2021_DRAN_00091 - Herontwikkeling Wilgenstraat, 2060 Antwerpen - Projectdefinitie. Advies - Goedkeuring

De kosten voor uitvoering van de opdracht worden geraamd op 229.000,00 EUR inclusief btw:

• voorstudies (archeologienota, opmeting, ...): 90.000,00 EUR;
• wedstrijdvergoeding drie ontwerpteams: 24 000,00 EUR;
• opmaak inrichtingsplan: 90 000,00 EUR;
• opmaak verkavelingsaanvraag: 25.000,00 EUR.

AG VESPA zal bovenstaande kosten prefinancieren en factureren aan de partners van de voornoemde samenwerkingsovereenkomst.

De verdeelsleutel cvba Woonhaven Antwerpen/stad Antwerpen/AG SO bedraagt respectievelijk 50/25/25. Voor het deel van de stad Antwerpen is er in het stedelijk meerjarenplan 2020-2025 voor de studie een uitgavebudget voorzien van 57.250,00 euro (inclusief btw) op het budgetadres SUB_NR/INTERN/5291620000/214/2WNS020101PA3914, waarvan 57.250,00 EUR in 2021.

Met de collegebeslissing van 12 mei 2017 (jaarnummer 4463)  werden de bevoegdheden van de districtscolleges gecoördineerd. Artikel 11 bepaalt dat het districtscollege bevoegd is voor openbaar domein – aanleg lokale straten.

In het gemeenteraadsbesluit van 29 mei 2017 (jaarnummer 305) werden de bovenlokale straten en pleinen vastgelegd. Ontwikkelingen (nieuw openbaar domein) en mobiliteit en verkeersmaatregelen blijven een bevoegdheid van het college.

De projectdefinitie wordt ter advies voorgelegd aan het districtscollege en de districtsraad en de plangroep.

Op 25 november 2019 (jaarnummer 652) keurde de gemeenteraad de beheersovereenkomst 2019-2024 tussen de stad Antwerpen en AG Vespa goed. Artikel 6 - 4.4 bepaalt dat AG Vespa publiek domein kan (laten) realiseren. De opdracht aan AG Vespa betreft het plaatsen en uitvoeren van de overheidsopdrachten in eigen naam en voor rekening van de stad Antwerpen. De beleidsbeslissing omtrent het realiseren van het publiek domein ligt bij de stad Antwerpen. De stad Antwerpen legt hierbij tevens het projectbudget vast.

Artikel 138 van het Decreet Lokaal Bestuur stelt dat naast de beslissingsbevoegdheden waarover de districtsraad beschikt op grond van dit decreet, de districtsraad een algemene adviesbevoegdheid heeft voor alle aangelegenheden die betrekking hebben op het district. De districtsraad kan bij reglement die algemene adviesbevoegdheid of delen ervan overdragen aan het districtscollege.

Situering

Het projectgebied “Wilgenstraat Antwerpen” is gelegen midden in het stadsdeel Antwerpen Noord en omvat de bouwblokken omgeven door de Van Kerckhovenstraat, Nijverheidstraat, Korte Scholiersstraat, Lange Scholiersstraat, Sentensteeg, Pionierstraat en Gasstraat. De Wilgenstraat bevindt zich tussen de twee bouwblokken met elk een eigen karakter.

Ten noorden van de Wilgenstraat staan, atypisch voor het stedelijke weefsel, drie hoge langwerpige woongebouwen. Ten zuiden van de Wilgenstraat bepalen lage volumes met een kinderdagverblijf, een kleuterschool en een voormalig postkantoor het beeld.

Koppeling andere besluiten

Op 26 februari 2018 (jaarnummer 137) keurde de gemeenteraad de aankoop, via voorkooprecht, goed van het postgebouw in de Wilgenstraat 2a, 2060 Antwerpen.

Op 3 juli 2020 (jaarnummer 5712) keurde het college het mandaat aan AG Vespa goed om te handelen in naam van de stad Antwerpen voor gronden van de stad gelegen in het projectgebied 'herontwikkeling Wilgenstraat'. Het mandaat aan AG Vespa om te handelen in naam van AG SO voor de gronden waarop zij een gebruiksrecht heeft werd goedgekeurd door de raad van bestuur van het Autonoom Gemeentebedrijf Stedelijk Onderwijs (AG SO) op 25 september 2020. 

Op 28 september 2020 (jaarnummer 539) keurde de gemeenteraad de samenwerkingsovereenkomst voor de herontwikkeling van de site Wilgenstraat goed. Met deze samenwerking wensen AG Vespa, cvba Woonhaven Antwerpen, stad Antwerpen en AG SO voor het projectgebied ”Wilgenstraat” een samenwerkingstraject te volgen als grondeigenaars of houder van het zakelijk recht op de gronden met als finaliteit een strategisch en duurzaam stadsvernieuwingsproject dat ingezet wordt als een hefboom voor het verbeteren van de woon-, leef-, zorg- en welzijnskwaliteit van het stadsdeel Antwerpen Noord. Deze ontwikkeling zal de vertaling zijn van een inrichtingsplan en verkavelingsvergunning, opgemaakt door een ontwerpteam, die als start voor deze ontwikkeling zal dienen.

Op 27 november 2020 (jaarnummer 122) keurde de raad van bestuur van AG Vespa de selectieleidraad en de aanstelling van de selectiejury goed.

Op 26 april 2021 (jaarnummer 365) keurde het directiecomité van AG Vespa de selectie van drie kandidaten goed.

Aanleiding

Woonhaven, de stad Antwerpen en het Autonoom Gemeentebedrijf Stedelijk Onderwijs (AG SO) volgen voor het projectgebied “Wilgenstraat” een samenwerkingstraject als grondeigenaars of houder van het zakelijk recht op de gronden met als finaliteit een strategisch en duurzame stadsvernieuwingsproject dat ingezet wordt als hefboom voor het verbeteren van de woon-, leef-, zorg- en welzijnskwaliteit van het stadsdeel Antwerpen Noord.

AG Vespa en Woonhaven Antwerpen treden in tandem en nauwe samenwerking op als regisseur. AG Vespa treedt op als aanbestedende overheid. De Vlaamse Maatschappij Voor Sociaal Wonen (VMSW) treedt op als subsidiërende overheid voor het openbaar domein.

Plan van aanpak en procedure

AG Vespa, Woonhaven Antwerpen, de stad Antwerpen en het Autonoom Gemeentebedrijf Stedelijk Onderwijs (AG SO) wensen een ontwerpteam aan te stellen voor de 'Herontwikkeling Wilgenstraat'. Het voorwerp van deze opdracht betreft: opmaak van een inrichtingsplan, verkavelingsvergunning en  richtlijnennota beeldkwaliteit architectuur voor het projectgebied.

In chronologische volgorde zijn volgende taken inbegrepen in deze opdracht:

• het opmaken van een inrichtingsplan (bebouwing en publieke ruimte), het opmaken van een faseringsplan en een mobiliteitseffectenstudie/MOBER;
• het opmaken van een verkavelingsaanvraag;
• de opmaak van een richtlijnennota beeldkwaliteit architectuur als bindend kader voor de verdere gefaseerde ontwikkeling en architecturale uitwerking door andere ontwerpbureaus van de latere architectuurprojecten.

De plaatsing van deze opdracht gebeurt via mededingingsprocedure met onderhandeling, op basis van artikel 38§1,1°,b) Wet overheidsopdrachten. Deze plaatsingsprocedure verloopt in 2 fasen: de selectiefase, die reeds werd afgerond, en de gunningsfase.

De projectdefinitie die nu ter advies voorligt, is een document waarin aanbestedende overheid AG Vespa haar ambities en verwachtingen formuleert voor deze ontwerpopdracht. De projectdefinitie bevat de volledige omschrijving van de opdracht: visie en  uitgangspunten, context, adviezen (stedelijke diensten), programma van eisen en relevante randinformatie.

Timing gunningsfase

volgende streefplanning wordt vooropgesteld:

• Advies districtscollege Antwerpen: 3 mei 2021;
• Advies districtsraad Antwerpen: 17 mei 2021;
• college van burgemeester en schepenen: 28 mei 2021;
• Uitnodigen van de geselecteerden tot het indienen van een offerte op basis van het bestek 25 juni 2021;
• Uiterste datum voor ontvangst van de offertes: vrijdag 24 september 2021 om 12.00 uur;
• Presentatie van de offertes (jury): vrijdag 1 oktober 2021;
• Gunningsbeslissing: begin november 2021;
• Informatie en motivering ten aanzien van de inschrijvers: tweede helft november 2021;
• Sluiten van de opdracht: tweede helft november 2021;
• Aanvang van de opdracht begin december 2021.

Uitgangspunten project

Voor het projectgebied Wilgenstraat wordt een inrichtingsplan uitgewerkt voor de volledige herontwikkeling van de site, die het ruimtelijke kader vormt  voor de verschillende deelprojecten en het publiek domein. Het inrichtingsplan ambieert een groene, autoluwe inrichting, een vlotte en comfortabele doorwaadbaarheid voor fietsers en voetgangers en een leesbare aansluiting op de omliggende publieke ruimte. Er wordt gestreefd naar een geïntegreerde, perceelsoverschrijdende ontwikkeling met ruimte voor sociale woningen en een maatschappelijk programma. 

Het uitgangspunt is de afbraak van de aanwezige gebouwen van stad Antwerpen en Woonhaven, met uitzondering van (een deel van) het voormalige postgebouw dat zal worden gerenoveerd tot kinderdagverblijf. De nieuwe bebouwing vormt een duidelijk leesbare omkadering van de open ruimte, houdt rekening met maat en korrel, zoekt aansluiting bij de omgeving en biedt een antwoord op de stedenbouwkundige principes van de 19de -eeuwse gordel.

Programma van eisen

Het vooropgestelde programma ziet er minstens als volgt uit:

• 318 sociale woningen (het aantal woningen kan dalen indien er een concrete alternatieve locatie gevonden worden voor deze eenheden);
• een stedelijk kinderdagverblijf;
• een tweestroom basisschool;
• een verenigingenhub, buurtsecretariaat en gemeenschapsruimte;
• huisartsenpraktijk (nog in onderzoek);
• Bpost kantoor  tot 2027;
• de sanering van de bodemverontreiniging;
• de vernieuwing van het publiek domein.

Context en adviezen

Voor het projectgebied en het studiegebied werd de context van de site en de wijk in beeld gebracht en vermeld in de projectdefinitie. Dit omvat onder andere:

• Het ruimtelijk juridisch kader: RUP 2060;
• het bodemsaneringsproject: sanering van de historische verontreiniging door de voormalige gasfabriek op de site;
• fasering van het project: in functie van een minimum aan verhuisbewegingen en het bodemsaneringsproject;
• kenmerken en sterktes van de wijk: maatschappelijke veiligheid, speelweefselplan, beweegscan en de omgevingsanalyse.

Deze context resulteert in een aantal adviezen en ambities voor het project die geformuleerd werden vanuit verschillende betrokken (stedelijke) diensten:

• de bijkomende ruimtelijke randvoorwaarden voor de gebouwen en het openbaar domein;
• het versterken van de sterktes van de site en in de wijk: lokaal ontmoeten faciliteren, ontwerpen voor alle doelgroepen, maximaal behoud van groen en bestaande bomen, rustpunt in de wijk;
• mobiliteit en parkeren: 
  • Modal shift en deelmobiliteit;
  • voetgangers: versterken van het weefsel van trage wegen, voldoende doorwaadbaarheid;
  • fietsers: vlotte en veilige fietsverbindingen door en rond het projectgebied;
  • openbaar vervoer: creëren van openbaar vervoersknooppunten;
  • gemotoriseerd verkeer: zo autoluw mogelijk, neutrale parkeerbalans op het openbaar domein, geclusterd ondergronds parkeren voor de functies in het projectgebied;
  • opmaak van een MOBER studie;
• Klimaat: ambities klimaatplan 2030 integreren, maatregelen om hitte en droogte tegen te gaan, inzetten op (bestaande)  groenstructuren;
• aansluiting op het warmtenet.