Op grond van artikel 11/1, 4° van het Besluit van de Vlaamse regering tot vaststelling van de lijst van toelaatbare zonevreemde functiewijzigingen is de gemeenteraad bevoegd om principieel in te stemmen met de opmaak van een RUP en om de begrenzing ervan goed te keuren.
In zitting van 25 januari 2021 keurde de gemeenteraad de Beleidsnota Ruimtelijke Economie goed. De Innovatieve Stadshaven wordt in de beleidsnota opgenomen als 'bedrijventerrein in herontwikkeling'. Het besluit stelt dat hiervoor een gebiedsgericht planproces wordt opgezet, dat vanuit het beleidsdomein ruimtelijke ordening zal worden getrokken.
De ontwikkelingsvisie voor de Innovatieve Stadshaven werd reeds goedgekeurd door het college in 2018. Dit besluit legde een eerste ambitieus toekomstperspectief op tafel, die de richting van de verdere transitie van het gebied aanzette, met onder meer volgende principes:
Tegelijk besliste het college om de gewestplanbestemming (gebied voor ambachtelijke bedrijven en kleine en middelgrote ondernemingen) te bestendigen.
Dit tweede element werd ingegeven vanuit de doelstelling bedrijvigheid op deze plek ten volle de kans te geven zijn plaats binnen de stad te behouden. Deze doelstelling wordt nog steeds onderschreven. Herbestemming naar bijvoorbeeld wonen is niet aan de orde. Dit zou leiden tot een stijging van de grondwaarde, waardoor het niet houdbaar is voor bedrijven zich hier te blijven vestigen.
We stellen echter vast dat de bestemmingsmogelijkheden van het gewestplan onvoldoende ruimte laten om de transitie naar een toekomstgericht bedrijventerrein afdoende te begeleiden. Daarnaast vraagt ook de beoogde ruimtelijke transitie om een nieuw plankader. Een ruimtelijk uitvoeringsplan (RUP) als gebiedsgericht planinstrument is het meest geschikt om de beoogde transitie, zowel ruimtelijk als programmatorisch, verder te sturen.
Uit verder studiewerk ter verfijning van de visie uit 2018 blijkt bovendien dat er nood is aan een realistische fasering die rekening houdt met eigendomsstatuten en lopende concessie- en huurcontracten. Dit vergt een stakeholdersgerichte aanpak (onderhoud met eigenaars en concessiehouders).
De Innovatieve Stadshaven leent zich bovendien bij uitstek tot een transformatie naar een kwalitatieve, levendige en meer stedelijke werkomgeving met een onderscheiden identiteit: iets waar bedrijven en werknemers steeds meer belang aan hechten. Naast een verhoging van de algemene beeldkwaliteit en een geïntegreerde aanpak rond duurzaamheid vraagt dat ook om een ruimere economische functionele programmering. In de aanloop naar een RUP kunnen in beperkte mate tijdelijke functies worden ingepast ruimer dan de huidige bestemming. Er bestaat een wettelijk kader dat het mogelijk maakt om initiatieven tijdelijk te vergunnen die de levendigheid van het gebied ondersteunen, zoals sportinfrastructuur, dag- en nachtrecreatie of maatschappelijke functies.
In de ontwikkelingsvisie uit 2018 werden volgende types van gewenste bedrijvigheid aangeduid
Deze 4 programmastromen blijven de basis voor de ontwikkeling van het gebied.
Om het gebiedsgericht proces verder te faciliteren is een ruimtelijk-juridisch kader (RUP) noodzakelijk dat de gewenste locaties voor verdichting in beeld brengt. Daarnaast zal ook onderzocht worden of de bestemming in bepaalde zones ruimer kan ingevuld worden opdat een groter aandeel kantoorfuncties mogelijk wordt. In andere delen zal de (paarse) bestemming bedrijvigheid bestendigd worden.
De stad Antwerpen wil de mogelijkheid hebben om tijdelijke vergunningen af te kunnen leveren voor functiewijzigingen van bestaande gebouwen, die binnen de contouren van het op te maken RUP liggen, kaderend binnen de voorwaarden van het besluit van de Vlaamse Regering. Op die manier kunnen gebouwen tijdelijk ook een recreatieve of maatschappelijke invulling krijgen en wordt ruimte gegeven aan bottom-up initiatieven. Tijdelijke invullingen worden steeds afgewogen op basis van hun mogelijke impact op bedrijvigheid en bieden geen enkele garantie op definitieve vestiging.
Het plangebied van het RUP omvat het volledige projectgebied van de Innovatieve Stadshaven (Kempeneiland, Mexico-eiland, Asiadok-Oostkaai en het gedeelte Steenborgerweert tussen Noorderlaan en spoorweg).
Op 19 november 2015 verscheen het “besluit van de Vlaamse Regering houdende wijziging van (…) diverse bepalingen van het besluit van de Vlaamse Regering van 28 november 2003 tot vaststelling van de lijst van toelaatbare zonevreemde functiewijzigingen” in het Belgisch Staatsblad. Met toepassing van Art. 11/1 van dit besluit kan in de aanloop naar een RUP en onder strikte voorwaarden een vergunning worden verleend voor het geheel of gedeeltelijk wijzigen van het gebruik van een gebouw of gebouwencomplex, voor zover de gemeenteraad principieel heeft ingestemd met de opmaak en de begrenzing van het gemeentelijk RUP. Deze regeling maakt tijdelijk gebruik mogelijk.
Art. 2.2.13.§1. van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening stelt dat het college belast is met het opmaken van gemeentelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen en de nodige maatregelen tot opmaak neemt.
De gemeenteraad keurt bij monde van de fractievoorzitters volgend besluit goed.
Stemden ja: N-VA, Vooruit, Vlaams Belang, CD&V en Open VLD.
Stemden nee: Groen.
Hebben zich onthouden: PVDA.
De gemeenteraad beslist om:
principieel goed te keuren.