2021_CBS_06205 - Herdenking Tweede Wereldoorlog. Namenmonument - Rapportering namenonderzoek - Kennisneming

Sinds de laatste rapportering (november 2020) is de focus van het onderzoek gaandeweg verschoven. Terwijl die eind vorig en begin dit jaar voornamelijk bij de slachtoffers van de Holocaust lag, spitsen de onderzoeksinspanningen zich nu al enkele maanden toe op vooral de slachtoffers van het nazigeweld. Dit wil zeggen dat:

• de belangrijkste bronnenreeksen voor de slachtoffers van de Holocaust verwerkt zijn;
• er voor bijna alle geïdentificeerde Joodse slachtoffers één of meerdere bronnen voor handen zijn die het overlijden (en/of wedervaren) tijdens de oorlogsperiode documenteren.

Wat betreft de slachtoffers van het nazigeweld, volgt het onderzoek een gelijkaardig methodologisch opzet. Terzelfdertijd is het van belang te beseffen dat:

• de omvang van deze slachtoffergroep beperkter is;
• het gebruikte bronnenmateriaal complexer is (zie bijlage);
• het onderzoek naar deze slachtoffergroep, in verhouding tot het aantal namen, meer tijd in beslag zal nemen (mede door een gebrek aan bestaand onderzoek). Toch zal er, als alles volgens plan verloopt, eind 2021 begin 2022 een basislijst voorhanden zijn die het overgrote merendeel van de beoogde namen moet bevatten.

Meer algemeen van belang is de vaststelling dat de aard van het onderzoek verandert. Met uitzondering van de slachtoffercategorie militaire slachtoffers (zie bijlage) streeft het namenonderzoek er niet langer naar om zo mogelijk bestaande slachtofferlijsten te verzamelen of grootschalige bronnenreeksen in kaart te brengen, dat gebeurde vooral tijdens de eerste fase. Het is nu vooral de bedoeling om de verzamelde en bestudeerde bronnen naar waarde te schatten, af te toetsen aan andere bronnenreeksen en om aanvullende informatie te vergaren. Van belang daarvoor is o.m. het digitale ‘Namenproject’ dat vanaf 5 september 2021 start. Dat kan door zijn participatieve karakter extra informatie opleveren.

Hierbij wordt kennis gegeven van het lopende onderzoek gevoerd in de periode december 2020 tot juli 2021.

In mei 2018 adviseerde de wetenschappelijke adviesraad voor de herdenking van de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog, de volgende slachtoffercategorieën: 

1. slachtoffers van de Holocaust;
2. burgerlijke slachtoffers van nazigeweld (i.e. werkweigeraars, verplicht tewerkgestelden, verzetsstrijders en andere politieke gevangenen);
3. burgerlijke slachtoffers van militair geweld (i.e. bombardementen en V-bommen);
4. militaire slachtoffers (Belgische en internationale strijdkrachten): (i.e. geallieerde of Belgische soldaten en eventueel Antwerpse Krijgsgevangenen).

Voor al deze slachtoffers geldt het criterium van verbondenheid met Antwerpen.