2023_CBS_01641 - Gemeentelijk ruimtelijk uitvoeringsplan Ter Beke Zuid. District Wilrijk - Proces- en startnota - Goedkeuring

Op 10 juli 2015 (jaarnummer 6015) keurde het college de samenwerkingsovereenkomst met de nv Artim goed en besliste om Grontmij Vlaanderen nv te belasten met de opmaak en projectregie van het gemeentelijke ruimtelijk uitvoeringsplan (RUP) Ter Beke Zuid. Hierbij werd ook een plan-MER opgemaakt, samen met het plangebied voor RUP Oudebaan, dat op 15 mei 2018 door het Team Mer werd goedgekeurd.

Op 7 juli 2017 (jaarnummer 6026) keurde het college het ontwerp-eindrapport goed van de waterstudie voor Te Beke, opgemaakt door Sweco Belgium nv. Hierbij werd beslist om het robuust watersysteem als leidraad te nemen voor het toekomstig gebied als startpunt voor de technische uitwerking van de deelprojecten.

Op 17 november 2017 (jaarnummer 9418) keurde het college het eerste voorontwerp- RUP ‘Ter Beke Zuid’ goed.

Op 1 juni 2018 (jaarnummer 5026) keurde het college het tweede voorontwerp-RUP ‘Ter Beke Zuid’. Het planproces voor dit RUP werd on hold gezet na de 2de plenaire vergadering van 28 juni 2018.

Op 29 mei 2019 werd vanuit de Vlaamse minister van Omgeving, Natuur en Landbouw de planningsbevoegdheid gedelegeerd aan de stad Antwerpen voor het RUP ‘Ter Beke Zuid’ voor zover daarbij de reservatiestrook voor leidingen behouden blijft tot een minimale breedte van 70 meter en voor zover dit gebied bovengronds onbebouwd blijft en ingericht als open ruimte.

Op 10 februari 2020 (jaarnummer 1305) besliste het college het RUP ‘Ter Beke Zuid’ opnieuw op te starten en hiervoor een deelopdracht te gunnen aan Sweco Belgium nv. Het plangebied van het RUP ‘Ter Beke Zuid’ werd verruimd in noordelijke richting met als doel alle kritische locaties op te nemen om het robuust watersysteem voor het bedrijventerrein vorm te geven en om een antwoord te bieden aan de noodzakelijke herbestemmingen voor het aanpakken van de waterproblematiek in het bedrijventerrein. Het Ferrarisbos bevindt zich nu mee in het plangebied.

Op 30 mei 2022 (jaarnummer 348) keurde de gemeenteraad de aankoop goed van de gronden gelegen aan de Fotografielaan z/n, 2610 Wilrijk, kadastraal gekend onder Antwerpen 44ste afdeling, Wilrijk 3de afdeling, sectie D nummers 156b, 155a/deel en 537a/deel met een totale oppervlakte van 35.612,25 m², dit aan de prijs van 2.848.980,00 EUR. 

1. Planprocedure

• In 2017 werd de site onderzocht in het bovenlokaal groenplan van de stad Antwerpen. Gezien het industriegebied Ter Beke in Wilrijk een hoge verhardingsgraad kent en een beperkt volume aan waterbuffering op perceelniveau (met regelmatige overstromingen als gevolg), werd in het bovenlokaal groenplan van de stad Antwerpen gezocht naar opportuniteiten om bovenlokale groenstructuren te versterken die geënt zijn op het watersysteem. Dit gaf aanleiding tot een alternatief concept dat inzet op gedecentraliseerde, open waterberging (dwars op de topografie) en het realiseren van groenblauwe verbindingen.
• In februari 2018 werd een waterstudie opgemaakt voor de gehele bedrijvenzone Ter Beke, in opdracht van Stad Antwerpen, district Wilrijk, POM Antwerpen en Water-Link. Binnen deze studie werd een robuust waternetwerk uitgewerkt om de waterproblematiek in Ter Beke aan te pakken, het openbaar domein terug de nodige uitstraling te geven en het terrein leesbaarder te maken. Kortom, om de basis te leggen voor de herontwikkeling van het terrein tot een hedendaags en duurzaam bedrijventerrein waar ruimte is voor duurzame economische groei. De uitvoering van de waterstudie voor Ter Beke zal ook als pilootproject naar voren geschoven worden in het Europees Interreg-project BEGIN.
• Op 29 mei 2019 werd vanuit de Vlaamse minister van Omgeving, Natuur en Landbouw de planningsbevoegdheid gedelegeerd aan de stad Antwerpen voor het RUP ‘Ter Beke Zuid’ voor zover daarbij de reservatiestrook voor leidingen behouden blijft tot een minimale breedte van 70 meter en voor zover dit gebied bovengronds onbebouwd blijft en ingericht als open ruimte.
• In februari 2020 keurt het college van burgemeester en schepenen de opmaak van het nieuwe RUP door Sweco goed. Samen met dit RUP Ter Beke Zuid wordt ook een plan-MER opgemaakt. Het plangebied van het RUP Ter Beke Zuid werd verruimd in noordelijke richting met als doel de kritische locaties op te nemen om het robuust watersysteem voor het bedrijventerrein vorm te geven en om een antwoord te bieden aan de noodzakelijke herbestemmingen voor het aanpakken van de waterproblematiek in het bedrijventerrein.

Binnen de huidige procedure van het RUP is geen samenwerkingsovereenkomst van toepassing.

In het RUP worden volgende doelstellingen voorop gezet 1) het implementeren van maatregen om de waterproblematiek te reduceren 2) het optimaliseren van het bedrijventerrein en 3) het bestendigen en uitbouwen van een retailcluster.

• In de loop van 2022 werden verschillende strategische gronden verworven (Ferrarisbos, twee open waterbuffers en een aantal cruciale doorsteken) en werd verdiepend ontwerpend onderzoek gevoerd naar de haalbaarheid van een ecologische corridor en bufferbekken op de terreinen van ING.

2. Plangebied

Het plangebied werd – ten opzichte van het RUP uit 2018 - verruimd in functie van de implementatie van de waterstudie (inclusief Ferrarisbos).

Het plangebied van RUP Ter Beke Zuid omvat:

• een deel van het bedrijventerrein Ter Beke met verschillende actieve bedrijven, 
• het Hof Ter Beke in een parkachtige omgeving, 
• langs de Boomsesteenweg detailhandel, reca, autohandelaars en opslag in openlucht,
• het Ferrarisbos,
• een gedeeltelijk akkerland.

Het plangebied wordt als volgt begrensd:

• in het oosten: Terbekehofdreef en de Boomsesteenweg,
• in het zuiden: de zuidelijke grens van de reservatiestrook voor pijpleidingen alsook de perceelsranden van een aantal gravitair strategisch gelegen agrairische percelen aan de Grote Struisbeek,
• in het noorden en westen: de noordelijke en westelijke buitengrens van het BPA Fotografielaan.

3. Plandoelstellingen

De algemene ambitie is het plangebied te transformeren naar een aantrekkelijke en toekomstbestendig gebied, waar ruimte is voor duurzame economische groei. Belangrijke uitgangspunten hierbij is het realiseren van een groen-blauw netwerk, bestaande uit een robuust open watersysteem en groene verbindingen.

Vijf aanleidingen (en tevens ook doelstellingen) kunnen worden onderscheiden:

1. Belang van het behoud van het bedrijventerrein en de ruimtelijk-economische opwaardering

Ter Beke is belangrijk voor de stad omdat de aard van de bedrijfsactiviteiten geen fijnmazige verweving met het stadsweefsel toelaten. Het planinitiatief van dit RUP heeft dan ook tot doel het bestaand gebied Ter Beke te behouden als gewenste locatie voor een bedrijventerrein en het gebied ruimtelijk-economische op te waarderen.

De ruimtelijke opwaardering van het bedrijventerrein houdt ook het versmallen van de bestaande 200 meter brede reservatiestrook voor pijpleidingen in, die dwars door het plangebied loopt. Met de versmalling kan de vrijgekomen ruimte benut worden voor bedrijvigheid (alsook voor detailhandel en groen).

Met de versmalling van de reservatiestrook voor pijpleidingen komt er ruimte vrij voor bedrijvigheid en groen. Vandaag is deze ruimte onbebouwbaar.

Daarnaast wordt binnen het plangebied gezocht naar een geschikte locatie voor een publieke vrachtwagenparking, die ten dienste zal staan van het plangebied, zodat vrachtwagenchauffeurs op een veilig en comfortabele manier hun rusttijden kunnen opnemen en vrachtwagens op een veilige manier gestald kunnen worden.

2. Het bekomen van een bestendiging en de uitbouw van de grootschalige detailhandelscluster

Om dezelfde reden is het ook nodig om de bestaande grootschalige detailhandelscluster aan de Boomsesteenweg te bestendigen en indien nodig uit te bouwen.

3. Het belang van de bestendiging en opwaardering van een aantal groen-blauwe verbindingen

Een groot deel van het plangebied is verhard. Het RUP is een kans om een aantal groen-blauwe verbindingen binnen het plangebied te realiseren, die aansluiten op een hoger niveau bij grotere open ruimte verbindingen, met name van de Grote Struisbeekvallei.

4. De wens ter bescherming van het Ferrarisbos

Het Ferrarisbos is vandaag planologisch bestemd als industriegebied. Met dit plan wordt het Ferrarisbos beschermd en herbestemd als bos. In het verdere planningsproces zal berekend worden over welke oppervlakte industrie dit gaat. De stad heeft immers de ambitie om, met oog op de noodzakelijke ruimte voor niet-verweefbare bedrijfsactiviteiten, het aandeel ‘paarse ruimte’ binnen haar grondgebied te behouden (cf. beleidsnota Ruimtelijke Economie). De compensatie van deze paarse ruimte op het grondgebied van de stad wordt parallel aan dit planningsproces mee opgenomen.

5. De noodzaak van het vormgeven van een robuuster watersysteem op het bedrijventerrein

Tot slot kampt het gebied met een waterproblematiek (overstromingen en wateroverlast). De natuurlijke gravitaire afwatering van het terrein werd in de loop der jaren verstoord door bebouwing, verharding, wegenis en grondverzet. Het RUP omvat een aantal kritische locaties die nog in uitvoering kunnen worden gebracht om een robuust watersysteem voor het bedrijventerrein vorm te geven, maar houdt wel rekening met de huidige situatie op het terrein waarbij delen reeds anders zijn uitgevoerd dan voorzien in de waterstudie. In dit RUP wordt dus een aangepaste doorvertaling van de waterstudie vooropgesteld.

Parallel aan de opmaak van dit RUP zal een compensatie voor het schrappen van de zone voor industrie van het Ferrarisbos worden uitgewerkt. Dit wordt verder bekeken.

Art. 2.2.18 en volgende van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening (VCRO) die de procedure vastleggen voor de opmaak van de gemeentelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen.

Artikel 2.2.18. § 1. van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening (VCRO) zegt dat het college belast is met de opmaak van gemeentelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen en de nodige maatregelen neemt voor de samenstelling van het planteam en voor het voeren van het geïntegreerde planningsproces.

Data in vet cursief zijn ramingen.