Op 20 mei 2022 keurde de raad van bestuur het addendum bij de strategische aanbodnota 'Een onderwijsaanbod voor de Antwerpenaar - een blik op de toekomst' goed. Met deze goedkeuring wordt de focus gelegd op het bieden van voldoende capaciteit voor de tekorttypes vanuit perspectief op doorstroom.
Op 20 mei 2022 keurde raad van bestuur eveneens de ambitienota goed voor de totaalrenovatie van de site in de Columbiastraat voor de stedelijke school voor buitengewoon onderwijs De Leerexpert, Columbiastraat 4-6-8, 2030 Antwerpen. In totaal worden er 214 extra plaatsen buitengewoon kleuter- en lager onderwijs type 2 en 9, en buitengewoon secundair onderwijs OV1 en OV2 gecreëerd in de toekomstige campus Columbiastraat. De ingebruikname wordt verwacht tegen 2029.
Door de aanhoudende en steeds toenemende capaciteitsdruk in het buitengewoon onderwijs, net in deze types en opleidingsvormen, is de urgentie voor het realiseren van deze bijkomende capaciteit groot. Het is aangewezen om deze bijkomende capaciteit zo snel mogelijk te realiseren.
Op 30/9/2022 werd het besluit van de Vlaamse Regering goedgekeurd om middelen te voorzien om deze capaciteit vervroegd te realiseren in de vorm van een noodcampus. Op 30/9/2022 keurde het college van de stad Antwerpen eveneens een besluit goed om hiervoor aanvullende middelen te voorzien.
Het AG Stedelijk Onderwijs wil met dit besluit de campus Columbiastraat vervroegd opstarten door op de sintelloopbaan een noodcampus voor buitengewoon onderwijs gefaseerd op te richten. De sintelloopbaan is een terrein op Luchtbal gelegen tussen de site Columbiastraat en de site Santiagostraat.
HIVA 2021 voorspelt vooral tekorten in het buitengewoon secundair onderwijs voor de zorgtypes (lees OV1 en OV2) en geen tekorten voor het buitengewoon basisonderwijs. Bij de HIVA-studie werd bij de vraagprojecties evenwel geen rekening gehouden met de huidige wachtlijsten. HIVA 2021 toont ook een uitgaande en inkomende pendel voor specifieke types. Deze pendelbewegingen hebben een belangrijke impact op de vraag naar plaatsen in het buitengewoon onderwijs.
Op basis van gegevens van LOP Antwerpen (2022) zien we een opvallende wachtlijst in bepaalde types van het buitengewoon basisonderwijs (type 2, 3 en 9). Ook in het BuSo zijn tekorten:
Kleuter | Lager | |||||||||||||
T2 | T3 | T4 | T6 | T7 | T9 | TBA | T2 | T3 | T4 | T6 | T7 | T9 | ||
Totale capaciteit op 2/9/2022 (alle netten) | 78 | 6 | 38 | 3 | 42 | 95 | 1215 | 373 | 158 | 133 | 16 | 242 | 473 | |
Wachtlijst 2/9/2022 | 168 | 0 | 3 | 0 | 0 | 28 | 18 | 94 | 35 | 4 | 4 | 12 | 86 | |
Wachtlijst zonder kinderen met al plek in het juiste type | 136 | 0 | 1 | 0 | 0 | 18 | 8 | 60 | 21 | 1 | 3 | 7 | 36 | |
OV1 | OV2 | |||
T2 | T9 | T2 | T9 | |
Wachtlijst (aangemeld en nog geen plaats) | 16 | 42 | 1 | 0 |
Kinderen op de wachtlijst die momenteel zijn ingeschreven in juiste OV (ander type, grotere afstand, andere pedagogische eenheid, …) | 12 | 25 | 1 | 0 |
Kinderen op de wachtlijst die nog niet in juiste OV zitten (BuBao, Buso ander OV, regulier onderwijs, geen school) | 4 | 17 | 0 | 0 |
Deze tekorten zijn niet nieuw: sinds schooljaar 2020-2021 richt AG Stedelijk Onderwijs noodcapaciteit in:
Schooljaar 2020-2021: 38 extra plaatsen noodcapaciteit binnen bestaande scholen (23 plaatsen type 2, 7 plaatsen type 4 en 8 plaatsen type 9)
Schooljaar 2021-2022: Oprichting 2 nieuwe vestigingsplaatsen in Montrealstraat en Dr. Decrolystraat (35 plaatsen type 2 voorzien, waarvan 26 plaatsen opengezet in 2021-2022)
In een context van uiteenlopende vaststellingen en reële wachtlijsten, wil het AG Stedelijk Onderwijs in de eerste plaats het perspectief van de individuele leerling bewaken en plaats creëren voor de tekorttypes vanuit een perspectief op doorstroom. Ook wil het AG Stedelijk Onderwijs tegemoet komen aan de vaststellingen dat er steeds meer dubbeldiagnoses zijn en leerlingen met een hoge zorgnood zich niet steeds laten vatten binnen 1 type. We kiezen daarom voor een capaciteitsstrategie waarbij we investeren in ‘doorstroomscenario’s’ tussen het buitengewoon basis- en buitengewoon secundair onderwijs, én bijkomende plaatsen creëren voor de tekorttypes in het buitengewoon basisonderwijs. Voor de extra plaatsen wordt doorstroom gegarandeerd. We vermijden geïsoleerde vestigingsplaatsen voor zorgtypes om tegemoet te komen aan de grote mate van comorbiditeit bij deze leerlingen.
In uitvoering van de hierboven beschreven strategische keuze werd op 20 mei 2022 door de raad van bestuur de ambitienota voor de campus Columbiastraat goedgekeurd. De invulling ziet er als volgt uit:
| Buitengewoon basisonderwijs (type 2 en 9) | Buitengewoon secundair onderwijs (type 2 en 9) | TOTAAL CAMPUS | |||||
| Kleuter | Lager | TOTAAL Basisonderwijs | OV1 | OV2 | TOTAAL Secundair onderwijs | ||
| Aantal klassen | 5 | 9 | 14 | 9 | 4 | 13 | 27 |
| Capaciteit | 38 | 72 | 110 | 72 | 32 | 104 | 214 |
Op de site van de Columbiastraat is momenteel een bestaande basisschool (Sportomundo) gevestigd en een reeds bestaande school buitengewoon onderwijs type basisaanbod. Op de Santiagostraat (eveneens op Luchtbal) loopt momenteel het project om een nieuwbouw te realiseren voor de basisschool Sportomundo.
Eénmaal de basisschool verhuisd kan worden naar de nieuwbouw, wordt het vrijgekomen gebouw, samen met de bestaande gebouwen van de school buitengewoon onderwijs gerenoveerd in functie van de campus buitengewoon onderwijs. De huidige projectplanningen (nieuwbouw Santiagostraat en renovatie gebouwen Columbiastraat) geven aan dat de definitieve school buitengewoon onderwijs in 2029 in gebruik genomen kan worden. Het definitieve renovatieproject Columbiastraat werd ingediend op de lokale taskforce teneinde hiervoor capaciteitssubsidies te verwerven.
Omwille van de huidige capaciteitsnood in het buitengewoon onderwijs wil het AG Stedelijk Onderwijs op korte termijn de opstart van een noodcampus realiseren. Concreet betekent dit dat de campus Columbiastraatgedeeltelijk vervroegd wordt opgestart door op de sintelloopbaan tegenover de huidige school voor buitengewoon onderwijs in de Columbiastraat een overgangsschool voor buitengewoon onderwijs op te richten. Met dit project bieden we vervroegd plaats aan de 214 leerlingen type 2 en 9 die voorzien zijn binnen de campus Columbiastraat (zie boven). De 64 reeds ingerichte plaatsen in de Montrealstraat en de Dr. Decrolystraat zitten vervat in de 214 plaatsen. Van zodra de tijdelijke noodcampus gerealiseerd is, zullen de gerealiseerde plaatsen in de Montrealstraat en Dr. Decrolystraat overgeheveld worden naar de nieuwe tijdelijke infrastructuur.
De fasering, de capaciteit per type en de manier waarop de noodcampus wordt geprogrammeerd dient verfijnd te worden in functie van de formele programmatie. Binnen de mogelijkheden van het inschrijvingsrecht wordt ook onderzocht hoe we zo goed mogelijk de verticale en horizontale doorstroom binnen de campus kunnen organiseren.
De reguliere termijnen en procedures voor programmatie in het buitengewoon onderwijs zullen worden gevolgd.
Het realiseren van de besproken overbruggingscapaciteit vraagt een bouwproject: binnen de huidige infrastructuur is hiervoor geen ruimte. Op het terrein van de sintelloopbaan zal tijdelijke infrastructuur voorzien worden voor een programma van 214 plaatsen (zie projectvoorstel). Dit in afwachting van de realisatie van het definitief bouwproject. Het bouwproject zal gerealiseerd worden in de loop van schooljaar 2022-2023 met het oog op in gebruik name in het schooljaar 2023-2024. Het is een complexe aangelegenheid op vlak van vergunningen, levertermijnen bouwmaterialen, beschikbaarheid architect en aannemer, ... Zolang het bouwproject niet is opgeleverd kan de overbruggingscapaciteit niet worden voorzien.
In antwoord op het besluit van de Vlaamse regering en het college van stad Antwerpen worden volgende voorwaarden in kaart gebracht. Dit zijn randvoorwaarden om op een kwaliteitsvolle wijze de noodcampus vorm te geven in de periode 2023-2029. AG SO zal eventuele negatieve gevolgen verbonden aan deze voorwaarden verhalen op de bevoegde overheid.
Om aanbod te voorzien dat momenteel nog niet wordt ingericht binnen De Leerexpert Columbiastraat moeten de aangevraagde programmaties worden goedgekeurd door AGODI.
Zolang het bouwproject niet is gerealiseerd, kunnen geen leerlingen worden ingeschreven. Indien er op teldag 1/10/2023 geen leerlingen zijn ingeschreven, zullen geen personeels- en werkingsmiddelen vanuit Vlaanderen worden gegenereerd.
SO/2006/03 (BuSO): Toepassing van de regels inzake de rationalisatie en de programmatie van het buitengewoon secundair onderwijs
BaO/97/9: Programmatie en Rationalisatie in het buitengewoon basisonderwijs
De raad van bestuur is bevoegd voor de programmatie van het aanbod.
De fasering van de capaciteitsuitbouw van de noodschool wordt op punt gesteld in functie van de formele programmatie.
Directies en netwerkdirecteur werden betrokken bij het bepalen van de strategische keuzes en de invulling van de campus Columbiastraat. Het formaliseren van de principiële goedkeuring van de noodschool (programmatie en fasering) zal samen met de directie en netwerkdirecteur worden vormgegeven. Hierbij zullen de noodzakelijke inspraakprocedures doorlopen worden.
Indien het bouwproject is opgeleverd voor 1/10/2023 en we bijgevolg effectief leerlingen hebben kunnen inschrijven die meetellen op 1/10/2023 zullen de personeels- en werkingsmiddelen gefinancierd worden door de Vlaamse overheid volgens reguliere regelgeving. Zolang het bouwproject niet is gerealiseerd, kunnen geen leerlingen worden ingeschreven. Indien er op teldag 1/10/2023 geen leerlingen zijn ingeschreven, zullen geen personeels- en werkingsmiddelen vanuit Vlaanderen worden gegenereerd.
De raad van bestuur van het AG SO geeft aan het directiecomité het mandaat om de programmatie van de Noodschool buitengewoon onderwijs Columbiastraat voor te bereiden en hiervoor de nodige bijkomende onderzoeken te doen en inspraakprocedures te doorlopen, rekening houdend met volgende voorwaarden:
Het verwerven van de noodzakelijke vergunningen met betrekking tot het bouwen van de tijdelijke noodschool in functie van een voldoende snelle realisatie van het project. Zolang het bouwproject niet is gerealiseerd, kunnen geen leerlingen worden ingeschreven. Indien er op teldag 1/10/2023 geen leerlingen zijn ingeschreven, zullen geen personeels- en werkingsmiddelen vanuit Vlaanderen worden gegenereerd
De nodige programmaties dienen door AGODI te worden goedgekeurd.
Uitvoering beslissing:
Taak | Verantwoordelijke | Timing |
Programmatie noodschool | OBI, netwerkdirecteur, schooldirecteur en directeur onderwijsorganisatie | Na beslissing |