Artikel 2.2.18. § 1. van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening (VCRO) zegt dat het college belast is met de opmaak van gemeentelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen en de nodige maatregelen neemt voor de samenstelling van het planteam en voor het voeren van het geïntegreerde planningsproces.
Ontwikkelingsvisie
Het RUP ‘Havana’, gedeeltelijke herziening van het RUP ‘Havanastraat’, heeft als doel om de bouw van de Technische Cluster Noord (TCN) op de locatie die daarvoor bestemd was voor een grootschalige detailhandelszaak mogelijk te maken. Daarbij blijven de ruimtelijke concepten uit het masterplan ‘Havanastraat’ en juridisch verankerd in het RUP ’Havanastraat’ maximaal gelden.
Afbakening plangebied
De afbakening van het plangebied wordt bepaald door de contouren van de zone met bestemming ‘Zone voor Detailhandel (De)’ en de ‘Zone voor Publiek Domein (Pu3)’ uit het RUP ‘Havanastraat’. De gehele zone heeft een oppervlakte van ongeveer 30.000m², waarvan ongeveer 3.300 m² is voorbehouden als laad- en loszone. De afbakening wordt in het noorden bepaald door ‘Zone voor Groen (Gr)’. In het zuiden wordt het gebied begrensd door de ‘Zone voor publiek domein (Pu2)’, in het oosten door de ‘Zone voor Centrumfuncties (Ce3)’ en in het westen door de ‘Zone voor Gemengde functies (Ge)’ van het RUP ‘Havanastraat’.
Reikwijdte en detailleringsgraad
Het RUP 'gedeeltelijke herziening Havanastraat' wijzigt de bestemmingszone ‘Zone voor Detailhandel’ (De) en een ‘Zone voor Publiek Domein’ (Pu3) binnen het RUP 'Havanastraat' naar ‘zone voor gemengde functies: maatschappelijke functies en bedrijvigheid (Ge1)’. Daarnaast wordt er ook een overdruk ‘laad- en loszone ‘ en overdruk ‘zone non-aedificandi’ voorzien.
Procedure
Het geïntegreerde planningsproces voorziet in de opmaak van een procesnota en een startnota die door het college werd goedgekeurd op 23 oktober 2020 (jaarnummer 8891).
Het college heeft advies gevraagd over de startnota. De adviesronde liep van 16 november 2020 tot en met 14 januari 2021. Het college informeerde en raadpleegde de bevolking over de startnota en organiseerde op 18 november 2020 van19u00 tot 20u00 een digitaal participatiemoment. Op 15 november 2020 werd de startnota ter advies voorgelegd aan de verschillende adviesinstanties.
Het college bezorgde op 15 januari 2021 de startnota, de adviezen, de reacties en het verslag van het participatiemoment aan de bevoegde dienst voor milieueffectrapportage en veiligheidsrapportage.
Alle opmerkingen en adviezen op de startnota van het RUP zijn verwerkt en opgenomen in een scopingnota. Op basis daarvan werd een voorontwerp-RUP opgemaakt. De procesnota werd geactualiseerd.
Het college zal de scopingnota aan de bevoegde dienst voor milieueffectrapportage en veiligheidsrapportage bezorgen en vragen tot de ontheffing van de MER-plicht.
De inhoudelijke verwerking van de resultaten van het participatiemoment, reacties tijdens de publieke consultatie en adviezen werd uitgebreid opgenomen in de scopingnota. Hieronder volgt een beknopte samenvatting van reacties n.a.v de publieke consultatie en het participatiemoment. De adviezen n.a.v. de terinzagelegging worden samengevat onder de rubriek ‘Adviezen’. De scopingnota bevat tevens de volledige adviezen en het verslag van het participatiemoment.
Er werden 2 reacties n.a.v. de publieke consultatie ontvangen. Samen met de reacties op het participatiemoment kunnen zij gegroepeerd worden tot een aantal thema’s.
1. Bezorgdheden m.b.t. het toenemen van de parkeerdruk in de omliggende wijken, vraag rond garanties dat werknemers en bezoekers van de TCN zullen parkeren in de P&R, er wordt gevraagd of deze plaatsen gratis zullen zijn en hoeveel er voorzien worden voor bezoekers en medewerkers, vraag of er deelauto’s voor de buurt worden voorzien in de P&R.
Personeel en bezoekers zullen oftewel in de P&R oftewel op het terrein van de P&R parkeren. De TCN moet voldoen aan de parkeernormen zoals opgenomen in de Bouwcode. Er zal bekeken worden of parkeren in de P&R voor de TCN mogelijk is. Daaruit volgt dan eventueel een samenwerkingsovereenkomst waarin alle afspraken (zoals bv. prijzen) opgenomen worden. Die overeenkomst maakt geen onderdeel uit van het RUP, evenals eventuele invulling van parkeerplaatsen in het gebouw met deelauto’s.
2. Bezorgdheden m.b.t. verkeersdrukte bij het binnen- en buitenrijden van vrachtwagens, geluidsoverlast voor eventueel toekomstige woningen in de kazerne.
In de MER-screening worden mobiliteitseffecten van de TCN onderzocht en wordt aangegeven dat er ongeveer 440 werkverplaatsingen per dag zullen plaatsvinden. Daarbij worden geen doorstromingsproblemen verwacht aangezien deze in tijd (tussen ongeveer 6u ’s morgens en 17u30 ’s avonds) en richting gespreid zullen zijn. In het RUP ‘Havanastraat’ wordt beschreven dat als er woningen worden ingericht in de kazerne, de leef- en slaapruimtes maximaal aan de binnenzijde van het complex worden georganiseerd. Volgens de ruimtelijke concepten dienen geluidsgenererende elementen in het plangebied zich ten noorden van een constructie die dienst doet als geluidsscherm te bevinden. Dit wordt opgenomen in de stedenbouwkundige voorschriften.
1. Bezorgheden m.b.t. de bescherming van voetgangers of fietsers op de oost-west corridor die kruist met zwaar verkeer van en naar TCN, suggestie van een ongelijkvloerse kruising.
Een kwaliteitsvolle relatie met de corridor is opgenomen als een van de ruimtelijke concepten van het RUP. Het is belangrijk dat er in het plangebied rekening wordt gehouden met het creëren van een aangename en veilige corridor. Er worden stedenbouwkundige voorschriften opgenomen die dit garanderen (zoals bv. m.b.v. levendige plint). Een goede ruimtelijke inpasbaarheid van een brug is niet opgenomen in het masterplan ‘Havanastraat’, waarbinnen dit RUP kadert.
2. Vraag rond een wandelverbinding tussen het Ringpark Groenendaal en het plangebied.
Een mogelijke wandelverbinding valt buiten het plangebied van dit RUP.
3. Vraag rond de aanleg van een dubbel fietspad en voetpad in de Seattlestraat, doorgetrokken als doorgang doorheen het plangebied richting fietsostrade.
Dit deel van de Havanasite maakt geen deel uit van het plangebied van dit RUP. Het RUP ‘Havanastraat’ blijft hier van kracht. Een doorgang doorheen het plangebied kan moeilijk veilig georganiseerd worden. De verbinding wordt tevens al op andere plaatsen gemaakt.
1. Er wordt aangegeven dat het gebouw hoog genoeg moet zijn om de Havanasite af te schermen van geluid.
Binnen de ruimtelijke concepten van het RUP is opgenomen dat er een constructie dienst moet doen als geluidsscherm. Deze verplicht wordt doorvertaald binnen de stedenbouwkundige voorschriften.
1. Vraag rond het verruimen van de bestemming met bv. toelaten van winkels.
De combinatie tussen de TCN en winkels is ruimtelijk niet optimaal en is niet conform met het stedelijk beleid inzake detailhandel. Binnen het RUP ‘Havanastraat’ worden hiervoor andere locaties aangeduid. De bestemming wordt wel verruimd waarbij ‘bedrijvigheid’ toegelaten wordt (zie ook advies GECORO).
2. Vraag rond de mogelijkheid voor buurtbewoners om gebruik te maken van een zaal/ruimte binnen de TCN of een publiek toegankelijk terras of groendak te voorzien.
Dit zal binnen het programma van de TCN onderzocht worden. Het RUP sluit dit in ieder geval niet uit.
1. Vraag rond het voorzien van groen binnen het plangebied, groendak als suggestie.
Verplichtingen rond aanleg van groendaken zijn opgenomen in de Bouwcode.
1. Vraag rond de invulling van de kazerne en of de TCN de invulling hiervan niet zal hypothekeren.
De kazerne maakt geen deel uit van het plangebied. De TCN kan leiden tot een hefboomeffect voor de verdere ontwikkeling van de Havanasite (bv. meer bezoekers).
2. Voorstel om een hellend vlak tussen Masurebrug en F14 te voorzien.
Dit maakt geen deel uit van het plangebied.
1. Vraag rond de reden voor het betrekken van ‘zone Pu3’ uit het RUP Havanastraat.
Deze zone werd toegevoegd aan het plangebied als randgebied om een algemeen kader te kunnen scheppen voor de nieuwe bestemming.
2. Vraag rond mobiliteitsvraagstukken ten opzichte van Merksem die op een vermeende vorige mogelijke locatie van de TCN wel een probleem vormden.
De bespreking en beoordeling van milieueffecten i.f.v. de discipline mobiliteit wordt besproken in de m.e.r.-screening. Daarin wordt geconcludeerd dat de verkeersbelasting ten opzichte van de feitelijke situatie vandaag beperkt toeneemt (t.g.v. een toename in woon-werkverkeer en werkverkeer) maar niet zorgt voor doorstromingsproblemen op de Noorderlaan of Havanastraat. In vergelijking met de planologische situatie zien we een daling van de verkeersgeneratie per dag. De TCN genereert maar 15% tot 18% van de totale verplaatsingen met gemotoriseerd verkeer die een grootschalige detailhandel zou creëren. De verkeersgeneratie tijdens de spitsuren is vergelijkbaar met de planologische situatie. In de daluren wordt er door de TCN meer werkverkeer gegenereerd, maar de globale verkeersgeneratie door de dag is veel lager dan voor de grootschalige detailhandel. Er zijn dus geen te verwachten mobiliteitseffecten die een probleem zouden kunnen vormen.
3. Vraag rond de voordelen van het plan voor de wijk Luchtbal.
De TCN kan een hefboomeffect hebben op de verdere ontwikkeling van de Havanasite door de bijkomende aantrekking van gemeentepersoneel waardoor de site aantrekkelijker wordt voor de ontwikkeling van andere functies.
Art. 2.2.18 en volgende van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening (VCRO) die de procedure vastleggen voor de opmaak van de gemeentelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen (RUP).
Op 26 september 2016 (jaarnummer 577) keurde de gemeenteraad het RUP 'Havanastraat' definitief goed op basis van de richtnota ‘Havanastraat’ die het masterplan ‘Havanastraat’ uit 2013 verder concretiseert.
Op 27 juni 2016 (jaarnummer 459) werd de verkoop goedgekeurd van de zone met bestemming 'Zone voor Detailhandel (De)' voor de bouw van één grootschalige detailhandel. Hierin werd bepaald dat de kandidaat-koper bij zijn bod ook een projectvoorstel moet indienen. Het voorstel werd beoordeeld op basis van verschillende beoordelingscriteria. Slechts één kandidaat bezorgde een voorstel, beslist door het college op 28 oktober 2016 (jaarnummer 9715). De onderhandelingen met deze kandidaat sprongen af waardoor er geen overeenkomst tot stand kwam.
Op 21 december 2018 (jaarnummer 11458) besliste het college om de procedure tot herziening van het gemeentelijk ruimtelijk uitvoeringsplan (RUP) 'Havanastraat', district Antwerpen, op te starten. De markt toonde onvoldoende interesse voor de bouw van één grootschalige detailhandel. Een herziening van het RUP drong zich op.
Op 19 december 2014 (jaarnummer 13059) keurde het college het algemeen kader goed voor de centralisatie van alle technische diensten in een logistiek centrum noord en een logistiek centrum zuid goed. De clustering in twee uitvalsbasissen beoogt de technische terreinmedewerkers te centraliseren in twee logistieke centra op het grondgebied van de stad Antwerpen. Het doel van dit project is een kwaliteitsvolle dienstverlening te garanderen aan de burger, een geschikte werkomgeving te creëren, efficiënter om te springen met middelen, innovatieve en duurzame technologie te integreren waar mogelijk en synergie te creëren.
Op 21 februari 2020 (jaarnummer 1632) keurde het college principieel goed om de centralisatie van de Technische Cluster Noord te realiseren op grond, eigendom van de stad Antwerpen, gelegen in de Shanghaistraat op de Havanasite in de zone volgens het RUP initieel voorzien voor grootschalige detailhandel en om voor de realisatie van het project een procedure Design and Build te lanceren.
Op 29 juni 2020 (jaarnummer 379) keurt de gemeenteraad goed dat AG VESPA een Design and Build opdracht opstart voor de Technische Cluster Noord (TCN) gelegen in de Shanghaistraat, gelegen op de Havanasite in Antwerpen.
De zone is met het huidige RUP enkel te ontwikkelen tot een grootschalige retaillocatie waardoor de TCN op die plek niet mogelijk is. De herziening van het RUP ‘Havanastraat’ zal de ‘zone De’ en de ‘zone Pu3’ herbestemmen zodanig dat de bouw wel mogelijk wordt.
Op 23 oktober 2020 (jaarnummer 8891) keurde het college de proces- en startnota van het RUP ‘Havana’, herziening van het RUP ‘Havanastraat’, goed.
PPS Pipelines, beheerder van enkele aanwezige pijpleidingen, geeft aan dat er rekening gehouden moet worden met het tracé van de leidingen. In overeenstemming met art. 11 van de Gaswet van 12 april 1965 zijn aan de leidingen een wettelijke erfdienstbaarheid van openbaar nut gekoppeld die elke daad verbiedt welke de pijpleiding of de exploitatie ervan kan schaden. De leidingen beschikken over een wettelijk vastgestelde voorbehouden en beschermde zone. Er wordt daarnaast gevraagd om conform wet- en regelgeving rekening te houden met een aantal aandachtspunten (o.a. verbonden aan deze zones). In een bijkomende reactie wordt er nadruk gelegd op de regelgeving die in 2017 wijzigde waardoor de voorbehouden zone nu wettelijk vastgelegd is op 5m aan weerszijden. Conform het KB van 22 april 2019 dienen geplande werken binnen de beschermde zone (15 m. aan weerszijden van de pijpleidingen) verplicht het voorwerp uit te maken van een informatie uitwisseling tussen bouwheer en PPS-Pipelines als zijnde beheerder van de pijpleidingen
De pijpleidingen liggen buiten het plangebied, maar binnen 15m. Dit advies met aandachtspunten heeft betrekking op vergunningsniveau. Er werd een figuur met de aanwezige pijpleidingen toegevoegd aan de scopingnota.
De geplande corridor voor wandel- en fietsverkeer ligt tussen de bestaande muur van de kazerne en het nieuwe gebouw in het plangebied. Door de maten die opgelegd worden aan het gebouw in het plangebied in functie van geluidsbuffering (tussen 12 -25 meter hoog , volledig gesloten volume dat oostwest georiënteerd is) is er het risico dat de corridor als sociaal onveilig wordt ervaren.
Belangrijk is om de bouwlijn van het gebouw zo in te plannen, dat de corridor voldoende ruimte krijgt. Ook de gevelinvulling is belangrijk, een achterkantensituatie moet worden tegengegaan. Een interessante gevel, met een actieve plint (ingangen en ramen van publieke ruimtes zoals een refter, het onthaal, een werkplaats) zorgt voor meer sociale controle.
Ook de gevelinvulling aan de kant aan de A12 is belangrijk in relatie met de nog te realiseren fietsostrade (F12). Het risico bestaat dat dit enkel een logistieke achterkant wordt. Hier moeten ook functies worden voorzien die de sociale controle verhogen.
De kwaliteitsvolle relatie met de corridor is opgenomen als ruimtelijk concept van het RUP. Dit wordt doorvertaald in de stedenbouwkundige voorschriften. Het concept rond het bufferen van geluid wordt aangepast zodanig dat het ook een constructie kan zijn die dienst doet als geluidsscherm, en niet enkel een gebouw. In de stedenbouwkundige voorschriften wordt rekening gehouden met een kwaliteitsvolle relatie met de fietsostrade ten noorden.
Het Team EV stelt vast dat het aspect ‘externe veiligheid’ behandelt wordt in de MER-screening in de startnota. Daarin wordt geconcludeerd dat het plan niet meer mensen bundelt op een locatie binnen de consultatiezone van een Sevesobedrijf dan het geval is in de planologische situatie (plangebied ingevuld met grootschalige detailhandel), en dat het plan daardoor vanuit het oogpunt van externe veiligheid geen probleem stelt ten aanzien van de planologische situatie. Het Team gaat akkoord met deze conclusie, maar wenst nog het volgende aan te vullen. In de startnota wordt vermeld dat het plangebied op een kleine 400m van een Sevesobedrijf (i.c. Euroports Terminals Antwerp) is gelegen en dat de consultatiezone daarvan 850m bedraagt. De maximale effectafstand, gerelateerd aan de installaties met gevaarlijke (Seveso)stoffen bij Euroports Terminals Antwerp, bedraagt, volgens de meest recente informatie van het Team Externe Veiligheid, slechts 490 m waardoor enkel een deel van het plangebied wordt omvat. De populatie die aan het plangebied werd toegekend ter bepaling van het groepsrisico van voorvermeld bedrijf is dan ook voor de geplande situatie voldoende dekkend waardoor er zich geen probleem stelt met externe veiligheid in voorliggend plan. Op basis van voorgaande beslist het Team EV dat er geen ruimtelijk veiligheidsrapport dient opgemaakt te worden.
De aanvullende gegevens werden in de MER-screening toegevoegd. Aangezien de adviezen leidden tot een verruiming van de bestemming, zal er opnieuw een RVR-toets gebeuren.
AWV geeft aan dat langs de A12 ten noorden van het plangebied een bouwvrije strookt van 30m geldt. Hiermee moet rekening gehouden worden bij de inplanting van gebouwen en andere constructies.
Een figuur met de zone non-aedificandi werd toegevoegd aan de scopingnota. Bijkomend wordt de zone als overdruk-bestemming opgenomen.
De provincie geeft aan dat er nagegaan moet worden of er in of langs het projectgebied een fietsostrade ingepland is. Er moet tevens nagekeken worden wat de status ervan is. Afhankelijk daarvan moet oftewel bewaakt worden dat het RUP de gerealiseerde fietsostrade niet ongedaan maakt oftewel dat er voldoende ruimte gelaten wordt voor een volwaardige fietsostrade.
In de scopingnota wordt de fietsostrades aangegeven. Ten noorden van het plangebied loopt een te realiseren fietsostrade. Deze ligt minimaal op ca. 25 meter van het plangebied waardoor voldoende ruimte gegarandeerd wordt. Daarnaast zal de aanleg van een fietsostrade mogelijk zijn binnen de bestemming van het RUP.BPO-NATO geeft aan dat er in de startnota geen directe verwijzing naar de aanwezigheid van hun pijpleiding is opgenomen. Deze leiding bevindt zich, samen met andere leidingen beheerd door de firma PPS in de zone non-aedificandi (30m) van de naastgelegen A12.
Een figuur met de aanwezige pijpleidingen en een figuur met de zone non-aedificandi werden toegevoegd aan de scopingnota.
Er bevinden zich geen leidingen in de zone van het RUP.
1. Voldoende breed programma en invulling
Om toekomstige aanpassingen en herzieningen van het RUP te voorkomen adviseert de GECORO om de toegelaten functies voldoende breed te omschrijven. Als uit de aanbestedingsprocedure blijkt dat er nood is aan aanvullende functies dan moet het RUP Havana voldoende robuust zijn. Gedacht wordt bijvoorbeeld aan vormen van bedrijvigheid. Tevens wordt gevraagd af te checken met AG Vespa of het voorgestelde programma in overeenstemming en realiseerbaar is binnen de voorgestelde doelstellingen inzake ruimtelijk rendement (gestapeld bouwen, enz.).
Er wordt beslist om de bestemming te verruimen naar ‘zone voor gemengde functies: maatschappelijke functies en bedrijvigheid. Een volumetoets werd uitgevoerd door AG Vespa. Deze werd toegevoegd aan de scopingnota.
2. Hogere mobiliteitsambities
De specifieke ligging van het project maakt hogere mobiliteitsambities mogelijk.
- De fietssnelweg moet beter in beeld gebracht worden.
- De relatie van het RUP met het Park&Ride gebouw beter in kaart brengen:
In de m.e.r.-screening wordt uitgegaan van een ambitieuze modal-split waarbij 26% van het personeel met de wagen komt, 42% met de fiets en 32% met het openbaar vervoer of te voet naar de TCN komt. Hiervan kan uitgegaan worden met dank aan de recente gunstige ontwikkeling m.b.t. bereikbaarheid van de site en hoge mobiliteitsambities van de stad.
In de scopingnota worden de fietssnelwegen op meerdere plekken (o.a. in de m.e.r.-screening) aangegeven en benoemd.
De totale capaciteit van de P&R bedraagt 1700 plaatsen. Voor de grootschalige detailhandel waren daarvan 750 plaatsen in het gebouw voorzien. Er zouden mogelijk ca. 190 tot 290 parkeerplaatsen en 250 tot 300 fietsenstalplaatsen in de P&R voorzien worden voor de TCN, zoals berekend in de m.e.r.-screening. Deze mogelijkheid zal bekeken worden samen met de eigenaar en exploitant van de P&R. De mogelijke overeenkomst maakt geen deel uit van het RUP.
3. Meer aandacht voor de ruimere context van het RUP
De kazerne (ten zuiden) en de groene corridor richting Oude Landen (ten oosten) grenzen aan het plangebied en zouden daarom mee genomen moeten worden in de omschrijving van de context van het RUP. Wanneer de politie wegtrekt uit de kazerne en ook de schietstand verdwijnt wordt toekomstgericht de perimeter van het RUP dan niet beter uitgebreid? Wat de groene corridor betreft dient de relatie met de plannen ‘Parken over de Ring’ beter in beeld gebracht. De GECORO vraagt tevens om voor de oost-west-georiënteerde toegangsweg een verkeersveilige en aantrekkelijke inrichting te voorzien.
De kazerne en groene corridor maken geen deel uit van het plangebied. Het RUP ‘Havana’ behoudt maximaal de doelstellingen en ruimtelijke concepten uit het masterplan ‘Havanastraat’ en juridisch verankerd in het RUP ‘Havanastraat’. Voor de rest van de Havanasite blijven de bepalingen uit het RUP ‘Havanastraat’ van kracht. Dat betekent dat voor de kazerne de bestemming ‘zone voor centrumfuncties’ blijft gelden. Deze bestemming geeft voldoende mogelijkheid voor een kwalitatieve stedelijke invulling. Ook voor de corridor biedt de huidige bestemming voldoende garanties voor een kwalitatieve uitwerking. Het RUP ‘Havana’ zal daarnaast een kwalitatieve relatie met deze corridor garanderen. Ter aanvulling wordt er in de scopingnota bijkomend verwezen naar lopende of geplande projecten nabij het plangebied.
OVAM geeft nog enkele aandachtspunten mee die geen aanleiding tot aanpassing geven.
Het college keurt de geactualiseerde procesnota van het RUP ‘Havana’, district Antwerpen, goed.
Het college keurt de scopingnota van het RUP 'Havana', district Antwerpen, goed.
Het college keurt het voorontwerp van het RUP 'Havana’, district Antwerpen, goed.
Dit RUP met Alg. plan_ID 11002_214_10035_00001 bestaat uit een toelichtingsnota, de stedenbouwkundige voorschriften, een grafisch plan en een plan van de bestaande toestand.