Op 31 mei 2023 werd de tweede oproep van het European Urban Initative (EUI), het subsidieprogramma voor stedelijke innovatieve acties en capaciteits- en kennisopbouw, gelanceerd. Steden kunnen ten laatste op 5 oktober 2023 een projectvoorstel indienen. De thema's van deze oproep zijn vergroening van steden, duurzaam toerisme en talent behouden in krimpende steden. Met het EUI-programma ondersteunt de Europese Commissie creatieve en innovatieve projecten in de stedelijke context met een maximaal projectbudget van 6,5 miljoen euro. Het subsidiepercentage is 80%, met 20% cofinanciering van de projectpartners. De goedgekeurde projecten gaan midden 2024 van start en hebben een looptijd van drie en een half jaar.
Projectvoorstellen worden beoordeeld op:
Elke stad kan per oproep slechts één projectvoorstel indienen. Voor de stad Antwerpen werkt de afdeling Stadsontwikkeling/Klimaat en Leefmilieu een projectvoorstel uit rond koelte- en luwteplekken op (semi)privaat en publiek domein in het thema vergroening van steden, onder de naam Green Oases.
Art. 8 van het besluit van de gemeenteraad van 25 maart 2019 (jaarnummer 154): het college is bevoegd om namens de stad Antwerpen in te tekenen op projectoproepen die worden georganiseerd door een hogere overheid en om met diezelfde overheid daarover overeenkomsten te sluiten.
De stad Antwerpen heeft de ambitie om voor elke bewoner binnen de 150 meter van zijn woning een beschaduwde, groene rustplek te voorzien (Klimaatplan 2030, gemeenteraad van 14 december 2020, jaarnummer 436). Om dat te verwezenlijken in een dichtbebouwde stad, is een innovatieve aanpak nodig. Daarom werkt de bedrijfseenheid Stadsontwikkeling, afdeling Klimaat en Leefmilieu een EUI-projectvoorstel uit rond koelte- en luwteplekken in de stad, dat aan de hand van pilootprojecten structurele manieren onderzoekt om naast publiek domein ook semipubliek en privaat domein te vergroenen en open te stellen voor de buurt.
Er zullen verschillende pilootprojecten worden opgestart, die een geïntegreerde realisatie van het luwte- en koelteplekkenbeleid testen in twee Antwerpse wijken: Antwerpen-Noord (2060) en het historische stadscentrum. Daarbij wordt gedacht aan zorginstellingen zoals ziekenhuizen, woonzorgcentra en dienstencentra; culturele partners zoals bibliotheken, musea en onderwijsinstellingen, scholen, religieuze instellingen, horeca en andere ondernemingen. Drie concrete pilootprojecten (waarvan twee stedelijke en een privaat) maken momenteel al deel uit van het partnerschap (dit is een vereiste van EUI). Andere initiatiefnemers zullen via een projectoproep betrokken worden zodat private actoren zoals ondernemingen, scholen of zorginstellingen op een gelijke manier de kans krijgen om deel te nemen aan het project.
Voor Antwerpen Noord zijn op dit moment al volgende projecten aan boord:
Voor Antwerpen Centrum is dit :
Sommige pilootprojecten vertrekken vanuit verharde binnenplaatsen, waarvoor het ontwerp en het beheer van de groene oase als totaalpakket zal aangepakt worden. Voor de stedelijke piltootprojecten (Costa site, Stuivenberg) zit vergroening al in het ontwerp of is dit al gerealiseerd. Daar wordt eerder ingezet op voorwaarden voor duurzaam beheer, in cocreatieve processen met de gebruikers en de omgeving.
Stadsontwikkeling/Klimaat en Leefmilieu zal in het projectvoorstel met andere afdelingen samenwerken, zoals Klimaat en Leefmilieu/Ecohuis, Sociale Dienstverlening/Patrimonium, Sociale Dienstverlening/Gemeenschapsvorming, Talentontwikkeling en Vrijetijdsbeleving/Cultuur, Talentontwikkeling en Vrijetijdsbesteding/Sport, Stadsbeheer/Groendienst, Ondernemen en Stadsmarketing/Business & Innovatie, Vist Antwerpen en Maatschappelijke Veiligheid om hun expertise mee te nemen bij de implementatie van dit project. Voor het beheer van de tuinen van Stuivenberg wordt AG Vespa in het partnerschap betrokken. Andere partners in het EUI-partnerschap zijn:
Als het projectvoorstel wordt goedgekeurd, start er midden 2024 een initiatiefase en kan de implementatiefase van het project van start gaan in december 2024. Die fase loopt drie jaar, gevolgd door een half jaar voor evaluatie en transfer naar andere Europese partners. De afdeling Stadsontwikkeling/Klimaat en Leefmilieu zal de coördinatie van het project op zich nemen. Hiertoe zullen gedurende de looptijd van het project twee bijkomende VTE aangeworven worden, die volledig gefinancierd worden vanuit het Europees aandeel van het EUI-project.
De afdeling Stadsontwikkeling/Klimaat en Leefmilieu zal het projectvoorstel indienen in samenwerking met de stedelijke Eurodesk. Bij het online aanvraagformulier dient een ondertekende bevestigingspagina (Confirmation sheet) gevoegd te worden. Daarin bevestigt de stad dat alle informatie correct is, dat er geen andere EU-subsidies ingezet worden voor dezelfde acties binnen het project en dat de stad en het projectvoorstel aan alle voorwaarden voldoen om deel te nemen aan deze oproep. Het college wordt gevraagd om Lian Verberckt (Personeel en Organisatie/Eurodesk en Fondsen) te machtigen om de bevestigingspagina voor dit projectvoorstel te ondertekenen.
Het projectbudget wordt gefinaliseerd tegen de deadline voor indiening op 5 oktober 2023 en wordt geraamd op 5.387.223,30 euro. Het aandeel voor de stad Antwerpen bedraagt ongeveer 1.977.864,66 euro, waarvan 1.098.220,55 euro voor personeelsinzet, 164.733,08 euro voor overhead, 54.911,03 voor reiskosten en 660.000,00 euro voor externe expertise.
Het steunpercentage van EUI is 80%, elke partner dient 20% cofinanciering te voorzien. Voor de stad Antwerpen betekent dit ongeveer 1.582.291,73 euro EUI-financiering. De stedelijke cofinanciering wordt geraamd op 395.572,93 euro en wordt volledig gedekt door de inzet van reeds gebudgetteerd personeel en de overhead (forfait van 15% op de personeelskost). Er zijn bijgevolg geen bijkomende stedelijke middelen nodig.
De deelname en het definitieve projectbudget zullen na een eventuele selectie door de EU in de fase van goedkeuring opnieuw worden voorgelegd aan het college, samen met de subsidie- en consortiumovereenkomst. Op dat moment zullen ook de boekingsadressen voor inkomsten en uitgaven worden opgenomen.
Voor de goedgekeurde projecten zullen de uitgaven en ontvangsten die gefinancierd worden in het kader van de subsidieoproep EUI, opgenomen worden in het meerjarenplan en gekoppeld worden aan een subsidiefiche.
Het opnemen van kredieten in het volgende meerjarenplan 2026-2028 is onder voorbehoud van goedkeuring door college en gemeenteraad van het nieuwe meerjarenplan. Vanaf AMJP7 kunnen deze na goedkeuring van het project worden opgenomen in het technisch meerjarenplan 2026-2028, eveneens mits goedkeuring aanpassing meerjarenplan door college en gemeenteraad.
Het college keurt de deelname aan de tweede oproep van het European Urban Initiative met het projectvoorstel Green Oases rond koelte- en luwteplekken principieel goed.
Het college machtigt Lian Verberckt om de bevestigingspagina (Confirmation sheet) te ondertekenen bij de indiening van projectvoorstel Green Oases in het European Urban Initiative-portaal.