2023_CBS_02237 - Erkenningsaanvraag Lokale geloofsgemeenschap Haci Bayram - Adviesvraag Vlaamse overheid. Negatief advies - Goedkeuring

Op 11 mei 2007 (jaarnummer 6183) nam het college kennis van de adviesprocedure voor een stedelijk advies bij aanvraag om erkenning van plaatselijke kerk- en geloofsgemeenschappen.

Op 22 oktober 2021 werd het nieuwe Erkenningsdecreet voor Lokale Geloofsgemeenschappen (Erkenningsdecreet) goedgekeurd.

Het Erkenningsdecreet voert een nieuw en duidelijk kader in voor de erkenning van lokale geloofsgemeenschappen en voor de criteria en administratieve verplichtingen waaraan besturen van de eredienst moeten voldoen. Het bepaalt dat de de gemeente advies verleent over de aanvraag voor erkenning van een lokale geloofsgemeenschap op haar grondgebied. Een erkenning heeft tot gevolg dat een lokale geloofsgemeenschap een openbare instelling wordt met rechtspersoonlijkheid die de goederen en de inkomsten van de geloofsgemeenschap moet beheren. 

Op 4 november 2022 ontving het Agentschap Binnenlands Bestuur een erkenningsaanvraag voor de islamitische lokale geloofsgemeenschap Haci Bayram te Antwerpen, Jef Lambeauxstraat 15. Deze aanvraag voldoet aan de voorwaarden van de verkorte procedure tot erkenning overeenkomstig artikel 67 van het Erkenningsdecreet omdat de lokale geloofsgemeenschap reeds een erkenningsaanvraag had ingediend voor 1 juli 2019.

Op 5 december 2022 ontving de stad van het Agentschap Binnenlands Bestuur een adviesvraag betreffende de erkenningsaanvraag lokale geloofsgemeenschap Haci Bayram. Het advies dient binnen de gestelde termijn van 4 maanden bezorgd te worden.

Lokale geloofsgemeenschappen zijn belangrijke partners binnen onze diverse samenleving. De Vlaamse Regering erkent de lokale geloofsgemeenschappen van de door de federale overheid erkende erediensten. 

Het decreet van 7 mei 2004 betreffende de materiële organisatie en werking van de erkende erediensten heeft het administratief en financieel toezicht op de islamitische eredienst aan de provincie toegewezen. De stad heeft verder geen wettelijke opdrachten met betrekking tot de financiële aspecten van de islamitische eredienst.

Het advies dient gegeven te worden over het al dan niet voldoen aan de erkenningsverplichtingen:

• het hebben van een transparante juridische structuur;
• voldoende administratieve capaciteit;
• financiële leefbaarheid en transparantie daarover; 
• maatschappelijke relevantie;
• duurzame contacten met de lokale overheid; 
• goed nabuurschap;
• het naleven van de Grondwet en het EVRM; 
• een eredienstgebouw ter beschikking hebben;
• identificatie van het tijdelijk voltallig bestuursorgaan;
• identificatie van de bedienaar(s) van de eredienst (inclusief inburgeringsplicht). 

Het erkenningsdossier van de lokale geloofsgemeenschap Haci Bayram bevat onvoldoende elementen om vanuit de stad Antwerpen een positief advies te geven aan de Vlaamse overheid. Wat betreft de erkenningscriteria waarbij de stedelijke diensten bepaalde verbeter- of aandachtspunten formuleren, dringt de stad Antwerpen er bij de Vlaamse Overheid op aan om deze van nabij op te volgen en het verbetertraject te evalueren. 

Een extra screening is gebeurd op het naleven van gemeentelijke reglementen. Er werd navraag gedaan over de plaatselijke geloofsgemeenschap binnen de stad Antwerpen, bij de bedrijfseenheid Maatschappelijke Veiligheid en de bedrijfseenheid Financiën.  Er wordt gepeild naar de aanwezigheid van openstaande dossiers, of niet-geregulariseerde onregelmatigheden. Een advies is steeds een momentopname.

De lokale politie kan enkel bevraagd worden over zuiver bestuurlijke elementen, zoals gekende overlastproblemen. 

De veiligheidsdienst van de FOD Justitie brengt een finaal veiligheidsadvies uit rekening houdende met onder andere alle bestuurlijke en gerechtelijke feiten. Het krijgt hiervoor input vanuit de diverse veiligheidsdiensten waaronder de lokale politie. 

Het eredienstgebouw

• De organisatie is sinds 1981 actief en vestigde zich in het gebouw in de Jef Lambeauxstraat 15 te Antwerpen. Sindsdien heeft het gebouw verschillende renovaties ondergaan. Eigenlijk betreft het 3 via de voorgevel verbonden geïntegreerde gebouwen namelijk Jef Lambeauxstraat 15, 17 en 19 met een tweede ingang via de Waarlooshofstraat 58.
• Het betreft een gebouw met op het gelijkvloers een ontmoetingsruimte/cafetaria en een feestzaal. Op  de eerste verdieping bevindt zich een kleinere gebedsruimte met overdekt terras met 2 klaslokalen en op de tweede verdieping de grote gebedsruimte. 
• Het gelijkvloers is verschillende malen van functie gewijzigd. Het heeft gediend als sportlokaal, feestzaal en conferentiezaal.
• Voor de erkenningsaanvraag is er voor het gebouw in de Jef Lambeauxstraat 15, Waarlooshofstraat 58 een hercontrole brandveiligheid opgestart. Ook voor de uitbatingsvergunning van de ontmoetingsruimte worden alle documenten opnieuw opgevraagd. 

De Internationale vereniging Diyanet van België met zetel te 1210 Brussel, Haachtsesteenweg 67 met ondernemingsnummer 043 006 508 is eigenaar van het gebouw en stelt het kosteloos ter beschikking aan het nieuwe tijdelijk bestuur.

Door het onvoorwaardelijk ter beschikking stelling van het gebouw door de internationale vereniging Diyanet van België blijft de kans groot dat artikel 7.3° van het decreet Erkenning Lokale geloofsgemeenschappen niet kan aangetoond worden.  
Artikel 7. 3° ze ontvangt noch rechtstreeks, noch onrechtstreeks buitenlandse financiering of ondersteuning als die financiering of ondersteuning afbreuk doet aan haar onafhankelijkheid. Ze ontvangt geen financiering of ondersteuning die rechtstreeks of onrechtstreeks verband houdt met terrorisme, extremisme, spionage of clandestiene inmenging.

Lokale inbedding

De stad kent het jarenlange bestaan van de geloofsgemeenschap. De lokale geloofsgemeenschap is actief op het grondgebied van de stad Antwerpen en is actief binnen de wijken Kiel-Antwerpen en Hoboken. De lokale geloofsgemeenschap organiseerde in het verleden ook buurtactiviteiten, zoals een straatfeest en huistaakbegeleiding voor kinderen, en heeft frequente contacten met andere sociale spelers in de buurt.  De organisatie neemt haar verantwoordelijkheid op bij druk bezochte diensten, door inzet van voldoende moskeevrijwilligers. De organisatie stelt het gebedshuis regelmatig open voor schoolbezoeken. 

De bedienaar van de eredienst is sinds 2018 op vrijwillige basis actief binnen dit geloofsgemeenschap. Hij beheerst het Nederlands voldoende  om in gesprek te treden met de buurt en de jonge generatie. Voor 2018 stond de imam op de loonlijst van de internationale vereniging Diyanet van Belg. Dit is in overtreding met met artikel 7. 9° van het decreet Erkenning van Lokale geloofsgemeenschappen.  Artikel 7.9° ze heeft geen bedienaars van de eredienst en hun vervangers die rechtstreeks of onrechtstreeks bezoldigd zijn door een buitenlandse overheid;

Financiën

•  De lokale geloofsgemeenschap heeft geen openstaande schulden bij de stad.
•  De stad neemt kennis van de financiële documenten die deel uit maken van het aanvraagdossier. De lokale geloofsgemeenschap ontvangt geen subsidies van de stad. De werking wordt volledig gedragen door de lokale gelovigen en is dus financieel leefbaar.
• De lokale geloofsgemeenschap verklaarde niet over een giftenregister te beschikken, omdat er geen giften zijn boven de 1.000,00 euro. Er is een engagement om dit bij erkenning systematisch en transparant te registreren.
• De meerjarenbegroting vermeldt een financieel tekort. Dit dient met de financierende overheid bekeken te worden. 

Veiligheid

• Er zijn geen overlastmeldingen geweest de afgelopen jaren.
• Het advies van de lokale politie wordt overgemaakt aan de Lokale Task Force van waaruit  de diverse adviezen worden bezorgd aan het FOD Justitie afdeling Veiligheid van de Staat.

Op basis van de adviezen van de dienst levensbeschouwingen, dienst financiën,  bedrijfseenheid Maatschappelijke Veiligheid zijn er voor deze lokale geloofsgemeenschap onvoldoende elementen voor een positief advies van de stad. De stedelijke administratie zal elke significante wijziging in de beschikbare informatie met betrekking tot de criteria communiceren naar de hogere overheden.

Decreet van 22 oktober 2021 tot regeling van de erkenning van lokale geloofsgemeenschappen, de verplichtingen van de besturen van de eredienst en het toezicht daarop en tot wijziging van het decreet van 7 mei 2004 betreffende de materiële organisatie en werking van de erkende eredienst.