2022_CBS_00377 - Omgevingsvergunning. Advies hogere overheid. Voorwaardelijk gunstig advies - OMV_2021160028. Charles de Costerlaan zn, Noordscheldeweg zn, Scheldelaan zn (zonder nummer). District Antwerpen - Goedkeuring

Conform artikel 24 en 42 van het Omgevingsvergunningsdecreet heeft het college of de gemeentelijke omgevingsambtenaar de bevoegdheid advies uit te brengen voor de vergunningsaanvragen op haar grondgebied waarvoor de deputatie, de Vlaamse regering of de gewestelijke omgevingsambtenaar de bevoegde overheid is, tenzij:

1. de aanvraag ingediend is door het betrokken college;
2. de aanvraag louter betrekking heeft op mobiele of verplaatsbare ingedeelde inrichtingen of activiteiten.

Het college heeft op 17 november 2017 (jaarnummer 2017_CBS_08858) beslist om de adviesbevoegdheid op te nemen.

Er werd bij de Vlaamse Regering of de gewestelijke omgevingsambtenaar een verzoek tot bijstelling van vergunningsvoorwaarden ingediend. Het verzoek wordt behandeld volgens de gewone procedure van het Omgevingsvergunningendecreet.

De gewestelijke omgevingsvergunningscommissie verzoekt het college of de gemeentelijke omgevingsambtenaar om:

- een openbaar onderzoek te houden;

- advies uit te brengen.

Omschrijving ingedeelde inrichtingen of activiteiten

Voorgeschiedenis

Met ministerieel besluit van 28 september 2021 werd een omgevingsvergunning verleend aan COTU voor de werfinrichting op Linker- en Rechteroever voor de realisatie van de Scheldetunnel (OMV_2020142147).

Inhoud van de aanvraag

De aanvraag heeft betrekking op het bijstellen van 5 bijzondere voorwaarden en het toevoegen van 2 bijkomende bijzondere voorwaarden met betrekking tot PFAS.

Aangevraagde bijstelling bijzondere milieuvoorwaarden uit vergunning of meldingsakte

Adviezen

Er werden geen adviezen gevraagd.

Toetsing regelgeving en beleidsrichtlijnen

Plannen van aanleg, ruimtelijke uitvoeringsplannen en verkavelingen

Het eigendom is gelegen binnen de omschrijving van het gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan GRUP Afbakening grootstedelijk gebied Antwerpen, goedgekeurd op 19 juni 2009.

Het eigendom is gelegen binnen de omschrijving van het gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan GRUP Afbakening zeehavengebied Antwerpen, goedgekeurd op 30 april 2013. Volgens dit plan ligt het eigendom in de volgende zones: gebied voor zeehaven- en watergebonden bedrijven en gebied voor verkeers- en vervoersinfrastructuur.

Het eigendom is gelegen binnen de omschrijving van het gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan GRUP Oosterweelverbinding-Wijziging, goedgekeurd op 20 maart 2015. Volgens dit plan ligt het eigendom in de volgende zones: natuurgebied, parkgebied, bosgebied en gebied voor wegeninfrastructuur.

Het eigendom is gelegen binnen de omschrijving van het gemeentelijk ruimtelijk uitvoeringsplan RUP Esmoreitpark, goedgekeurd op 31 mei 2012. Volgens dit plan ligt het eigendom in de volgende zone: artikel 1: zone voor groen - park met recreatief medegebruik (gr).

Het goed is gelegen in het gewestplan Antwerpen (Koninklijk Besluit van 3 oktober 1979 en latere wijzigingen). Het goed ligt, volgens dit van kracht zijnde gewestplan, in een natuurgebied. De natuurgebieden omvatten de bossen, wouden, venen, heiden, moerassen, duinen, rotsen, aanslibbingen, stranden en andere dergelijke gebieden. In deze gebieden mogen jagers- en vissershutten worden gebouwd voor zover deze niet kunnen gebruikt worden als woonverblijf, al ware het maar tijdelijk.

Het eigendom is gelegen in het gewestplan Antwerpen (Koninklijk Besluit van 3 oktober 1979 en latere wijzigingen). Het eigendom ligt, volgens dit van kracht zijnde gewestplan, in bijzonder natuurgebied (waterzuivering, afvoerleidingen).

Het eigendom is gelegen in het gewestplan Antwerpen (Koninklijk Besluit van 3 oktober 1979 en latere wijzigingen). Het eigendom ligt, volgens dit van kracht zijnde gewestplan, in het gebied waterweg. Binnen het havengebied werden sommige infrastructuurwerken aangeduid op het gewestplan en andere niet. Het is vrijwel onmogelijk al deze voorzieningen binnen een dergelijk dynamisch gebied op voorhand te plannen. De aanduidingen als industriegebied voor het havengebied moet dan ook toelaten dat steeds alle waterbouwkundige, infrastructuur- en uitrustingswerken mogelijk zijn. Het was echter juridisch onmogelijk dat voor het havengebied een bijzonder planologisch voorschrift werd ingevoerd, qua bodembestemming.

Het eigendom is gelegen in het gewestplan Antwerpen (Koninklijk Besluit van 3 oktober 1979 en latere wijzigingen). Het eigendom ligt, volgens dit van kracht zijnde gewestplan, in een natuurgebied met wetenschappelijke waarde of natuurreservaat. Dit zijn de gebieden die in hun staat bewaard moeten worden wegens hun wetenschappelijke of pedagogische waarde. In deze gebieden zijn enkel de handelingen en werken toegestaan, die nodig zijn voor de actieve of passieve bescherming van het gebied.

Het eigendom is gelegen in het gewestplan Antwerpen (Koninklijk Besluit van 3 oktober 1979 en latere wijzigingen). Het eigendom ligt, volgens dit van kracht zijnde gewestplan, in een industriegebied. Deze zijn bestemd voor de vestiging van industriële of ambachtelijke bedrijven. Ze omvatten een bufferzone. Voor zover zulks in verband met de veiligheid en de goede werking van het bedrijf noodzakelijk is, kunnen ze mede de huisvesting van het bewakingspersoneel omvatten. Tevens worden in deze gebieden complementaire dienstverlenende bedrijven ten behoeve van de andere industriële bedrijven toegelaten, namelijk: bankagentschappen, benzinestations, transportbedrijven, collectieve restaurants, opslagplaatsen van goederen bestemd voor nationale of internationale verkoop, (Artikel 7 van het Koninklijk Besluit van 28 december 1972 betreffende de inrichting en toepassing van de ontwerpgewestplannen en de gewestplannen).

(Gewestelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen (GRUP's) kan u raadplegen via https://omgeving.vlaanderen.be/grup. Gemeentelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen (RUP's) kan u raadplegen via www.antwerpen.be, zoek op ‘goedgekeurde BPA’s en RUP’s'. Het gewestplan kan u raadplegen via https://omgeving.vlaanderen.be/gewestplan.)

Het verzoek ligt niet in een verkaveling.

Omgevingstoets

Toetsing van de verenigbaarheid van het aangevraagde met de omgeving en de goede ruimtelijke ordening

De gevraagde bijstelling heeft louter betrekking of exploitatie-technische modaliteiten zonder enige stedenbouwkundige connectie.

Toetsing van aanvaardbaarheid van de ingedeelde inrichtingen en activiteiten op het vlak van hinder en risico's voor de mens en het milieu

De aanvrager neemt op vraag van BAM/Lantis dit initiatief tot bijstelling en aanvulling van de bijzondere voorwaarden met betrekking tot de PFAS-problematiek naar aanleiding van het finale rapport van de “Expertencommissie Grondverzet” van 14 juli 2021 dat in opdracht van de minister bevoegd voor Mobiliteit en Openbare Werken werd opgemaakt.

In dit rapport haalt de commissie drie mogelijke bronnen van blootstellingsrisico’s aan PFAS aan als gevolg van de werken aan de Oosterweelverbinding in de zones Infrastructuurwerken Linkeroever (ILO) en Scheldetunnel (ST). Het gaat om stof, bodem-/grondverzet en grond- en oppervlaktewater. De commissie formuleerde in haar rapport een aantal aanbevelingen om deze blootstellingsrisico’s te beperken.

Door de bevoegde Vlaamse minister voor Mobiliteit en Openbare Werken werd op basis van het finaal rapport van de Expertencommissie besloten dat de Oosterweelwerken kunnen doorgaan mits het naleven van deze aanbevelingen. BAM NV (Lantis) heeft zich geëngageerd om deze aanbevelingen te volgen en te implementeren en wil dit engagement ook juridisch bindend en afdwingbaar maken.

De voorliggende bijstellingsprocedure kadert binnen dit engagement en vormt een concrete vertaling van de aanbevelingen van de commissie in bijzondere vergunningsvoorwaarden.

Concreet wordt gevraagd de bijzondere milieuvoorwaarden 5 en 9 (nummering van het vergunningsbesluit) bij te stellen en de bijzondere voorwaarden met 2 bijkomende voorwaarden aan te vullen.

De milieuvoorwaarden 5 en 9 handelen over stofbestrijding, volgende bijstellingen worden gevraagd: 

1. Het afdekken van grondtransporten van gronden met een concentratie > 70 microgram/kg ds PFAS bij gebruik van openbare weg.
2. Het lokaal vochtig houden van de locatie waar gronden met een concentratie > 70 microgram/kg ds PFAS worden afgegraven, wanneer er stofvorming optreedt.
3. Het bevochtigen (met sproeiwagen) van werfwegen en pistes bij droge weersomstandigheden en stofvorming en het regelmatig natvegen van de verharde werfwegen.
4. Het vochtig houden van de locatie waar de grondactiviteiten worden uitgevoerd door gebruik van niet-verontreinigd (bemalings)water bij stofvorming. Onder niet-verontreinigd (bemalings)water wordt verstaan dat het voldoet aan volgend normenkader voor de volgende PFAS-componenten: 

-     PFOS: maximum 0,1 microgram/liter; 

-     PFOA: maximum 0,1 microgram/liter; 

-     Andere PFC-verbindingen dan PFOS en PFOA waarvoor er in het WAC_IV_A_025 analysemethodes zijn vastgesteld: maximum 0,1 microgram/liter per stof.

5. De taken zoals toegewezen aan LANTIS in het monitoringsplan PFAS/stofmetingen met kenmerk OWVA 00000-LAN-PPL-W21-000003, worden uitgevoerd voor al de kadastrale werkzones binnen Infrastructuurwerken Linkeroever (ILO) en Scheldetunnel (ST) tijdens de uitvoeringswerken, inclusief de communicatievoering naar de omwonenden rond monitoring stof/PFAS-metingen. De meetresultaten worden telkens na analyse en toetsing aan het op dat ogenblik geldende toetsingskader, ter evaluatie aan AGOP, VMM en ter informatie aan Afdeling Handhaving bezorgd. Wanneer er overschrijdingen worden vastgesteld, moeten de nodige acties genomen worden om deze overschrijding in tijd zo kort mogelijk te houden. De meetlocaties en meetfrequentie worden in functie van de werfplanning vastgesteld en ter raadpleging voorgelegd aan de entiteit van VMM bevoegd voor lucht. Aanpassingen van dit monitoringsplan voor wat betreft de taken toegewezen aan Lantis, kunnen enkel na raadpleging door afdeling Handhaving en de entiteit van VMM bevoegd voor lucht.

Volgende bijkomende voorwaarden worden voorgesteld: 

1. Transport van met PFAS aangerijkte grond (meer dan 3 microgram/kg ds PFOS/PFOA en/of meer dan 8 microgram/kg ds PFAS - OVAM richtlijnen) van op de werf doorheen de omliggende woonkernen – meer bepaald Zwijndrecht, Burcht en Antwerpen Linkeroever – is niet toegelaten. Er wordt hierbij verder maximaal gebruik gemaakt van het werfwegennetwerk.
2. Teneinde de opvolging van de vordering van het grondverzet te faciliteren, informeert de exploitant, OVAM en de VMM – dienst Luchtkwaliteit maandelijks, via het bezorgen van een actueel situatieplan over de (werfgebonden) tussentijdse opslagplaatsen ((W-)TOPS) en meldt de exploitant hierbij welke zones afgewerkt zijn binnen de werfzone. Bij afwerking van het project wordt het werkplan hiervan overgemaakt.

Tegen deze formuleringen is geen fundamenteel bezwaar.

Wel wordt voor het voorstel van bijzondere voorwaarden met betrekking tot de actuele situatieplannen en de meetresultaten gevraagd deze informatie ook aan de betrokken gemeentebesturen over te maken. Dit sluit perfect aan met de aanbeveling uit het finale rapport van de Expertencommissie inzake een transparante en open communicatie.

Wat betreft het voorstel van bijzondere voorwaarde 5 van Rinkonien over het gebruik van niet-verontreinigd bemalingswater om stofhinder te voorkomen moet misschien worden benadrukt dat dit inhoudt dat het gebruikte water voor geen enkele parameter verontreinigd mag zijn.

De opmerkingen in verband met stofhinder van de gegronde bezwaren verdienen de  aanbeveling verwerkt te worden in de bijzondere voorwaarden die betrekking hebben op stof.

Het is aan de vergunningverlenende overheid om, op basis van alle onafhankelijk uitgebrachte deskundige adviezen, tot een gemotiveerde en integrale beslissing te komen.

Advies van het college

Het verzoek tot bijstelling wordt voorwaardelijk gunstig geadviseerd.

Geadviseerde bijzondere milieuvoorwaarden

Het decreet van 25 april 2014 betreffende de omgevingsvergunning, het decreet houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid, de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening en hun uitvoeringsbesluiten zijn van toepassing.

Het verzoek werd onderworpen aan 1 openbaar onderzoek.

Ingediende bezwaarschriften en petitielijsten

Bespreking van de bezwaren

Samenvatting bezwaren:

In het gros van de bezwaarschriften wordt in algemene termen gevraagd de bijstelling (men heeft het over vergunning) niet te verlenen omdat er voor de werken geen afdoende MER werd opgemaakt, de impact van PFOS op het grondwater en de omliggende natuurgebieden en de volksgezondheid werd onvoldoende bestudeerd. Ook zou het monitoringplan onvoldoende garanties bieden voor de gezondheid van de omwonenden (ook hier draait het om de technische verslagen omdat ernaar verwezen wordt in het monitoringsplan).

Verder wordt verwezen naar het arrest van de Raad van State van 29 december 2021, waardoor de grondwerken niet verder kunnen en de “vergunning” niet kan worden toegestaan alvorens aan de wettelijke bezwaren van de Raad van State is tegemoet gekomen. Tenslotte wordt nog verwezen naar een vraag hangende bij de Europese instellingen over de reikwijdte van de POP-verordening.

In het bezwaarschrift “Lantis 2ROK” wordt evenwel specifiek ingegaan op de maatregelen en de gehanteerde praktijkvoorschriften inzake stofbeheersing.

In het bezwaarschrift van Natuurpunt Waasland wordt specifiek ingegaan op het aanbrengen van een leeflaag en het uitgravingsprofiel van de Palingbeek.

Samengevat:

-     Voor de basisvergunning werd nooit een afdoende project-MER opgemaakt.

-     Geen afdoende onderzoek naar de milieueffecten.

-     Omvang van PFAS-vervuiling ongekend.

-     De aanvraag houdt geen rekening met de meest recente inzichten en normen omtrent PFAS.

-     Sanering- en/of afvalverwijderingsverplichting.

-     Arrest Raad van State.

-     Europese richtlijnen POP-verordening.

-     Monitoringsplan geeft geen garanties voor veiligheid van de omwonenden.

Beoordeling:

Het onderwerp van de aanvraag betreft een bijstelling van bijzondere vergunningsvoorwaarden. De aanvrager heeft hiervoor specifieke formuleringen voorgesteld.

In de ontvangen bezwaren worden vragen en bedenkingen geuit die slaan op de voorafgaande vergunningverlening, het MER, de mogelijke saneringsplicht, de lopende bodemonderzoeken, de POP-verordening en het arrest van de Raad van State van 29 december 2021.

In essentie worden de basisvergunningen zelf ter discussie gesteld. Wanneer men dit wenst te doen moet daarvoor de geëigende procedure worden gevolgd, een verzoek tot bijstelling van bijzondere vergunningsvoorwaarde is hiertoe niet de correcte procedure.

In die zin zijn de bezwaarschriften ongegrond.

In het bezwaarschrift van Natuurpunt wordt gevraagd om voor het aanbrengen van een leeflaag, niet alleen zuivere grond te gebruiken voor gronden in de nabijheid van bewoning en recreatieterreinen maar om dit principe ook toe te passen op natuurgebieden. Dit lijkt een legitiem voorstel maar de aanvrager verwijst voor de vertaling van deze aanbeveling van de commissie naar de grondverslagen en bijgevolg maakt dit element geen deel uit van de voorliggende aanvraag. Eenzelfde redenering gaat op met betrekking tot het voorstel over het uitgravingsprofiel van de Palingbeek (grondgebied Zwijndrecht). Het bezwaar is ongegrond.

In het bezwaarschrift “Lantis 2ROK 2022” wordt evenwel specifiek ingegaan op de maatregelen en de gehanteerde praktijkvoorschriften inzake stofbeheersing.

De voorstellen houden een verduidelijking en aanscherping in van de formuleringen van bijzondere voorwaarden zoals die door de aanvrager werden geformuleerd.

Met betrekking tot het voorstel van bijzondere voorwaarde 1 wordt gevraagd het afdekken van grondtransporten met een concentratie > 70 µg/kg ds PFAS niet te beperken tot transporten over de openbare weg maar ook op de werfwegen omdat ook hier verwaaiing mogelijk is. Dit is een correcte opmerking. Het bezwaar is gegrond.

Met betrekking tot het voorstel van bijzondere voorwaarde 2 wordt gesteld dat het niet duidelijk is wat bedoeld wordt met “wanneer stofvorming optreedt”. De opmerking is correct, een verduidelijking is aangewezen. Het bezwaar is gegrond.

Met betrekking tot het voorstel van bijzondere voorwaarde 3 wordt eveneens een betere omschrijving gevraagd van de omstandigheden (droog weer, stofvorming) wanneer de sproeiwagens worden ingezet. Ook hier is een verduidelijking inderdaad aangewezen. Het bezwaar is gegrond.

Met betrekking tot het voorstel van bijzondere voorwaarde 5 wordt gevraagd de communicatie naar de omwonenden op dagelijkse basis te organiseren via de Oosterweelverbinding-website. Of een dagelijkse nieuwsbrief nodig is, wordt niet aangetoond en lijkt op overdaad. Een nieuwsbrief moet effectief ook iets nieuws kunnen bevatten, de timing daaraan koppelen lijkt meer voor de hand te liggen. Het bezwaar is ongegrond.

Informatievergadering

Een informatievergadering was niet vereist en werd niet gehouden.