2022_CBS_09910 - Omgevingsvergunning. Advies hogere overheid. Gunstig advies - OMV_2022114644. D’Herbouvilllekaai 50. District Antwerpen - Goedkeuring

Omschrijving stedenbouwkundige handelingen  

Relevante voorgeschiedenis 

• 7/07/2022: voorwaardelijke vergunning (20221077) een groothandel in bouwmaterialen - het veranderen door wijziging en uitbreiding en een bijstelling van de bijzondere voorwaarden; 

• 6/11/2020: voorwaardelijke vergunning (20201454) bouwen en exploiteren van een nieuw magazijn met bijhorend afhaalmagazijn en kantoorruimtes voor een groothandel in bouwmaterialen; 

Vergunde toestand  

• geen vergunde toestand aangeleverd. 

Bestaande toestand 

• inrichting:  

• kaaimuur ter hoogte van D’Herbouvillekaai 50 met: 

• langsheen de Schelde gedeeltelijke afbraak van het bovenste deel van de kaaimuur, over een lengte van circa 364 m; 

• afbraak kaaimuur Blue Gate; 

• afbraak doorvoeren Hobokenpolder en Herenpolder gelijk met uitgraving; 

• afbraak helihaven; 

• afbraak bestaande verharding; 

• afbraak L-wand. 

Nieuwe toestand 

• inrichting:  

• kaaimuur ter hoogte van D’Herbouvillekaai 50 met;

• herbouw kaaimuur in beton; 

• een combiwand op circa 29 m achter de kaaimuur; 

• tussen de kaaimuur en de combiwand een uitgraving (verlaging maaiveld); 

• achter de combiwand een terreinverhoging tot circa 9,25 mTAW. 

Inhoud van de aanvraag 

• slopen van bestaande verharding, kaaimuren, Helihaven; 

• herbouwen van kaaimuur;

• wijzigen van Reliëf; 

• wijzigen vegetatie. 

Er werd bij de deputatie een aanvraag voor een omgevingsvergunning ingediend. De aanvraag wordt behandeld volgens de gewone procedure van het Omgevingsvergunningendecreet. 

De deputatie verzoekt het college of de gemeentelijke omgevingsambtenaar om: 

- een openbaar onderzoek te houden; 

- advies uit te brengen. 

Voorafgaand aan zijn beslissing neemt het college kennis van het verslag van de gemeentelijke omgevingsambtenaar. 

Het verslag van de gemeentelijke omgevingsambtenaar luidt: 

Adviezen 

Externe adviezen 

Interne adviezen 

Toetsing regelgeving en beleidsrichtlijnen 

Plannen van aanleg, ruimtelijke uitvoeringsplannen en verkavelingen 

Het eigendom is gelegen binnen de omschrijving van het gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan GRUP Afbakening grootstedelijk gebied Antwerpen, goedgekeurd op 19 juni 2009. 

Plannen van aanleg, ruimtelijke uitvoeringsplannen en verkavelingen Het eigendom is gelegen binnen de omschrijving van het gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan GRUP Afbakening grootstedelijk gebied Antwerpen, goedgekeurd op 19 juni 2009. Volgens dit plan ligt het eigendom in de volgende zone: specifiek regionaal bedrijventerrein met watergebonden karakter.  

Het eigendom is gelegen binnen de omschrijving van het gemeentelijk ruimtelijk uitvoeringsplan RUP Nieuw Zuid, goedgekeurd bij ministerieel besluit van 17/07/2014. Volgens dit plan ligt het eigendom in de volgende zone: Artikel 5 Zone voor publiek domein - (Pu1). 

(Gewestelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen (GRUP's) kan u raadplegen via 
https://omgeving.vlaanderen.be/grup. Het gewestplan kan u raadplegen via 
https://omgeving.vlaanderen.be/gewestplan.) 

De aanvraag ligt niet in een verkaveling. 

De aanvraag is in overeenstemming met de bepalingen van het ruimtelijk uitvoeringsplan. 
 

Gemeentelijke stedenbouwkundige verordeningen 

• Bouwcode: de gemeentelijke stedenbouwkundige verordening (verder genoemd bouwcode), definitief vastgesteld door de gemeenteraad in zitting van 28 april 2014 en goedgekeurd bij besluit van de deputatie van de provincie Antwerpen van 9 oktober 2014. 
   (De bouwcode kan u raadplegen via www.antwerpen.be, zoek op ‘regelgeving bouwen in Antwerpen’) 
   De aanvraag is in overeenstemming met de bouwcode. 

Sectorale regelgeving 

• Vlaamse codex Wonen van 2021: Gecodificeerde decreten over het Vlaamse woonbeleid, gecodificeerd op 17 juli 2020.
   (De kwaliteitsnormen voor woningen, die in uitvoering van de Vlaamse codex Wonen van 2021 zijn opgemaakt, kan u raadplegen via www.wonenvlaanderen.be, zoek op “besluit Vlaamse codex van 2021”)
  De aanvraag valt niet onder het toepassingsgebied van de Vlaamse codex Wonen van 2021.
  

• Archeologienota: overeenkomstig artikel 5.4.1 van het Onroerenderfgoeddecreet van 12 juli 2013 moet aan bepaalde aanvragen een bekrachtigde archeologienota worden toegevoegd 
  Van de nota werd akte genomen door het agentschap Onroerend Erfgoed. Ze bevatte geen voorwaarden. 

• Rooilijn: artikel 4.3.8 van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening (VCRO) van 15 mei 2009.  
  (De VCRO kan u raadplegen via https://omgeving.vlaanderen.be/, ga naar Decreten en uitvoeringsbesluiten > Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening (VCRO)) 
   Artikel 4.3.8 is niet van toepassing op de aanvraag. 

  Toetsing van de verenigbaarheid van het aangevraagde met de omgeving en de goede ruimtelijke ordening 

  Functionele inpasbaarheid 

  De projectzone is gelegen binnen het gewestelijke RUP ‘Afbakening grootstedelijk gebied Antwerpen’ (RUP_02000_212_00195_00001), onderdeel ‘Regionaal bedrijventerrein Petroleum Zuid’. De werken zijn een noodstabilisatie van de kaaimuur, die nodig is om het huidige gebruik van de projectzone te kunnen verder zetten. Na de uitvoering van dit project zal dezelfde grond als industriezone dienst doen zoals nu het geval is, en dezelfde grond als oeverstrook dienst doen zoals ook nu het geval is. Bijgevolg zijn de werken in overeenstemming met het RUP. De aanvraag omvat geen functiewijziging, waardoor de functionele inpasbaarheid gegarandeerd blijft. 

   

  Schaal - ruimtegebruik - bouwdichtheid 

  In ruimere zin kaderen de werken in het groter geheel van het Sigmaplan en van het project voor de herinrichting en renovatie van de Scheldekaaien te Antwerpen. Het concrete doel van dit project is beperkter: het project is een noodstabilisatie van een stuk zeer instabiele kaaimuur, gelegen langs de d’Herbouvillekaai. Het doel is het stopzetten van de voortschrijdende beweging van de kaaimuur richting de Schelde en het garanderen van de Sigma waterkering. Ook wordt een herstelling uitgevoerd aan de aangrenzende kaaimuur Blue Gate, die schade ondervonden heeft ten gevolge van de beweging van de instabiele kaaimuur. 

  Concreet omvat de aanvraag volgende werken: 

  • Keerwand: bouw van een nieuwe verankerde combiwand, bodembescherming en herstel van de kaaimuur Blue Gate; 

  • Verharding: afbraak en heraanleg van verharding, aanleg van nieuwe verharding; 

  • Werfzone: ingebruikname van de zone rond de werken als werfzone, deels te land en deels te water; 

  • Sloopwerken: slopen van het bovenste deel van de kaaimuur, Helihaven, deel van doorvoeren, deel kaaimuur Blue Gate (voor herstelling); 

  • Reliëf: uitgraving van de zone tussen de kaaimuur en de nieuwe keerwand, ophoging op terrein achter keerwand en kleine andere wijzigingen. 

    

  Visueel-vormelijke elementen 

  Met betrekking tot het visuele aspect, het uitzicht van de kaaimuur, is een gedeeltelijke afbraak van de kaaimuur noodzakelijk. Er worden maatregelen genomen (zie verder) die ervoor zorgen dat de erfgoedwaarde maximaal bewaard blijft. 

    

  Cultuurhistorische aspecten 

  De Scheldekaaien werden op het einde van de 19e eeuw rechtgetrokken. Dit gebeurde in twee delen: het noordelijke deel met een lengte van ca. 3,5 km werd in de periode 1878 tot 1886 gebouwd, het zuidelijke deel (ook wel de Zuiderkaaien genoemd) met een lengte van ca. 2,0 km werd in de periode 1897 tot 1903 gebouwd. De te stabiliseren kaaimuur bevindt zich in het zuidelijke deel. In het verre verleden werd de projectzone gebruikt voor havengebonden activiteiten. Deze zijn echter stopgezet in de jaren ‘70 wegens stabiliteitsproblemen aan de kaaimuren. Het is toen (1973-1975) dat de huidige uitgraving achter de kaaimuur gerealiseerd is, die sindsdien een grote aanslibbing gekend heeft, en met riet begroeid is. De kaaimuur langs de Schelde is in slechte toestand. Sinds 2020 is de kaaimuur vooruit aan het schuiven richting de Schelde (meerdere cm per maand) en daardoor ook aan het verzakken, een beweging die niet lijkt te stoppen. Die leidt tot barsten en scheuren in het metselwerk van de kaaimuur en schade aan de omliggende constructies. Indien er niet gereageerd wordt, kan dit op termijn leiden tot het omvervallen / instorten van de kaaimuur. 

  De impact van de geplande werken op eventuele archeologische niveaus is zeer beperkt. De werken situeren zich in een zone die al een sterke historische verstoring heeft gekend. Met hoge mate van waarschijnlijkheid beperkt de afgraving in functie van de aanleg van het nieuwe talud zich tot de pakketten van de laat 19de-eeuwse ophoging en versterkingswerken langs de kaaimuur. De geplande combiwand en verankering verstoren de bodem tot op grotere diepte (tot +/-15 m TAW). Zowel de damwand als de groutankers worden de grond in gedreven zonder uitgraving en zorgen eerder voor een lokale verstoring. De geplande afgraving in functie van het nieuwe talud beperkt zich tot een zone met historische verstoring. Het onderzoeken van de historische ophogingspakketten en verstoorde bodem biedt geen kans op kenniswinst. Het lokaal onderzoeken van de aanleg van de damwand biedt niet alleen weinig kans op ruimtelijke inzichten, het is op deze ruime dieptes technisch niet mogelijk om hier een onderzoek te organiseren. De damplanken noodzaken ongeroerde grond. Ook hier is geen kenniswinst mogelijk. De historische Scheldekaai, vastgesteld bouwkundig erfgoed, zal integraal worden losgekoppeld van de aangrenzende overslagkade en petroleumkaai ter hoogte van een voeg (in functie van uitvoerbaarheid gelet op de grote diepteligging tot -13 m T.A.W. en impact op naastliggende kaai). Het is technisch niet mogelijk om hier een archeologisch onderzoek te organiseren. De opdrachtgever heeft afgesproken met de erfgoedconsulent van Stad Antwerpen dat de recupereerbare historische bouwmaterialen zullen worden gerecupereerd en gestockeerd in functie van eventuele latere hergebruik. De archeologienota met beperkte samenstelling op basis van bureauonderzoek wordt beschouwd als volledig. De beschikbare landschappelijke en historische bronnen leverden voldoende informatie om aan te tonen dat verder archeologisch onderzoek kosten-baten niet aangewezen is. 

  Volgens de erfgoedinventaris bevinden er zich 2 atoomschuilkelders in het projectgebied. Op het terrein kan er maar één atoomschuilkelder aangetroffen worden. Deze bevindt zich net ten noorden van het terrein in concessie Bexco, in een talud tussen de lager gelegen groenzone en het terrein Bexco. De atoomschuilkelder blijft volledig in situ bewaard. Deze bevindt zich in een zone waarin het maaiveld wordt opgehoogd. Hierbij is ervoor gezorgd dat:  

  • De schuilkelder niet onder de grond verdwijnt: het dak en het bovenste deel van de wanden van de schuilkelder zal in de toekomst – evenals nu – boven het maaiveld blijven uitsteken.  

  • De oppervlakte van de schuilkelder (van bovenaf gezien) niet afneemt. De omvang van de schuilkelder zal dus even groot zijn als in de huidige toestand. 

  Om de noodstabilisatie uit te kunnen voeren, moet de bovenkant van de muur afgebroken worden, tot ongeveer aan de laagwaterlijn. Volgende maatregelen zijn genomen om de erfgoedwaarde van de kaaimuur maximaal te bewaren:  

  • het grootste deel van de muur wordt tot 0,5 mTAW afgebroken, d.i. tot boven de gemiddelde laagwaterlijn, zodat de kaaimuur bij laagwater meestal nog zichtbaar is;  

  • de kaaimuur blijft verder in de ondergrond aanwezig;  

  • de bolders en het natuurstenen parement van de kaaimuur, beide historische elementen van de kaaimuur, worden voorafgaand aan de afbraak zorgvuldig weggenomen. Ze worden gestockeerd zodat ze beschikbaar zijn om later te hergebruiken, indien er een project komt waarbij het historische uitzicht van de kaaimuur wordt hersteld;  

  • de historische ladders van de kaaimuur voldoen niet aan de huidige veiligheidsnormen: deze worden niet gestockeerd voor evt. hergebruik;  

  • inventarisatie van de kaaimuur: dit bestaat uit de beschikbare documentatie van de kaaimuur (originele bouwbeschrijving en plannen), de beschrijving die in een nota is opgenomen, en foto’s van de voorkant van de kaaimuur, die genomen zijn bij laagwater.  

  Er werd advies gevraagd aan de dienst Monumentenzorg. Het advies is gunstig: 

  “Het projectgebied bevindt zich buiten een vastgestelde archeologische zone. Het projectgebied is gelegen buiten en woon- of recreatiegebied, met een aanvrager die niet publiekrechtelijk is. De geplande ingreep is groter dan 5000 m² (ca. 6 171 m²). Conform het Onroerenderfgoeddecreet van 13 juli 2012, artikel 5.4.1 is voor de aanvraag van deze stedenbouwkundige ingrepen een archeologienota waarvan akte door het agentschap Onroerend Erfgoed verplicht.  

  De archeologienota werd opgemaakt door GATE en waarvan akte door het agentschap Onroerend Erfgoed op 01/07/2022 (https://loket.onroerenderfgoed.be/archeologie/notas/notas/22815). Er werd geen programma van maatregelen opgemaakt, er dient m.a.w. geen verder onderzoek te gebeuren.” 

    

  Bodemreliëf 

  Bij eerdere werken aan de kaaimuur, werd de grond aan de achterzijde van de kaaimuur afgegraven, de dijk werd nadien geplaatst. Er werden openingen in de kaaimuur voorzien zodat het waterniveau voor en achter de kaaimuur steeds op éénzelfde niveau zouden staan. Deze werkzaamheden werden uitgevoerd met het oog op het verhogen van de stabiliteit van de kaaimuur, daar deze reeds vroeger verschijnselen van instabiliteit vertoonde. Deze afgraving in combinatie met de afwateringskanalen hebben ervoor gezorgd dat er een getijdegebied van om en bij 7.300 m² ontstaan is. In dit gebied heeft zich daarbij slib afgezet en zijn slikken en rietvegetaties ontstaan. Deze voorkomende vegetaties achter de kaaimuur zijn verboden te wijzigen vegetaties. Daarenboven maakt het gebied deel uit van de grens van het Habitatrichtlijngebied “Schelde- en Durme-estuarium van de Nederlandse grens tot Gent” (BE2300006). 

  De reliëfwijziging bestaat uit volgende onderdelen:  

  • Tussen de bestaande kaaimuur en de nieuwe keerwand wordt nu een grotere uitgraving uitgevoerd (bestaande uit de aanslibbing + de bodem eronder), opnieuw om de kaaimuur te ontlasten. 

  • Tussen de nieuwe keerwand en het bedrijfsterrein van Bexco wordt de bodem opgehoogd met grond die uit de uitgraving komt. De bovenkant van deze ophoging ligt op +9,25 mTAW (Sigmahoogte) aan de keerwand.  

  • In het opwaarts gelegen deel van de projectzone ligt een opgehoogd terrein, voorzien als Helihaven. De Helihaven is buiten dienst en wordt opgebroken. Dit terrein wordt nu ook opnieuw afgegraven tot op het niveau van de omliggende gronden, ca. 7 mTAW. Enkel een stuk dijk (Sigmadijk) blijft behouden op het bestaande niveau.  

  • In het afwaarts gelegen deel van de projectzone is er een aansluiting tussen de nieuwe keerwand en de bestaande kaaimuur van Blue Gate. Om de bestaande kaaimuur van Blue Gate stabiel te houden met de nieuwe uitgraving ernaast, wordt hier binnen een beperkte zone na de uitgraving van de aanslibbing, een ophoging met zand uitgevoerd. In een tweede beperkte zone wordt na de uitgraving een steunberm in breuksteen geplaatst. 

  Er wordt een vegetatiewijziging uitgevoerd aan de rietzone achter de kaaimuur. Aangezien dit verboden te wijzigen vegetatie is, is hiervoor een ontheffing van het verbod tot wijzigen aangevraagd en bekomen bij het Agentschap Natuur en Bos. 

    

  Mobiliteitsimpact (onder andere toetsing parkeerbehoefte) 

  Het algemene principe is dat elke bouwaanvraag een parkeerbehoefte genereert. Om te vermijden dat de parkeerbehoefte (geheel of gedeeltelijk) wordt afgewenteld op het openbaar domein, is het de bedoeling om parkeren maximaal op eigen terrein te voorzien, het zogenaamde POET principe (Parkeren Op Eigen Terrein). 

  De parkeerparagraaf is niet van toepassing aangezien de inhoud van de aanvraag geen impact heeft op de parkeerbehoefte. ? 

Het decreet van 25 april 2014 betreffende de omgevingsvergunning, het decreet houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid, de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening, het decreet betreffende het integraal handelsvestigingsbeleid, het decreet betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu en hun uitvoeringsbesluiten zijn van toepassing.

1. de aanvraag ingediend is door het betrokken college;
2. de aanvraag louter betrekking heeft op mobiele of verplaatsbare ingedeelde inrichtingen of activiteiten.

De aanvraag werd onderworpen aan 1 openbaar onderzoek. 

Ingediende bezwaarschriften en petitielijsten 

Bespreking van de bezwaren 

Wegens een cyberaanval op de stad Antwerpen werd het openbaar onderzoek geschaad en konden eventuele analoog ingediende bezwaarschriften niet meer worden verwerkt. 

Gelieve ook rekening te houden met het feit dat de stad Antwerpen nog niet in de mogelijkheid is om onmiddellijk een nieuw openbaar onderzoek op te starten.

Informatievergadering 

Een informatievergadering was niet vereist en werd niet gehouden.