2021_CBS_10290 - Omgevingsvergunning - OMV_2021150230. Nationalestraat 101. District Antwerpen - Goedkeuring

Conform artikel 15 van het Omgevingsvergunningsdecreet is het college van burgemeester en schepenen voor zijn ambtsgebied in eerste administratieve aanleg bevoegd voor volgende aanvragen van:

1. de gemeentelijke projecten;
2. andere gevallen dan deze waarvoor de Vlaamse regering of de deputatie bevoegd is.

Er werd een aanvraag voor een omgevingsvergunning ingediend bij het college van burgemeester en schepenen, die behandeld wordt volgens de vereenvoudigde procedure van het Omgevingsvergunningendecreet.

Omschrijving stedenbouwkundige handelingen

Relevante voorgeschiedenis

-          24/09/2021: stand van zaken van proces-verbaal (11002_2021_14724);

-          15/09/2021: bekrachtiging van proces-verbaal (11002_2021_14636_VPV);

-          6/09/2021: proces-verbaal met stakingsbevel (11002_2021_14636_VPV) voor het uitvoeren van werken zonder voorafgaandelijke vergunning en in strijd met de op 30 juli 2020 verleende omgevingsvergunning met referentie OMV_2020012372;

-          30/07/2020: voorwaardelijke vergunning (2020329) voor het verbouwen van een handelshuis naar een pand met handel en 3 appartementen;

-          23/04/2010: vergunning (2010901) voor het plaatsen van een luifel;

-          03/04/2009: weigering (2009480) voor het plaatsen van een tijdelijke winkel- en afvalcontainer;

-          27/06/2001: milieuvergunning klasse 3 (2001328) voor een beenhouwerij;

-          22/10/1990: vergunning (19901905) voor verbouwing pui - 12.9.1990;

-          06/03/1900: toelating (1900#60) voor vier huizen.

Vergunde/vergund geachte toestand

-          functie: meergezinswoning met 3 wooneenheden op een gelijkvloerse handelsruimte;

• 1 een-slaapkamerappartement met een netto-vloeroppervlakte van circa 55 m²;
• 1 een-slaapkamerappartement met een netto-vloeroppervlakte van circa 51 m²;
• 1 twee-slaapkamerappartement (duplex) met een netto-vloeroppervlakte van circa 87 m²;

-          bouwvolume: besloten bebouwing van 4 bouwlagen onder een mansardedak;

-          gevelafwerking:

• gevelbepleistering, kleur licht beige;
• buitenschrijnwerk in pvc, kleur zwart.

Huidige toestand

-          vaststelling (ID: 305849 en 102708) van Gekoppelde winkelhuizen in neoclassicistische stijl als bouwkundig erfgoed;

-          wijzigingen ten opzichte van de voorwaardelijke vergunning:

• gewijzigde raamopening met nieuwe indeling op het gelijkvloers en vergroot linker dakraam in de voorgevel;
• 2 daklichten boven de gelijkvloerse uitbouw niet uitgevoerd;
• interne wijzigingen en nieuwe tussentrappen in alle appartementen;
• de tweede slaapkamer in het bovenste duplexappartement is vergroot;
• dakterras van 8 m² op het platte dak van de derde verdieping langs de rechter scheidingsmuur.

Gewenste toestand

-          wijzigingen volgens de bestaande toestand;

-          een groter vast raam op het gelijkvloers met één verticale onderverdeling;

-          een nieuwe trap naar de kelder met fietsgeul.

Inhoud van de aanvraag

-          regulariseren van een terras bovenop de derde verdieping;

-          regulariseren van de voorgevelwijzigingen;

-          regulariseren van het niet uitvoeren van de dakkoepels in de gelijkvloerse uitbouw;

-          regulariseren van interne wijzigingen aan de appartementen en plaatsen van een trap naar de kelder.

Voorafgaand aan zijn beslissing neemt het college kennis van het verslag van de gemeentelijke omgevingsambtenaar.

Het verslag van de gemeentelijke omgevingsambtenaar luidt:

Adviezen

Externe adviezen

Interne adviezen

Toetsing regelgeving en beleidsrichtlijnen

Plannen van aanleg, ruimtelijke uitvoeringsplannen en verkavelingen

Het eigendom is gelegen binnen de omschrijving van het gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan GRUP Afbakening grootstedelijk gebied Antwerpen, goedgekeurd op 19 juni 2009.

Het eigendom is gelegen binnen de omschrijving van het gemeentelijk ruimtelijk uitvoeringsplan RUP Binnenstad, goedgekeurd op 26 april 2012. Volgens dit plan ligt het eigendom in de volgende zones: culturele, historische en/of esthetische waarde, overdruk - detailhandel (dh) en artikel  1:   zone voor wonen - (wo1).

(Gewestelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen (GRUP's) kan u raadplegen via https://omgeving.vlaanderen.be/grup. Gemeentelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen (RUP's) kan u raadplegen via www.antwerpen.be, zoek op ‘goedgekeurde BPA’s en RUP’s'.)

De aanvraag ligt niet in een verkaveling.

De aanvraag is in overeenstemming met de bepalingen van het ruimtelijk uitvoeringsplan.

Gewestelijke stedenbouwkundige verordeningen

-          Hemelwater: het besluit van de Vlaamse regering van 5 juli 2013 houdende vaststelling van een gewestelijke stedenbouwkundige verordening inzake hemelwaterputten, infiltratievoorzieningen, buffervoorzieningen en gescheiden lozing van afvalwater en hemelwater (verder genoemd verordening hemelwater).
(De verordening hemelwater kan u raadplegen via https://omgeving.vlaanderen.be, ga naar Decreten en uitvoeringsbesluiten > Verordeningen > verordening hemelwater)

De verordening hemelwater is niet van toepassing op de aanvraag.
 

-          Toegankelijkheid: het besluit van de Vlaamse regering van 5 juni 2009 tot vaststelling van een gewestelijke stedenbouwkundige verordening inzake toegankelijkheid (verder genoemd verordening toegankelijkheid).
(De verordening toegankelijkheid kan u raadplegen via https://omgeving.vlaanderen.be, ga naar Decreten en uitvoeringsbesluiten > Verordeningen > verordening toegankelijkheid)

De verordening toegankelijkheid is niet van toepassing op de aanvraag.
 

Algemene bouwverordeningen

-          Voetgangersverkeer: het besluit van de Vlaamse regering van 29 april 1997 houdende de vaststelling van algemene bouwverordeningen inzake wegen voor voetgangersverkeer (verder genoemd verordening voetgangersverkeer), en de omzendbrief RO/98/2 van 23 maart 1998 betreffende de algemene bouwverordening inzake wegen voor voetgangersverkeer.
(De verordening voetgangersverkeer kan u raadplegen via https://omgeving.vlaanderen.be, ga naar Decreten en uitvoeringsbesluiten > Verordeningen > verordening wegen voor voetgangersverkeer)

De verordening voetgangersverkeer is niet van toepassing op de aanvraag.
 

Gemeentelijke stedenbouwkundige verordeningen

-          Bouwcode: de gemeentelijke stedenbouwkundige verordening (verder genoemd bouwcode), definitief vastgesteld door de gemeenteraad in zitting van 28 april 2014 en goedgekeurd bij besluit van de deputatie van de provincie Antwerpen van 9 oktober 2014.
(De bouwcode kan u raadplegen via www.antwerpen.be, zoek op ‘regelgeving bouwen in Antwerpen’)

De aanvraag wijkt af van de bepalingen van de bouwcode op volgende punten:

• artikel 24 Minimale lichtinval en minimale luchttoevoer:
  de gelijkvloerse handelsruimte achteraan beschikt door het weglaten van de koepels over onvoldoende licht;
• artikel 25 Toegankelijkheid van de functie:
  het nieuwe terras op het dak van de derde verdieping van de uitbouw is niet toegankelijk via een volwaardige toegang.

Sectorale regelgeving

-          MER-screening: de overheid die beslist over de ontvankelijkheid en volledigheid van de vergunningsaanvraag, beslist of er een project-MER moet worden opgesteld. De betrokken overheid doet dat op het ogenblik van de beslissing over de ontvankelijk- en volledigheid van de vergunningsaanvraag of, bij gebreke daaraan, binnen 90 dagen na de datum van ontvankelijk- en volledigheid.

Rekening houdend met de kenmerken van de aanvraag en zijn omgeving besluit de toegevoegde project-MER-screeningsnota dat de mogelijke milieueffecten van het project niet aanzienlijk zijn. De nota wordt aanvaard.
 

-          Watertoets: overeenkomstig artikel 1.3.1.1 van het decreet van 18 juli 2003 betreffende het integraal waterbeleid dient een vergunningsaanvraag onderworpen te worden aan de zogenaamde watertoets.

Het voorliggende project heeft een beperkte oppervlakte en ligt niet in een overstromingsgevoelig gebied, zodat in alle redelijkheid dient geoordeeld dat geen schadelijk effect wordt veroorzaakt.
 

-          Vlaamse codex Wonen van 2021: Gecodificeerde decreten over het Vlaamse woonbeleid, gecodificeerd op 17 juli 2020.
(De kwaliteitsnormen voor woningen, die in uitvoering van de Vlaamse codex Wonen van 2021 zijn opgemaakt, kan u raadplegen via www.wonenvlaanderen.be, zoek op “besluit Vlaamse codex van 2021”)

De aanvraag valt onder het toepassingsgebied van de Vlaamse codex Wonen van 2021.

-          Rooilijndecreet: het decreet van 8 mei 2009 houdende vaststelling en realisatie van de rooilijnen.
(Het Rooilijndecreet kan u raadplegen via https://omgeving.vlaanderen.be/, ga naar Decreten en uitvoeringsbesluiten > Decreet houdende vaststelling en realisatie van de rooilijnen)

Het Rooilijndecreet is niet van toepassing op de aanvraag.

Omgevingstoets

Toetsing van de verenigbaarheid van het aangevraagde met de omgeving en de goede ruimtelijke ordening

Functionele inpasbaarheid

De aanvraag betreft enkele beperkte wijzigingen aan een vergunde meergezinswoning met handelsgelijkvloers en is functioneel inpasbaar.

Visueel-vormelijke elementen en cultuurhistorische aspecten

Het pand is opgenomen in de inventaris bouwkundig erfgoed en is volgens het RUP Binnenstad gelegen in CHE-gebied.

De aanvraag betreft de regularisatie van enkele wijzigingen in de voorgevel: de winkelpui werd voorzien van een groot schuifraam tot op de grond met een verticale verdeling i.p.v. één groot glasvlak met een lage borstwering, en boven de kroonlijst in het mansarde dak werd één raam groter uitgevoerd dan het andere om voldoende daglicht te krijgen in de slaapkamer.

Het advies van de stedelijke dienst Monumentenzorg is voorwaardelijk gunstig en luidt als volgt:

“De werken zijn gesitueerd n in een zone die volgens het gewestplan, bijzondere plannen van aanleg of ruimtelijke uitvoeringsplannen werd ingekleurd als een woongebied met culturele, historische en/of esthetische waarde. Bovendien is het pand opgenomen in de inventaris van het bouwkundig erfgoed, vastgesteld bij besluit van de administrateur-generaal van 29 maart 2019. De vaststelling van de inventaris van het bouwkundig erfgoed zorgt ervoor dat er voor het eerst een éénduidige en overzichtelijke lijst van het gebouwd patrimonium in Vlaanderen bepaald is. Opname in de vastgestelde inventaris van het bouwkundig erfgoed betekent voor elk van de erfgoedobjecten dat zij een vorm van vrijwaring voor de toekomst genieten.

De wijziging van de bestaande toestand van elk gebouw en/of constructie wordt onderworpen aan de wenselijkheid van behoud.  Het behoud van de elementen met historische, stedenbouwkundige, architecturale, bouwhistorische en/of esthetische waarde primeert boven de andere voorschriften. Dit geldt zowel voor het exterieur, als het interieur.

Conform artikel 5§2 van de stedenbouwkundige verordening – bouwcode dd. 25 oktober 2014 moet de beschrijvende nota van de bouwaanvraag voldoende informatie bevatten over het cultuurhistorisch profiel van de aanwezige elementen zodat vergunningverlenende overheid deze kan afwegen.

A.  Cultuurhistorische waardestelling

Geheel van oorspronkelijk vier volgens spiegelbeeldschema gekoppelde winkelhuizen in neoclassicistische stijl, gebouwd in opdracht van de heren M. Timmermans en C. Peeters, naar een ontwerp door Edouard Dobbelêers uit 1900. Deze architect was in Antwerpen actief van 1887 tot zijn overlijden in 1921. Uit de beginjaren zijn zowel ontwerpen in neoclassicistische als in neo-Vlaamserenaissance-stijl bekend. In de periode vóór de Eerste Wereldoorlog bleef hij trouw aan een conventioneel architectuuridioom. Het nummer 103 werd in 1972 gesloopt voor een nieuwbouwflat.

Met een gevelbreedte van elk twee traveeën omvatten de rijwoningen vier bouwlagen onder een mansardedak. De bepleisterde en beschilderde lijstgevels met schijnvoegen op de eerste verdieping (nummer 105 gedecapeerd), rustten oorspronkelijk op een klassieke winkelpui met zij- of middenportaal en privé-inkom, pilasters en entablement (enkel bewaard is in nummer 105). Nadrukkelijk horizontale gevelgeleding door het gevelbrede balkon met consoles en smeedijzeren borstwering van de eerste verdieping (enkel bewaard in nummer 105), waterlijsten en kordonvormende lekdrempels. Registers van rechthoekige vensters op de eerste twee verdiepingen en rondboogvensters in de topgeleding, gevat in geriemde omlijstingen met sluitsteen, oren of doorgetrokken imposten; balustrades en casementen in de borstwering van de tweede verdieping. Klassiek hoofdgestel met houten kroon- en tandlijst op consoles. Vandaag lege, omlijste rondboognis met sokkel op de middenpenant, waarin oorspronkelijk een Onze-Lieve-Vrouwebeeld.

Van het nummer 101 wijzigde de pui en de indeling op het gelijkvloers een eerste keer in 1952 en vervolgens opnieuw in 1990. Ook het oorspronkelijk geschilderd houten schrijnwerk werd vervangen door aluminium.

Het complex in kwestie heeft een beeldbepalende stadslandschappelijke waarde in de Nationalestraat. Het behoort tot de authentieke bebouwing, nl typisch eind 19de–vroeg 20ste-eeuwse burgerwoningen. Dezelfde vorm en structuur als moment van ontstaan zijn nog afleesbaar. Bovendien maakt het pand deel uit van een samenstel. Het behoud en de valorisatie van dit neoklassiek ensemble staat voorop gelet op het behoud van het karakter van de Nationalestraat.

B.  Afweging

Men wenst enkele ingrepen te regulariseren waaronder de aanpassing van de pui, het dakterras achteraan en de dakramen in de mansardeopstand ter hoogte van de voorgevel.

Vanuit oogpunt monumentenzorg is er geen bezwaar tegen de regularisatie van het dakterras achteraan. Deze ingreep heeft geen impact op de beeld- en erfgoedwaarde van het pand.

Hoewel het kenmerkend is dat dakvlakramen in een mansardeopstand symmetrisch en gelijkaardig opgebouwd zijn, is de asymmetrische invulling eveneens aanvaardbaar omdat deze niet zichtbaar is vanop straat en niet als verlenging van de gevel gelezen worden.

De aangepaste pui in de voorgevel is niet aanvaardbaar. Hoewel het bestaande schrijnwerkgeheel (uitstalraam + toegangsdeur) niet meer oorspronkelijk is, is deze van verhouding en indeling afgestemd op de bovengevel en laat zich qua typologie en opbouw duidelijk lezen als een handelsgelijkvloers (groot uitstalraam op een plint bezijden de toegangsdeur). Op de foto toegevoegd aan het PV is te zien dat het huidige schrijnwerkgeheel quasi geen plint meer heeft en dat deze door de verticale tussenstijl eerder aandoet als een schuifraam dan een etalage. Het blijft nochtans een handelsgelijkvloers. De huidige invulling is atypisch en doet afbreuk aan de beeld- en belevingswaarde van dit inventarispand en komt bijgevolg niet voor regularisatie in aanmerking.

De overige voorwaarden uit de eerdere vergunning blijven gelden (schrijnwerk, gevelkleur, behoud waardevolle interieurelementen).”

Vanuit het oogpunt monumentenzorg worden volgende voorwaarden opgelegd:

-          De dakramen zijn vanaf de straat zo goed als onzichtbaar en hebben derhalve quasi geen impact op het straatbeeld.

-          Het schrijnwerk (ramen + voordeuren, kroonijst) dient in eenzelfde kleur te worden geschilderd.

-          Het schrijnwerk dient naar oorspronkelijk model (materiaal, detaillering en profilering) te worden vervangen. Detailtekeningen zijn aan te leveren aan de stedelijke dienst Monumentenzorg of indien gewenst te bekomen op deze dienst.  

-          Indien de voorgevel geschilderd wordt, dient dit in een witte kleur te gebeuren die aanleunt bij het linkerbuurpand. De gevel inclusief de kroonlijst dienen in eenzelfde witte kleur geschilderd, de blauwe hardstenen onderdelen uitgezonderd.

-          Nog aanwezige waardevolle interieurelementen (schouwen, lijstplafonds, lambrisering, marmeren aankleding, stucwerk, vloeren, …) dienen bewaard te blijven.

Hinderaspecten – gezondheid – gebruiksgenot – veiligheid in het algemeen

Het advies van de brandweer is voorwaardelijk gunstig en dient stipt te worden nageleefd.

Door het weglaten van de vergunde dakkoepels in de gelijkvloerse uitbouw, krijgt de handelsruimte achteraan te weinig daglicht. Dit is in strijd met artikel 24 van de bouwcode. Als voorwaarde wordt opgelegd dat deze koepels moeten geplaatst worden.

De aanvraag omvat ook het regulariseren van een terras bovenop het dak van de achterbouw van de derde verdieping. Dit terras is echter niet toegankelijk doordat het enkel grenst aan de rookschacht boven de trapzaal. Dit terras heeft dan ook geen nut en wordt geschrapt uit de vergunning.

Advies aan het college

Advies over de stedenbouwkundige handelingen

Aan het college wordt voorgesteld om voor de stedenbouwkundige handelingen de omgevingsvergunning te verlenen onder voorwaarden.

Geadviseerde stedenbouwkundige voorwaarden

1.      de bijgevoegde brandvoorzorgsmaatregelen zijn op het moment van eerste ingebruikname/exploitatie strikt na te leven;

2.      het schrijnwerk (ramen + voordeuren, kroonijst) dient in eenzelfde kleur te worden geschilderd;

3.      het schrijnwerk dient naar oorspronkelijk model (materiaal, detaillering en profilering) te worden vervangen. Detailtekeningen zijn aan te leveren aan de stedelijke dienst Monumentenzorg of indien gewenst te bekomen op deze dienst;  

4.      indien de voorgevel geschilderd wordt, dient dit in een witte kleur te gebeuren die aanleunt bij het linkerbuurpand. De gevel inclusief de kroonlijst dienen in eenzelfde witte kleur geschilderd, de blauwe hardstenen onderdelen uitgezonderd;

5.      nog aanwezige waardevolle interieurelementen (schouwen, lijstplafonds, lambrisering, marmeren aankleding, stucwerk, vloeren, …) dienen bewaard te blijven;

6.      de vergunde dakkoepels op de gelijkvloerse uitbouw dienen geplaatst te worden, conform artikel 24 van de bouwcode;

7.      na uitvoering van de werken moet voldaan zijn aan de elementaire veiligheids-, gezondheids- en woonkwaliteitsvereisten opgelegd door de Vlaamse Codex Wonen van 2021 en Besluit van de Vlaamse Regering tot uitvoering van de Vlaamse Codex Wonen van 2021.

Uitsluitingen

8.      het terras bovenop het dak van de achterbouw van de derde verdieping.

Het decreet van 25 april 2014 betreffende de omgevingsvergunning, het decreet houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid, de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening, het decreet betreffende het integraal handelsvestigingsbeleid, het decreet betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu en hun uitvoeringsbesluiten zijn van toepassing.

Er zijn geen aanpalende eigenaars waarvan de scheidingsmuren met het project zouden worden opgericht, uitgebreid of afgebroken, die om hun standpunt gevraagd moesten worden.