2023_CBS_02629 - Omgevingsvergunning - OMV_2021173746. Olieweg, Zonnestroomstraat zn (zonder nummer). District Antwerpen - Goedkeuring

Voorafgaand aan zijn beslissing neemt het college kennis van het verslag van de gemeentelijke omgevingsambtenaar.

Het verslag van de gemeentelijke omgevingsambtenaar luidt:

Adviezen

Externe adviezen

Interne adviezen

Toetsing regelgeving en beleidsrichtlijnen

Plannen van aanleg, ruimtelijke uitvoeringsplannen en verkavelingen

Het eigendom is gelegen binnen de omschrijving van het gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan GRUP Afbakening grootstedelijk gebied Antwerpen, goedgekeurd op 19 juni 2009. Volgens dit plan ligt het eigendom in de volgende zone: gemengd regionaal bedrijventerrein.

Het eigendom is gelegen binnen de omschrijving van het gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan GRUP Petroleum- Zuid : Gevangenis en technische schoolcampus, goedgekeurd op 29 maart 2019. Volgens dit plan ligt het eigendom in de volgende zone: gebied voor gemeenschaps- en openbare nutsvoorzieningen.

(Gewestelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen (GRUP's) kan u raadplegen via https://omgeving.vlaanderen.be/grup.)

De aanvraag ligt niet in een verkaveling.

De aanvraag is in overeenstemming met de bepalingen van het gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan.

Gewestelijke stedenbouwkundige verordeningen

-          Hemelwater: het besluit van de Vlaamse regering van 5 juli 2013 houdende vaststelling van een gewestelijke stedenbouwkundige verordening inzake hemelwaterputten, infiltratievoorzieningen, buffervoorzieningen en gescheiden lozing van afvalwater en hemelwater (verder genoemd verordening hemelwater).
(De verordening hemelwater kan u raadplegen via https://omgeving.vlaanderen.be, ga naar Decreten en uitvoeringsbesluiten > Verordeningen > verordening hemelwater)
De aanvraag is in overeenstemming met de verordening hemelwater.
 

-          Toegankelijkheid: het besluit van de Vlaamse regering van 5 juni 2009 tot vaststelling van een gewestelijke stedenbouwkundige verordening inzake toegankelijkheid (verder genoemd verordening toegankelijkheid).
(De verordening toegankelijkheid kan u raadplegen via https://omgeving.vlaanderen.be, ga naar Decreten en uitvoeringsbesluiten > Verordeningen > verordening toegankelijkheid)

De aanvraag wijkt af van de bepalingen van de verordening toegankelijkheid op volgende punten:

• Artikel 15: Breedte van een looppad (tussen onafgewerkte muren); personeel noch bezoekers kunnen in een rolstoel doorheen of naast de detectiestraat;
• Artikel 20: Trappen: §2. Na ten hoogste 17 treden moet voor een tussenbordes van minstens 100 cm diep gezorgd worden. In ruimte A.00.87 is dit pas na 19 treden;

§3 De trap in circulatieruimte ET2 in blok E, F en G heeft in de draai geen gelijkvormige op- en aantrede;

§4. Bij trap B1.T8 eindigt de trapleuning nog voor het einde van de hoogste trede;

• Artikel 24: Draairuimte: de deuren (blok D: d.D.01.14a, d.D.01.17a, d.D.01.23a, d.D.01.23b, D.D.01.43b, d.D.02.15a, d.D.02.14c, d.D.02.14d, d.D.02.17b, d.D.02.2a, , d.D.02.7, d.D.03.6a, d.D.03.6j, d.D.03.9e/f, d.D.03.8a, d.D.03.T1a, d.D.04.11a, d.D.04.T1a, d.D.04.5, blok A: d.A.00.42d, d.A.00.43, d.A.0035a1, blok B: d.B.00.25a, d.B.00.116b, d.B.02.02, d.B.02.T1, d.B.02.03, d.B.02.04, d.B.02.41, d.B.01.11, d.B.01.24, d.B.01.01, d.B.03.02, d.B.04.02) liggen te diep in de muur en/of te dicht bij de muur waardoor de buitenste rand van de vrije en vlakke draairuimte aan de duwzijde van de deur, het gesloten deurvlak niet raakt;

Er is geen vrije en vlakke draairuimte bij deuren d.D.03.6b/c/d/e/f/g/h, d.D.03.11b, d.D.03.9l, d.B.04.02;

• Artikel 29/2: Publiek toegankelijke toiletten en doucheruimtes: Bij handelingen aan publiek toegankelijke toiletten moet in elk sanitair blok minstens één toilet voldoen aan de bepalingen van artikel 12, 30, eerste lid en artikel 31, inzonderheid 1° en 2°. In de cluster van toiletten ter hoogte van de grote zittingszaal in blok A is het mindervalidetoilet voor gedetineerden onbereikbaar. Er is enkel een gewoon toilet voor gedetineerden. In opvanglokaal B2.24 is enkel een gewoon toilet beschikbaar;
• Artikel 31: Afwijking artikel 30: de sanitaire cel voor mindervaliden (D.01.8) beschikt niet over een vrije transferzone van minstens 90 cm aan één zijde van de toiletpot;

-> afwijking verkregen van INTER

Algemene bouwverordeningen

-          Voetgangersverkeer: het besluit van de Vlaamse regering van 29 april 1997 houdende de vaststelling van algemene bouwverordeningen inzake wegen voor voetgangersverkeer (verder genoemd verordening voetgangersverkeer), en de omzendbrief RO/98/2 van 23 maart 1998 betreffende de algemene bouwverordening inzake wegen voor voetgangersverkeer.
(De verordening voetgangersverkeer kan u raadplegen via https://omgeving.vlaanderen.be, ga naar Decreten en uitvoeringsbesluiten > Verordeningen > verordening wegen voor voetgangersverkeer)
De aanvraag is in overeenstemming met de bepalingen van de verordening voetgangersverkeer.
 

Gemeentelijke stedenbouwkundige verordeningen

-          Bouwcode: de gemeentelijke stedenbouwkundige verordening (verder genoemd bouwcode), definitief vastgesteld door de gemeenteraad in zitting van 28 april 2014 en goedgekeurd bij besluit van de deputatie van de provincie Antwerpen van 9 oktober 2014.
(De bouwcode kan u raadplegen via www.antwerpen.be, zoek op ‘regelgeving bouwen in Antwerpen’)
De aanvraag wijkt af van de bepalingen van de bouwcode op volgend punt:

• Artikel 24: Minimale lichtinval en minimale luchttoevoer: (gemotiveerde afwijking, zie beschrijvende nota) verscheidene spreeklokalen, bureel PBA, toezichtslokalen, CIP/controleposten, opkomstlokaal facilitaire diensten, beschikken niet over een raamopening. Kitchenette B3.23 heeft minder dan 10% van de netto-vloeroppervlakte aan lichtdoorlatende oppervlakte. Beide zittingszalen hebben geen zicht naar buiten op ooghoogte. Er zijn enkel dakkoepels.

Sectorale regelgeving

-          MER-screening: de overheid die beslist over de ontvankelijkheid en volledigheid van de vergunningsaanvraag, beslist of er een project-MER moet worden opgesteld. De betrokken overheid doet dat op het ogenblik van de beslissing over de ontvankelijk- en volledigheid van de vergunningsaanvraag of, bij gebreke daaraan, binnen 90 dagen na de datum van ontvankelijk- en volledigheid.
De bij de aanvraag gevoegde project-MER-screeningsnota wordt aanvaard. Er moet geen project-MER opgemaakt worden.

-          Watertoets: overeenkomstig artikel 1.3.1.1 van het decreet van 18 juli 2003 betreffende het integraal waterbeleid dient een vergunningsaanvraag onderworpen te worden aan de zogenaamde watertoets.
Het voorliggende project is volgens de watertoetskaarten gelegen in mogelijk overstromingsgevoelig gebied. Het is echter niet gelegen in een pluviaal overstromingsgevoelig, fluviaal overstromingsgevoelig of recent overstroomd gebied. 
Er wordt voldaan aan de gewestelijke stedenbouwkundige verordening hemelwater aangezien er in het project voldoende maatregelen voorzien worden om het effect op de afstromingshoeveelheid van het watersysteem te voorkomen, te beperken of te compenseren. Er worden geen schadelijke effecten door een wijziging van de afstromingshoeveelheid verwacht. 

-          Vlaamse codex Wonen van 2021: Gecodificeerde decreten over het Vlaamse woonbeleid, gecodificeerd op 17 juli 2020.
(De kwaliteitsnormen voor woningen, die in uitvoering van de Vlaamse codex Wonen van 2021 zijn opgemaakt, kan u raadplegen via www.wonenvlaanderen.be, zoek op “besluit Vlaamse codex van 2021”)
De aanvraag valt onder het toepassingsgebied van de Vlaamse codex Wonen van 2021. 

-          Archeologienota: overeenkomstig artikel 5.4.1 van het Onroerenderfgoeddecreet van 12 juli 2013 moet aan bepaalde aanvragen een archeologienota worden toegevoegd waarvan akte werd genomen
Van de archeologienota werd akte genomen door het Agentschap Onroerend Erfgoed op 22 februari 2022. De nota toont gemotiveerd aan dat er geen verder archeologisch onderzoek moet plaatsvinden.
Rooilijn: artikel 4.3.8 van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening (VCRO) van 15 mei 2009.
(De VCRO kan u raadplegen via https://omgeving.vlaanderen.be/, ga naar Decreten en uitvoeringsbesluiten > Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening (VCRO))
Artikel 4.3.8 is van toepassing op de aanvraag. De aanvraag is hiermee in overeenstemming.

Omgevingstoets

Toetsing van de verenigbaarheid van het aangevraagde met de omgeving en de goede ruimtelijke ordening

Functionele inpasbaarheid

Het project is gelegen binnen het GRUP ‘Petroleum-Zuid: Gevangenis en technische schoolcampus’, in een gebied voor gemeenschapsvoorzieningen en openbare nutsvoorzieningen, meer bepaald voor een gevangenis en een schoolcampus.

Het project sluit aan bij Blue Gate Antwerp (BGA), een site die stad Antwerpen wenst te ontwikkelen volgens duurzame principes. Deze zijn opgenomen in het Strategisch Masterplan Blue Gate Antwerp. Hoewel dit strategisch masterplan geen bindend, noch verordenend karakter heeft, geeft het duiding omtrent de duurzame ambities bij de ontwikkeling van de site, waaronder de zoekzone voor het Arresthuis. Hoewel de zone van het Arresthuis officieel buiten het werkgebied van het beeldkwaliteitsplan valt, is de visuele, functionele en ruimtelijke impact op het bedrijventerrein van BGA groot.

De aangevraagde activiteit en de bestemming zijn in overeenstemming met de ambities van het masterplan en de bestemmingsvoorschriften van het GRUP.

Schaal - ruimtegebruik - bouwdichtheid

In het beeldkwaliteitsplan voor BGA lezen we over de bebouwing in de zoekzone voor het Arresthuis het volgende:

“De zoekzone voor het Arresthuis bevindt zich in dezelfde groene lob als BGA, die parallel aan de Schelde een ecologische verbinding vormt in de richting van de groene singel. Het plan voor BGA zet sterk in op het maximaal laten functioneren van deze ecologische verbinding, en gebruikt dit als krachtige basis voor haar beeldkwaliteit. Deze landschappelijke structuur hangt ook sterk samen met het hydrologische model, dat een antwoord biedt op de waterproblematiek in het gebied. Vanuit het beeldkwaliteitsplan van BGA is het aangewezen dat deze logica zoveel mogelijk wordt doorgetrokken in de zoekzone voor het Arresthuis. Wanneer dit niet wordt gedaan vormt deze zone een enorme obstructie, die de ecologische inspanningen van BGA op stedelijke schaal voor een groot deel teniet doet. Dit terwijl het Arresthuis hier juist voordeel uit kan halen. Op de eerste plaats op het vlak van beeldkwaliteit: voor bezoekers en medewerkers lijkt het een meerwaarde om naar een Arresthuis te gaan in een groene omgeving. Daar het Arresthuis zal moeten voldoen aan de watertoets, is het voor hen gunstig om aan te kunnen takken op de wadi-structuur en deze te gebruiken voor waterbuffering.

Voor de zone buiten de perimeter lijkt het het meest interessant om voor een indeling te kiezen die aansluit bij de randpercelen: dus vrijstaande gebouwen in een zo groen mogelijk maaiveld. Dit maaiveld wordt voor een groot deel ontzien van parkeren, doordat er een geclusterd parkeergebouw nabij de inkom van het Arresthuis wordt voorzien. Hier kan het bezoekersparkeren plaatsvinden.”

Om het leven in de gevangenis zoveel mogelijk overeen te laten komen met de ‘normaliteit’ van het leven in de buitenwereld is een nieuwe gevangenistypologie ontwikkeld: het stervormige ‘vingermodel’ of kruismodel heeft plaatsgemaakt voor een reeks losse functiegebonden gebouwen (Inkom, Werken en Wonen), ingepast in specifieke landschappelijke omgevingen (voortuin, Marktstraat, kamerlandschap).

De visie op detentie wordt in dit concept verbonden met het masterplan Blue Gate, en ontwikkeld volgens het karakter van de Rand-bebouwing zoals beschreven in het BKP.

De projectsite van de gevangenis is opgedeeld in twee delen. Deel B, het zuidelijke deel, wordt semi-openbaar gebied. Deel A, het noordelijke deel, wordt omsloten door de perimeter. Binnen deze perimeter zijn drie delen te onderscheiden, met name de inkomzone, de zone Werken en de zone Wonen. De drie delen zijn op het terrein in een aantal stroken georganiseerd die zijn afgestemd op de stedenbouwkundige zonering van het masterplan, een uiting van een kaveloverschrijdende logica.

Het terrein binnen de perimeter is met 4 meter verhoogd ten opzichte van het oorspronkelijk maaiveld, waardoor de impact van de gevangenismuur op de leefwereld van de gedetineerden is gedecimeerd tot de bovenste 2 meter van de muur. In de ‘ondergrondse wereld’ die ontstaat door het ophogen van het terrein worden alle installaties en facilitaire verkeersstromen ondergebracht.

Waar het noordelijk deel het ‘besloten’ deel is, bestaat het zuidelijk deel van het terrein uit wadi’s en een nieuw aan te planten bos, waarin zich ook de parkeerplaatsen voor het personeel en de toegangsweg voor goederen en transport bevinden. Voor het besloten deel is de muur het typische, beeldbepalende en onvermijdelijke element. Er is een ruime groene buffer voorzien tussen het openbaar domein en de perimeter die de penitentiaire inrichting omsluit. Over het gehele terrein ontstaat zo een sequentie van landschappelijke structuren: wadi – parkeerbos – wadi – voortuin – marktstraat – kamerlandschap.

Het aankomen verloopt via de zone ‘wadi’, die zijn vormgegeven als grote komvormige zonken in het maaiveld. Een groot bomengrid creëert een parkeerbos over de volledige zone tussen de twee wadi’s, op een waterdoorlatende ondergrond van basaltsplit en aangekleed met sierborders. De voortuin, tussen het inkomgebouw en de zone Werken, wordt ingericht als groene tuin met paden in grote betontegels. 

De Marktstraat is de verbindende schakel tussen Wonen, Werken en alle andere activiteiten in het complex en krijgt een aankleding van betontegels. Ze fungeert zoals een straat in de stad waarop allerlei functies aantakken, met elk hun eigen toegang. Het kamerlandschap in de zone Wonen tenslotte wordt gekenmerkt door hoge populierenrijen die de open ruimtes voor de wandelingen omzomen. Elk van de wandelingen krijgt een eigen karakteristieke invulling: sportvelden, moestuin, dierenweide, enzovoort. 

In het GRUP worden een aantal randvoorwaarden omschreven voor de bebouwing. “Voor de gebouwen en constructies bedraagt de maximale hoogte 9 bouwlagen met een maximale V/T van 2,5. Het terrein mag voor maximaal 50% bebouwd worden. Van deze bebouwbare oppervlakte kan gebruik gemaakt worden voor verharding. Van de overige 50% van het gebied mag maximaal 60% verhard worden en bestaat de overige 40% verplicht uit groenvoorzieningen. Er wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van waterdoorlatende verharding.”

Het project heeft maximaal 7 bouwlagen en een V/T van 0,57 (oppervlakte terrein = 70.303 m², bruto vloeroppervlak = 40.538 m²). De totale oppervlakte van de bebouwing bedraagt 15.134,80 m², de totale oppervlakte verharding is 29.072 m², wat ruim onder de maximaal toegelaten oppervlaktes is.

Het gebouw voldoet qua schaal, volumetrie, inplanting en ontsluiting aan de principes van het beeldkwaliteitsplan en de voorschriften van het GRUP.

Visueel-vormelijke elementen

Het programma van het Arresthuis is opgedeeld in drie los van elkaar staande bebouwde delen: Wonen, Werken en Inkom. De verschijningsvorm van de stedelijke fragmenten verschillen sterk van elkaar, doordat materiaalgebruik, constructie, enzovoort, specifiek zijn afgestemd op de gebruiksfunctie. De woongebouwen zijn van baksteen, een kantoorgevel is van glas met betonelementen, de gevel van de werkplaatsen is van een geprofileerde beplating, het interieur van de entreehal is van hout. 

Het woonprogramma is verdeeld over vijf gebouwen, die zijn opgevat in de traditie van de ‘urban villa’: ze hebben elk een andere volumetrie, zijn alzijdig vormgegeven, variëren in hoogte en hebben elk een verschillende tint van baksteen als gevelbekleding.

De zone Werken vormt de verbinding (en scheiding) tussen de inkomzone en het woongedeelte. Dit deel omvat de logistieke diensten, het activiteitencomplex, het kantoor, de transit en het bezoekcomplex. Het beeld van een reeks geschakelde gebouwen van verschillende hoogte langs een straat wordt versterkt doordat de verschillende programmaonderdelen een andere geveluitwerking hebben gekregen. Elk gebouw heeft een eigen materiaal, telkens in een lichtgrijze tint: zichtbeton, geprofileerd beton, geschilderd metselwerk, geprofileerde staalplaat.

De architectuurtaal van het inkomgebouw is eenvoudig en sluit aan bij de ambities van het BKP. De gesloten buitengevels zijn van beton, de gevels aan de entreehal zijn van hout. Dakkoepels zorgen voor extra lichtinval in de ontvangsthal. Ook de toegang voor voertuigen is een onderdeel van het inkomgebouw, en bevindt zich aan de uiterste oostzijde op ruime afstand van de ingang voor personen.

Bij elk afzonderlijk bouwdeel is er een ontworpen hiërarchie tussen de ruimten. Er zijn pleinen, hoofdstraten en zijstraten, wat helpt bij de oriëntatie. Daarnaast zijn er een aantal ruimtes die functioneren als ‘sociale hubs’, die ontmoetingen faciliteren tussen gedetineerden, tussen personeelsleden en tussen beiden onderling.

Naast de gemeenschappelijke ruimtes zijn de persoonlijke ruimtes belangrijk voor het welzijn van de gebruikers. Deze hebben een aangename, normaliserende sfeer, zijn eenvoudig te onderhouden en gemaakt met duurzame, robuuste materialen.

Alle patio’s in de gebouwen, zowel de toegankelijke als de kijktuinen, krijgen een weelderige onderbegroeiing.

Een belangrijk en onvermijdelijk aspect van een penitentiaire inrichting zijn uiteraard de muren en afsluitingen. De belangrijkste beveiligingsmuren worden uitgevoerd in glad beton: de perimetermuur, de muren van de wandelingen, de muren van de marktstraat en de voortuin. De secundaire afsluitingen binnen de perimeter bestaan uit staalmat hekwerken. Aan de buitenkant van de perimetermuur wordt een strook mos aangebracht die zich verder kan verspreiden over de muur, en de afsluiting aan de buitenkant van de perimetermuur wordt begroeid met een klimplant.

Het project is visueel inpasbaar in de omgeving en in het BKP Blue Gate Antwerpen.

Het ontwerp werd voorgelegd aan de kwaliteitskamer en werd gunstig beoordeeld mits voorwaarden:

“De kwaliteitskamer verwacht nog onderzoek naar verrijking van de gevels. Voor de woongebouwen vraagt de kwaliteitskamer na te denken over het type gevelsteen, de metselverbanden en een genereuze detaillering van de inkomgehelen. Omwille van de hoeveelheid metselwerk is de steenkeuze belangrijk en adviseert de kamer het Wasserstrich type. Vervolgens wordt opgemerkt dat het gebruik van aluminium (bijvoorbeeld dagkanten van ramen, dakranden en dergelijke) de gevels verarmt en het detailleren met een gevelsteen de gevels kan opwaarderen (bijvoorbeeld rollaag als kroonlijst, diepe dagkanten van minimaal 1 gevelsteen, uitsprong, enzovoort). Tot slot wordt opgemerkt dat de raamopeningen beter in een regelmatig ritme uitgelijnd worden en vraagt de kwaliteitskamer om een systematiek te ontwikkelen voor de tussenafstanden, afhankelijk van de mogelijkheden in planopbouw.”

Aangezien de planmatige impact van de laatste opmerking niet correct ingeschat kan worden, en dit een vergunningsplichtige wijziging zou kunnen inhouden, wordt dit niet in voorwaarden hernomen. Wat betreft de keuze van de gevelsteen en het gebruik van aluminium wordt geoordeeld dat deze voorwaarden een te geringe meerwaarde betekenen voor gebouwen die door een zes meter hoge betonnen muur afgeschermd worden van de omgeving. Ook deze voorwaarden zullen dus niet overgenomen worden.

Bodemreliëf

Het projectgebied bevindt zich buiten een archeologisch vastgestelde zone. Het projectgebied is gelegen buiten woon- en recreatiefgebied met een oppervlakte boven 3.000 m² (circa 70.000 m²) en een ingreep in de bodem groter dan 5.000 m² (circa 70.000 m²). De aanvrager is niet publiekrechtelijk. Volgens het Onroerenderfgoeddecreet van 2 juli 2013, artikel 5.4.1 is hiervoor een archeologienota verplicht. 

De archeologienota werd ingediend door BAAC en waarvan akte door het Agentschap Onroerend Erfgoed op 22 februari 2022. Het bijhorende programma van maatregelen beveelt geen verder archeologisch onderzoek (https://loket.onroerenderfgoed.be/archeologie/notas/notas/21497).   

Het advies van de dienst Archeologie is gunstig.

Hinderaspecten – gezondheid – gebruiksgenot – veiligheid in het algemeen

Gelet op de aard van de aanvraag werd er advies gevraagd aan de verschillende nutsmaatschappijen. De adviezen van Aquafin NV, Fluvius en Proximus zijn voorwaardelijk gunstig.

De voorwaarden geformuleerd door Aquafin NV, Fluvius en Proximus zullen overgenomen worden in de beslissing van de aanvraag.

Het project is gelegen binnen de warmtecluster Kiel zoals gedefinieerd in figuur 11 van de” roadmap 2030 - stadsbreed warmtenet Antwerpen” die werd goedgekeurd door de Gemeenteraad van 27 juni 2022 (2022_GR_00439). Binnen dergelijke zones vormen de aanleg van warmtenetten, gevoed met restwarmte en/of groene warmte, de optimale technologie om de energie de energietransitie op vlak van warmtevraag te realiseren. De ontwikkeling van warmtenetten in deze zones focussen in eerste instantie op grote verbruikers en gebouwen van de groep Stad. Het is aan te bevelen dat de bouwheer in overleg met de warmtenetbeheerder Fluvius nagaat hoe het warmteconcept kan geoptimaliseerd worden met het oog op de (eventueel latere) aansluiting op het warmtenet.

Wanneer zou blijken dat de daarvoor benodigde installaties vergunningsplichtig zijn onder een bijkomende VLAREM-rubriek spant de bouwheer zich in om daarvoor een wijzigingsaanvraag in te dienen.

Het advies van Infrabel werd als een bezwaarschrift opgeladen, maar het betreft een voorwaardelijk gunstig advies:

“Om de exploitatie van onze bundel te kunnen verzekeren is aanvrager verplicht om een nieuwe dienstweg aan te leggen. Deze dienstweg was tevens opgenomen in akte van verkoop en diende na verkoop door kopende partij voorzien te worden. Als afsluiting naar de sporen moet een type staalmathekwerk van 1,5 m hoogte geplaatst worden. Er dienen poorten voorzien met Wilka G* sloten geplaatst te worden om de spoorbundel af te sluiten van onbevoegden. De dienstweg dient zowel een noordelijke als een zuidelijke ontsluiting te hebben en voorzien te worden van verlichting met kantelbare lichtmasten, aangesloten op Infrabel voeding. Er dient een lichtstudie voorgelegd te worden aan Infrabel ter goedkeuring. De installaties worden aangelegd conform eisen Infrabel en in bijzonder bundel S41. De verharding is waterdoorlatend en voorzien voor zwaar transport. Er mag geen afvoer zijn van hemelwater naar spoor.”

De voorwaarden geformuleerd door Infrabel zullen overgenomen worden in de beslissing van de aanvraag.

Er werd advies gevraagd aan de FOD Binnenlandse Zaken – ASTRID veiligheidscommissie. Het advies is voorwaardelijk gunstig:

“Gezien de hoge onthaalcapaciteit en grote oppervlakte van de gebouwen A (inkomsgebouw) en B (bezoek-activiteitencomplex) heeft de commissie beslist dat er in de gebouwen A en B van de nieuwe penitentiaire inrichting ASTRID indoordekking dient aanwezig te zijn. Gezien de bestemming van het volledige complex, raadt de commissie aan om het volledige complex van de nieuwe penitentiaire inrichting te voorzien van ASTRID indoordekking.”

De voorwaarden geformuleerd door de ASTRID veiligheidscommissie zullen overgenomen worden in de beslissing van de aanvraag.

Het advies van De Vlaamse Waterweg is als voorwaardelijk gunstig opgeladen in het omgevingsloket, maar het is een gunstig advies zonder voorwaarden. Om die reden kunnen geen voorwaarden uit dit advies overgenomen worden.

Er werd advies gevraagd aan AG Vespa. Het advies is gunstig:

“Het dossier werd meermaals toegelicht en besproken op de stedelijke werkgroep onder leiding van team SBM. Vanuit de ontwikkeling van BGA waren voorname bezorgdheden de waterhuishouding, mobiliteit en beeldkwaliteit. Inzake hydrologie werd met de eerder uitgesproken bezorgdheden rekening gehouden in de finale omgevingsvergunningsaanvraag. Omtrent mobiliteit werden afspraken gemaakt in functie van het gebruik van de centrale parkeerfaciliteiten op de BGA site. Inzake beeldkwaliteit werd rekening gehouden met de aanbevelingen/suggesties uit het BKP dat voor BGA werd opgemaakt.”

Beoordeling afwijking van de voorschriften

Gelet op de omvang, het specifieke karakter van een gevangenis en de strenge opgelegde werkings- en veiligheidseisen, wordt er voor enkele lokalen een afwijking op de bepalingen van de bouwcode gevraagd, meer specifiek voor artikel 24 “Minimale lichtinval en minimale luchttoevoer”. Onder meer sommige toezichtslokalen, een sportlokaal, een commandopost, het bureel van de Penitentiaire Begeleidings Ambtenaar en spreekruimtes voldoen strikt gezien niet aan de bepalingen van artikel 24. Afwijkingen kunnen worden toegestaan omwille van de noodzaak aan privacy, het korte gebruik van deze ruimtes of de specifieke functie die een centrale ligging of beperkt daglicht vereist.

Mobiliteitsimpact (onder andere toetsing parkeerbehoefte)

Het algemene principe is dat een bouwaanvraag in vele gevallen een parkeerbehoefte genereert. Om te vermijden dat de parkeerbehoefte (geheel of gedeeltelijk) wordt afgewenteld op het openbaar domein, dient het parkeren maximaal op eigen terrein te worden voorzien, het zogenaamde POET principe (Parkeren Op Eigen Terrein).

De parkeernormen uit de bouwcode artikel 30 (tabel) goedgekeurd door het college op 25 oktober 2014 en herzien op 1 maart 2018 vormen de facto de algemene beleidslijn voor bouwen, verbouwen, vermeerderen van wooneenheden en functiewijzigingen. Wie niet op eigen terrein voorziet in de werkelijke parkeerbehoefte, dient hiervoor een compensatie te betalen.

Ontsluiting/bereikbaarheid

Toekomen en wegrijden gebeurt via de zuidelijke ontsluitingsweg. De parking is volledig afgesloten met slagboombeveiliging. Er is een drop-off zone voor bezoekers met een beperkte mobiliteit en taxi’s. Via de toegangsweg kan autoverkeer in één richting voorbij de inkomzone rijden, de passagier afzetten en meteen wegrijden. 

Fietsvoorzieningen

Op de site worden 52 afgesloten fietsstalplaatsen voorzien voor personeel. De fietsenstalling is ingericht volgens de richtlijnen uit de bouwcode. Er worden voldoende laadpunten voorzien voor elektrische fietsen. Naast de fietsstalplaatsen voor personeel worden ook 52 fietsstalplaatsen voorzien voor bezoekers in de nabijheid van het inkomgebouw.

Laden en lossen

Laden en lossen gebeurt op eigen terrein. Nabij de toegangszone melden chauffeurs zich aan bij de slagboom. Na het laden of lossen aan de kade verlaat men via de toegangssas en diezelfde ontsluitingsweg de site. Een wachtzone is voorzien in de nabijheid van de toegangssas.

Toetsing van aanvaardbaarheid van de ingedeelde inrichtingen of activiteiten op het vlak van hinder en risico's voor de mens en het milieu

Exploitatiefase
 

De nieuwe gevangenis zal plaats bieden aan 440 gedetineerden.
 

De IIOA’s gevraagd voor de exploitatie zijn deze die horen bij een groot gebouw. De meeste installaties zullen ondergronds in de technische ruimte geplaatst worden.

Rubriek 12.2.1 wordt gevraagd voor zes transformatoren met telkens een individueel vermogen van 800 kVA. De aanvraag werd in het omgevingsloket ingediend op 24 augustus 2022. Toen was deze rubriek inderdaad nog van toepassing. Sedert 12 december 2023 is deze rubriek echter niet meer opgenomen in de lijst van ingedeelde inrichtingen of activiteiten (IIOA’s). Deze aangevraagde rubriek wordt dan ook zonder voorwerp verklaard.
 

Het huishoudelijk afvalwater en het bedrijfsafvalwater worden apart geloosd in de openbare gescheiden riolering van de Olieweg en afgevoerd naar een rioolwaterzuiveringsinstallatie. De exploitant meldt dat naargelang het proces, stadswater (leidingwater), hemelwater of zelfs grijs water zal gebruikt worden maar dit wordt niet concreet uitgewerkt in het dossier.  De brandstoftank voor de noodgenerator voldoet aan de Vlarem-vereisten.
 

Rubriek 16.3.2.b wordt gevraagd voor één persluchtcompressor met een vermogen van 30 kW, en voor 965 kW aan koelinstallaties. Als koelmiddel wordt zowel R32 als R410a opgegeven. Het “Global Warming Potential (GWP)” van R32 bedraagt 675, dat van R410a is 2088. Stad Antwerpen raadt aan om in plaats van R410a een koelmiddel te gebruiken met een lagere GWP-waarde dat niet onderhevig is aan uitfasering.
 

Van de exploitatie van het gebouw op zich wordt weinig tot geen hinder verwacht. Er dient wel rekening gehouden te worden met de effecten van geluid afkomstig van eventuele sirenes en luidsprekers. Volgens de exploitant wordt dit geluid maximaal beperkt door volgende maatregelen:

• De meeste sirenes in de gevangenis zijn “stille sirenes”. Dit is onder meer elke vorm van een alarm waarbij geen geluid geproduceerd wordt zoals bijvoorbeeld zwaailichten, lichtsignalen, meldingen op een scherm en dergelijke.
• Het geluid horende bij de exploitatie van een gevangenis is in principe niet of slechts beperkt hoorbaar buiten de perimetermuur. Hiervoor wordt de locatie en spreiding van eventueel aanwezige sirenes of luidsprekers ook nauwkeurig gepland.
• Interventiediensten zoals brandweer en politie kunnen ook buiten de perimetermuur geluid produceren zoals dat ook het geval is in een normale woonomgeving. Dit is niet uit te sluiten maar wordt vermeden waar mogelijk. Er worden niet meer interventies verwacht in de gevangenis dan in een normale woonomgeving. Ook binnen de muren van een gevangenis is het van belang om een leefbare geluidsbelasting aan te houden.

Binnen het complex worden ook werkplaatsen voorzien. Deze zullen mogelijk meldingsplichtige activiteiten omvatten. Het betreft wisselende activiteiten die afhangen van mogelijkheden en noden in combinatie met vragen van externen. In elk geval zullen het steeds kleinschalige en eenvoudige activiteiten betreffen. Ook voor meldingsplichtige activiteiten dient de exploitant een omgevingsvergunning aan te vragen en te bekomen alvorens de werken aan te vatten.

Aanlegfase
 

Dit luik van de vergunningsaanvraag betreft de meldingsplichtige en vergunningsplichtige rubrieken voor de werfinrichting van de werf “PIA – Hortus Conclusus” te Antwerpen. De looptijd van de actieve werffase is voorzien vanaf eind januari 2023 met een totaal verwachte looptijd van ongeveer 27 kalendermaanden. Deze periode werd ingeschat onder voorbehoud van het verloop van het vergunningsdossier, de weersomstandigheden en onverwachte omstandigheden tijdens de werffase. De aanvangsdatum van januari 2023 is ondertussen niet meer relevant.
 

Er wordt een breekinstallatie gevraagd voor het zeven van 14.000 m³ oude spoorballast. Het materiaal zal gedeeltelijk (50 %) hergebruikt worden als onderfundering en voor stabilisatie van de ondergrond. Huishoudelijk afvalwater zal geloosd worden met een debiet van 1.200 m³/jaar. De opslag van gevaarlijke producten op de werf bestaat uit gevaarlijke producten in kleine verpakkingen, 4.000 liter ontkistingsolie, 1.000 liter gassen in verplaatsbare recipiënten (acethyleen, propaan, zuurstof), 2 ton mortel/cement in een mobiele silo en 18 ton brandstof. Dit laatste dient voor de bevoorrading van een twintigtal werfvoertuigen via twee verdeelslangen. De werfketen zullen worden gekoeld en verwarmd door middel van airconditioningsinstallaties met een totaal gezamenlijk vermogen van 56 kW.
 

In eerste instantie zou er in de werffase een bemaling noodzakelijk zijn. Deze werffase wordt voorafgegaan door meerdere bodemsaneringsprojecten waarvoor eveneens bemalingen noodzakelijk zijn. De exploitant voegt de bemalingsstudie voor de saneringswerken en de werffase toe aan voorliggende aanvraag maar stelt dat er in de actuele plannen geen bemaling voorzien wordt tijdens de werffase. De bodemsaneringswerken maken geen deel uit van voorliggende aanvraag.
 

Er zullen lekbakken geplaatst worden voor de opslag van de gevaarlijke producten. Spill kits zullen ook aanwezig zijn. De brandstoftanks voldoen aan de Vlarem vereisten.
 

Volgens de aanvrager zullen er tijdens de uitvoering van de werken geen uitzonderlijk luidruchtige activiteiten gepland worden die een significante geluidsimpact naar de buurt toe hebben. Bij eventuele kortstondige werkzaamheden die afwijken van de standaardactiviteiten, zal de buurt tijdig verwittigd worden. De werfzone wordt in het zuiden begrensd door de Herenpolderbrug. Aan de overzijde van de brug bevinden zich heel wat woongelegenheden. Het is niet ondenkbaar dat een werf van een dergelijke grootte de nodige lawaaihinder voor de bewoners met zich mee zal brengen en dit voor een vrij lange tijdsperiode. De exploitant wordt aangeraden hierover duidelijk te communiceren met de buurtbewoners, niet alleen voor activiteiten die afwijken van de standaardactiviteiten maar voor de volledige werf.
 

Naast geluid zal ook mobiliteit een belangrijk aspect zijn van deze werf. De exploitant stelt oorspronkelijk dat de effecten op de mobiliteit beperkt zijn maar er werd door de vergunningverlenende overheid gevraagd dit uitgebreider te onderzoeken en toe te lichten. Niettemin blijven de voorgestelde maatregelen vaag en weinig concreet uitgewerkt.

Om de impact van de mobiliteit op de omgeving te beperken tijdens de uitvoeringsfase, zal op verschillende vlakken ingespeeld worden. Enkele maatregelen die nu in voorbereiding zijn:

• spreiding van transporten;
• spreiding van woon/werkverkeer;
• uitwerken van voorkeursroutes en aanleveringsroutes;
• inrichten van de zuidelijke zone (vlakbij de ingang van Blue Gate Antwerp) als parking.

Over vervoer van materiaal via water wordt door de exploitant het volgende gezegd: “De mogelijkheden voor watertransport gezien het naastliggende watergebonden bedrijventerrein worden nog verder onderzocht. Dit wordt met de nodige ambitie samen met de betrokken onderaannemers en leveranciers verder bekeken en uitgewerkt. Gezien de grote impact hiervan op de organisatie en het kostenplaatje dient dit echter goed uitgewerkt en berekend te worden.” Ook dit blijft dus zeer vaag.

Voor dit dossier werden drie “bezwaren/opmerkingen” ingediend tijdens het openbaar onderzoek. Infrabel geeft een voorwaardelijk gunstig advies op voorliggende vergunningsaanvraag. Brieven 2 en 3 werden eveneens ingediend door Infrabel en betreffen bijkomende informatie bij de opgelegde bijzondere voorwaarde in brief 1.

Voorliggende project is niet MER-plichtig. Het aanvraagdossier werd tijdens het ontvankelijk- en volledigheidsonderzoek getoetst aan de criteria (bijlage II van het Decreet Algemene Bepalingen Milieubeleid) doordat de aanvraag betrekking heeft op een activiteit die voorkomt op de lijst van bijlage III van het besluit van de Vlaamse Regering van 1 maart 2013 inzake de nadere regels van de project-m.e.r.-screening). Het project valt onder rubriek 10b (stadsontwikkelingsprojecten) en 10j (het onttrekken van grondwater).

Het projectgebied is gelegen binnen de contouren van het gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan (GRUP) “Petroleum Zuid: gevangenis en technische schoolcampus”. Het GRUP werd definitief vastgesteld in maart 2019. Voor het GRUP werd een plan-MER opgemaakt waarin de mogelijke effecten van het plan op het milieu gedetailleerd zijn onderzocht. Het plan-MER werd goedgekeurd op 18 juli 2018. Er werd besloten dat “het plan geeft geen aanleiding voor aanzienlijke negatieve effecten. Er zijn geen milderende maatregelen vereist”. In voorliggend dossier werd een project-mer-screeningnota / aanvullende nota toegevoegd waarin eventuele afwijkingen tegenover het plan-MER van 2018 besproken en aangevuld worden. De conclusie blijft hetzelfde.
 

De vergunningverlenende overheid is verplicht om een advies in te winnen bij het Agentschap Onroerend Erfgoed als de vergunningsaanvraag betrekking heeft op ingedeelde inrichtingen of activiteiten in of aan: een beschermde archeologische site, een beschermd monument, een beschermd cultuurhistorisch landschap of een beschermd stads- of dorpsgezicht (decreet van 12 juli 2013 betreffende het onroerend erfgoed artikel 6.4.4§3). Dat is hier niet het geval.
 

Volgens het advies van De Vlaamse Waterweg nv voldoet het dossier aan de vereisten op basis van de watertoets.

Advies aan het college

Advies over de stedenbouwkundige handelingen

Aan het college wordt voorgesteld om voor de stedenbouwkundige handelingen de omgevingsvergunning te verlenen onder voorwaarden.

Geadviseerde stedenbouwkundige voorwaarden

 1. De bijgevoegde brandvoorzorgsmaatregelen zijn op het moment van eerste ingebruikname/exploitatie strikt na te leven.

2. De voorwaarden geformuleerd door Aquafin NV zijn integraal van toepassing.

3. De voorwaarden geformuleerd door Fluvius zijn integraal van toepassing.
4. De bouwheer gaat in overleg met warmtenetbeheerder Fluvius en Stad Antwerpen (SW/K&L) na hoe het warmteconcept kan geoptimaliseerd worden met het oog op de aansluiting op het warmtenet.
5. De voorwaarden geformuleerd door Proximus zijn integraal van toepassing.
6. De voorwaarden geformuleerd door ASTRID-veiligheidscommissie zijn integraal van toepassing.
7. De voorwaarden geformuleerd door Infrabel zijn integraal van toepassing.
8. Na uitvoering van de werken moet voldaan zijn aan de elementaire veiligheids-, gezondheids- en woonkwaliteitsvereisten, opgelegd door de Vlaamse Codex Wonen van 2021 en het Besluit van de Vlaamse Regering tot uitvoering van de Vlaamse Codex Wonen van 2021.

Advies over de ingedeelde inrichtingen of activiteiten

Mits voldaan wordt aan de algemene en sectorale vergunningsvoorwaarden, is deze aanvraag in overeenstemming met de Vlarem-wetgeving. Vanuit milieutechnisch oogpunt wordt gunstig advies gegeven de vergunning te verlenen.

Geadviseerde rubriek(en)

Geadviseerde rubriek(en) Exploitatie PIA 

Geadviseerde rubriek(en) Tijdelijke werfinrichting PIA
 

Wijzigingsverzoeken

De aanvrager heeft één of meerdere verzoeken ingediend om zijn oorspronkelijke dossier te wijzigen.

Minstens één van die verzoeken werd aanvaard, waardoor de aanvaarde wijzigingen mee beoordeeld worden.