De Grote Verbinding
Met ‘De Grote Verbinding’ bouwt stad Antwerpen aan haar internationale reputatie als stad en regio waar het goed is om te wonen, te werken, te ondernemen en op bezoek te komen. De Oosterweelverbinding maakt de Antwerpse Ring rond en een heringerichte Knoop Zuid maakt de Ring in het zuiden veiliger. De overkapping, zowel in het noorden als in het zuiden van de stad, stuurt de auto's onder de grond. Zo zorgen stad Antwerpen en Vlaanderen voor een betere mobiliteit voor Vlaanderen en wordt de stad weer één geheel met meer groen en schonere lucht.
De afgelopen jaren hebben stad Antwerpen, Havenbedrijf Antwerpen nv van publiek recht, de burgerbewegingen, Lantis en andere Vlaamse partners, zoals het Agentschap Wegen en Verkeer (AWV), samen met de Intendant de plannen vormgegeven.
Aanleiding
Het college bekrachtigde op 29 juni 2018 (jaarnummer 6145) de selectie van 18 projecten en vier reserveprojecten als eindresultaat van het proces “Over de Ring” onder leiding van Intendant Alexander D’Hooghe. Deze leefbaarheidsprojecten werden geclusterd in zeven Ringparken en een Scheldeoeververbinding.
Ringpark Zuid bestaat uit twee leefbaarheidsprojecten met een taakstellend budget van 175 miljoen euro:
Het infrastructuurproject Knoop Zuid werd hieraan toegevoegd. AWV reserveerde hiervoor een infrastructuurbudget van 118 miljoen euro.
Zo ontstond een geïntegreerde studieopdracht voor Ringpark Zuid, samengesteld uit de twee leefbaarheidsprojecten en één infrastructuurproject, waarbij onder- en bovenbouw samen onderzocht en ontworpen worden.
Op 25 januari 2021 werd de ontwerpstudie voor Ringpark Zuid door AWV gegund aan '51N4E - H+N+S - Tractebel - Endeavour - Bollinger+Grohmann - Plant&Houtgoed'.
De opvolging van deze studieopdracht gebeurt in tandem met stad Antwerpen, waarbij beide partners in onderlinge afstemming de eigen expertise inbrengen en elkaar op die manier aanvullen. Concrete afspraken zullen worden vastgelegd in een afsprakennota.
Vertrekpunt van de ontwerpopdracht voor Ringpark Zuid is de 'synthesevariant', zijnde een nieuw concept voor de infrastructuurknoop Zuid. Het ontwerpteam vertaalde ook alle andere ontwerpeisen uit het bestek in voorliggend voorontwerp. Aansluitend wordt het definitief ontwerp opgestart. De realisatie is gepland van 2025 tot eind 2029.
Overeenkomstig de beslissing van het college (29 oktober 2021, jaarnummer 8721) verloopt de goedkeuringsflow van het voorontwerp van Ringpark Zuid in twee trappen:
De districtsraden van Antwerpen en Hoboken gaven respectievelijk op 20 december 2021 (jaarnummer 198) en 17 januari 2022 (jaarnummer 1) voorwaardelijk gunstige adviezen op het conceptontwerp. De districtsraden namen tevens kennis van de visienota op het studiegebied en de visie op de kap A112/Jan De Voslei.
Het districtscollege van Wilrijk besliste op 6 december 2021 om de op 4 september 2014 (jaarnummer 18) door de districtsraad unaniem goedgekeurde motie inzake de leefbaarheid en verkeersveiligheid van de A12 opnieuw over te maken aan het college van burgemeester en schepenen. Het districtscollege nam kennis van de visienota op het studiegebied en de visie op de kap A112/Jan De Voslei.
Het college keurde op 8 juli 2022 (jaarnummer 5786) het voorontwerp van Ringpark Zuid SWOU12593, samengesteld uit een voorontwerpbundel met bijlagen en het syntheseplan, met datum van 23 juni 2022, goed. De bedrijfseenheid Stadsontwikkeling (afdeling Mobiliteit) legt nu het voorontwerp ter advies voor.
Voorontwerp Ringpark Zuid
Het voorontwerp legt het raamwerk vast, voor zowel het park als de infrastructuur. Door de omvang van dit Ringpark moet het voorontwerp gezien worden als een geïntegreerd en multidisciplinair ontwerp, maatvast, maar met een nog verder uit te werken detailniveau. Het voorontwerp doet voor de invulling van het raamwerk eerder suggesties, zoals bijvoorbeeld voor de programma-invulling (sport, spel, ontmoeting, natuurbeleving, ecologie, enzovoort), de plantkeuze, materialen, enzovoort, maar de finale keuze zal in de volgende fase van het ontwerpproces gebeuren, in samenspraak met de bevoegde instanties, betrokken actoren en buurtbewoners en overeenkomstig de stedelijke beleidsvisie.
Bovendien is de kans reëel dat er nog wijzigingen aan het ontwerp zullen moeten gebeuren, zonder het raamwerk onderuit te halen. Zowel het ontwerpproces zelf als ook de realisatie van Ringpark Zuid lopen nog enkele jaren. De noden, wensen en inzichten kunnen dus nog in bepaalde mate variëren, bijvoorbeeld ten gevolge van ontwerpoptimalisatie, integratie van de resultaten van het lopende milieu-effectenonderzoek, inzichten uit de clashdetectie, budgettaire redenen, veranderede context of onbekende factoren (zoals grondvervuiling, nieuwe kansen door nieuwe inzichten uit participatie, nieuwe initiatieven in of nabij het projectgebied).
Het raamwerk van Ringpark Zuid bestaat uit:
Dit raamwerk vormt in zijn geheel het voorontwerp van Ringpark Zuid en omvat volgende ingrepen:
Onderzoeksvragen conceptontwerp
Op de onderzoeksvragen met betrekking tot het ontwerp met inbegrip van het raamwerk van het Ringpark en hoe het Ringpark klimaat robuuster te maken, is met dit voorontwerp een antwoord gekomen. De verdere detaillering zal gebeuren in de fase van opmaak definitief ontwerp. Ook zal dan de fasering van de werken en de transformatie naar het gewenste eindbeeld verfijnd worden. De budgetbewaking blijft gedurende het hele ontwerpproces een opgave. Het voorontwerp geeft inzicht in de keuze van de overkappingen. In de volgende fase van opmaak definitief ontwerp zal een doorkijk naar bijkomende overkappingsmogelijkheden verder uitgewerkt worden.
Adviezen
Tussen november 2021 en 29 juni 2022 gaven de betrokken districten en de stuurgroep 'Over De Ring' een advies op het voorontwerp.
De behandeling van de adviezen gebeurt als volgt:
De verleende adviezen zijn opgenomen en besproken onder de rubriek adviezen.
In het gemeenteraadsbesluit van 31 mei 2021 (jaarnummer 309) werden de bovenlokale locaties vastgesteld. Het projectgebied betreft lokaal en bovenlokaal openbaar domein met een bovenlokale investering in het kader van het leefbaarheidsproject Ringpark Zuid. De districten Antwerpen, Wilrijk en Hoboken hebben adviesbevoegdheid.
Het college is bevoegd voor de voetpaden langs gewestwegen binnen de bebouwde kom.
Het ontwerpproces wordt in het kader van De Grote Verbinding en in samenwerking met de partner overheid AWV en het team Intendant gevoerd. Het voorontwerp is het resultaat van een co-creatief en participatief proces aan de hand van ‘werkbanken’ waarbij diverse stakeholders en actoren betrokken zijn en waar de ontwerpstappen met de diverse stakeholders worden afgestemd en naar consensus gezocht.
Met een specifieke groep van een 30-tal omwonenden en buurtgerichte organisaties wordt regelmatig over het ontwerp tijdens de 'werkateliers' afgestemd.
Sinds de afronding van het conceptontwerp in november 2021 hebben volgende informatie- en participatiemomenten plaatsgevonden:
Overeenkomstig de beheerovereenkomst met AWV zal stad Antwerpen ook in ket kader van Ringpark Zuid de afspraken inzake de aanleg en het beheer van gewestwegen nakomen.
Met betrekking tot de leefbaarheidsprojecten in het kader van het Toekomstverbond, engageerde stad Antwerpen en het Havenbedrijf Antwerpen zich voor het eerste pakket aan leefbaarheidsprojecten tot een bijdrage van 250,3 miljoen euro, waarvan 107,5 miljoen euro door stad Antwerpen en 142,8 miljoen euro door het Havenbedrijf Antwerpen.
In het meerjarenplan 2020-2025 van de stad werd voor deze leefbaarheidsprojecten 'Over de Ring' reeds een totaal aan uitgavekrediet voorzien van 90 miljoen euro. Dit krediet werd - gespreid over de verschillende budgetjaren - beschikbaar gesteld in het meerjarenplan op de beleidsacties:
Uiterlijk op moment van effectieve bestelling worden de kredieten vanuit de budgettaire voorzieningen in het meerjarenplan toegewezen aan het concrete project (M-nummer).
Team Intendant bundelde de resultaten van de bevraging van de leden van de werkbank die liep van 2 tot 17 juni 2022 en het advies van de kwaliteitskamer die op 17 juni 2022 bijeenkwam in een overkoepelend advies. Dit overkoepelend advies werd ter validatie voorgelegd aan de Stuurgroep Over de Ring op 29 juni 2022.
De stuurgroep aanvaardt en valideert gezamenlijk het voorontwerp voor het project Ringpark Zuid:
De vragen van de Stuurgroep Over de Ring worden opgenomen in het verdere ontwerpproces van Ringpark Zuid.
Op 20 december 2021 (jaarnummer 198) adviseerde de districtsraad Antwerpen het conceptontwerp voor Ringpark Zuid, in districten Antwerpen, Hoboken en Wilrijk gunstig onder volgende voorwaarden:
Dit advies wordt als volgt behandeld:
Op 17 januari 2022 (jaarnummer 1) adviseerde de districtsraad Hoboken het conceptontwerp voor Ringpark Zuid, SWOU12593, in districten Antwerpen, Hoboken en Wilrijk, gunstig op voorwaarde dat:
Het advies wordt als volgt behandeld:
Op 6 december 2021 (jaarnummer 237) stelde het districtscollege vast dat de Wilrijkse districtsraad op 4 september 2014 (jaarnummer 18) een unanieme motie goedkeurde inzake de leefbaarheid en verkeersveiligheid van de A12. Het districtscollege besliste deze motie opnieuw over te maken aan het college van burgemeester en schepenen.
Het districtscollege nam ook kennis van de visienota op het studiegebied en de visie op de kap A112/Jan De Voslei, het geheel als synthese van het co-creatief proces.
De opnieuw overgemaakte motie inzake de leefbaarheid en verkeersveiligheid van de A12 heeft geen betrekking op Ringpark Zuid en wordt niet verder behandeld binnen dit ontwerpproces.
Het coördinatieoverleg openbaar domein geeft gunstig advies op het voorontwerp Ringpark Zuid op voorwaarde dat volgende zaken worden meegenomen/uitgeklaard worden:
Het advies wordt als volgt behandeld:
De districtsraad adviseert het voorontwerp van Ringpark Zuid SWOU12593 'in districten Antwerpen, Wilrijk en Hoboken' samengesteld uit een voorontwerpbundel met bijlagen en het syntheseplan, met datum van 23 juni 2022, voor het deel dat op het grondgebied van het district Hoboken betrekking heeft, gunstig op voorwaarde dat het district, zoals gevraagd, op de hoogte wordt gebracht van de onderbouwing van de mobiliteitsvoorwaarden.