Tot 24 januari 2023 staat onder Horizon Europe, het onderzoeksprogramma van de Europese Unie, een projectoproep open genaamd Solutions for the sustainable, resilient, inclusive and accessible regeneration of neighbourhoods enabling low carbon footprint lifestyles and businesses (vrij vertaald: Oplossingen voor de duurzame, veerkrachtige, inclusieve en toegankelijke regeneratie van wijken die een verminderde uitstoot door personen en bedrijven mogelijk maken). De oproep gaat op zoek naar innovatieve planprocessen en oplossingen voor de regeneratie van buurten en wijken, met een focus op energie-efficiëntie, klimaatrobuustheid, duurzaamheid, circulariteit, gezondheid en mobiliteit. Projecten moeten burgerparticipatie aan planprocessen en beleidsinstrumenten centraal stellen en alle stakeholders inclusief betrekken. Aan elk project wordt gevraagd om zoveel mogelijk elementen te betrekken op het gebied van hernieuwbare energieproductie en -consumptie in gebouwen, energiedelen, digitale tools, multimodale mobiliteit, efficiënt grondstoffengebruik, natuurgebaseerde oplossingen, en recuperatie van warmte- en reststromen.
Stad Antwerpen werd door de Europese netwerkorganisatie voor lokale overheden ICLEI gevraagd om een steunbrief te ondertekenen voor het project WeGenerate, om op te treden als fellow city. WeGenerate zal lokale overheden ondersteunen bij de duurzame transitie van wijken en buurten door kennis, expertise, capaciteit en innovatieve oplossingen aan te reiken binnen de thema’s van de projectoproep. Het project hanteert een bottom-up aanpak, geënt op concrete lokale uitdagingen en hun oplossingen in de pilootsteden Tampere, Cascais, Bucharest en Cesena. De meest succesvolle praktijken worden ter beschikking gesteld voor replicatie aan enkele fellow cities.
Als het project wordt goedgekeurd, wordt de opstart voorzien in januari 2024, met een duurtijd van drie jaar.
De afdeling Stadsontwikkeling/Klimaat & Leefmilieu (SW/K&L) bevestigt dat het projectvoorstel WeGenerate nauw aansluit bij verschillende acties van het Klimaatplan 2030 om de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen, vooral wat betreft burgerparticipatie aan de klimaat- en energietransitie, meer hernieuwbare energieproductie faciliteren, woningen renoveren, inzetten op duurzame mobiliteit, de modal shift of bereikbare buurten en actieve mobiliteit (gemeenteraad van 14 december 2020, jaarnummer 775).
Het project heeft ook een sterke link met de EU Missie 100 klimaatneutrale steden in 2030, waarvoor Antwerpen werd geselecteerd met een programma om de wijk Linkeroever volledig klimaatneutraal te maken in 2030 (hierna: Missie Linkeroever 2030). De principes en aanpak daarvan werden vastgelegd door het college (college van 15 juli 2022, jaarnummer 6014). Duurzame wijktransitie met een actieve betrokkenheid van alle stakeholders – burgers, bedrijven, organisaties en kennisinstellingen – staat centraal.
Indien het project WeGenerate wordt goedgekeurd, zal een externe community worden opgericht met daarin de projectpartners en de fellow cities. Binnen die groep worden projectresultaten, methodieken en leerlessen over de meest succesvolle praktijken ter beschikking gesteld.
Die leerlessen zijn erg relevant voor de Missie Linkeroever 2030, waaronder nauw zal worden samengewerkt met interne afdelingen en externe stakeholders rond dezelfde thema’s als in het projectvoorstel WeGenerate. De stad kan ook rekenen op training en capaciteitsopbouw, begeleiding door het consortium om bepaalde praktijken voor replicatie te evalueren, en financiële ondersteuning om een roadmap voor lokale replicatie van de meest succesvolle praktijken op te stellen.
Van fellow cities wordt verwacht dat ze deelnemen aan workshops met het oog op capaciteitsopbouw, coachings op maat en lokale replicatie. Daarnaast wordt verwacht dat wordt toegewerkt naar de opmaak van een roadmap voor lokale replicatie. Er wordt geen financieel engagement gevraagd van fellow cities.
Als het project wordt goedgekeurd, zal SW/K&L de daarmee gepaard gaande activiteiten opnemen.
Art. 8 van het besluit van de gemeenteraad van 25 maart 2019 (jaarnummer 154): het college is bevoegd om namens de stad Antwerpen in te tekenen op projectoproepen die worden georganiseerd door een hogere overheid en om met diezelfde overheid daarover overeenkomsten te sluiten.
Het college keurt goed dat de stad als fellow city betrokken wordt bij het project WeGenerate, en ondertekent daartoe de steunbrief.