2022_DCAN_00310 - Groene Singel. Slachthuissite - Publieke ruimte. Definitief ontwerp fase 1 - Goedkeuring

De stad Antwerpen heeft al geruime tijd de ambitie om het projectgebied Slachthuissite / Noordschippersdok / Lobroekdok te herontwikkelen tot een gemengd, kwalitatief en ontsluitbaar project met bestemming wonen, diensten, recreatie en bedrijvigheid. In de herontwikkeling van het projectgebied Slachthuissite / Noordschippersdok / Lobroekdok neemt AG Vespa de rol van projectbegeleider op. Daarbij hoort de begeleiding naar een kwaliteitsvol uitvoeringsgericht stadsproject en het opmaken van een samenwerkingsovereenkomst tussen de eigenaars van de site.

Op 17 november 2017 (jaarnummer 9862) keurde het college zowel het definitieve masterplan goed, als het voorontwerp RUP, dat de juridische vertaling vormt van dit masterplan.

Op 25 juni 2018 (jaarnummer 496) keurde de gemeenteraad de samenwerkingsovereenkomst tussen de stad Antwerpen, AG Vespa, Urban Living Projects NV (ULP) en Urban Living Belgium NV (ULB) goed in het kader van de ontwikkeling van het stadsproject Slachthuissite / Noordschippersdok / Lobroekdok. In deze samenwerkingsovereenkomst zijn onder meer afspraken over de aanleg van het openbaar domein opgenomen, waarbij de private partij het projectgebonden openbare domein op zijn kosten aanlegt en het ruimere openbaar domein wordt aangelegd door de publieke partijen, met name de stad Antwerpen / AG Vespa. Het ruimere openbaar domein bestaat uit de Oude Kalverstraat, Lobroekplein, Kalverwei, Kalverpad en de kade Lobroekdok.

Op de gemeenteraad van 25 februari 2019 (jaarnummer 79) werd de definitieve vaststelling van het ontwerp RUP Slachthuissite / Noordschippersdok / Lobroekdok goedgekeurd. 

Op het college van 28 juni 2019 (jaarnummer 4551) werd de projectdefinitie voor het Masterplan publieke ruimte Slachthuiswijk goedgekeurd.

Op het college van 10 juli 2020 (jaarnummer 5927) werd de nota 'Verfijning visie ontwikkeling Slachthuissite - Noordschippersdok - Lobroekdok' goedgekeurd als kader voor de herontwikkeling van het gebied. Hierin werd beslist het Kalverpad te verruimen.

Op het college van 5 februari 2021 (jaarnummer 953) werd het conceptontwerp voor de publieke ruimte van de Slachthuiswijk goedgekeurd.

Op de districtsraad Antwerpen van 15 maart 2021 (jaarnummer 38) werd het conceptontwerp voor de publieke ruimte van de Slachthuiswijk voorwaardelijk gunstig geadviseerd.

Op het college van 1 oktober 2021 (jaarnummer 7869) werd het voorontwerp voor de publieke ruimte van de Slachthuiswijk goedgekeurd.

Tijdens de zitting van de districtsraad Antwerpen van 18 oktober 2021 (jaarnummer 161) werd het voorontwerp voor de publieke ruimte van de Slachthuiswijk voorwaardelijk gunstig geadviseerd.

Op de gemeenteraad van 30 mei 2022 (jaarnummer 312) werden de nieuwe straatnamen en roepnamen voor de publieke ruimte binnen het stadsproject Slachthuissite vastgesteld. Deze nieuwe namen werden nog niet verwerkt in het ontwerp publieke ruimte.

Voortraject - projectdefinitie tot en met voorontwerp - Masterplan publieke ruimte Slachthuiswijk

De projectdefinitie vormt de basis van dit project en geeft de ambities en ontwerprichtlijnen weer voor de publieke ruimte van dit stadsproject. 

Het conceptontwerp werd uitgewerkt voor alle publieke ruimte binnen het stadsproject en geeft de ambitie weer om de publieke ruimte als groene verbinder in te zetten tussen de bestaande en nieuwe wijk, met een gedifferentieerd aanbod van speel-, sport- en ontmoetingsruimte voor de huidige en nieuwe bewoners, een autoluwe inrichting en een langzaam verkeersnetwerk dat de unieke deelruimtes met elkaar verbindt. Dit netwerk vormt het kader om het gewenste programma op vlak van groen, sport en spel op te vangen. De klimaat robuuste groenstrategie voorziet een aanleg van circa 39.000 m² groene publieke ruimte, wat voldoende is om vandaag en in de toekomst het streefcijfer van 4 m² groene publieke ruimte te voorzien per inwoner van de wijk. Dit netwerk werd bijkomend vormgegeven door de ondersteunende studie voor het speelruimteweefsel (externe expertise aan het ontwerpteam). De ruimtelijke organisatie van het parkeren werd aangepast aan de behoefte van de bestaande wijk, rekening houdend met de gewenste groenstrategie van het project, waarbij het bestaande aanbod voor openbaar vervoer behouden blijft.

Het voorontwerp werd uitgewerkt voor de publieke ruimte van fase 1 en fase 2 van het stadsproject (gebied gelegen binnen de Slachthuislaan), waarbij de ambities werden doorvertaald in concrete ontwerpen voor de verschillende deelruimten, rekening houdend met de beleidsmatige adviezen, de aandachtspunten van buurtbewoners en de adviezen van de stedelijke diensten.

Definitief ontwerp

Het definitief ontwerp werd opgemaakt voor de publieke ruimte van fase 1 van het stadsproject en omvat volgende deelruimten (met vermelding van de voorlopig vastgestelde straatnaam, indien van toepassing):

• Lobroekplein (roepnaam - Vetten Osplein);
• Kalverwei (roepnaam – Kalverwei + behoud Weilandstraat);
• Hallenplein (officiële naam – Pieter Densplein);
• Hallentuin (roepnaam/officiële naam – Moeke Bitterpeeënplein/ -straat);
• Oude Kalverstraat (officiële naam -Twee Stierenstraat);
• Lange Lobroekstraat (blijft behouden);
• Kalverweibuurtstraten (officiële naam - Eugéne De Plynstraat);
• Expeditiestraat (officiële naam – Abattoirstraat).

1. Adviezen en participatie

Het voorontwerp werd goedgekeurd met voorwaarden door het districtscollege Antwerpen en werd geadviseerd door de COD, de districtsraad Antwerpen, de kwaliteitskamer publieke ruimte, de supervisor van het stadsproject en Inter Vlaanderen. Het voorontwerp werd tevens via een participatief traject toegelicht en bevraagd in de Slachthuiswijk, inclusief een digitale publicatie.

Alle aandachtspunten werden opgenomen door het ontwerpteam en zijn in de ontwerpbundel per deelruimte opgesomd met een status van verwerking. 

2. Ondersteunende studies

Gelijklopend met de opmaak van het definitief ontwerp werden volgende ondersteunende studies verder uitgewerkt:

De waterstudie ‘Slachthuiswijk’ geeft inzichten naar lokale en bovenlokale ingrepen die noodzakelijk zijn om een robuust watersysteem te realiseren in de Slachthuiswijk en de omliggende gebieden. De studie omvat een toepassing van de bouwstenen uit het Waterplan van de stad Antwerpen op de wijken Dam, Steenborgerweert, Slachthuiswijk en Oud-Borgerhout met als doel het alsnog afvloeiende regenwater gravitair af te voeren naar Het Schijn (via de bestaande koker in de Slachthuislaan/Noordersingel). De studie werd afgerond, waarbij wordt aangegeven een nieuwe regenwaterafvoer te voorzien doorheen de projectsite om regenwater vanuit de Slachthuiswijk en Dam te bufferen, herbruiken en indien nodig vertraagd gravitair af te voeren naar Het Schijn. 

De waterstudie voorziet volgende waterconcepten voor de publieke ruimte van het Slachthuiswijk, gebaseerd op de bouwstenen van het Waterplan Antwerpen:

• realisatie van lokale infiltratiegebieden in de bestaande straten van de wijk door middel van infiltrerende funderingen en/of leidingen;
• realisatie van een waterspeeltuin in het Kalverpad met een bufferende en infiltrerende werking voor regenwater;
• realisatie van watertuin in de Hallentuin met een bufferende en infiltrerende werking;
• integratie van het ondergrondse deel van de bestaande waterzuiveringsinstallatie op de Slachthuissite als buffervolume met mogelijkheden voor hergebruik van regenwater voor bevloeiing van de groenzones in het stadsproject;

Deze concepten werden in het definitief ontwerp (fase 1) voor de publieke ruimte opgenomen.

De bomentoets van de groendienst stad Antwerpen en de boominventaris van het ontwerpteam voor het stadsproject Slachthuissite werd verder uitgewerkt in overleg met de groendienst en een externe boomdeskundige, waarbij bijkomende richtlijnen werden uitgewerkt voor de ‘absoluut te behouden bomen’ en de ‘bij voorkeur te behouden’ bomen. Voor de ‘bij voorkeur te behouden’ bomen die niet behouden kunnen worden zal een extern boomdeskundige een verplantingsadvies opmaken naar de uitvoeringsfase, waarna deze bomen bij gunstige voorwaarden geïntegreerd kunnen worden op een andere locatie in de publieke ruimte.

3. Definitief ontwerp  - fase 1 Stadsproject Slachthuissite

Het basisprincipe van een groene verbindende publieke ruimte tussen de bestaande wijk en de nieuwe ontwikkeling wordt in het definitief ontwerp behouden, rekening houdend met de voorwaarden, adviezen en aandachtspunten. 

Per deelproject worden de meeste structurele wijzigingen aangegeven, het geheel van wijzigingen ten opzichte van het voorontwerp is opgenomen in de ontwerpbundel.

Kalverwei – Een buurtpark voor ontmoetingen in het groen – realisatie stad Antwerpen/ AG Vespa

De Kalverwei werd verder uitgewerkt als een landschappelijke buurtpark met schaduwrijke plekken en een natuurlijke inrichting. De speel- en sportplekken werden herschikt zodat er een opeenvolging van open ruimten ontstaat die inspeelt op de verschillende vormen van bebouwing rondom de Kalverwei. Bijkomend werd de inrichting van het Weilandstraat aangepast als woonerf met parkeren langsheen de bebouwing, zodat de Kalverwei één doorlopende groene ruimte vormt. Volgende wijzigingen (niet-limitatief) werden opgenomen in het ontwerp:

• de sport- en spelvoorzieningen werden gereorganiseerd in functie van een meer open groene ruimte;
• de keuze van bomen, heester en vaste planten werd aangepast naar een grotere variëteit (solitair/groep) en inheemse soorten met bijkomende groeiplaatsvoorzieningen voor bomen onder de verharding;
• de voorziene ‘ruigte’ werd uitgewerkt naar vier verschillende gras/kruidensamenstellingen afgestemd op de directe omgeving en functionaliteit; 
• de groene heuvel naar de Slachthuislaan werd aangepast naar hellingen en inplanting van bomen zodat een helling voor een brug over de Slachthuislaan eenvoudig integreerbaar is;
• de vormgeving en uitwerking van de speelvoorzieningen werden uitgewerkt in overleg met de kinderen van de wijk en de speelcel, waarbij de voorziene toestellen een voldoende speelvariatie bieden voor een brede groep aan kinderen. Bijkomend werden de randen van de speelterreinen voorzien van afbakeningen/buffers om zo de eventuele verspreiding van het speelzand te voorkomen;
• de inrichting van de Weilandstraat werd aangepast naar een doodlopend woonerf waarbij het parkeren georganiseerd werd langsheen de bestaande bebouwing, ten behoeve een maximale ‘geheel’ ervaring van de Kalverwei als groene publieke ruimte; 
• aan de overgang van de Kalverwei naar het Lobroekplein werd een locatie voorzien voor een permanent kunstwerk (afzonderlijke opdracht in samenwerking met Kunst in de Stad);
• de nodige voorzieningen (elektriciteit, water en afvalwater) werden opgenomen voor de organisatie van een  buurtevenement of  -markt;
• de ANPR zone voor de dienstweg op het einde van de Weilandstraat dient nog bijkomend uitgewerkt te worden met de betreffende stadsdiensten.

Lobroekplein – Huiskamer van de wijk met een intiem horecaplein – realisatie Stad Antwerpen/ AG Vespa

Het buurtplein werd verder uitgewerkt tot een inclusieve pleinruimte met een warme uitstraling, waarbij het ruimte biedt aan terrassen voor de bestaande en nieuwe horecazaken, een speelfontein, een sportveld en een ruime multifunctionele centrale open ruimte. Volgende wijzigingen (niet-limitatief) werden opgenomen in het ontwerp:

• het boomkader rondom het plein werd uitgewerkt, in overleg met groendienst, op vlak van soortkeuze (1A) en groeiplaatsvoorzieningen (boombunker);
• een robuuste groene zone werd voorzien tussen het plein en de wegenis;
• de wegenis en parkeervakken werden verdiept ontworpen met fietssuggestiestroken vanaf het begin van het plein tot aan de bestaande Lange Lobroekstraat;
• de oversteekplaatsen (al dan niet op de Damroute) werden voorzien van zebrapaden of verhoogde verkeersplateau’s;
• de laad- en loszone werd verruimd zodat een shuttlebus (ifv de horeca) kan halteren op het plein;
• de gevel- en eilandterrassen werden ingetekend, waarbij de eilandterrassen beschikbaar zijn indien er geen buurtevenement of -markt georganiseerd is op het plein;
• de stegen/korte straten die uitgeven op het plein werden uitgewerkt als woonerven met een maximale vergroening en een materialisatie conform de woonerven in de 19^e-eeuwse gordel;
• de verharding van het centrale plein werd uitgewerkt in zandkleurig ter plaatse gestort beton ten behoeve van duurzaamheid, gebruikscomfort en integrale toegankelijkheid;
• het oostelijke deel van het plein werd uitgewerkt met een waterdoorlatende halfverharding, met een aangepaste inplanting van de bomen ten behoeve van de bezonning van de gevelterrassen;
• de zitbanken werden voorzien van rugleuningen en daar waar mogelijk van armleuningen (wordt bijkomend aangepast zodra de straatmeubilairs bijkomende zitmeubels voorzien met armleuningen);
• de bushalte in de Lange Lobroekstraat werd bijkomend uitgewerkt conform het draaiboek publieke ruimte;
• de bank ten oosten van het plein werd als buffer uitgewerkt voor het aangrenzende basketbalveld. Deze bank wordt visueel anders uitgewerkt dan de zitelementen op het plein en zal bijkomend voorzien worden van de nodige elementen om deze 'skateproof' te maken;
• de nodige voorzieningen naar integrale toegankelijkheid werden opgenomen in het ontwerp;
• de nodige voorzieningen (elektriciteit, water en afvalwater) werden voorzien voor de organisatie van een  buurtevenement of  -markt;
• de ANPR zone ten behoeve van het laden en lossen op het plein dient nog bijkomend uitgewerkt te worden met de betreffende stadsdiensten.

Hallenplein – Een bomenplein met een groen karakter– realisatie ULPM

Het groene plein biedt ruimte voor verblijven, spelen en sport voor alle leeftijden. Centraal worden twee grotere grasvelden voorzien die naar behoefte een andere (tijdelijke) invulling kunnen krijgen, bijvoorbeeld een samentuin, sportplek of een volledig vrije programmering. De twee centrale open ruimten worden geflankeerd door drie boomgroepen die de ruimte structuur en beschutting geven. Deze drie boomplekken bieden ruimte voor ontmoeting, bewegingsobjecten voor ouderen en een kunstobject. Volgende wijzigingen (niet-limitatief) werden opgenomen in het ontwerp:

• de keuze van bomen werd aangepast naar een grotere variëteit (solitair/groep) en inheemse soorten waarbij de zone van halfverhardingen naar ontwerp en samenstelling werden aangepast in functie van een optimale groeiplaatsvoorziening;
• de voorzien ‘ruigte’ werd uitgewerkt naar twee verschillende gras/kruiden samenstellingen afgestemd op de directe omgeving en functionaliteit; 
• de sport- en spelvoorzieningen werden geselecteerd in overleg met de speelcel;
• er werden ontwerprichtlijnen opgemaakt voor de integratie van een samentuin op één van de grasvelden;
• de materiaalkeuze van de verharding werden afgestemd met de stadsdiensten;
• de inrichtingsprincipes voor de verharding rondom de Hallen werd afgestemd met de toekomstige gebruikers waarbij het hoogte verschil tussen de Hallen en de publieke ruimte werd gereduceerd tot één geleidelijk oplopende traptrede;
• de openbare ruimte (rooilijn) ter hoogte van de Hallen wordt voorzien aan de gevel van de gebouwen;
• de ANPR zone dient nog bijkomend uitgewerkt te worden met de betreffende stadsdiensten.

Hallentuin - Verdiepte watertuin – realisatie ULPM

De Hallentuin wordt ingericht als een stille en waterrijke stadstuin met een trappenpartij en zitplekken langsheen de nieuwe hogeschool. Een wandelroute, in halfverharding, met speelplek voor kleine kinderen, loopt doorheen de watertuin naar de centrale plataan en het bestaande paviljoen. De groenstructuur bestaat uit enkele solitaire bomen, een groene buffer langsheen de woningen en waterminnende beplanting van grassen en vaste planten in de watertuin. De verharding langsheen de woningen zal enkel toegankelijk zijn voor voertuigen met vergunning (ANPR – bewoners). Volgende wijzigingen (niet-limitatief) werden opgenomen in het ontwerp:

• de trappenpartij langsheen de hogeschool werd aangepast in functie van een maximaal zitcomfort waarbij de materialisatie tussen de trappen en het gebouw wordt afgebakend met een duidelijk onderscheiding (toekomstige rooilijn) tussen openbaar domein en privaat terrein met publiek gebruik (ten gevolge bestaande ondergrondse voorzieningen van de Hallen);
• de padenstructuur werd aangepast in functie van logische looplijnen en onderhoudsmogelijkheden voor de groenstructuur;
• de selectie van de speeltoestellen werd in overleg met de speelcel aangepast aan de ambitie om een stille watertuin te realiseren;
• de keuze van bomen werd aangepast naar een grotere variëteit (solitair) en inheemse soorten afgestemd op de drogere en nattere standplaats van de bomen. De inrichting van de halfverharding werd afgestemd op de groeiplaatsvoorziening van de aanwezige plataan;
• de selectie van heesters en vaste planten werd aangepast naar een robuuste samenstelling met een extensief beheer;
• de voorziene ‘ruigte’ werd uitgewerkt naar een bloemenrijk mengsel afgestemd op de directe omgeving en functionaliteit; 
• de ANPR zone ten behoeve van het laden en lossen aan de woningen dient nog bijkomend uitgewerkt te worden met de betreffende stadsdiensten.

Hallenparking & Slachthuislaan – een overgang naar een expeditiestraat en plein voor een school – realisatie ULPM

De verbreding van de Slachthuislaan voor de Slachthuishallen maakt de combinatie van drie elementen, een parking, een ontsluiting van een groene expeditiestraat en een ontmoetingsplek als inkom voor de nieuwe hogeschool. De parking wordt ingericht als een eiland omringd door voetpaden, waarbij de groenstructuur de overgang maakt naar een ontmoetingsplaats aan de school. Volgende wijzigingen (niet-limitatief) werden opgenomen in het ontwerp:

• de inrichting van de uitgang van de expeditiestraat werd aangepast zodat deze verkeerskundig sterker geaccentueerd wordt ten opzichte van de parkeerplaatsen;
• de structuur van plantvakken werd aangepast naar robuustere eenheden;
• een bijkomend velostation kan voorzien worden op een centraal eiland in de parking;
• de groenstroken aan de gevels van de Hallen werden voorzien als verharding om voldoende voetpadbreedte te kunnen voorzien afgestemd op het omliggende programma;
• de keuze van bomen werd aangepast op de selectie voorzien in het ‘BKP Groene Singel’, exclusief de soorten die niet goed groeien in dit gebied. De groeiplaatsvoorzieningen werden opgenomen onder de verharding op de parking.

Expeditiestraat – een groene voetgangerszone met logistieke ontsluiting – realisatie ULPM

De expeditiestraat wordt ingericht als een voetgangersgebied en heeft een royaal groenvak over de volle lengte. Ter plaatse van de logistieke ingangen en nooduitgangen zijn doorsnijdingen van het groenvak aangebracht afgeboord met banken. Van gevel tot gevel wordt deze zone ingericht met één materiaal waarbij een markering (toekomstige rooilijn) wordt voorzien op de grens tussen het openbaar domein en privaat terrein met publiek gebruik (ten gevolge bestaande ondergrondse voorzieningen van de Hallen).

Kalverweibuurtstraten - Leefbare woonstraten – realisatie ULPM

In afwijking van het conceptontwerp werden deze straten uitgewerkt als woonerven met een uitbreiding van de groenstructuren langsheen de gebouwen en bijkomende ontmoetings- en zitplekken. De woonerven worden vanaf de voetpaden in de Oude Kalverstraat tot aan de Kalverwei uitgevoerd in waterdoorlatende betonstraatstenen, waarbij de gemarkeerde parkeerplaatsen worden uitgevoerd in een aangepaste materialisatie conform de materialen voor de 19^e gordel. Volgende wijzigingen (niet-limitatief) werden opgenomen in het ontwerp:

• de structuur van het woonerf werd verder uitgewerkt met robuustere plantvakken en  enkele open ‘rust’ plekken ter hoogte van de as-verschuivingen in het wegprofiel; 
• bijkomende speelaanleidingen werden opgenomen in het woonerf ter hoogte van de open ‘rust’ plekken;
• de ‘derde’ plataan werd behouden na bijkomende opmeting en aanpassing van de brandroutes voor bouwblok 1014;
• reductie van het parkeeraanbod conform de parkeerovereenkomst met de ontwikkelaar in het kader van dit stadsproject; 
• de keuze van bomen werd aangepast naar een grotere variëteit en inheemse soorten waarbij de groeiplaatsvoorzieningen voor de bomen werd afgestemd op het type van verharding. Bijkomend wordt de mogelijkheid voorzien om te vellen bomen in het stadsproject, die verplantbaar worden bevonden door de boomexpert, hier op te nemen;

Oude Kalverstraat - De entree van de Slachthuiswijk – realisatie Stad Antwerpen/ AG Vespa

De entree van de Slachthuiswijk heeft als hoofdstraat een ruime maat met een groene uitstraling. De straat is veilig voor al haar gebruikers, door twee verkeersplateau’s ter hoogte van de Kalverweibuurtstraten en langse fiets- en voetpaden gescheiden van de rijbaan door een groene berm. In de straat wordt onder een dubbele bomenrij geparkeerd. Ter hoogte van het kruispunt met de Slachthuislaan wordt een middenberm met bomenrij voorzien ter begeleiding van het in- en uitrijdend bestemmingsverkeer. De voorziene verhoogde kruispunten ondersteunen het tragere snelheidsregime en bieden de noodzakelijke ruimte voor keerbewegingen naar de parking voor de Slachthuishallen. Het nieuw in te richten kruispunt op de Slachthuislaan wordt ingericht conform het huidige kruispunt aan de Kalverstraat, maar zal bijkomend voorzien worden van een oversteekplaats voor voetgangers en fietsers aan de zuidzijde van het kruispunt. Volgende wijzigingen (niet-limitatief) werden opgenomen in het ontwerp:

• aangepaste inrichting van het kruispunt met een extra afslagstrook vanaf het noorden, bredere fietspaden, ruimere wachtplaatsen voor fietsers, conforme markeringen en voorzieningen voor een integraal toegankelijk openbaar domein;
• aangepast invoegsysteem voor fietsers ter hoogte van het Lobroekplein;
• aangepast inrichtingsprincipe ter hoogte van de voorziene rotatieparking in bouwblok 1013;
• aangepast inrichtingsprincipe voor de verkeersplateau’s met vaste sinussen voorzien voor bussen;
• de keuze van bomen werd aangepast naar een grotere variëteit en inheemse soorten waarbij de  groeiplaatsvoorzieningen voor de bomen werd afgestemd op het type van verharding.

Lange Lobroekstraat  & Mouterijsteeg– groene strip – realisatie Stad Antwerpen/ AG Vespa

De Lange Lobroekstraat wordt ingericht als een woonstraat met een langse groenstrook van het huidige Ceulemanshofke tot aan het Lobroekplein. De groenstrook vormt een buffer tot de wegenis en biedt ruimte voor ontmoetingsplekken voor bewoners. De aangrenzende Mouterijsteeg wordt ingericht als woonerf. De groenstructuur langsheen de bestaande bebouwing wordt maximaal behouden, rekening houdend met de brandweertoegankelijkheid. Aan de zijde van de groenstrip worden nieuwe solitaire bomen en boomgroepen voorzien in functie van schaduwrijke ontmoetingsplekken. Lokaal wordt een bijkomend verkeersplateau voorzien ter ondersteuning van de snelheidsbeperkende maatregelen. Volgende wijzigingen (niet-limitatief) werden opgenomen in het ontwerp:

• de bestaande bomen werden maximaal behouden rekening houdend met de brandweervoorschriften voor de bestaande meergezinswoningen;
• de plantvakken aan de noordzijde van de Lange Lobroekstraat worden voorzien met een zitelement aan de zijde van het voetpad, het geheel van het plantvak wordt aangelegd gelijk met het maaiveld;
• de oversteekplaatsen werden voorzien van vaste sinussen.

Thematische overzicht -  definitief ontwerp fase 1

De groenbalans voor de nieuwe publieke ruimte is bij uitwerking van het definitief ontwerp ongewijzigd en voorziet en aanleg van circa 39.000m² groene publieke ruimte, wat voldoet om vandaag en in de toekomst het streefcijfer van 4m² groene publieke ruimte te voorzien per inwoner.

De groenstructuur voor de nieuwe publieke ruimte werd aangevuld en uitgewerkt op basis van de bomentoets/boominventaris opgemaakt door de groendienst en het ontwerpbureau. In overleg met de groendienst en een extern boomdeskundige werd het ontwerp aangepast zodat meer bestaande bomen geïntegreerd kunnen worden in de publieke ruimte. Voor bomen die niet behouden kunnen blijven zal een boomverplantingsadvies opgemaakt worden, waarna een mogelijke verplanting van deze bomen wordt voorzien binnen de publieke ruimte. De toepassing van heesters, vaste planten en ‘ruigte’ werd verder uitgewerkt met de groendienst op vlak van soortenkeuze en beheer. Het ontwerp voor de publieke ruimte voorziet maatregelen om het comfort/discomfort ten gevolge windbelasting, oververhitting en luchtkwaliteit te mitigeren. In de verschillende deelruimten werd het ontwerp van de groenstructuur hierop afgestemd rekening houdend met de bestaande en toekomstige bebouwing.

Op vlak van mobiliteit werden de voorziene wijzigingen in de wijkcirculatie behouden en verder uitgewerkt in het definitief ontwerp. Het raamwerk van verhardingen voorziet een integraal toegankelijk netwerk van paden voor voetgangers en fietsers, waarbij de ‘Dam-route’ een koppeling vormt van alle verschillende programmaonderdelen. De nodige parkeerplaatsen voor fietsers (inclusief velostations) werden in verschillende locaties en maatvoering voorzien doorheen het project op maat van het aanwezige programma. De noodzakelijke dienstwegen, ten behoeve van de sorteerstraten, werden op een geïntegreerde wijze voorzien in de Kalverwei.

De ontsluitingsstructuur voor het autoverkeer werd verder uitgewerkt vertrekkende van de wijzigingen in het voorontwerp, waarbij bijkomend voorzien wordt in snelheid beperkende elementen in de Oude Kalverstraat en Lange Lobroekstraat en fietssuggestiestroken op het Lobroekplein. De typologieën van straten werd verder uitgewerkt rekening houdend met de behoefte aan groene publieke ruimte, verblijfskwaliteit en parkeren. In het autovrije gebied langsheen de Hallentuin is een beperkte toegankelijkheid nog mogelijk voor verhuisbewegingen, uitzonderlijke leveringen en werken onder controle van een ANPR systeem.

In de ruimtelijke uitwerking van de verschillende deelruimten werd er rekening gehouden met het gewenste parkeerprogramma, waarbij er 142 parkeerplaatsen worden voorzien  afgestemd op de adviezen voor bijkomende vergroening in de woonstegen, de ruimtelijke integratie van de Weilandstraat in de parkomgeving van de Kalverwei, het maximaal behoud van de bomen in de Lange Lobroekstraat, het bijkomend voorzien van een afslagstrook op de Slachtshuislaan, bijkomende voorzieningen voor een shuttlebus en de verschuiving van 30 parkeerplaatsen vanuit de publieke ruimte naar de rotatieparking in bouwblok 1013 (conform de voorziene parkeerovereenkomst in het kader van dit stadsproject). 

Op vlak van waterbeheer werden in de waterstudie bijkomende concepten voorzien voor een klimaatbestendig en robuust waterbeheer op korte en lange termijn. Deze concepten werden geïntegreerd in het ontwerp publieke ruimte door middel boven/ondergrondse infiltratie- en buffervoorzieningen. De voorgestelde concepten betreffen een gemengd concept van waterbeheer vanuit de publieke ruimte en de aangrenzende private gebouwen, in functie van een optimale waterkwaliteit van de bovengrondse (speel)waterelementen. Bijkomend wordt de ondergrondse installatie van de bestaande waterzuivering op de Slachthuissite ingezet voor het hergebruik van regenwater ten behoeve van de voorziene groenstructuur.

Het ontwerp voorziet in de deelruimten verschillende concepten voor sport en spel, alsmede diverse speelaanleidingen. Met de betreffende stadsdiensten werd een evaluatie gemaakt werden de selectie van speeltoestellen aangepast, rekening houdend met het advies van de kinderen uit de wijk. Langsheen de Dam-route zijn twee locaties voorzien voor een kunstobject in de publieke ruimte. Kunst in de Stad zal in een afzonderlijk traject hiervoor de nodige initiatieven voorzien in overleg met AG Vespa en ULPM .

In overleg met brandweer Antwerpen werd het definitief ontwerp afgestemd op de bestaande en nieuwe bebouwing. De brandroutes werden afgestemd met de ontwerpprincipes voor een maximale groene publieke ruimte, waarbij de parkpaden verhard worden in verhouding tot de functionele behoefte van de gebruikers. De bijkomende breedte voor brandweer wordt uitgevoerd in versterkte grasstroken. 

De (re)organisatie van de sorteerstraten werd geïntegreerd in het definitief  ontwerp rekening houdend met de spreiding in functie van de nieuwe ontwikkeling en de uitdrukkelijk vraag om geen keer- of achteruitbewegingen te maken met de betreffende dienstvoertuigen.

In het gemeenteraadsbesluit van 31 mei 2021 (jaarnummer 309) werden de bovenlokale straten en pleinen vastgelegd. Dit stadsproject omvat bovenlokale investeringen in lokaal, bovenlokaal openbaar en nieuw openbaar domein. Ontwikkelingen (nieuw openbaar domein), mobiliteit en verkeersmaatregelen blijven een bevoegdheid van het college.

Gezien de grondige wijzigingen aan de structuur van het openbaar domein wordt in bijlage een overzichtskaart toegevoegd met de opsplitsing in:

• lokaal openbaar domein: waarbij het districtscollege Antwerpen instaat voor de goedkeuring van het voorontwerp van de publieke ruimte;
• nieuw openbaar domein en bovenlokaal openbaar domein: waarbij het college van de stad Antwerpen instaat voor de goedkeuring van het voorontwerp van de publieke ruimte.

De inhoudelijke toelichting van het ontwerp volgt de structuur van het toekomstig openbaar domein.

Op 25 november 2019 (jaarnummer 652) keurde de gemeenteraad de beheersovereenkomst 2019-2024 tussen de stad Antwerpen en AG Vespa goed. Artikel 6 - 4.4 bepaalt dat AG Vespa publiek domein kan (laten) realiseren. De opdracht aan AG Vespa betreft het plaatsen en uitvoeren van de overheidsopdrachten in eigen naam en voor rekening van de stad Antwerpen. De beleidsbeslissing omtrent het realiseren van het publiek domein ligt bij de stad Antwerpen.

Volgende projectplanning is voorzien voor het masterplan publieke ruimte en de realisatie van drie strategische deelprojecten:

In samenwerking met de betreffende stadsdiensten en een participatieteam werden meerdere inspraakmomenten voorzien tijdens het ontwerpproces. Op 8 november 2021 werd een dialoogmarkt georganiseerd in de Slachthuiswijk gericht aan:

• de horecakern in de Lange Lobroekstraat;
• de kinderen van de wijk;
• buurtbewoners.

Het ontwerp werd toegelicht door middel van een presentatie door het ontwerpteam, thematische panelen en panelen gericht op de verschillende deelruimten binnen het project. De opmerkingen en aandachtspunten van deelnemers werden door het participatieteam gebundeld in een verslag aan het ontwerpteam. Deze gegevens zijn tevens publiek raadpleegbaar gesteld op www.slachthuiswijk.agvespa.be.

Naar realisatie

Als vervolgtraject op het definitief ontwerp zal het participatieteam nog een infomoment organiseren in de Slachthuiswijk om gericht het ontwerp toe te lichten aan de bewoners en gebruikers van de publieke ruimte. Aansluitend op dit informatiemoment zal de aanvraag tot stedenbouwkundige vergunning gefinaliseerd en ingediend worden.

De heraanleg van deze publieke ruimte vormt een onderdeel van de samenwerkingsovereenkomst tussen de stad Antwerpen, AG Vespa, Urban Living Projects nv(ULP-I) en Urban Living Belgium (ULB) (goedgekeurd door de gemeenteraad op 25 juni 2018, jaarnummer 496).

Binnen deze samenwerkingsovereenkomst is de stad Antwerpen / AG Vespa verantwoordelijk voor de aanleg van de Oude Kalverstraat (inclusief deel Slachthuislaan), de Lange Lobroekstraat, het Lobroekplein en de Kalverwei. Deze werken worden, bij definitief ontwerp, geraamd op 6.815.782,38 euro inclusief btw.

Het krediet in het stedelijk meerjarenplan 2020-2025 voor het project Openbaar Domein Slachthuissite bedraagt 12.465.713,29 euro voorzien op het boekingsadres SUB_NR/INTERN/5291630000/224/2WNS020202PA3719/2SA050610 voor budgetperiodes 2000/2100/2200/2300/2400/2500.