit dossier is het opzetten van een openbaar communicatietraject rond de aanpassingen, implementaties en bevindingen van de werking en de nieuwe geplande investeringen. Met een kritische blik wordt gekeken naar consumptieverbruik, energieverbruik en mobiliteit. Door middel van samenwerkingen met experten en visiegenoten worden ideeën verzameld, gegevens geanalyseerd en oplossingen geïmplementeerd. De vooruitgang en bevindingen worden openlijk gecommuniceerd, zodat anderen van de ervaringen kunnen leren of geïnspireerd kunnen geraken. 

• Dolmans landscaping Antwerpen – Klimaatadaptief bedrijventerrein Terbekehof in Stad Antwerpen, District Wilrijk

De bijdrage is bedoeld voor het verbeteren van het klimaatadaptief vermogen van het bedrijventerrein Terbekehof, door de volgende activiteiten te realiseren: klimaatsafari’s’; adviezen op (kli)maat voor bedrijven; realisatie van twee best practices in de publieke ruimte op Terbekehof, inclusief kansenkaart voor het bedrijventerrein. 

• CityGreens bv – PLNT Moestuinen

Op de locatie bij het Asiadok wil de projectindiener op ’t Eilandje een plek voorzien waar de gemeenschap kan komen moestuinieren in speciaal voor dit project gerecycleerde moestuinbakken. De 100 Stadsmoestuinen zijn gemaakt van 84.754 gerecycleerde plastic flessen. De voor PLNT speciaal ontworpen moestuinbakken staan voor 3 tot 6 ton one-way gerecycleerde plastic. Het plastic wordt gewonnen van het plastic afval van de stad Antwerpen. Met deze 100 moestuinen wordt een mooie plek in de stad voorzien waar mensen voor een toegankelijke prijs op een eigen plekje groeten kunnen kweken. Dit kan op een gestructureerde wijze (via de makkelijkemoestuin app) en met behulp van on-site tips en assistentie.  

• Buurtwerk Posthof vzw – Naai lawaai

Bij Naai lawaai leer je de basisvaardigheden van het naaien zoals een knoop vastmaken of een sok stoppen.  Naai lawaai geeft workshops in winkels, scholen en ontmoetingsplaatsen. Het project sensibiliseert consument, retail en producent over het belang van kleren herstellen om ze langer te kunnen dragen.