2021_CBS_06791 - Omgevingsvergunning - OMV_2021075784. Amerikalei 180. District Antwerpen - Goedkeuring

Conform artikel 15 van het Omgevingsvergunningsdecreet is het college van burgemeester en schepenen voor zijn ambtsgebied in eerste administratieve aanleg bevoegd voor volgende aanvragen van:

1. de gemeentelijke projecten;
2. andere gevallen dan deze waarvoor de Vlaamse regering of de deputatie bevoegd is.

Er werd een aanvraag voor een omgevingsvergunning ingediend bij het college van burgemeester en schepenen, die behandeld wordt volgens de gewone procedure van het Omgevingsvergunningendecreet.

Omschrijving stedenbouwkundige handelingen

Relevante voorgeschiedenis

-          vaststelling (ID: 208128) van Ensemble van drie herenhuizen en burgerwoningen als bouwkundig erfgoed;

-          14/07/1941: toelating (18#14218) voor binnenveranderingen;

-          13/10/1927: toelating (1927#28129) voor een badkamer;

-          18/03/1913: toelating (1913#3177) voor Gevelveranderingen;

-          27/10/1905: toelating (1905#2183) voor het Bouwen van twee huizen.

Vergunde/vergund geachte toestand

-          functie: meergezinswoning met 4 eenslaapkamerappartementen;

-          bouwvolume: besloten bebouwing met 4 bouwlagen onder plat dak en kelderverdieping, bouwdiepte circa 18m;

-          gevelafwerking:

• wit natuurstenen parement, geblokt op gelijkvloers en vlak op verdiepingen;
• hardstenen gevelplint en venster- en deuromlijstingen met art-nouveaubelijning;
• houten buitenschrijnwerk en kroonlijst op fijne klossen;
• ijzeren traliewerk aan balkons, keldervensters en voordeur in art-nouveaustijl.

Huidige toestand

-          functie, bouwvolume, gevelafwerking en inrichting in overeenstemming met de vergund geachte toestemming, afgezien van:

• 3 nieuwe terrassen op de eerste, tweede en derde verdieping aan de achtergevel;
• nieuw schrijnwerk in achtergevel in grijze pvc.

Gewenste toestand

-          functie, bouwvolume, gevelafwerking en inrichting in overeenstemming met de vergund geachte toestemming, afgezien van:

-          bouwvolume:

• 3 terrassen (op de eerste, tweede en derde verdieping) tegen de achtergevel;

-          gevelafwerking:

• achtergevel in geschilderde parementsteen;
• buitenschrijnwerk in achtergevel horende bij de appartementen op verdieping in grijze pvc;
• stalen terrasbalustrades aan achterzijde, op de eerste verdieping een vaste plantenbak.

Inhoud van de aanvraag

-          inrichten van drie terrassen tegen de achtergevel van een meergezinswoning;

-          constructieve binnenveranderingswerken en het supprimeren van buitentoiletten;

-          wijzigen van de achtergevel van vastgesteld bouwkundig erfgoed.

Voorafgaand aan zijn beslissing neemt het college kennis van het verslag van de gemeentelijke omgevingsambtenaar.

Het verslag van de gemeentelijke omgevingsambtenaar luidt:

Adviezen

Externe adviezen

Interne adviezen

Toetsing regelgeving en beleidsrichtlijnen

Plannen van aanleg, ruimtelijke uitvoeringsplannen en verkavelingen

Het eigendom is gelegen binnen de omschrijving van het gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan GRUP Afbakening grootstedelijk gebied Antwerpen, goedgekeurd op 19 juni 2009.

Het eigendom is gelegen binnen de omschrijving van het gemeentelijk ruimtelijk uitvoeringsplan RUP Binnenstad, goedgekeurd op 26 april 2012. Volgens dit plan ligt het eigendom in de volgende zones: algemene voorschriften, culturele, historische en/of esthetische waarde en artikel  6:   zone voor centrumfuncties - stedelijke functies (ce6).

(Gewestelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen (GRUP's) kan u raadplegen via https://omgeving.vlaanderen.be/grup. Gemeentelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen (RUP's) kan u raadplegen via www.antwerpen.be, zoek op ‘goedgekeurde BPA’s en RUP’s'.)

De aanvraag ligt niet in een verkaveling.

De aanvraag wijkt af van de bepalingen van het ruimtelijk uitvoeringsplan op volgende punten:

-          artikel 2.1.2 Harmonieregel en referentiebeeld:

het terras op de eerste verdieping steekt uit ten opzichte van de achterste bouwlijn van de linker buur en doet zo afbreuk aan de lichtinval naar de onderliggende verblijfsruimte als ook de oorspronkelijke harmonische samenhang met de naastliggende percelen op nr. 182 en nr.178, die als één geheel vastgesteld werden als bouwkundig erfgoed;

-          artikel 2.1.11.2 Terrassen op platte daken:

het terras op de eerste verdieping wordt beschouwd als een extra bouwvolume en is slechts toegelaten indien verwerkt in het maximaal toegelaten bouwvolume. Dit terras sluit echter niet aan op de achterste bouwlijn van de linker buur, waardoor deze het maximaal toegelaten bouwvolume en daarmee de draagkracht van het perceel overschrijdt;

-          artikel 2.2.5. Onbebouwde ruimte en tuinen

de onbebouwde ruimte en de beplanting van de aanwezige binnenplaatsen en tuinen moeten zorgvuldig bewaard blijven. Bij verbouwingen moet het percentage onbebouwde ruimte/bebouwde ruimte per perceel vergroten of gelijk blijven.
Na de plaatsing van het uitpandig terras op de eerste verdieping verkleint de vergunde, open ruimte met circa 5.5 m².

Gewestelijke stedenbouwkundige verordeningen

-          Hemelwater: het besluit van de Vlaamse regering van 5 juli 2013 houdende vaststelling van een gewestelijke stedenbouwkundige verordening inzake hemelwaterputten, infiltratievoorzieningen, buffervoorzieningen en gescheiden lozing van afvalwater en hemelwater (verder genoemd verordening hemelwater).
(De verordening hemelwater kan u raadplegen via https://omgeving.vlaanderen.be, ga naar Decreten en uitvoeringsbesluiten > Verordeningen > verordening hemelwater)
De verordening hemelwater is niet van toepassing op de aanvraag.
 

-          Toegankelijkheid: het besluit van de Vlaamse regering van 5 juni 2009 tot vaststelling van een gewestelijke stedenbouwkundige verordening inzake toegankelijkheid (verder genoemd verordening toegankelijkheid).
(De verordening toegankelijkheid kan u raadplegen via https://omgeving.vlaanderen.be, ga naar Decreten en uitvoeringsbesluiten > Verordeningen > verordening toegankelijkheid)
De verordening toegankelijkheid is niet van toepassing op de aanvraag.
 

Algemene bouwverordeningen

-          Voetgangersverkeer: het besluit van de Vlaamse regering van 29 april 1997 houdende de vaststelling van algemene bouwverordeningen inzake wegen voor voetgangersverkeer (verder genoemd verordening voetgangersverkeer), en de omzendbrief RO/98/2 van 23 maart 1998 betreffende de algemene bouwverordening inzake wegen voor voetgangersverkeer.
(De verordening voetgangersverkeer kan u raadplegen via https://omgeving.vlaanderen.be, ga naar Decreten en uitvoeringsbesluiten > Verordeningen > verordening wegen voor voetgangersverkeer)
De verordening voetgangersverkeer is niet van toepassing op de aanvraag.
 

Gemeentelijke stedenbouwkundige verordeningen

-          Bouwcode: de gemeentelijke stedenbouwkundige verordening (verder genoemd bouwcode), definitief vastgesteld door de gemeenteraad in zitting van 28 april 2014 en goedgekeurd bij besluit van de deputatie van de provincie Antwerpen van 9 oktober 2014.
(De bouwcode kan u raadplegen via www.antwerpen.be, zoek op ‘regelgeving bouwen in Antwerpen’)
De aanvraag wijkt af van de bepalingen van de bouwcode op volgende punten:

• artikel 10 Inplanting, bouwhoogte en bouwdiepte:

het terras op de eerste verdieping is strijdig met het referentiebeeld. De daglichttoetreding in de tuin en naar de onderliggende verblijfsruimtes wordt te zeer belemmerd;

• artikel 27 Open ruimte: na de plaatsing van het uitpandig terras op de eerste verdieping verkleint de vergunde, open ruimte met circa 5.5 m² tot slechts 19 m² in plaats van de minimaal vereiste 26 m² (of 20% van de totale perceelsoppervlakte);

Sectorale regelgeving

-          MER-screening: de overheid die beslist over de ontvankelijkheid en volledigheid van de vergunningsaanvraag, beslist of er een project-MER moet worden opgesteld. De betrokken overheid doet dat op het ogenblik van de beslissing over de ontvankelijk- en volledigheid van de vergunningsaanvraag of, bij gebreke daaraan, binnen 90 dagen na de datum van ontvankelijk- en volledigheid.
Rekening houdend met de kenmerken van de aanvraag en zijn omgeving wordt geoordeeld dat de mogelijke milieueffecten van het project niet aanzienlijk zijn.
 

-          Watertoets: overeenkomstig artikel 1.3.1.1 van het decreet van 18 juli 2003 betreffende het integraal waterbeleid dient een vergunningsaanvraag onderworpen te worden aan de zogenaamde watertoets.
Het voorliggende project heeft een beperkte oppervlakte en ligt niet in een overstromingsgevoelig gebied, zodat in alle redelijkheid dient geoordeeld dat geen schadelijk effect wordt veroorzaakt.
 

-          Vlaamse codex Wonen van 2021: Gecodificeerde decreten over het Vlaamse woonbeleid, gecodificeerd op 17 juli 2020.
(De kwaliteitsnormen voor woningen, die in uitvoering van de Vlaamse codex Wonen van 2021 zijn opgemaakt, kan u raadplegen via www.wonenvlaanderen.be, zoek op “besluit Vlaamse codex van 2021”)
De aanvraag valt onder het toepassingsgebied van de Vlaamse codex Wonen van 2021.

-          Rooilijndecreet: het decreet van 8 mei 2009 houdende vaststelling en realisatie van de rooilijnen
(Het Rooilijndecreet kan u raadplegen via https://omgeving.vlaanderen.be/, ga naar Decreten en uitvoeringsbesluiten > Decreet houdende vaststelling en realisatie van de rooilijnen)
Het Rooilijndecreet is niet van toepassing op de aanvraag.
 

Beleidsrichtlijnen in het kader van goede ruimtelijke ordening (overeenkomstig artikel 4.3.1, §2, 2° van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening)

-          BGO Wonen: de beleidsmatig gewenste ontwikkeling woninggrootte, woningmix en beschermen van eengezinswoningen (verder genoemd BGO Wonen), goedgekeurd door de gemeenteraad in zitting van 24 juni 2019.
(De BGO Wonen kan u raadplegen via www.antwerpen.be, zoek op ‘regelgeving bouwen in Antwerpen’)
De BGO Wonen is niet van toepassing op de aanvraag.

Omgevingstoets

Toetsing van de verenigbaarheid van het aangevraagde met de omgeving en de goede ruimtelijke ordening

Functionele inpasbaarheid

De aanvraag wenst een meergezinswoning met vier wooneenheden te voorzien van uitpandige buitenruimtes. Het aantal wooneenheden en de woonfunctie blijft behouden. De woonfunctie is inpasbaar in de omgeving.

Schaal - ruimtegebruik – bouwdichtheid

De voorgestelde handelingen hebben betrekking op het plaatsen van uitkragende terrassen aan de achterzijde van de verdiepingen. Het appartement op de eerste verdieping krijgt een uitpandig terras dat boven de geprononceerde erker wordt geplaatst. Dit terras kan om volgende redenen niet gunstig beoordeeld worden:

-          de terrasconstructie doet de bijzondere verschijningsvorm van de gelijkvloerse erker teniet.

-          het zorgt voor een verminderde daglichttoetreding naar de gelijkvloerse wooneenheid (RUP Binnenstad, artikel 2.1.2);

-          dit terras bevindt zich achter de kenmerkende bouwlijn van de omgeving (RUP Binnenstad, artikel 2.1.2 en bouwcode, art. 10);

-          het uitkragende terras verkleint de open en onverharde ruimte op het gelijkvloers (RUP Binnenstad, art. 2.2.5. en bouwcode, art. 27);

-          terrassen op platte daken moeten conform artikel 2.1.11.2 van het RUP beschouwd worden als een bouwvolume. Op de voorgestelde plek zou een bouwvolume niet aanvaardbaar zijn, waardoor het terras bijgevolg strijdig is met dit artikel.

Een afwijking op bovenvermelde artikels is stedenbouwkundig niet aanvaardbaar. In voorwaarden in deze vergunning wordt de buitenruimte op de eerste verdieping uitgesloten. Om alsnog een buitenruimte voor het appartement op de eerste verdieping te voorzien, wordt voorgesteld om hiervoor het dak van de gelijkvloerse uitbouw aan de rechterzijde in te zetten. Dit is aangeduid op het plan BA_2111_P_N_3_Eerste Verdieping NT_PLAN_IN_ROOD.

De overige terrassen zijn gelegen binnen het maximaal aanvaardbare bouwvolume en plaatsen zich tussen de opgaande scheimuur van de rechterbuur en de entresol van het gebouw. Gelet op de configuraties in de omgeving kan uitzonderlijk ingestemd worden met het aanbrengen van terrassen naast een entresol.

Visueel-vormelijke elementen en cultuurhistorische aspecten

Het gebouw is gelegen in CHE-gebied. Aan de stedelijke dienst monumentenzorg werd advies gevraagd.

“De panden op nrs. 178 tot 182 vormen samen een fraai art-nouveaugetint ensemble. De drie naast elkaar gelegen panden werden in 1905 door bouwmeester Frans Seroen ontworpen voor Fr. De Keersmaecker, groothandelaar in bouwmaterialen en reder en wonende op de Amerikalei nummer 182. Van bouwmeester Frans Seroen is tot nog toe weinig Antwerps werk bekend uit zijn carrière voor de Eerste Wereldoorlog. Deze woning is hierbij een mooie aanvulling.

De lijstgevels volgen qua opbouw en ordonnantie de 19de-eeuwse neoclassicistische stijl, maar worden door hun verfijnde, geometrische art-nouveaugetinte detaillering en het natuurstenen parement in hun tijd geplaatst. Deze elementen zorgen voor de visuele samenhang van de drie panden. Hierdoor springen ze tevens in het oog op de Amerikalei en op het Zuid, waar deze vormgeving niet vaak voor komt.

Nummer 182 is het grootste pand van de drie en is wellicht opgetrokken als eigen woning voor De Keersmaecker. Het is een herenwoning van vier traveeën en vier bouwlagen onder zadeldak, die door haar uitzonderlijk verzorgde, geometrische art-nouveaudetaillering en door de bewaarde interieurs op de gelijkvloerse verdieping, een bijzondere plaats inneemt op de Amerikalei.

De lijstgevel van het herenhuis is afgewerkt met een houten kroonlijst op fijne klossen en heeft een lage hardstenen plint, met art-nouveaubelijning en dito traliewerk in de keldergaten. Het natuurstenen parement is strak geritmeerd door de rechthoekige muuropeningen, per bouwlaag in een andere omlijsting gevat en door het brede poortrisaliet in de derde travee. De bel-etage springt in het oog door de prachtige gesculpteerde art-nouveauversiering van de balustrades van vensterdeuren en balkons, de vensteromlijstingen en de geribde fries. De begane grond heeft een geblokte façade, terwijl de bovenverdiepingen een vlakke afwerking hebben. Volledige bewaard, zeer verzorgd schrijnwerk, met houten roedeverdeling in de vensters. Poort met onbeschilderde, houten vleugeldeur waarin fraai hekwerk voor de beglazing. Ook het interieur lijkt verzorgd en goed bewaard.

De aansluitende burgerhuizen op nummers 178 en 180 werden in een afzonderlijke bouwaanvraag vergund. Het oorspronkelijke ontwerp is goed gevolgd voor nummer 180, maar wijkt bij nummer 178 af voor wat betreft de verdiepingen. De fraaie detaillering van de gevel en het ontbreken van bouwaanvragen voor latere verbouwingen, wijst erop dat de woning anders dan voorzien op plan werd gebouwd.

In de gevels is dezelfde zorg voor detail aanwezig dan in de herenwoning op nummer 182. Enkelhuizen van drie traveeën en vier bouwlagen onder lage zadeldaken. De lijstgevels hebben dezelfde houten kroonlijst en hardstenen plint. De strakke gevels zijn geritmeerd door de rechthoekige muuropeningen en door een centrale erker op de eerste verdieping. De muuropeningen op de begane grond van 178 zijn getoogd. Fraaie art-nouveaugetinte details zijn te vinden in het ijzerwerk van de voordeur van nummer 180, de balkons en keldervensters, het deels bewaard schrijnwerk met roedeverdeling en in de vensteromlijstingen.

Art. 5 §1 van de stedenbouwkundige verordening – bouwcode dd. 25 oktober 2014 zegt dat voor gebouwen opgenomen in de inventaris van bouwkundig erfgoed en gebouwen gelegen in CHE-gebied de wijziging van de bestaande toestand van elk gebouw of constructie onderworpen wordt aan de wenselijkheid van het behoud. Het behoud van de elementen met culturele, historische en/of esthetische waarde primeert boven de andere voorschriften. Dit geldt zowel voor het exterieur, als het interieur.

Bovendien schrijft art. 5§2 voor dat de beschrijvende nota van de bouwaanvraag voldoende informatie moet bevatten over het cultuurhistorisch profiel van de aanwezige elementen zodat de stedelijke dienst monumentenzorg deze kan afwegen. Deze informatie ontbreekt.

Het pand is beeldbepalend in deze omgeving door zijn volume, de schaal, de korrel en de architectuur en maakt deel uit van een bouwkundig geheel. 

Beoordeling

Men wenst de bestaande terrassen ter hoogte van de achtergevel te regulariseren. Vanuit oogpunt monumentenzorg kunnen we stellen dat de bestaande terrassen weinig rekening houden met de opbouw en indeling van de achtergevel waardoor de leesbaarheid vertroebeld wordt. Zo volgt het terras op de eerste verdieping de contouren van de geprononceerde erker niet en zijn de terrassen ter hoogte van de insprong voor de ramen van de traphal gepositioneerd.  Het is aan de afdeling vergunningen om te oordelen of deze ingrepen al dan niet vergunbaar zijn.

Ook het schrijnwerk in de voorgevel werd onvergund vervangen tussen 2004 en 2009. Het is niet duidelijk of het schrijnwerk op het gelijkvloers wel in hout werd uitgevoerd. Het schrijnwerk dient op termijn vervangen door correct geprofileerd, geschilderd houten schrijnwerk naar oorspronkelijk model. Het bouwplan bewaard in het Felixarchief of het buurpand kunnen als inspiratie dienen. Detailtekeningen voor te leggen ter bespreking.”

Dit advies wordt bijgetreden vanuit ruimtelijk oogpunt. De opmerking dat de voorgestelde terrassen weinig rekening houden met de structuur en opbouw van het gebouw kan worden herhaald. Het gelijkvloerse terras werd uitgesloten in deze vergunning. De terrassen op de verdiepingen kunnen omwille van de kenmerkende volumetrie uitzonderlijk worden toegestaan. Doch kan gesteld worden dat de plaatsing van de terrassen de logica van het gebouw niet volgt.

De opmerkingen over het buitenschrijnwerk in de voorgevel worden overgenomen en in voorwaarden opgenomen.

Hinderaspecten – gezondheid – gebruiksgenot – veiligheid in het algemeen

Het toevoegen van private buitenruimtes is een verbetering voor de algemene woonkwaliteit op het perceel. De buitenruimtes en terrassen zijn gelegen binnen de bestaande scheidingsmuren en genereren geen inkijk naar de omgeving.

Mobiliteitsimpact (onder andere toetsing parkeerbehoefte)

Om te vermijden dat de parkeerbehoefte (geheel of gedeeltelijk) wordt afgewenteld op het openbaar domein, is het de bedoeling om parkeren maximaal op eigen terrein te voorzien, het zogenaamde POET principe (Parkeren Op Eigen Terrein).

De parkeerparagraaf is niet van toepassing gezien de aanvraag geen vermeerdering van het aantal woongelegenheden ten opzichte van de bestaande en vergunde of vergund geachte situatie inhoudt.

Advies aan het college

Advies over de stedenbouwkundige handelingen

Aan het college wordt voorgesteld om voor de stedenbouwkundige handelingen de omgevingsvergunning te verlenen onder voorwaarden.

Geadviseerde stedenbouwkundige voorwaarden

1.      de bijgevoegde brandvoorzorgsmaatregelen zijn op het moment van eerste ingebruikname/exploitatie strikt na te leven;

2.      ter compensatie van het terras op de 1ste verdieping dat wordt uitgesloten van vergunning kan er een terras aangelegd wordt op de gelijkvloerse uitbouw aan de rechterzijde. Dit werd aangeduid op het plan BA_2111_P_N_3_Eerste Verdieping NT_PLAN_IN_ROOD;

3.      het schrijnwerk in de voorgevel dient op termijn vervangen door correct geprofileerd, geschilderd houtenschrijnwerk naar oorspronkelijk model. Het bouwplan bewaard in het Felixarchief (1905#2183) of het buurpand kunnen als inspiratie dienen. Detailtekeningen voor te leggen ter bespreking (Monumentenzorg@antwerpen.be);

4.      na uitvoering van de werken moet voldaan zijn aan de elementaire veiligheids-, gezondheids- en woonkwaliteitsvereisten opgelegd door de Vlaamse Codex Wonen van 2021 en Besluit van de Vlaamse Regering tot uitvoering van de Vlaamse Codex Wonen van 2021;

Uitsluitingen

5.      het terras en de overkapping over de gelijkvloerse uitbouw aan de linkerzijde. Dit werd aangeduid op het plan BA_2111_P_N_3_Eerste Verdieping NT_PLAN_IN_ROOD;

6.      alle handelingen, werken en wijzigingen aan het schrijnwerk in de voorgevel.

Het decreet van 25 april 2014 betreffende de omgevingsvergunning, het decreet houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid, de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening, het decreet betreffende het integraal handelsvestigingsbeleid, het decreet betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu en hun uitvoeringsbesluiten zijn van toepassing.

De aanvraag werd onderworpen aan 1 openbaar onderzoek.

Ingediende bezwaarschriften en petitielijsten