De stad Antwerpen beschikt over een aantal handhavingsinstrumenten om openbare ordeverstoring en overlast in de openbare ruimte tegen te gaan.
‘Claimers’ zijn personen die door hun gedrag overlast veroorzaken, hetzij personen die door het recidive karakter van hun gedrag de openbare orde verstoren.
De bestuurlijke handhaving van claimers op het grondgebied van de Politiezone Antwerpen beoogt het verkrijgen van maatregelen vanwege de bestuurlijke overheid lastens deze personen. Een uniforme aanpak maakt het mogelijk om in te spelen op eventueel verplaatsingsgedrag tussen de regio's onderling van Politiezone Antwerpen, zonder de dossieropbouw volledig opnieuw te moeten doorlopen.
De code van politiereglementen van de stad Antwerpen bevat verscheidene bepalingen gericht op claimers, die gehandhaafd worden door middel van administratieve geldboetes. Zo zijn er bepalingen rond bedelaars, straatartiesten, tippelprostituees, personen die overlast veroorzaken door alcoholgebruik, personen die zich schuldig maken aan sluikstort, spuwen, braken, zich ontlasten in de openbare ruimte, zoekgedrag drugs, inbreuken rond ambulante handel (leurders), personen die een slaapplaats inrichten in de openbare ruimte, personen die samenscholen in de openbare ruimte zonder toestemming van de burgemeester, enzovoort.
Spijts de opleg van administratieve geldboetes zijn er nog steeds personen die stelselmatig voor overlast blijven zorgen.
Als gevolg hiervan zet de stad Antwerpen in op een persoonsgerichte aanpak voor die (meerderjarige) personen die blijven volharden in het plegen van overlast in de openbare ruimte van het grondgebied van de stad. Deze persoonsgerichte aanpak kan resulteren in onder meer de opleg van een tijdelijk plaatsverbod (artikel 134sexies Nieuwe Gemeentewet) en/of tot een bestuurlijke arrestatie (art. 31, eerste lid, 2° WPA).
Politiezone Antwerpen levert de nodige bestuurlijk relevante informatie aan, die mogelijks ook gerechtelijke informatie kan bevatten, zoals bijvoorbeeld informatie afkomstig uit processen-verbaal drugsbezit of -gebruik, openbare dronkenschap, slagen en verwondingen, feitelijkheden en lichte gewelddaden, vandalisme (vernielingen, beschadigingen, graffiti, enzovoort), of processen-verbaal die een samenhang vertonen met voormelde processen-verbaal of met GAS-processen-verbaal inzake claimergedrag.
Het protocol heeft als voorwerp deze gerechtelijke informatie-uitwisseling te regelen conform artikel 44/1,§4 van de Wet op het politieambt van 5 augustus 1992.
Het huidig protocol verleent het parket Antwerpen aan de Politiezone Antwerpen een algemene machtiging om gegevens van gerechtelijke aard met een bestuurlijke finaliteit over te maken aan de stad Antwerpen.
Na sluiting van de protocolovereenkomst is er geen concreet beletsel dat de politie in voormeld kader het pv-nummer, de datum en de plaats van de feiten, de identiteit van de betrokkene en een beperkte omschrijving van context van deze gerechtelijke processen-verbaal (een samenvatting of weergave van de relevante info uit de beschrijving van de feiten zoals opgenomen in de desbetreffende processen-verbaal) doorgeeft aan de stad door middel van een administratieve akte.
De stad Antwerpen verbindt zich ertoe deze gegevens enkel en alleen te gebruiken met het oog op de finaliteit zoals hoger beschreven in de doelstelling.
Artikel 135§2 van de Nieuwe Gemeentewet: gemeenten hebben tot taak het voorzien, en behoeve van de inwoners, in een goede politie, met name over de zindelijkheid, de gezondheid, de veiligheid en de rust op openbare wegen en plaatsen en in openbare gebouwen.
Artikel 44/1,§4 van de Wet op het politieambt van 5 augustus 1992:
Wanneer de politiediensten in het kader van de uitoefening van hun opdrachten van gerechtelijke politie kennis krijgen van persoonsgegevens en informatie die van belang zijn voor de beslissingen van bestuurlijke politie, stellen zij de bevoegde bestuurlijke overheden daarvan onverwijld, zonder enige beperking en met schriftelijke bevestiging in kennis, behoudens wanneer dit de uitoefening van de strafvordering in het gedrang kan brengen, maar onverminderd de maatregelen die noodzakelijk zijn in geval van ernstig en onmiddellijk gevaar voor de bescherming van personen en van de openbare veiligheid of gezondheid.”.
Het college keurt het Protocolakkoord betreffende de aanpak van overlast door claimers in de openbare ruimte goed.