Voor het innovatietraject Stedelijke Geluidsplanning is een totaalbudget van maximum € 150.000,00 voorzien voor 2021, 2022 en 2023 op SUB_NR/INTERN/2100-2200-2300/5152500000/613/2LMS020301PA5996/2SA020350. Dit budget zal aangewend worden voor externe procesbegeleiding (via raamcontract Stadslab2050), het inschakelen van externe expertise bij de piloten, huur van zalen en technische benodigdheden, catering of reiskosten voor gastsprekers en communicatie.
Het college keurde op 7 juni 2019 (jaarnummer 4202) het 'Geluidsactieplan 2019-2023 agglomeratie Antwerpen' goed. Het geluidsactieplan bevat vier pijlers om omgevingslawaai en geluidshinder in Antwerpen aan te pakken:
Het college keurde op 20 oktober 2017 (jaarnummer 9158) een raamovereenkomst goed voor het ondersteunen van de werking van Stadslab2050.
Stedelijke geluidsplanning (urban sound planning) is een innovatieve aanpak, gericht op het creëren van plekken en routes met een aangenaam geluidsklimaat in de stad, zoals stilteplekken en levendige ontmoetingsplekken. Stedelijke geluidsplanning heeft niet enkel aandacht voor het vermijden van omgevingslawaai, maar kijkt breder naar het algemene en subjectief beleefde geluidsklimaat van een straat, een wijk of de stad. Door een interdisciplinaire aanpak en door burgers te betrekken via co-creatie wordt geluid ingezet als een positief element om een aangename leefomgeving te creëren.
Stedelijke geluidsplanning combineert een brongerichte aanpak van omgevingslawaai met technische, ontwerpmatige en organisatorische ingrepen om een aangenaam geluidsklimaat te creëren. Deze maatregelen kunnen ingezet worden in publieke ruimtes, maar evengoed in (semi)private plekken die worden opengesteld. Er wordt een expliciete link gelegd met andere thema’s, zoals groen, koelte, water, geur…
Stedelijke geluidsplanning biedt oplossingen ter realisatie van verschillende maatregelen in het 'Geluidsactieplan 2019-2023 agglomeratie Antwerpen', die complementair zijn met andere maatregelen uit het geluidsactieplan (stille geluidsbronnen, stille wegdekken, geluidsafscherming naast grote verkeersinfrastructuren...). Binnen het kader van het geluidsactieplan zal stedelijke geluidsplanning worden ingezet voor de aanpak van omgevingslawaai. Andere geluidsbronnen (evenementen, horeca, buren, scholen, kinderopvang...) vallen buiten de scope van dit innovatietraject. Stedelijke geluidsplanning kan onder meer zinvol ingezet worden bij volgende maatregelen van het geluidsactieplan:
Stedelijke geluidsplanning is een nieuwe aanpak die nog nauwelijks werd toegepast in de stad, en waarover weinig expertise aanwezig is binnen de stedelijke administratie. Binnen de innovatieruimte Klimaat & Leefmilieu zal een innovatietraject rond stedelijke geluidsplanning worden opgestart in een open partnerschap. Het doel van dit traject is om vanuit de verschillende stakeholders concrete acties en experimenten op de sporen te zetten, bij voorkeur in inspirerende samenwerkingsverbanden.
In dit innovatietraject zullen twee sporen worden uitgewerkt:
Spoor 1: Datagestuurd onderzoek naar geluidsbeleving
In twee of drie lokale pilootzones zal de geluidsbeleving van een bepaalde wijk of langs een bepaalde routel in kaart worden gebracht samen met een aantal lokale actoren (bv. een lokale vereniging, een school...), die zullen worden geselecteerd in overleg met de betrokken districten. Met deze lokale actoren wordt een leertraject opgezet met workshops en geluidswandelingen om de geluidsbeleving op verschillende plekken in kaart te brengen (bv. met behulp van een digitale geluidsapp). Op basis daarvan kunnen zinvolle inzichten verworven worden (in functie van spoor 2) over welke parameters de geluidsbeleving positief of negatief beïnvloeden. Door middel van de bestaande geluidsbelastingskaarten en/of lokale geluidsmetingen zal ook de relatie tussen de geluidsbeleving en het objectieve geluidsniveau bepaald worden. Hierbij zullen de inzichten van de geluidsbeleving louter gebruikt worden om de geluidskaarten te contextualiseren.
Spoor 2 : Het bestaande geluidsklimaat verbeteren via geluidsplanning. Objectieve metingen blijven de basis van het stedelijk beleid rond geluid
Via stedelijke geluidsplanning zullen enkele concrete pilootprojecten opgezet worden die als doel hebben het geluidsklimaat van een bestaande plek of route co-creatief en via een interdisciplinaire aanpak te verbeteren door middel van ontwerp, inrichting en beheer. Het kan gaan om het creëren van stilte- of luwteplekken, maar ook om levendige ontmoetingsplekken met een aangenaam bruisend geluidsklimaat.
Mogelijke resultaten van dit spoor zijn bv. richtlijnen en inspiratie voor ontwerp, inrichting en beheer van plekken met een aangenaam geluidsklimaat.
Deze twee sporen zullen gebiedsgericht worden gerealiseerd door het opzetten van een aantal piloten, met een zo groot mogelijke ruimtelijke samenhang tussen de piloten uit spoor 1 en spoor 2. Voor de selectie van de piloten en het concretiseren van beide sporen wordt in het najaar van 2021 een verkennend traject opgezet met verschillende stadsdiensten, de districten, experten, eigenaars van potentiële luwteplekken, en ruimtelijke ontwerpers. Bij de selectie van de pilootprojecten worden minstens de Antwerpse districten betrokken. Voor piloten in de publieke ruimte binnen spoor 2 wordt maximaal gestreefd naar een koppeling met publieke ruimteprojecten die al voorzien zijn in de meerjarenplanning 2020-2025. Bij de uitwerking van deze piloten dient er bijzondere aandacht uit te gaan naar de kwaliteitsbewaking op vlak van onderzoeksopzet, veldwerk en dataverwerking. Dit ten einde het bekomen van representatieve onderzoeksresultaten.
Het innovatietraject stedelijke geluidsplanning zal gezamenlijk worden opgestart door de afdelingen Klimaat en Leefmilieu (SW/K&L), Publieke Ruimte (SW/Publieke Ruimte) en Omgeving (SW/Omgeving) van de bedrijfseenheid Stadsontwikkeling. Via de raamovereenkomst voor het ondersteunen van de werking van Stadslab2050 zal een externe procesbegeleider worden aangesteld.
In de loop van de verkenningsfase kan dit partnerschap verder worden uitgebreid met andere partijen. Minstens de volgende actoren zullen een uitnodiging krijgen om betrokken te worden tijdens de verkenningsfase:
Het college keurt goed dat in een open partnerschap het innovatietraject stedelijke geluidsplanning georganiseerd wordt.
De gekozen pilootzones die uit de verkenningsfase komen, worden ter goedkeuring aan het college voorgelegd.