2021_CBS_08927 - Noodhulp afvalzakken - Overgangsregeling ter beschikking stellen gratis afvalzakken aan mensen in armoede. Vastlegging krediet - Goedkeuring

Artikel 56, § 3, 4° van het Decreet van 22 december 2017 over het lokaal bestuur stelt dat het college van burgemeester en schepenen bevoegd is voor het voeren van de plaatsingsprocedure, de gunning en de uitvoering van overheidsopdrachten.

Dienstnota bestellen en betalen stad, districten en OCMW van 17/12/2018.

Uit evaluaties in 2005 en 2008, met onder meer de armoede-cel, blijkt dat, hoewel het niet objectief meetbaar is of door deze bedeling het sluikstorten effectief vermindert, deze maatregel toch zeer positief onthaald wordt bij de betrokkenen. Naast de gratis zakken krijgen mensen immers ook informatie over afvalaanbieding en – sortering, zodat deze zakken op een juiste manier gebruikt worden. Deze vaststellingen blijven ook vandaag nog overeind.

Tot op heden gebeurt de verdeling van afvalzakken via de Voedselbank AMT in Mortsel.

Intussen hebben zich twee ontwikkelingen voorgedaan waardoor de bedeling van afvalzakken op een nieuwe manier kan verlopen:

1. Het in 2015 opgerichte opslag- en distributiecentrum Foodsavers Antwerpen beleeft sinds het voorjaar van 2020 een professionele doorstart, die het mogelijk maakt om de logistieke aspecten van de verdeling van de Voedselbank AMT over te nemen en dichter bij de stad te houden.
2. Momenteel wordt een beheertool voedselhulp ontwikkeld, met enerzijds een klantmodule en anderzijds een stockmodule; de koppeling van beide zal het niet alleen mogelijk maken om het aantal te ontvangen afvalzakken te koppelen aan de gezinssamenstelling van de begunstigde, maar eveneens om de feitelijke bedeling aan de eindgebruikers en hun sorteergedrag op te volgen.

Daarnaast moet een regeling uitgewerkt worden voor begunstigden van voedselhulp die binnen het servicegebied van een sorteerstraatje wonen en worden GFT zakken aan het assortiment toegevoegd om het stedelijk restafvalcijfer verder te doen dalen in functie van recyclage.

Overgangsregeling voor zes maanden

Omdat de stockmodule van de beheertool pas vanaf januari 2022 operationeel zal zijn, wordt voorgesteld om: 

• bij wijze van overgang 50% van het jaarcontingent afvalzakken (zie raming hieronder) vanaf november 2021 aan Foodsavers Antwerpen te leveren voor verdere verdeling over de voedselorganisaties in de periode november 2021 tot april 2022;
• op basis van de klantgegevens verzameld in de beheertool in januari 2022 een voorstel aan het college voor te leggen om:
  • een op cijfers gebaseerd contingent afvalzakken voor 2022 en volgende jaren aan Foodsavers Antwerpen goed te keuren;
  • een complementair aanbod voor gratis sorteerpasjes aan te bieden;
• de behoefte bij andere doelgroepen in beeld te brengen en een voorstel voor de verdeling ervan te formuleren.

Terzijde: De gemeenteraad keurde op 28 juni 2021 (jaarnummer 429) het ondersteuningsreglement voedselhulp goed, waarin het ontvangen van toelagen door voedselbedelingen en sociale kruideniers gekoppeld wordt aan een samenwerking met Foodsavers Antwerpen. Het verdelen van afvalzakken valt niet onder het reglement, maar onder de bredere logistieke ondersteuning van Foodsavers Antwerpen.

Over welke aantallen gaat het? Raming van het aantal afvalzakken op jaarbasis:

Aantal begunstigden voedselhulp: 15.000 gezinnen, waarvan naar schatting 1/3 alleenstaanden, 1/3 gezinnen met twee tot drie gezinsleden en 1/3 gezinnen met vier of meer leden.
Het aantal mensen die beroep doen op gratis voedselhulp is gestegen ten gevolge van Corona.
De vijf sociale kruideniers zullen mee worden ingeschakeld als verdeelpunt voor gratis afvalzakken.

In afwachting van de meer gedetailleerde gezinssamenstellingen die momenteel in de beheertool verzameld worden, kan uitgegaan worden van volgende nodige aantallen afvalzakken:

• restafval (wekelijkse inzameling):

• alleenstaande: één zak 30 liter/week = 5.000 x 52 = 260.000 zakken;
• gezin twee tot drie leden: één zak 60 liter/week = 5.000 x 52 = 260.000 zakken;
• gezin vier of meer leden: 2 zakken 60 liter/week = 2 x 5.000 x 52 = 520.000 zakken.

• PMD (tweewekelijkse inzameling):
  • alleenstaande: één zak 60 liter/2 weken = 5.000 x 26 = 130.000 zakken;
  • gezin twee tot drie leden: twee zakken 60 liter/2 weken = 2 x 5.000 x 26 = 260.000;
  • gezin vier of meer leden: drie zakken 60 liter/2 weken = 3 x 5.000 x 26 = 390.000 zakken.
• GFT (wekelijkse inzameling):
  • gezin één tot en met drie leden: 52.000 zakken 15 liter;
  • gezin vier of meer leden: 24.000 zakken 50 liter.

Voor de overgangsperiode van zes maanden worden bovenstaande aantallen voor restafval,  PMD en GFT gehalveerd. Alle afvalzakken worden per palet besteld. Volgende aantallen paletten zijn nodig om bovenstaande aantallen te bekomen:

• Restafval: zeven paletten zakken 30 liter en 36 paletten zakken 60 liter;
• PMD 27 paletten zakken 60 liter;
• GFT één palet zakken 15 liter en één palet zakken 50 liter.

Artikel 9 van het retributiereglement “Aanbieden huishoudelijk afval en/of daarmee vergelijkbaar bedrijfsafval” van de Stad Antwerpen, goedgekeurd door de gemeenteraad op 28 juni 2021 (jaarnummer 370), bepaalt dat de afvalzakken en sorteerpassen die worden bedeeld door verenigingen die bijstand verlenen aan minderbegoeden, vrijgesteld zijn van retributie.

Het college keurde op 25 januari 2019 (jaarnummer 753) de gunning goed voor het afsluiten van een raamovereenkomst voor het leveren van huisvuilzakken op basis van bestek GAC_2018_00264:

• perceel 1 rest afvalzakken, aan Powerpack NV, Toekomstlaan 18 te 2340 Beerse, met ondernemingsnummer 0425.770.216;
• perceel 2 PMD afvalzakken, aan Powerpack NV, Toekomstlaan 18 te 2340 Beerse, met ondernemingsnummer 0425.770.216;
• perceel 3 GFT afvalzakken, aan The Compost Bag Company NV, Tildonksesteenweg 171 te 3020 Herent, met ondernemingsnummer 0444.744.208.

Op 15 oktober 2003 (jaarnummer 10352), 20 februari 2004 (jaarnummer 1449), 9 december 2005 (jaarnummer 14078) en 30 mei 2008 (jaarnummer 6403) beslist het college om afvalzakken gratis te bedelen aan mensen in armoede via de voedselbedelingen en aan nieuwe inwoners via de districten, de stadskantoren en de onthaalduo's in het kader van de actie Mijn buurt - Propere buurt.

Op 14 januari 2011 (jaarnummer 276) beslist het college, na evaluatie van de besluiten van 2005 en 2008, om huisvuilzakken gratis te blijven bedelen aan mensen in armoede, maar nog slechts via twee intermediaire organisaties, namelijk Daklozenhulp Antwerpen vzw en de Centrale Voedselbank Antwerpen vzw.

Na 2013 werd de bedeling van huisvuilzakken door de voedselbanken en aanverwante organisaties opgenomen in het retributiereglement Aanbieden huishoudelijk afval en/of daarmee vergelijkbaar bedrijfsafval, laatste keer goedgekeurd op de gemeenteraad van 28 juni 2021 (jaarnummer 370). Artikel 9 stelt de verenigingen die bijstand verlenen aan minderbegoeden vrij van retributie voor afvalzakken en sorteerpassen.

De afgelopen jaren werden de afvalzakken geleverd aan de centrale voedselbank, gevestigd in Mortsel, zij nam de distributie via de voedselhulporganisaties verder op zich.

De som van gratis verdeelde afvalzakken aan de vastgelegde tarieven uit het retributiereglement afval, kunnen zuiver theoretisch beschouwd worden als misgelopen ontvangsten. Daartegenover staat dat deze zakken onder meer gratis worden uitgedeeld om sluikstort tegen te gaan. Er mag immers worden aangenomen dat een substantieel deel van de doelgroep geen afvalzakken koopt, aangezien ook voor  primaire behoeften als voedsel hulp wordt gezocht.