De Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) lanceerde in het kader van het Vlaamse programma Blue Deal de projectoproep Proeftuinen Droogte. Het programma Blue Deal maakt deel uit van de extra ondersteuningsinitiatieven van het relancebeleid van de Vlaamse regering, Vlaamse Veerkracht. Met de Blue Deal ondersteunt Vlaanderen projecten die antwoorden bieden op de uitdagingen rond droogte en waterschaarste waar de klimaatverandering ons voor stelt. Met de oproep Proeftuinen Droogte ondersteunt de VMM samenwerkingsverbanden van minstens drie partijen die samen een project willen uitvoeren dat het circulair watergebruik en de waterbeschikbaarheid verhoogt. Proeftuinprojecten moeten op een innovatieve manier waterschaarste in periodes van droogte inperken. De VMM kiest daarmee voor waterbesparende samenwerkingsverbanden die effectief oplossingen aanreiken op het terrein.
De oproep verloopt in twee fasen: een vooraanmelding en een definitieve indiening. De stad Antwerpen diende in de eerste fase van de projectoproep een projectvoorstel in op 30 mei 2022 (college 20 mei 2022, jaarnummer 4053). Het definitieve projectvoorstel moet worden ingediend op 7 september 2022.
In het kader van de oproep Proeftuinen Droogte werd het projectvoorstel Circulair Waternet Antwerpen in een eerste begeleidingsfase op 1 juli 2022 voorgesteld aan de VMM.
Het projectvoorstel past in de stedelijke strategie rond circulair water die werd opgenomen in het Klimaatplan 2030 (gemeenteraad 14 december 2020, jaarnummer 775). Die strategie volgt op de droogtestudie die de impact van waterschaarste op het grondgebied van de stad Antwerpen in kaart bracht (college 6 maart 2020, jaarnummer 1752) en het Waterplan dat een analyse opmaakte van het historische, huidige en toekomstige watersysteem en een visie vooropstelde rond het omgaan met water (college 20 september 2019, jaarnummer 7650). Enerzijds wil de stad Antwerpen meer inzetten op het hergebruik van hemelwater. Anderzijds zullen permanente waterbronnen, zoals rioolwaterzuiveringsinstallaties (RWZI), continue bemalingen en water van natuurlijke waterlopen, worden ingezet via een nieuw circulair waternet. Er werd een haalbaarheidsstudie uitgevoerd voor een hoofdleiding tussen Schijnpoortweg en de kernstad met als mogelijke bronnen de RWZI van Deurne, waterloop het Schijn en de bemaling van de Ring (college 18 februari 2022, jaarnummer 1423). In een eerste fase wordt er een circulair waternet aangelegd van waterloop het Schijn tot aan het Spoorpark. Daarnaast wordt er een verbinding gemaakt tussen een pompgemaal in beheer van Infrabel, gelegen aan het Centraal Station van Antwerpen, tot aan de Zoo van Antwerpen. In een tweede fase wordt het waternet vanaf het Spoorpark doorgetrokken tot aan het Stadspark en wordt de verbinding gemaakt tot aan de Zoo om die continu te voorzien van circulair water. In een derde fase kan het circulaire waternet via de Ruien worden doorgetrokken richting de binnenstad. In het kader van deze oproep zou de eerste fase worden gerealiseerd.
De oproep biedt kansen om:
Naast de stad Antwerpen zijn Aquafin nv (wateraanbieder van effluentwater), AG Vespa (waterafnemer voor het Spoorpark) en de Koninklijke Maatschappij voor Dierkunde van Antwerpen vzw (waterafnemer voor bevloeiing) partners in het project. Met Infrabel nv (wateraanbieder van een pompgemaal voor regenwater aan het Centraal Station) en de Vlaamse Vervoermaatschappij - De Lijn (waterafnemer voor een wasplaats), lopen hierover de laatste gesprekken. Als het voorliggend projectvoorstel door de subsidieverlener wordt goedgekeurd, wordt een eerste grote stap gezet in de realisatie van een nieuw, circulair waternet waarbij de stad Antwerpen als pionier op ruime schaal zal kunnen inzetten op het gebruik van gerecycleerd water.
Art. 8 van het besluit van de gemeenteraad van 25 maart 2019 (jaarnummer 154): het college is bevoegd om namens de stad Antwerpen in te tekenen op projectoproepen die worden georganiseerd door een hogere overheid en om met diezelfde overheid daarover overeenkomsten te sluiten.
Het budget voor het projectvoorstel Circulair Waternet wordt geraamd op 1.655.000,00 euro (inclusief btw). Het subsidiepercentage voor de projectoproep bedraagt 40%, rekening houdend met de opmerkingen van de VMM na het eerste projectvoorstel. De stad en de partners financieren de resterende 60%.
De bedrijfseenheid Stadsontwikkeling zal de noodzakelijke cofinanciering voor het aandeel van stad Antwerpen deels (300.00,00 euro) voorzien op volgend boekingsadres:
Het budget werd voorzien op volgend budgetadres: 2500/5152500000/664600/2LMS020201PA5993/SUB_NR/2SA020350
Na de opmaak van het definitieve voorontwerp, zal er een bestek in de markt worden gezet voor de aanleg van het circulaire stadswaternet. Omdat dit geen investeringstoelage betreft, zal het budget verschoven worden bij de volgende aanpassing van het meerjarenplan naar 2500/5152500000/2LMS020201PA5993/SUB_NR/2SA020350 op budgetpositie 224/225/226.
Hoe het overige saldo van de cofinanciering gecompenseerd kan worden, zal besproken worden bij aanpassing meerjarenplan zes. Indien het projectvoorstel goedgekeurd wordt, zal dit ingeschreven worden bij aanpassing meerjarenplan zeven en gekoppeld worden aan een subsidiefiche.
Bovenstaand boekingsadres en de vereiste middelen werden ook gebruikt voor het projectvoorstel Blue Deal – circulair watergebruik: hergebruik effluent (college 20 mei 2022, jaarnummer 4053). Aangezien er slechts voor een van beide projectoproepen een subsidie bekomen zal worden, wordt dit boekingsadres niet dubbel gebruikt.
Het college keurt de definitieve indiening van het projectvoorstel Circulair Waternet Antwerpen in het kader van de oproep Proeftuin Droogte goed en ondertekent daartoe de verklaring op eer.