2021_GR_00622 - Klimaat & Leefmilieu - Deelname aan Lokaal Energie- en Klimaatpact - Goedkeuring

Op Vlaams niveau is voor het Lokaal Energie- en Klimaatpact voor het jaar 2021 ongeveer 24,3 miljoen euro voorzien die in de vorm van trekkingsrechten aan de lokale besturen worden toegekend. De toekenning gebeurt voor vier vijfden op basis van het aantal inwoners (status 1 januari 2020) en voor één vijfde op basis van het totale aandeel van steden en gemeenten en hun OCMW's in het Gemeentefonds voor 2020. Voor de stad Antwerpen komt dit voor 2021 neer op een subsidie van 2.841.503 euro (uitbetaling in 2022). Dit bedrag kan verhogen door herverdeling van de voorziene middelen voor steden en gemeenten die het Lokaal Energie- en Klimaatpact niet ondertekenen over de degenen die het pact wel ondertekenen. Het definitieve bedrag wordt uiterlijk 1 december 2021 meegedeeld. Uitbetaling zal gebeuren tegen eind april 2022.

Voor de jaren nadien voorziet de Vlaamse overheid telkens een totaalbedrag van 10 miljoen euro, wat voor de stad Antwerpen zal neerkomen op ongeveer 1,17 miljoen per euro per jaar.

De subsidie kan aangewend voor investeringen, exploitatie en personeel. De ontvangsten en uitgaven zullen ingeschreven worden bij AMJP5.

Op 29 september 2017 (jaarnummer 8578) besliste het college het vernieuwde Burgemeestersconvenant voor Klimaat en Energie te ondertekenen (Burgemeestersconvenant 2030). Met deze overeenkomst engageerde de stad Antwerpen zich om, in lijn met de Europese doelstellingen, een reductie van minimaal 40% CO₂-reductie te behalen tegen 2030, vergeleken met 2005. Ook engageerde de stad zich om een adaptatiestrategie uit te werken en te implementeren. Voor de uitwerking van dit engagement werd de opmaak van een nieuw klimaatplan in het vooruitzicht gesteld.

Op 14 december 2020 (jaarnummer 775) keurde de gemeenteraad het Klimaatplan 2030 'Antwerpen voor Klimaat' goed. De stad streeft tegen 2030 naar een vermindering van 50 tot 55% CO₂ uitstoot enerzijds en maatregelen om de klimaatgevolgen in te dijken anderzijds. Naar 2050 toe mikt de stad net zoals Europa op klimaatneutraliteit.

Op 5 oktober 2021 (jaarnummer 7562) keurde het college de ondertekening van het Burgemeestersconvenant 2050 goed, de hernieuwde versie van de eerdere Burgemeestersconvenanten. De hernieuwing van het Burgemeestersconvenant staat voornamelijk in functie van het bewerkstellingen van een inclusieve transitie en het verhogen van de ambities. De focus ligt op klimaatneutraliteit in 2050. Steden en gemeenten bepalen zelf tussentijdse doelstellingen en het tijdspad ernaartoe, minstens in lijn met de nationale doelstellingen.

Op 4 juni 2021 keurde de Vlaamse Regering finaal het Lokaal Energie- en Klimaatpact en de bijhorende subsidie en opvolgingswijze goed. Met het Lokaal Energie- en Klimaatpact wil de Vlaamse overheid de lokale overheden ondersteunen en nauwer betrekken bij de uitwerking van het energie- en klimaatbeleid. Aan de Vlaamse steden en gemeenten wordt gevraagd om het Lokaal Energie- en Klimaatpact uiterlijk op 29 oktober 2021 te ondertekenen.

Het Lokaal Energie- en Klimaatpact past in de uitvoering van het Vlaams Energie- en Klimaatplan 2021-2030. Dit plan stelt een partnerschap met wederzijdse engagementen tussen Vlaamse overheid, steden en gemeenten en de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG) in het vooruitzicht. Met het Lokaal Energie- en Klimaatpact wil de Vlaamse Regering voor het realiseren van energie- en klimaatdoelstellingen de nabijheid van lokale besturen tot burgers en bedrijven combineren met de mogelijkheid van het Vlaamse niveau om hefbomen in werking te zetten of met andere beleidsniveaus hierover in overleg te gaan. Het Lokaal Energie- en Klimaatpact loopt tot 2030.

Met de ondertekening van het Lokaal Energie- en Klimaatpact engageren lokale besturen zich om:

• Het Burgemeestersconvenant 2030 te ondertekenen en uit te werken;
• Een gemiddelde jaarlijkse primaire energiebesparing van minstens 2,09% te realiseren in hun eigen gebouwen (inclusief technische infrastructuur. exclusief onroerend erfgoed);
• Een reductie van de CO₂-uitstoot van hun eigen gebouwen en technische infrastructuur met 40% in 2030 ten opzichte van 2015 te realiseren;
• Tegen ten laatste 2030 de openbare verlichting te ver-LED-den;
• Het draagvlak voor hernieuwbare energie te verhogen, geen heffing op hernieuwbare energie installaties in te voeren en bestaande, zoals de heffing op pylonen van windmolens. af te bouwen tegen ten laatste 2025;
• Lokale warmte- en sloopbeleidsplannen op te maken;
• Burgers, bedrijven en verenigingen te stimuleren om samen met het lokaal bestuur de concrete en zichtbare streefdoelen uit de 4 werven van het Pact te behalen.

De Vlaamse overheid engageert zich om:

• Via het Netwerk Klimaat professionele ondersteuning te bieden aan de lokale besturen;
• Via andere partners binnen de Vlaamse overheid (bv. Vlaams Energiebedrijf voor het eigen lokale patrimonium) lokale besturen projectmatige ondersteuning te bieden;
• Samen met de lokale besturen actief mee te werken aan het elimineren van de mogelijke hindernissen die lokale besturen ondervinden in het realiseren van de ambities binnen dit Pact;
• Haar eigen voorbeeldfunctie in te vullen en relevante actoren te overtuigen om het Pact te ondertekenen;
• In samenspraak met het middenveld, onderzoeksinstellingen en de verschillende sectororganisaties de wederzijdse engagementen in het kader van het Pact op te volgen en te stroomlijnen;
• Aan lokale besturen (en/of andere actoren) de beleidsmaatregelen, voorzien door de Vlaamse, Federale en Europese begroting, actief en stelselmatig te promoten die nuttig kunnen zijn om mee de doelstellingen van het Pact te realiseren;
• Ter bijkomende ondersteuning van de klimaatpactacties van de gemeenten die het Pact ondertekenen, in een extra jaarlijks budget van 10.000.000 euro, evenals een vast gedeelte van de vrij beschikbare middelen binnen het Vlaams klimaatfonds te voorzien. Deze budgettaire engagementen kunnen aangepast worden in functie van het algemeen begrotingsbeleid.

Met de ondertekening van het Lokaal Energie- en Klimaatpact engageren lokale besturen zich tot het opzetten van acties en samenwerking in vier werven, die in lijn liggen met stedelijke klimaatambities en werking:

• Vergroening door in te zetten op publiek en privaat groen met extra bomen, hagen, geveltuinen en parken;
• Energiebesparende renovatie en hernieuwbare energieprojecten door (collectieve) renovaties en coöperatieve/participatieve hernieuwbare energieprojecten te stimuleren;
• Koolstofvrije (deel)mobiliteit door het voorzien van deelsystemen, laadpunten en fietspaden;
• Droogte tegengaan door in te zetten op ontharding, opvang hemelwater en infiltratie.

Met de ondertekening van het Lokaal Energie- en Klimaatpact verkrijgt de stad extra middelen om het Klimaatplan 2030 versterkt uit te voeren. De subsidie kan aangewend voor investeringen, exploitatie en personeel.

Er zal jaarlijks ten laatste tegen 1 maart en na goedkeuring door de gemeenteraad aan de Vlaamse overheid gerapporteerd worden over de voortgang van de realisaties binnen het Lokaal Energie- en Klimaatpact. De eerste rapportage zal begin 2023 gebeuren.