De aanleiding van dit project is de vernieuwing van de toegang tot het station Antwerpen-Zuid door de NMBS.
Deze werken voorzien ter hoogte van het station in een verbreding van de brug over de sporen waarboven een luifel wordt geplaatst, waardoor een breed voetpad en wachtruimte ontstaat met plaats voor een fietsenstalling. De vergunning werd in december 2020 bekomen. Stad Antwerpen draagt financieel bij in de realisatie van de luifel aan het station. Dit is nog vast te leggen in een samenwerkingsovereenkomst.
Stad Antwerpen wenst naast de werken aan het station door de NMBS zelf op korte termijn maatregelen uit te voeren in de Kolonel Silvertopstraat en de omgeving van het kruispunt met de Singel met het oog op het verbeteren van de verkeersveiligheid en doorstroming van alle modi en de verhoging van het comfort van fietsers, voetgangers en reizigers langs deze drukke verkeersas en functionele fietsroute. Dit betekent een voorafname op de volledige herinrichting van de stationsomgeving Antwerpen-Zuid in het kader van Ringpark Zuid, waarvan de uitvoering start vanaf 2025. De herinrichting van de Kolonel Silvertopstraat is voorzien in de laatste fasen, vermoedelijk vanaf 2028. Het voorontwerp Ringpark Zuid - dat inzet op een uitsluitend op openbaar vervoer en zacht verkeer gerichte stationsomgeving - wordt tegen de zomer van 2022 gefinaliseerd en ter goedkeuring voorgelegd aan het college.
De werken aan het station, aanvankelijk gepland voor 2022-2023, zijn om budgettaire reden vooruitgeschoven. Hierdoor kan de uitvoering van voorliggend project sneller aanvangen en zo goed als volledig voorafgaand aan de werken aan het station worden uitgevoerd.
Dit project omvat in grote lijnen volgende werken:
Het gehele project alsook de vereiste aanpassingen aan het Singelkruispunt, aan de oversteken langs de Kolonel Silvertopstraat en de aanpassingen aan bus- en tramhaltes zullen in opdracht van en voor rekening van stad Antwerpen worden uitgevoerd. Zowel het Agentschap Wegen en Verkeer (AWV) als De Lijn gaan akkoord met de werken (projectstuurgroep van 18 maart 2022).
Het project wordt gerealiseerd met bovenlokale middelen. Stad Antwerpen zal hiervoor de projectsubsidie 'Stationsomgeving Antwerpen Zuid' ten bedrage van 2,69 miljoen euro (toegekend door de Vlaamse regering op 5 oktober 2018) aanwenden. De projectsubsidie ondersteunt de uitbouw van het station, niet alleen tot multimodale knoop, maar tot een volwaardige en uitnodigende stationsomgeving met plaats voor ontmoeting tussen binnen- en buitenstad en voor verdichting via nieuwe stadsontwikkelingsprojecten.
AWV volgde het ontwerpproces en adviseerde het voorontwerp tijdens de projectstuurgroep, die digitaal plaatsvond op 18 maart 2022, gunstig op voorwaarde dat stad Antwerpen de uitvoeringstekeningen voorlegt en de verkeerslichten op het Singelkruispunt/tak Desguinlei zelf financiert.
Ook De Lijn gaf tijdens dezelfde projectstuurgroep een gunstig advies op de voorgestelde aanpassingen aan de bus- en tramhaltes om deze integraal toegankelijk te maken, mits afstemming over de uitvoeringstekeningen. De Lijn zal zelf nog dit voorjaar een eerste spoorvernieuwing in de Kolonel Silvertopstraat ter hoogte van het Kielpark uitvoeren en daar de tramhalte opheffen. Stad Antwerpen zal als gevolg daarvan de overbodig geworden voetgangers- en fietsersoversteek wegnemen. Afspraken tussen stad Antwerpen, AWV en De Lijn aangaande dit project zullen worden vastgelegd in een driepartijenovereenkomst die ter goedkeuring zal worden voorgelegd.
Het college gunde op 12 februari 2021 (jaarnummer 1305) de ontwerpopdracht tot en met de opvolging van de uitvoering aan het studiebureau Tractebel Engineering, als deelopdracht binnen een bestaand raamcontract (GAC/2015/3123, college 20 januari 2017, jaarnummer 598).
Het college keurde op 20 mei 2022 (jaarnummer 4169) het voorontwerp voor de herinrichting van het voet- en fietspad langs de Kolonel Silvertopstraat en Montignystraat en de inrichting van Antwerpen-Zuid als Slimme Schakel (SWOU12419), district Antwerpen, goed.
De bedrijfseenheid Stadsontwikkeling (afdeling Mobiliteit) legt nu het voorontwerp voor de lokale wegen ter goedkeuring voor.
Het projectgebied bestaat uit het voetpad- en fietspadtracé langs de zuidoostzijde van de Kolonel Silvertopstraat en de Montignystraat tussen de Sint-Bernardsesteenweg en de Kielsevest, met inbegrip van het Singelkruispunt en de bushalte gelegen aan de overzijde van het station Antwerpen-Zuid.
De analyse van de bestaande situatie bevestigt dat de huidige voet- en fietspaden smal en oncomfortabel zijn en dat de oversteken ter hoogte van de Jan De Voslei, de R1 en het kruispunt met de Singel/Desguinlei verbeterd moeten worden zowel op het vlak van leesbaarheid als op vlak van verkeersveiligheid en comfort. Dit is tegelijkertijd een gelegenheid om de stationsomgeving Antwerpen-Zuid al maximaal uit te rusten als 'Slimme Schakel'.
Daarnaast zal de Kolonel Silvertopstraat tijdens de werken in het kader van Ringpark Zuid met inbegrip van de herstructurering van knoop zuid (Spaghettiknoop) een rol spelen in het omleiden van het verkeer komende vanuit Gent. Het veiliger en comfortabeler maken van de voet- en fietspaden en de oversteken, het verbeteren van de overstapmogelijkheden tussen de diverse vervoersmogelijkheden en het vlot bereikbaar maken van het station zijn hierbij essentiële ingrepen en bieden quick wins op korte termijn.
Het project heeft volgende doelstellingen:
De geplande maatregelen hebben als doel op korte termijn een antwoord te bieden op de huidige knelpunten binnen het projectgebied met de focus op veiligheid, comfort, toegankelijkheid en bereikbaarheid voor de voetganger en de fietser, maximaal rekening houdend met de doorstroming van het openbaar vervoer en het gemotoriseerd verkeer. De maatregelen passen binnen het kader dat voor de latere heraanleg van Ringpark Zuid wordt ontwikkeld. Op lange termijn zal de stationsomgeving sterk veranderen met een integrale aanpak voor alle weggebruikers.
Het project omvat volgende ingrepen:
De aanpassingen aan de verkeerslichten en lichtenregeling is mee voorzien in het project en zal worden opgenomen en gefinancierd door AWV, met uitzondering van de financiering van de nieuwe portiek met verkeerslichtarmaturen op het kruispunt Kolonel Silvertopstraat-Desguinlei. In afwachting van de heraanleg van dit kruispunt in het kader van Ringpark Zuid blijven de huidige vijf rijstroken behouden, maar wijzigt de configuratie door het wegnemen van de bypass.
Het bijgevoegde voorontwerpplan met typeprofielen geeft de details van het ontwerp weer. Het is het resultaat van overleg met betrokken afdelingen, het Coördinatieoverleg Openbaar Domein (COD), AWV, NMBS, De Lijn, Inter en de projectstuurgroep.
Een omgevingsvergunning is vereist voor:
In het kader van de opmaak van het uitvoeringsontwerp en de latere uitvoering ervan worden volgende stappen verder voorbereid:
De start der werken is voorzien in het voorjaar van 2023, als voorafname op Ringpark Zuid. Dit wil ook zeggen dat de werken zullen aanvangen vóór de uitbreidingswerken van het station door de NMBS. Dit heeft als gevolg dat de beschikbare breedte voor het te vernieuwen voet- en fietspad plaatselijk ter hoogte van het station beperkt blijft tot de bestaande situatie en er tijdelijk een werfsituatie zal gemarkeerd worden.
Na de werken zal het ingenomen deel van het Kielpark overgedragen worden naar het openbaar domein. De werken worden voorlopig geraamd op een ruime 1,5 miljoen euro (inclusief btw en 18% voor onvoorziene werken en fasering). (Nog) niet opgenomen in de raming zijn: aanpassing verkeerslichten Singelkruispunt, vernieuwen volledige toplaag Kolonel Silvertopstraat, voorzieningen in het kader van de slimme schakel die binnen lopende contacten van de stad vallen (laadpalen, velostations, halte-infrastructuur, enzovoort) en kosten verbonden aan verontreiniging/teerhoudend asfalt.
Met de collegebeslissing van 12 mei 2017 (jaarnummer 4463) werden de bevoegdheden van de districtscolleges vastgelegd. Artikel 11 bepaalt dat het districtscollege bevoegd is voor lokale straten en pleinen. De Montignystraat, Kielsevest en Brederodestraat zijn lokale straten. Het Kielpark is een lokaal park.
De gemeenteraad actualiseerde op 31 mei 2021 (jaarnummer 309) de lijst bovenlokale locaties. De Sint-Bernardsesteenweg, Kolonel Silvertopstraat en Singel/Desguinlei zijn gewestwegen en vallen onder de bovenlokale straten. Het college is bevoegd voor bovenlokale projecten/budgetten, onder andere voor de heraanleg van voet- en fietspaden langs gewestwegen.
De werken zullen in twee fasen verlopen. In afwachting van de werken aan het station Antwerpen-Zuid door de NMBS, zal ter hoogte van het station tijdelijk een werfsituatie worden gemarkeerd zodat hier in de huidige beschikbare breedte zowel een voldoende breed voetpad als een dubbelrichtingsfietspad kan gerealiseerd worden. De werken aan het station voorzien dan later in een brugverbreding die een ruimer fiets- en voetpad toelaten.
Het uitvoeringsbudget voor dit project komt gedeeltelijk uit de projectsubsidie "Stationsomgeving Antwerpen Zuid" toegekend door de Vlaamse Regering op 5 oktober 2018 in het kader van het Stadsvernieuwingsfonds. De middelen zijn voorzien op:
Het coördinatieoverleg openbaar domein geeft gunstig advies op de Kolonel Silvertopstraat op voorwaarde dat:
Het voorontwerpplan is aangepast volgens opmerkingen 1, 3, 5, 6 en 7. Een bomentoets werd uitgevoerd. Bij de opmaak van het uitvoeringsontwerp zal de nodige afstemming gebeuren zoals gevraagd in opmerkingen 2 en 4.
In functie van de haalbaarheid van de herinrichting en verbreding van het voet- en fietspad werd een bomentoets ter hoogte van het Kielpark uitgevoerd. De conclusie is dat de werken geen onaanvaardbare schade toebrengen aan de bestaande bomen in zone 2/bocht Sint- Bernardsesteenweg. Om onaanvaardbare schade te vermijden aan 1 boom binnen het projectgebied in zone 1/hoek Jan De Voslei moeten aangepaste maatregelen zoals een dunnere fundering, druk-verdelende laag, etc. voorzien worden. De 2 bomen met risico op schade in zone 3-4/Sint Bernardsesteenweg vallen buiten het projectgebied. Alle bomen zullen tijdens de werken tegen beschadiging moeten beschermd worden.
Alle gevraagde maatregelen worden opgenomen in het lastenboek.
De Projectstuurgroep zet de laatste puntjes op de i:
Het voorontwerpplan is aangepast volgens bovenvermelde opmerkingen. De financiële en concrete werkafspraken zullen worden vastgelegd in een driepartijenovereenkomst tussen de stad, AWV en De Lijn en zal later ter goedkeuring worden voorgelegd. De uitvoeringstechnische vragen worden opgenomen bij opmaak van het uitvoeringsdossier en dan afgestemd met betrokken partners.
Het districtscollege neemt kennis van het voorontwerp voor de herinrichting van het voet- en fietspad langs de Kolonel Silvertopstraat en Montignystraat en de inrichting van Antwerpen-Zuid als Slimme Schakel (SWOU12419) voor wat betreft de ingrepen op de gewestwegen Sint-Bernardsesteenweg, Kolonel Silvertopstraat en Singel/Desguinlei, gelegen in district Antwerpen.
Het districtscollege keurt het voorontwerp voor de herinrichting van het voet- en fietspad langs de Kolonel Silvertopstraat en Montignystraat en de inrichting van Antwerpen-Zuid als Slimme Schakel (SWOU12419) goed, voor wat betreft de ingrepen aan het Kielpark, Montignystraat, Kielsevest en Brederodestraat, district Antwerpen, op voorwaarde dat de te verwijderen haag langs het Kielpark vervangen wordt, inclusief het hekwerk.