2021_DCAN_00595 - Gemeentelijk ruimtelijk uitvoeringsplan Vogelzang, district Antwerpen - Proces- en startnota. Advies - Goedkeuring

Artikel 2.2.18. § 1. van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening (VCRO) zegt dat het college belast is met de opmaak van gemeentelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen en de nodige maatregelen neemt voor de samenstelling van het planteam en voor het voeren van het geïntegreerde planningsproces.

Procedure

RUP Vogelzang volgt de nieuwe geïntegreerde procedure waarbij het planmilieueffectrapport (plan-mer) en andere effectbeoordelingen in het planningsproces van een ruimtelijke uitvoeringsplan (RUP) geïntegreerd worden.  

De startnota is de eerste stap in de opmaak van een RUP binnen de geïntegreerde procedure. In de startnota wordt het RUP gekaderd binnen de bestaande en juridische context. Deze nota bepaalt tevens de contour van het RUP en doet een voorstel voor de krachtlijnen van het RUP.

De procesnota is een aparte nota die het volledige planningsproces omschrijft, zowel hoe het proces wordt gepland als hoe het effectief werd uitgevoerd. De procesnota is een document met louter toelichtende waarde dat enkel een feitelijk relaas is van de te doorlopen procedure en de ondernomen stappen. De procesnota is voor het publiek als het ware een 'leeswijzer" van de te doorlopen planningsprocedure en de vervolgstappen.

De startnota is:

• een beschrijving en verduidelijking van de doelstellingen van het voorgenomen RUP;
• een afbakening van het gebied of de gebieden waarop het plan betrekking heeft;
• een beknopte beschrijving van de alternatieven voor het ontwerpplan of voor onderdelen ervan, die de initiatiefnemer heeft overwogen, en een beknopte beschrijving van de voor- en nadelen van de verschillende alternatieven;
• een beschrijving van de reikwijdte en het detailleringsniveau van het voorgenomen RUP en daaraan gekoppeld de reikwijdte en het detailleringsniveau van de te voeren effectonderzoeken zoals in die fase gekend;
• de relatie met het ruimtelijk structuurplan en, in voorkomend geval, met andere relevante beleidsplannen;
• de beschrijving van de te onderzoeken effecten en van de inhoudelijke aanpak van de effectbeoordelingen, met inbegrip van de methodologie, zoals bepaald door de wetgeving van de op te maken effectbeoordelingen en van andere onderzoeken die nodig zijn voor het plan. In voorkomend geval bevat de startnota ook een weergave van de gedane analyse, vermeld in artikel 4.2.6, § 1, 5°, en artikel 4.4.1 van het decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid, met inbegrip van de redenen waarom geen plan-mer, respectievelijk ruimtelijk veiligheidsrapport moet worden opgemaakt;
• in voorkomend geval, relevante gegevens uit vorige effectbeoordelingen of uit de goedgekeurde rapporten die daaruit zijn voortgekomen;
• in voorkomend geval, de impact of het effect dat het geïntegreerde planningsproces kan hebben op mens of milieu in een ander gewest of land of op de gebieden die onder de federale bevoegdheid vallen;
• een overzicht van instrumenten die samen met het voorgenomen RUP ingezet kunnen worden, als die al bekend zijn in deze fase.

Het college van burgemeester en schepenen vraagt advies over de startnota aan de bevoegde instanties, opgesomd in artikel 2.2.18, § 2 VCRO. Het advies wordt uitgebracht binnen een termijn van zestig dagen, die ingaat op de dag na de ontvangst van de adviesvraag. Het college van burgemeester en schepenen informeert de bevolking van de gemeente uiterlijk de eerste dag van die termijn over de inhoud van de startnota, raadpleegt de bevolking over de startnota gedurende dezelfde termijn, organiseert hierover ten minste één participatiemoment en maakt daarvan een verslag. 

De publieke consultatie wordt gehouden in de periode van 16 november 2021 tot en met 14 januari 2022. Het participatiemoment wordt georganiseerd op datum van 18 november 2021. 

De reacties worden uiterlijk de laatste dag van de termijn van de inspraak aan het college bezorgd. De wijze waarop reacties bezorgd kunnen worden, alsook de uiterste datum worden uitdrukkelijk vermeld in de informatie over de startnota. Het college bezorgt de startnota, de adviezen, de reacties en het verslag van het participatiemoment aan de bevoegde dienst voor milieueffectrapportage en veiligheidsrapportage binnen een termijn van drie dagen na het afsluiten van de termijn.

Afbakening plangebied

Het plangebied van het RUP ‘Vogelzang’ is ca. 16,5 ha groot en gelegen in district Antwerpen langs de Ring. Het plangebied maakt deel uit van de wijk Middelheim en grenst in het noorden aan Markgrave, in het oosten aan Middelheim, in het zuiden aan de Wilrijkse pleinen en in het westen aan de Tentoonstellingswijk aan de overzijde van de Jan Van Rijswijcklaan. Kenmerkende plekken in de omgeving zijn het Mastvestpark, de BP-building als landmark, kunstsite deSingel, het olympisch zwembad Wezenberg en de Wilrijkse pleinen.

De plancontour omvat het volledige bouwblok afgebakend door de Gérard Le Grellelaan, Vogelzanglaan, Jan Van Rijswijcklaan en de Ring. 

Het plangebied omvat volgens het gewestplan drie verschillende bestemmingsgebieden: (1) gebieden voor gemeenschapsvoorzieningen en openbaar nut, (2) parkgebieden en (3) gebieden voor verblijfsrecreatie.

Ruimtelijke visievorming

De ontwikkeling van het plangebied speelt zich af binnen bestaande beleidskaders zoals het sRSA uit 2006 en de visie Groene Singel. 

sRSA : 'Cultuurpark' en 'Groene Singel'

In het sRSA wordt het concept ‘Cultuurpark’ neergelegd. Het ‘Cultuurpark’ omvat het plangebied van het voorliggende RUP samen met de zone intra muros ter hoogte van De Singel en het Wezenbergzwembad. Het ‘Cultuurpark’ werd benoemd als onderdeel van het programma ‘Zuiderpark’ binnen ‘de zachte ruggengraat’ en als onderdeel van het programma 'Singel-Zuid' binnen de ‘Groene Singel’. Het sRSA stelde de opmaak van een totaalconcept voor de gehele site als toplocatie in de stad voorop. De continuïteit van het aanwezige parksysteem en een leesbare nieuwe parkstructuur met verbindingen voor langzaam verkeer werden in dit concept meegenomen. De verruiming van Antwerp Expo werd als motor van het Cultuurpark meegenomen waarbij aandacht dient uit te gaan naar ontsluiting, parkeren en ondersteunende functies.

Ruimtelijk kader TV MAKH (2015 - 2016)

Beide beleidskaders werden verder uitgewerkt in een aanzet voor het totaalconcept en een ruimtelijk raamwerk opgemaakt in samenwerking met TV MAKH (Maxwan, Karres & Brands, Hub, Universiteit Antwerpen, Goudappel Coffeng). 

Ruimtelijke concepten

In de startnota worden de volgende ruimtelijke concepten meegenomen voor het plangebied:

Ruimtelijk programmatorisch evenwicht

Er wordt ingezet op een ruimtelijk en programmatorisch haalbaar evenwicht tussen de groene open ruimte en het toekomstperspectief voor de aanwezige functies. 

Antwerp Expo is sinds vele jaren verankerd in het plangebied. De huidige exploitant wil het complex vernieuwen en uitbreiden tot een multifunctioneel en hedendaagse accommodatie. Met het voorliggend RUP worden de ruimtelijke randvoorwaarden en de stedenbouwkundige principes vastgelegd voor de herontwikkeling van de site Antwerp Expo:

Daarnaast zijn de hoek Vogelzanglaan – Gerard Le Grellelaan en de hoek Vogelzanglaan – Jan Van Rijswijcklaan aangeduid als potentiële verdichtingslocaties. Het potentieel van het verdichten van deze zones wordt verder onderzocht in relatie tot de omgeving.

Tot slot wordt aan Crowne Plaza (voormalige Esso Motor Hotel gebouwd door Léon Stynen) de kans gegeven voor de verdere uitbouw van de huidige functies.

Bereikbare en kwalitatieve open ruimte

De (her)ontwikkeling van het plangebied omvat eveneens de bestendiging en de structurering van zachte verbindingen in het plangebied gekoppeld aan het versterken van de continuïteit van de groenstructuur. De relatie tussen het Ringpark Groene Vesten en het plangebied wordt daarbij versterkt. 

Collectief parkeren 

Binnen het plangebied wordt er gezocht naar een locatie voor een collectieve parkeervoorziening in een parkeergebouw en/of op het dak van de te ontwikkelen functies.

Verlegging Vogelzanglaan

Het verleggen van de Vogelzanglaan mag, tot ruimtelijk en verkeerskundig onderzoek verder inzicht verschaft in de noodzaak en wenselijkheid ervan, niet worden gehypothekeerd.

Reikwijdte en detailleringsgraad 

De plandoelstelling is een combinatie van functies binnen het gebied toe te laten om een kwalitatieve verdichting mogelijk te maken met aandacht voor:

• de structurering van een duurzame ruimtelijke ontwikkeling van de bestaande functies als ruimtelijk samenhangend geheel;
• de bestendiging van het aanwezige parksysteem als onderlegger;
• de herontwikkeling van het binnengebied van het bouwblok in functie van de uitbreiding van Antwerp Expo of een alternatief grootstedelijk programma;
• de realisatie van zachte verbindingen die de relatie tussen de verschillende objecten en functies in het cultuurpark versterken en de integratie van de visie van het Ringpark Groene Vesten verzekeren;
• de structurering van de ontsluiting voor gemotoriseerd verkeer en parkeren in het plangebied.

Data in vet cursief zijn ramingen.

Art. 2.2.18 en volgende van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening (VCRO) die de procedure vastleggen voor de opmaak van de gemeentelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen.

Op 25 juni 2018 (jaarnummer 456) werd door de gemeenteraad een voorwaardelijk gunstig planologisch attest afgeleverd voor de uitbreiding van de Antwerp Expo met hal ‘5’. Dit voorwaardelijk gunstig planologisch attest is de aanleiding om het voorliggend RUP ‘Vogelzang’ op te starten. 

Op 20 november 2020 (jaarnummer 9560) bevestigde het college de intentie tot opmaak van het RUP en besliste het college een ruimere plancontour dan het planologisch attest te hanteren. 

Met het RUP en de ruimere plancontour wil stad Antwerpen een nieuwe stap zetten in de ontwikkeling van het plangebied als toplocatie in de stad voor de vestiging van een grootstedelijke voorziening. 

De ontwikkeling van het plangebied als toplocatie is in overeenstemming met het strategisch Ruimtelijk Structuurplan Antwerpen (sRSA) en wordt opgevat als een compacte maar dense ontwikkeling, maximaal gericht op het openbaar vervoer, ondersteund door een parkeersysteem ontsloten op korte afstand via het hoger wegennetwerk en waarbij de uitstraling van de aanwezige functies, de bebouwing en de open (publieke) ruimte van bijzonder belang is.

Het voorliggende RUP omvat de vertaling van het ruimtelijke raamwerk uitgewerkt door TV MAKH in 2015-2016. In dit ruimtelijk kader zijn de randvoorwaarden vastgelegd voor de verdere ontwikkeling van het plangebied opgehangen aan een verruiming van de Antwerp Expo. 

Het grootste deel van plangebied bestaat uit de open ruimte van de voormalige stadscamping Vogelzang. Dit gebied is in onbruik geraakt na de verhuis van de stadscamping naar Linkeroever. In het voorliggend RUP ‘Vogelzang’ wordt de ruimtelijke ontwikkeling van deze zone meegenomen De ruimtelijk samenhang van het plangebied en de versterking van de publieke ruimte als verbindend element tussen de verschillende programma’s wordt daarbij vooropgesteld.

Het RUP zal tot slot ook de visie van het aanliggende toekomstige Ringpark Groene Vesten mee integreren en een antwoord bieden aan de huidige zonevreemde activiteiten en functies langs de Gérard Le Grellelaan (site Crown Plaza en tankstation).

Op 24 september 2021 (jaarnummer 7356) keurde het college de proces- en startnota goed.