Terug
Gepubliceerd op 22/11/2022

2022_DRAN_00137 - Masterplan Scheldeboorden Linkeroever. District Antwerpen - Voorontwerp. Advies - Goedkeuring

districtsraad Antwerpen
ma 21/11/2022 - 20:00 Provinciehuis Antwerpen
Goedgekeurd

Samenstelling

Aanwezig

Marita Wuyts, voorzitter districtsraad; Anne Poppe, districtsraadslid; Samuel Markowitz, districtsschepen; Nadine Peeters, districtsraadslid; Paul Cordy, districtsburgemeester; Tom Van den Borne, districtsschepen; Adrjen Boeckmans, districtsraadslid; Fauzaya Talhaoui, districtsraadslid; Maya Detiège, districtsraadslid; Femke Meeusen, districtsschepen; Annelies Thoelen, districtsraadslid; Ebubekir Dogan, districtsraadslid; Sascha Luyckx, districtsraadslid; Laura Delmas, districtsraadslid; Babette Dehaen, districtsraadslid; Freek Niesten, districtsraadslid; Annemie Demeyer, districtsraadslid; Nana Touré, districtsraadslid; Amber Paris, districtsraadslid; Simon Verreet, districtsraadslid; Marie Vrelust, districtsraadslid; Farid Darmach, districtsraadslid; Sah Gulhan, districtsraadslid; Bart Steyaert, districtsraadslid; Lutgardis van Craenenbroeck; Herald Claeys, districtssecretaris

Afwezig

Morad Ramachi, districtsraadslid; Jan Braeckmans, districtsraadslid; Charlien Van Leuffel, districtsschepen; Cedric Cornelissen, districtsraadslid

Verontschuldigd

Christophe Wuyts, districtsraadslid; Regina Verstraeten, districtsraadslid; Tannicka Bogaert, districtsraadslid; Stella Vansummeren, districtsraadslid

Secretaris

Herald Claeys, districtssecretaris

Voorzitter

Marita Wuyts, voorzitter districtsraad
2022_DRAN_00137 - Masterplan Scheldeboorden Linkeroever. District Antwerpen - Voorontwerp. Advies - Goedkeuring 2022_DRAN_00137 - Masterplan Scheldeboorden Linkeroever. District Antwerpen - Voorontwerp. Advies - Goedkeuring

Motivering

Aanleiding en context

De Vlaamse Waterweg werkt in het kader van het Sigmaplan aan de ophoging van de dijken te Linkeroever. Deze dijkverhoging vormt een opportuniteit om de Scheldeboorden op te waarderen tot een groene promenade. Die zal lopen van de geplande fiets- en wandelbrug ten zuiden van de stad langs beide oevers tot aan de Oosterweelfietstunnel.

Op 24 april 2020 (jaarnummer 3723) keurde het college de uit te schrijven opdracht, de ambitielijnen en de organisatiestructuur goed voor het project Scheldeboorden Linkeroever.

Op 30 april 2020 (jaarnummer 3861) keurde het college de selectieleidraad goed voor het masterplan en ontwerp publieke ruimte Scheldeboorden Linkeroever.

Voor de opdracht ‘Scheldeboorden Linkeroever. Opmaak masterplan en ontwerp- en uitvoeringsdossier publieke ruimte’ werd mededingingsprocedure met onderhandeling GAC_2019_01097 uitgeschreven.

Op 14 augustus 2020 (jaarnummer 6484) keurde het college de selectie van de kandidaten goed, op basis van selectieleidraad GAC_2019_01097.

Op 19 februari 2021 (jaarnummer 1429) werd de opdracht gegund aan Bureau Bas Smets bvba, Madouplein 8 te 1210 sint-Joost-Ten-Node, met ondernemingsnummer 0808.532.315. 

Op 28 januari 2022 (jaarnummer 773) keurde het college de fase ‘analyse en visie’ van het masterplan Scheldeboorden Linkeroever goed.

Op 14 oktober 2022 (jaarnummer 8439) keurde het college het voorontwerp van het masterplan Scheldeboorden Linkeroever goed.

Argumentatie

Het stadsbestuur grijpt de dijkophoging aan om langs de Scheldeoever tegenover de Antwerpse rede een groene promenade te maken.

De opdracht bestaat uit twee luiken:

  • de opmaak van een masterplan, gekoppeld aan een actieplan en een landschapsontwerp op conceptlijnen;
  • de heraanleg van de publieke ruimte.

Het voorontwerp masterplan bouwt voort op de analyse- en visienota en is een verdere verfijning van de hierin geformuleerde ambities:

1. Een divers oeverlandschap

Er ontstaan drie parallelle landschappelijke figuren die elk aansluiting zoeken tot een specifieke landschapstypologie. Een eerste landschappelijke figuur zoekt aansluiting tot het grotere bestaande raster dat Linkeroever structureert en instaat voor de grootschalige functionele verbindingen. De typerende laanfiguur wordt getransformeerd tot ecologische en verkoelende assen door intensieve vergroening en beplantingen.

Langs de Schelde is het slikken- en schorrenlandschap onderhevig aan de getijdendynamiek van de rivier. De uitvoering van de Sigmadijk en de scherp afgelijnde vaargeul van de Schelde brengen onzekerheden met zich mee voor de toekomst van het waardevolle gebied. Samen met experten gaan de ontwerpers op zoek naar strategieën om het landschap te beschermen en waar mogelijk uit te breiden.

Tussen deze twee lineaire landschappen zit het wastinelandschap opgehangen. Dit halfopen landschap gedijt goed in de dynamische aard van een zandlandschap. Door middel van het creëren van de juiste condities van inheemse beplantingen en lokale herprofilering ontstaat een biodivers en bodemeigen, zanderig landschap.

2. Een continue boord

Drie figuren structureren de Scheldeboorden. De Sigmadijk resulteert in een onafgebroken Scheldewandeling van 6 km en zal de hele projectgrens volgen aan de Scheldekant. We zien de Sigmadijk als een lineair landschap, dat zowel de relatie aangaat met de Schelde als met het park, en zo de afstand tot de rivier verkleint.
Waar mogelijk, wordt de dijk landinwaarts getrokken om meer getijdennatuur te creëren. Waar voldoende breedte is, wordt de dijk aan de parkkant landschappelijk geïntegreerd. Verschillende uitkijkpunten worden op de dijk geïnstalleerd als rustpunten.

De compacte, efficiënte laanfiguur loopt aan landzijde over de hele lengte van de site en ontsluit zowel de woningen, de parkstad als het programma in het park. We creëren een intelligente randfiguur die snel verkeer in de rand concentreert en waardoor de parkgebruiker ten volle kan genieten van de zachte boord.

In de parkzone zal een meanderende padenstructuur het programma op een logische manier met elkaar verbinden. Deze paden zijn op menselijke schaal en zoeken ook buiten hun grenzen aansluiting tot het informele, trage-wegen-systeem. Langsheen het tragere systeem nestelen zich de publieke voorzieningen en wordt de bezoeker langsheen verschillende bijzondere momenten geleid.

De parkeervisie betreft een verhaal op drie lijnen. Dagdagelijks parkeren wordt georganiseerd in de compacte laanfiguur als langsparkeren. Op strategische plekken worden clusterparkings ingezet die de parkeerdruk tijdens zonnige dagen en kleine evenementen opvangt. Bij grote evenementen ontstaat een zeer grote parkeervraag op een korte tijdsperiode. In de eerste plaats wordt ingezet op het openbaar vervoer, de fiets en de P&R. Daarnaast kan ingezet worden op evenementparkeren waarbij delen van het openbaar domein tijdelijk worden ingezet als parking.

3. Een levendig park

We zien de Scheldeboorden als een continu landschap waarin het recreatieve programma zijn plek vindt. Om het park op te laden worden op strategische plekken happen uit de groene onderlegger genomen.

Puntsgewijs verspreiden zich kleinere recreatieve elementen, zoals sport- en speelelementen, over de site. Waar nodig worden tekorten opgevangen door meer recreatie te voorzien, het programma wordt gelijkmatig verspreid waardoor overprogrammatie steeds vermeden wordt.

De bebouwde stroken zetten zich sterk af van de parkruimte waardoor er geen interactie is tussen beide sferen. Een heropwaardering van het programma is bijgevolg nodig. Samen met de stakeholders gaan we op zoek naar manieren om de stroken open te trekken en meer porositeit te introduceren. Zowel het park als het programma zullen hier voordelen van ondervinden. Het park wordt hierdoor geactiveerd en het programma krijgt meer zichtbaarheid. De groene onderlegger neemt echter altijd de overhand.

Frederik Van Eedenplein, hart van Linkeroever

Voor het Frederik Van Eedenplein worden vijf ambities vooropgesteld om van het plein het hart van Linkeroever te maken.

  • een centraal plein als slimme schakel: We introduceren een gescheiden padensysteem voor zachte weggebruikers, het veer wordt verplaatst naar zijn oorspronkelijke aanmeerplek en de kop van de Blancefloerlaan wordt ingezet als nieuw busstation;
  • ruimte voor evenementen: Evenementen vinden hun plaats in de centrale zone van het park. Voldoende open ruimte wordt gecreëerd om installaties te voorzien. De evenementen worden zo ingeplant dat ze het verkeer niet verstoren;
  • gradiënt in programma: Van stedelijk programma langs de laanfiguur naar een meer natuurlijk programma langs de Schelde;
  • de laan als versterkend element voor de lokale handel;
  • ruimte voor slikken en schorren.

Regelgeving: bevoegdheid

Met het collegebesluit van 12 mei 2017 (jaarnummer 4463) werden de bevoegdheden van de districtscolleges vastgelegd. Artikel 11 bepaalt dat het districtscollege bevoegd is voor lokale straten en pleinen. Het district is niet bevoegd voor bovenlokaal openbaar domein. Artikel 138 van het Decreet Lokaal bestuur bepaalt dat de districtsraad een algemene adviesbevoegdheid heeft voor alle aangelegenheden die betrekking hebben op het district.

Algemene financiële opmerkingen

Het voor deze opdracht vereiste budget voor de studiekosten voor de opmaak van het masterplan Scheldeboorden is voorzien op SUB_NR/INTERN/2100/5153000000/214/2WNS030203M01785/2SA050600 en SUB_NR/INTERN/2200/5153000000/214/2WNS030203M01785/2SA050600

Adviezen

Integrale Kwaliteitskamer Advies uitgebracht

Gunstig advies en aanbevelingen verder te onderzoeken:

Conclusie masterplan:
- Verdere uitwerking van de geïntroduceerde begrippen zoals de voorgestelde momenten en activiteiten dmv een exactere definiëring.
- Verdere uitwerking van het Van Eedenplein en bijhorende programmering. Nadenken over de centraliteit van het plein, de wijze van toekomen, verblijven (programmatie, ontwerp publieke ruimte met luifel etc.) en vervolgens doorstromen naar andere delen van het park en Linkeroever.
- Integreren van de zone tussen het Van Eedenplein en de Charles De Costerlaan als verderzetting van de parkzone waarbij nieuwe publieke gebouwen in een campus-achtige setting mogelijk dienen te zijn. Het park dient evenwel steeds de overhand te houden op de publieke bouwfuncties.
- Duidelijk benoemen van de noodzakelijke ambities om het vooropgestelde eindbeeld van het masterplan veilig te stellen.
- Verdere uitwerking van de binnen- en buitendijkse werelden en de connectie tussen beiden.

Coördinatieoverleg openbaar domein Gunstig onder voorwaarden

Het coördinatieoverleg openbaar domein geeft gunstig advies op het voorontwerp masterplan Scheldeboorden op voorwaarden dat:

  • de verschaling van het Frederik Van Eedenplein en de inkrimping van de Boeienweide, ten gevolge van de uitbreiding van het slikken en Schorren, naar haalbaarheid verder onderzocht wordt, in overleg met SB/Groen en SW/Publieke Ruimte, rekening houdend met een realistische inpassing van een toekomstig programma;
  • de contour, het ambitieniveau en programmering van het Frederik Van Eedenplein in overleg met SW/Publieke Ruimte verder uitgewerkt en verfijnd wordt, 
  • het toekomstige Frederik Van Eedenplein ruimtelijk en visueel verbonden wordt met de omliggende functies en programma’s, en ook alle modi (in functie van de slimme schakel), hierop ruimtelijk aantakken;
  • de inpassing van het busstation/buffer verder onderzocht wordt in het landschapsontwerp, waarbij ook rekening wordt gehouden met de ruimtelijk mogelijkheid van een tramkeerlus. 
  • bij “De Lijn” wordt nagegaan wat de laatste ambities en plannen zijn omtrent een keerlus aan het Frederik Van Eedenplein;
  • binnen het masterplan een maximaal behoud van hoogstammige bomen wordt opgenomen, rekening houdend met de aanbevelingen uit de bomentoets;
  • binnen het masterplan, naast het aantal bomen, vooral het toekomstig groenvolume als uitgangspunt wordt opgenomen;
  • In het masterplan de problematiek omtrent de Japanse duizendknoop opgenomen wordt en in een toekomstig beheerplan opgenomen wordt hoe moet omgegaan worden met de Japanse duizendknoop in het gebied;
  • in overleg met SB/SR en SW/Publieke ruimte de spreiding en inplanting van de nodige OSS verder onderzocht wordt, rekening houdend met de bereikbaarheid en praktische afhandeling van de lediging ervan;
  • de inplanting en inrichting van het toekomstige programma aan sport- en speelvoorzieningen in overleg met SW/Publieke Ruimte verder uitgewerkt worden; 
  • binnen het masterplan ook de spreiding en inplanting van (ruimte voor) deelmobiliteit, fietsenstallingen, zitbanken en ander straatmeubilair opgenomen wordt; 
  • het toekomstige programma aan sport- en speelvoorzieningen en de lokalisering ervan verder uitgewerkt worden in samenspraak met TV/SPORT&JEUGD en DISTRICT/AN, rekening houdend met de bereikbaarheid vanuit de aanliggende woonwijken;
  • in overleg met SB/EFMF bepaald wordt welke publieke ruimtes ingezet kunnen/moeten worden voor de (nieuwe en bestaande) stedelijke activiteiten, evenementen en ambulante handel, het programma. En de mogelijk locaties voor evenementen verfijnd en verankerd worden in het masterplan; 
  • bij de inrichting van de mogelijke eventzones de multifunctionaliteit ervan voorop gesteld wordt en verduidelijkt wordt op welke manier bij grotere evenementen de circulatie van voetgangers en fietsers gegarandeerd blijft;  
  • Onderzocht wordt of alle evenementen mogelijk blijven in de toekomst en samen met SB/EFMF de lokalisering van de bestaande evenementen binnen het ontwerp, naar bereikbaarheid en inrichting getoetst worden aan de praktische richtlijnen voor die evenementen;
  • de oppervlakte en pleincontour van het Frederik Van Eedenplein verder onderzocht wordt zodat alle vervoersmodi (o.a het veer) hierop ruimtelijk aantakken; 
  • in functie van “een klimaatneutraal Linkeroever” het onderzoek naar varende warmte opgenomen wordt als mogelijke concept in het masterplan, en dit naar het definitief masterplan verder te onderzoeken;
  • in samenwerking met Aquafin, binnen het projectgebied maximaal ingezet wordt op plaatselijke infiltratie van het regenwater. En mogelijke scenario’s verder uit te werken in het masterplan.

Besluit

De districtsraad antwerpen beslist:

Artikel 1

De districtsraad adviseert het voorontwerp van het masterplan Scheldeboorden Linkeroever gunstig, op voorwaarde dat rekening wordt gehouden met volgende elementen: 

Mobiliteit

  • parkeren (al dan niet voor evenementen) is niet mogelijk binnen de wortelzones van de bomen, tenzij die wortelzone(s) effectief volledig worden afgeschermd (permanent of tijdelijk);
  • bij evenementen wordt maximaal ingezet op het gebruik van de park & ride Linkeroever;
  • er blijft voldoende parkeergelegenheid  ter hoogte van het openbaar vervoersknooppunt Linkeroever. Ook fietsparkeren wordt hier voldoende voorzien;
  • het voetgangers- en fietsverkeer van en naar de St. Annatunnel hinderen elkaar niet bij de aansluiting naar het fietspad en de wandelzone.

Evenementen

  • evenementen en evenementparkeren in groenzones kunnen enkel doorgaan mits er achteraf steeds voorzien wordt in volledig herstel, ten laste van de organisatoren;
  • de evenementlocatie op het Frederik van Eedenplein wordt zo opgebouwd dat hoogdynamische evenementen zo dicht mogelijk tegen de Schelde worden georganiseerd en er dichter bij de bewoning enkel een zone voor kleinschalige evenementen wordt voorzien;
  • de open ruimte/het uitzicht op de boeienweide blijft behouden om tijdens evenementen het zicht op het podium te vrijwaren.

Toegankelijkheid

  • er worden voor de parkpaden ook logische looplijnen tussen de bewoning, de dijk en verschillende bestemmingen binnen het projectgebied uitgewerkt. Nu lijkt er te eenzijdig gefocust te zijn op wandelpaden in de langsrichting parallel aan de dijk;
  • er worden naar de dijk voldoende glooiende, en integraal toegankelijke paden voorzien en niet enkel trappen;
  • er worden voldoende zitplaatsen, met rug- én armleuningen, voorzien doorheen het gebied;
  • er worden in het park beschutte plaatsen voorzien.

Programma

  • alle momenteel aanwezige sport- en spelinfrastructuur wordt op zijn minst behouden. Een andere positionering kan uiteraard;
  • de sportlocaties, o.a. op het Frederik van Eedenplein, worden op voldoende afstand van de bewoning voorzien in functie van het vermijden van geluidsoverlast;
  • er wordt onderzocht of er een mountainbikeroute kan starten aan de parking op de Gloriantlaan, die door het Esmoreitpark/Sint-Annabos/Middenvijver loopt richting het Waasland en/of aansluiting kan vinden op bestaande mountainbikeroutes (bv. die in Kruibeke);
  • er wordt ruimte voorzien die in de toekomst eventueel medebeheer toelaat (bv. een samentuin);
  • het Thonetje wordt blijvende voorzien voor het verenigingsleven;
  • kunstwerken in het gebied worden in overleg en/of via cocreatie met de buurt en met cultuurorganisaties geplaatst;
  • er wordt sanitair voorzien aan clusters van sport, spel en recreatie en aan de mobiliteitshub;
  • op het Frederik van Eedenplein wordt ruimte voorzien voor levendigheid: kermis, markt, frietkot, sport, spel;
  • er wordt voldoende en aangepaste programmatie voor de plaats onder de luifel op het Frederik van Eedenplein voorzien;
  • in het Esmoreitpark en omgeving worden voldoende ruiterpaden voorzien.

Artikel 2

Dit besluit heeft in principe geen financiële gevolgen.

Bijlagen

  • 20220929_Nota voorontwerp Masterplan_Finaal2_Deel1.pdf
  • 20220929_Nota voorontwerp Masterplan_Finaal2_Deel2.pdf