Art. 8 van het besluit van de gemeenteraad van 25 maart 2019 (jaarnummer 154): het college is bevoegd om namens de stad Antwerpen in te tekenen op projectoproepen die worden georganiseerd door een hogere overheid en om met diezelfde overheid daarover overeenkomsten te sluiten.
SW/K&L en SW/Mobiliteit bevestigen dat het project nauw aansluit bij de ambities van de stad in het kader van het Klimaatplan 2030 (gemeenteraad 14 december 2020, jaarnummer 775). Daarin bevestigt de stad haar ambitie om de stedelijke CO2-emissies terug te dringen met meer dan 50% tegen 2030, en om de stad te wapenen tegen de effecten van de klimaatverandering. Antwerpen moet een leefbare en gezonde stad zijn voor haar inwoners, bezoekers en bedrijven. Het project ondersteunt eveneens het engagement van de stad in het saneringsplan luchtkwaliteit voor de agglomeratie Antwerpen zoals geformuleerd in de bijlage bij het Vlaamse luchtbeleidsplan 2030 (college 19 januari 2018, jaarnummer 498). De Europese richtlijn 2008/50/EG wijst op de noodzaak om verontreiniging en hinder te verminderen tot niveaus waarbij de schadelijke gevolgen voor de menselijke gezondheid, en voor kwetsbare bevolkingsgroepen in het bijzonder, zo gering mogelijk zijn.
Het project sluit nauw aan bij drie bestaande Europese projecten:
CityTRAQ past ook in het stedelijke engagement om geactualiseerde luchtkwaliteitskaarten te ontwikkelen voor de stad Antwerpen en om data te ontsluiten naar stedelijke medewerkers en het publiek (college 15 februari 2019, jaarnummer 1177).
Rol stad Antwerpen
Indien het projectvoorstel geselecteerd wordt voor financiering, zal de stad Antwerpen optreden als pilootstad. Het project focust op het toenemende belang van lokale hotspots van luchtvervuiling, waar de luchtkwaliteitsnormen vaker en sneller worden overschreden. De stad onderschrijft het belang van een sterk regionaal en lokaal beleid en de beschikbaarheid van accurate hyper-lokale data en luchtkwaliteitskaarten om beleidsmaatregelen en advisering te optimaliseren.
De metingen die in het kader van dit project worden uitgevoerd dienen als input voor het verkeersmodel van de Vlaamse Milieumaatschappij. Ze worden uitgevoerd met het oog op het actualiseren van de luchtkwaliteitsbeleidsplanning, op basis van verbeterde modellen, luchtkwaliteitskaarten en scenarioberekeningen.
De rol van de stad Antwerpen bestaat uit:
SW/Mobiliteit zal metingen opzetten voor zwaar verkeer via floating car data. De afdeling schuift een focus op logistiek (emissievrije leveringen), vrachtvervoer en vrachtroutenetwerken (slimme routes voor zware vrachtwagens) naar voren.
De projectactiviteiten kaderen in het mobiliteitsplan, het saneringsplan luchtkwaliteit, het Klimaatplan 2030 en de Green Deal rond duurzame stedelijke logistiek.
Het project zal worden gecoördineerd door SW/K&L, dat ook het merendeel van de projectactiviteiten op zich neemt. SW/Mobiliteit is enkel verantwoordelijk voor de mobiliteitstellingen. De projectactiviteiten sluiten aan bij reguliere werking en worden door het bestaande personeelskader opgenomen.
Binnen het Europese onderzoeks- en innovatieprogramma LIFE staat momenteel de projectoproep “Environment Governance” (vrij vertaald: milieubeheer) open. De oproep zoekt demonstratieprojecten die innovaties realiseren op vlak van luchtkwaliteit, de circulaire economie, of water- en afvalbeheer.
LIFE is een actiegericht financieringsprogramma voor piloot- en demonstratieprojecten. Met deze oproep beoogt LIFE projecten te financieren die een meer effectieve monitoring van de impact van omgevingsmaatregelen toelaten, governance modellen verbeteren en een grootschalige uitrol van succesvolle innovaties faciliteren. Het LIFE-programma stelt voor deze oproep 5 miljoen euro beschikbaar, waarmee circa 5 projecten worden gefinancierd (60% LIFE-financiering, 40% cofinanciering).
De stad Antwerpen werd door de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) gevraagd om partner te worden in het projectvoorstel CityTRAQ. Het projectvoorstel is gebaseerd op een vorig projectvoorstel, eveneens gecoördineerd door VMM ter indiening in een vorige projectoproep van LIFE. Het college besliste op 12 februari 2021 (jaarnummer 1182) om aan te sluiten bij het partnerschap. Het vorige projectvoorstel werd echter niet geselecteerd voor financiering. Het nieuwe projectvoorstel verwerkt de feedback en wordt ingediend door een afgeslankt partnerschap. De voornaamste wijzigingen zijn het wegvallen van een digital twin component en de daarmee gepaard gaande kosten die door de selectiecommissie als hoog en niet-transparant werden beoordeeld. VITO en imec behoren niet meer tot het partnerschap. In de plaats komt het Nederlandse Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), dat de opschaling van projectresultaten naar de Nederlandse context opneemt.
CityTRAQ staat voor “TRaffic model for better Air Quality policies in cities” (vrij vertaald: verkeersmodel voor een verbeterd stedelijk beleid inzake luchtkwaliteit). Het projectvoorstel zet in op het belang van luchtverontreiniging op de gezondheidsimpact, vooral in steden. Indien het project goedgekeurd wordt voor financiering, zal een model ontworpen worden om het effect van bepaalde beleidsmaatregelen op de evolutie van de luchtkwaliteit in steden beter in kaart te brengen. Het project steunt daarbij op verschillende pijlers:
De projectuitvoering wordt opgenomen door de afdelingen Klimaat en Leefmilieu (SW/K&L) en Mobiliteit (SW/Mobiliteit) van de bedrijfseenheid Stadsontwikkeling.
De Vlaamse Milieumaatschappij is trekker van het projectvoorstel. Naast de stad Antwerpen zijn ook de stad Gent en de stad Brugge pilootsteden. Het project heeft een voorziene duurtijd van 4 jaar.
Het totale projectbudget wordt geraamd op circa 2.000.000,00 euro. Projectvoorstellen die geselecteerd worden voor financiering kunnen rekenen op een subsidiepercentage van 60%. Partners bij het project staan in voor 40% cofinanciering.
Het projectbudget voor de stad Antwerpen wordt momenteel nog onderhandeld, maar wordt geraamd op 290.847,00 euro, waarvan 174.507,60 euro subsidie en 116.339,40 euro stedelijke cofinanciering. Het projectbudget bestaat uit personeelskosten (circa 178.519,00 euro), reiskosten (circa 1.300,00 euro), apparatuur externe expertise voor metingen en digitale integraties (circa 90.000,00 euro), communicatie (circa 2.000,00 euro) en overhead (circa 19.027,00 euro).
De projectactiviteiten sluiten aan bij reguliere werking en worden door het bestaande personeelskader opgenomen. De stedelijke cofinanciering wordt volledig gedekt door de inzet van bestaand (reeds gebudgetteerd) personeel gedurende de looptijd van het project (21 maanden vanuit Stadsontwikkeling/Klimaat & Milieu, 3 maanden vanuit Stadsontwikkeling/Mobiliteit). De personeelsinkomst wordt toegevoegd aan het bestaand personeelskader dat werkzaam is op subsidieprojecten.
Indien het project wordt goedgekeurd voor financiering, zal het finale projectbudget samen met de goedkeuring van de partnerschapsovereenkomst, opnieuw aan het college worden voorgelegd. Na deze goedkeuring op Europees niveau zullen de ontvangsten en uitgaven die met het project gepaard gaan in het reguliere budget van SW/K&L en SW/Mobiliteit worden opgenomen en zal een subsidiefiche worden opgemaakt.
Het college keurt de deelname aan het LIFE-projectvoorstel CityTRAQ goed.