Op 1 februari 2023 lanceerde Stedenbeleid Vlaanderen (Agentschap Binnenlands Bestuur) de oproep stadsvernieuwing 2023. Met stadsvernieuwingsprojecten wil de Vlaamse overheid de aantrekkelijkheid, duurzaamheid en leefbaarheid van steden verhogen. Deze stadsprojecten streven een ingrijpende vernieuwing van een stadsdeel na. Ze passen in een brede stedelijke visie en vormen een hefboom voor een geïntegreerde stadsontwikkeling in functie van economische, ecologische en sociale meerwaarde.
Door Stedenbeleid Vlaanderen wordt gevraagd om het aantal projectvoorstellen per stad te beperken tot maximaal twee voorstellen voor projectsubsidie en twee voor conceptsubsidie.
Het college keurde op 7 april 2023 (jaarnummer 2173) de indiening van twee aanvragen voor projectsubsidie goed: 'De Maxim' en 'Circulaire waterleiding Pomppark Zuid - Middelheim'. Het project 'Wijkrenovatie met fossielvrije energiehubs in Linkeroever' werd niet geselecteerd voor indiening omwille van de beperking van het aantal projectvoorstellen per stad tot maximaal twee.
AG VESPA bezorgde op 20 april 2023 met betrekking tot het project 'De Maxim' een negatief aankoopadvies voor het pand in de De Wittestraat 91-93. Het budget voor de noodzakelijke verbouwingswerken zou volgens een eerste inschatting ontoereikend zijn.
Gelet op het negatieve aankoopadvies van AG VESPA wordt de indiening van het project 'De Maxim' voor de oproep voor projectsubsidie ingetrokken door de bedrijfseenheid Maatschappelijke Veiligheid.
Aangezien er aan de indienende steden wordt gevraagd om het aantal dossiers te beperken tot maximaal twee, is er door het intrekken van het project 'De Maxim' ruimte om, naast het reeds geselecteerde project 'Circulaire waterleiding Pomppark Zuid - Middelheim', ook het project 'Wijkrenovatie met fossielvrije energiehubs in Linkeroever' in te dienen.
Wijkrenovatie met fossielvrije energiehubs in Linkeroever (Stadsontwikkeling) - aangevraagde projectsubsidie 4.400.000,00 euro
De stad Antwerpen werd binnen het kader van de oproep ‘EU-missie voor 100 klimaatneutrale en slimme steden in 2030’ door de Europese Commissie geselecteerd met het project ‘Linkeroever Klimaatneutraal 2030’. De wijk is een van de negen pilootzones voor de uitrol van een warmtenet. Daarnaast wordt ook een warmtetransitieplan voor de wijk uitgewerkt rond all-electric warmteoplossingen. De wijk kenmerkt zich door typerende modernistische hoogbouwblokken, die zowel privatieve woningen als sociale woningen huisvesten. Deze gebouwen staan de komende jaren voor een renovatieopdracht, waarbij wordt ingezet op energie-efficiëntie, wooncomfort en een betere verbinding van de woonfunctie met het omringende wijkweefsel. Cruciaal voor de verduurzaming van deze gebouwen is het overschakelen naar fossielvrije verwarming door een stookplaatsvernieuwing. Deze appartementsgebouwen bevinden zich op een kantelpunt, waarbij de stookplaatsvernieuwing al moet worden uitgevoerd, zonder dat er al een duurzaam economisch alternatief ter beschikking is in afwachting van de uitrol van het warmtenet.
Met het voorstel voor projectsubsidie zal ingezet worden op collectieve wijkrenovatie met behulp van fossielvrije, mobiele energiehubs. Deze energiehubs, bijvoorbeeld een microwarmtenet met beo-veld (boorgat-energie-opslag) of een warmtepompfabriek, kunnen clusters van appartementsgebouwen versneld van het gas en de stookolie afhelpen, door als tussenoplossing te fungeren in afwachting van de mogelijkheid om aan te koppelen aan het nieuwe warmtenet. De investering in de renovatie van de eigen stookplaats die zo wordt uitgespaard door de vereniging van mede-eigenaars of de sociale woonmaatschappij, kan daarbij geïnvesteerd worden in het verduurzamen van de bouwschil. Daardoor daalt de energievraag en de woonlast van deze veelal kwetsbare doelgroepen. Het fossielvrij maken en dus behalen van de klimaatdoelstellingen gaat hierbij hand in hand met de noodzaak aan betaalbaar wonen in een grootstedelijke context.
De stad Antwerpen vraagt in het kader van dit stadsvernieuwingsproject subsidiëring voor de realisatie van de tijdelijke energiehub. Deze energiehub zal het mogelijk maken om de energiebehoefte van twee woontorens (+- 300 gezinnen) versneld fossielvrij in te vullen. De energiehub zal opgezet worden als een verplaatsbare infrastructuur zodat deze in afstemming met de gefaseerde aansluiting op het warmtenet ook andere gebouwen kan bedienen.
De kostprijs voor deze duurzame energiehub in Linkeroever wordt geraamd op 4.400.000,00 euro, waarvoor de projectsubsidie wordt aangevraagd. Tegelijkertijd worden de twee betrokken appartementsgebouwen gerenoveerd en voorbereid op de aansluiting op een warmtenet (buiten de projectsubsidie), een investering die geschat wordt op 24.060.000,00 euro.
De techniek en de mobiele oplossing van een dergelijke energiehub wordt nog niet op grote schaal toegepast en is innovatief. Het projectvoorstel speelt op een vernieuwende manier in op de oproepdoelstellingen rond klimaat en kan een antwoord bieden op de belangrijke uitdaging rond verduurzaming van het stedelijke woonpatrimonium. Het is ook de bedoeling een participatief energietransitieproject op te zetten, waarbij er actief zal gewerkt worden op de bewustwording van de thema’s energie en klimaat. Meerdere thematische aandachtspunten van de oproep stadsvernieuwing worden op die manier met elkaar verbonden.
De oplossingen die binnen dit project ontwikkeld worden, zullen een hefboom zijn voor de bredere stedelijke energietransitie. Met de koppeling aan de missie Linkeroever Klimaatneutraal 2030 krijgt het project extra draagkracht en zichtbaarheid.
Het college bevestigt volgende selectie van in te dienen projecten voor projectsubsidie voor de oproep stadsvernieuwing 2023:
Het project 'De Maxim' zal niet ingediend worden voor projectsubsidie.
De twee weerhouden projectdossiers worden verder uitgewerkt voor indiening in de eerste fase van de oproepprocedure tegen de deadline van 30 april 2023. De handtekeningpagina van het tweede project 'Wijkrenovatie met fossielvrije energiehubs in Linkeroever' wordt ter ondertekening voorgelegd aan burgemeester en algemeen directeur.
Voor de projecten die in de eerste fase geselecteerd worden door Stedenbeleid Vlaanderen, worden de dossiers voor fase twee voorbereid en ingediend tegen de deadline van 17 september 2023.
Art. 8 van het besluit van de gemeenteraad van 25 maart 2019 (jaarnummer 154): het college is bevoegd om namens de stad Antwerpen in te tekenen op projectoproepen die worden georganiseerd door een hogere overheid en om met diezelfde overheid daarover overeenkomsten te sluiten.
Aangezien het hier gaat over de indiening van projectvoorstellen die in het kader van de subsidieoproep stadsvernieuwing 2023 al dan niet zullen worden goedgekeurd, zijn er op dit moment nog geen financiële gevolgen. Indien in een latere fase projectvoorstellen worden goedgekeurd, zullen de subsidieontvangsten en -uitgaven via een subsidiefiche opgenomen worden bij de eerstvolgende aanpassing van het meerjarenplan en zullen de noodzakelijke boekingsadressen aangemaakt worden.
Met de indiening in het kader van de oproep voor projectsubsidie stadsvernieuwing verbindt de stad Antwerpen zich niet tot de eigen financiering van een deel van deze projecten. Er wordt geen cofinancieringspercentage (eigen financiering door de projectuitvoerders) opgelegd. Voor de projectsubsidie wordt maximaal een subsidie toegekend van 5.000.000,00 euro.
Het totale budget voor het project 'Circulaire waterleiding Pomppark Zuid - Middelheim' wordt geschat op 4.910.000,00 euro. Het volledige bedrag wordt aangevraagd in het kader van de aanvraag voor projectsubsidie stadsvernieuwing. Indien het project wordt goedgekeurd zullen de uitgaven en ontvangsten voorzien worden op volgende boekingsadressen voor de jaren 2024 en 2025:
Het totale budget voor het project 'Wijkrenovatie met fossielvrije energiehubs in Linkeroever' wordt geschat op 4.400.000,00 euro. Het volledige bedrag wordt aangevraagd in het kader van de aanvraag voor projectsubsidie stadsvernieuwing. Indien het project wordt goedgekeurd zullen de uitgaven en ontvangsten voorzien worden op volgende boekingsadressen:
Het college trekt het besluit van 7 april 2023 (jaarnummer 2173) in met betrekking tot de indiening van het voorstel 'De Maxim' in het kader van de projectsubsidie stadsvernieuwing 2023.
Het college keurt de indiening van het voorstel 'Wijkrenovatie met fossielvrije energiehubs in Linkeroever' in het kader van de projectsubsidie stadsvernieuwing 2023 goed en ondertekent daartoe het aanvraagformulier.