2023_CBS_04319 - Stedelijk patrimonium. Masterplan Collectie Centrum Antwerpen. Pomppark Zuid, Desguinlei, 2018 Antwerpen - Architectuuropdracht. Opdracht aan AG Vespa - Goedkeuring

Op 11 maart 2022 (jaarnummer 1961) keurde het college het plan van aanpak en de scope van de betrokken locaties binnen het masterplan Centraal Erfgoeddepot goed.

Op 13 mei 2022 (jaarnummer 3585) keurde het college goed dat de site Pomppark Zuid, Desguinlei te 2018 Antwerpen wordt aangeduid als voorkeurslocatie binnen het onderzoek naar de realisatie van een toekomstig Centraal Erfgoeddepot en deze locatie bijgevolg, in afwachting van het verdere onderzoek, wordt gereserveerd voor deze functie. 

Op 26 september 2022 (jaarnummer 481) keurde de gemeenteraad principieel goed dat het Dienstgebouw D33 (inclusief garageboxen en luifels), gelegen aan Desguinlei 33 te 2018 Antwerpen (met vastgoednummer 00498) zal afgebroken worden. Het gebouw heeft een te slechte conditiestaat en voldoet niet meer aan de huidige normeringen waardoor een herbestemming niet gewenst is. Daarnaast knipt de huidige positie van het gebouw de nieuwe ontwikkeling van Pomppark Zuid in twee delen en hypothekeert hierdoor een optimale duurzame ontwikkeling en de perceptie als samenhangend parkgeheel. De heropbouw binnen dezelfde footprint is vanuit die optiek eveneens niet wenselijk. 

Op 18 november 2022 (jaarnummer 9203) keurde het college goed dat AG Vespa onderzoek zou voeren naar de haalbaarheid tot het realiseren van een nieuw Collectie Centrum Antwerpen (vernieuwde naamgeving) op de locatie Pomppark Zuid.

Artikel 30, §1 van de wet van 17 juni 2016 inzake overheidsopdrachten bepaalt met betrekking tot in-housetoezicht volgende voorwaarden:

1° de aanbestedende overheid oefent op die rechtspersoon toezicht uit zoals op haar eigen diensten;
2° meer dan 80 % van de activiteiten van de gecontroleerde rechtspersoon behelst de uitvoering van taken die hem zijn toegewezen door de controlerende aanbestedende overheid of door andere, door diezelfde aanbestedende overheid gecontroleerde rechtspersonen; en
3° er is geen directe participatie van privékapitaal in de gecontroleerde rechtspersoon, met uitzondering van geen controle of blokkerende macht opleverende vormen van participatie van privékapitaal, vereist krachtens de nationale wetgeving, in overeenstemming met de verdragen, die geen beslissende invloed uitoefenen op de gecontroleerde rechtspersoon.

Artikel 56 §3, 4° van het Decreet Lokaal Bestuur bepaalt dat het college bevoegd is voor het voeren van de plaatsingsprocedure, de gunning en de uitvoering van overheidsopdrachten.

Op 25 november 2019 (jaarnummer 652) keurde de gemeenteraad de beheersovereenkomst 2019-2024 tussen de stad Antwerpen en AG Vespa goed. Specifiek met betrekking tot realisatie van bouw- en onderhoudsprojecten  van het stedelijk patrimonium zijn onder andere volgende artikels van toepassing:

• In artikel 6 §3 wordt de opdracht aan AG Vespa voor het patrimoniumbeheer van het stedelijk patrimonium omschreven. De beleidsbeslissing tot het realiseren van bouw- en onderhoudsprojecten ligt bij de stad Antwerpen. De stad legt tevens het projectbudget vast. 
• Artikel 6 §3.4. bepaald dat AG VESPA instaat voor de realisatie van bouw- en onderhoudsprojecten van het Stedelijk patrimonium. De opdracht van AG VESPA in het kader van deze bouw- en onderhoudsprojecten omvat de beslissingsbevoegdheid inzake het plaatsen en uitvoeren van de overheidsopdrachten in eigen naam en voor rekening van de Stad. De beleidsbeslissing tot het realiseren van deze bouw- en onderhoudsprojecten ligt bij de Stad. De Stad legt hierbij tevens het projectbudget vast.
• In artikel 7, Lastgeving stedelijk patrimonium, verleent de stad een volmacht aan AG Vespa om in de realisatie van bouw-, onderhouds- en publieke domein projecten alle daden van beschikking en beheer te stellen in eigen naam en voor rekening van de stad voor wat betreft het stedelijk patrimonium. Onder deze lastgeving valt expliciet ook de bevoegdheid tot het nemen van alle beslissingen in het kader van overheidsopdrachten met betrekking tot het stedelijk patrimonium.
• In artikel 11 §2 staat dat in uitvoering van de beheersovereenkomst, de stad alle kosten die AG Vespa opneemt, ten laste neemt.

AG Vespa heeft in samenwerking met de bedrijfseenheid Talentontwikkeling en Vrijetijdsbeleving/cultuur en in opdracht van het college een haalbaarheidsanalyse gevoerd voor de realisatie van een nieuwbouw voor het Collectie Centrum Antwerpen op de locatie Pomppark Zuid. 

De resultaten vanuit de verschillende deelonderzoeken stemmen positief, de locatie blijkt op verschillende facetten geschikt om de functie van een Collectie Centrum te kunnen dragen. 

Vanuit de financiële analyse, gevoerd over een termijn van 40 jaar, alsook vanuit exploitatie standpunt, wordt tevens herbevestigd dat het realiseren van een nieuwbouw voor het Collectie Centrum Antwerpen de meest kostenbewuste optie vormt.

Programmatorisch onderzoek

De scope van het masterplan werd verder verfijnd, het betreft de opslag van erfgoedobjecten vanuit:

• alle stedelijke musea & erfgoedinstellingen van de stad Antwerpen;
• het Onroerenderfgoeddepot.

Op heden opgeslagen in:

• twee stedelijke locaties: Havanasite (blok E + delen van blok C & D) en site Hessenhuis;
• één externe locatie, gehuurd bij een private partner;
• kleine plaatselijke depots in musea- en erfgoedinstellingen.

Het behoud van collecties in situ (voor onder andere Letterenhuis, Erfgoedbibliotheek, MAS, Stadhuis,..) wordt nog verder scherp gesteld tegen Q4 van 2023.

Inschatting benodigde bruto vloeroppervlakte (BVO) / volume:

Door de bedrijfseenheid Talentontwikkeling en Vrijetijdsbeleving/cultuur werd een uitgebreide inventaris opgemaakt van alle op te slagen erfgoedobjecten. Per type object werd bepaald welk type opslagsysteem te hanteren is, onder welke specifieke condities deze moeten opgeslagen worden, hoe de objecten uit de opslag gehaald kunnen worden, en dergelijke.

Studiebureau Rebel Ports & Logistics heeft vervolgens een tool ontwikkeld die het toelaat om optimaal te stapelen en in te delen aan de hand van de gedefinieerde opslagsystemen & benodigde opslagcondities.

Dit heeft ertoe geleid dat het benodigd BVO zeer grondig werd geoptimaliseerd naar zo'n 11.000 à 12.500 m², onder meer door:

• het benutten van de maximale hoogtes van standaard in de markt beschikbare opslagsystemen  > hanteren van verdiepingshoogtes van 6 m (in plaats van 3 à 4 m in huidige locaties);
• het voorzien van 'verrijdbare' opslagsystemen waar mogelijk > grote reductie in benodigde circulatie oppervlakte in vergelijking met statische systemen;
• het categoriseren volgens type objecten, met een minimum aan ruimteverlies dankzij de tool;

De benodigde oppervlakte wordt aangevuld met een toekomstbestendige groeimarge van 15%. Ook de oppervlakte van een nooddepot wordt ingecalculeerd .

Locatie onderzoek

Ruimtelijke contouren

• de inschatting van het benodigd BVO past binnen de maximale ruimtelijke contouren die werden gedefinieerd door atelier Stadsbouwmeester voor een nieuwe ontwikkeling op de locatie in Pomppark Zuid;
• het volledige programma van eisen kan dus landen op de site Pomppark Zuid.

Inpassing parkontwerp Pomppark Zuid

• het park wordt vanaf 2024 aangelegd tot aan de huidige contour van het terrein D33;
• het parkontwerp anticipeert op een toekomstige inplanting van het CCA;
• binnen de projectcontour voor het CCA worden nog geen hoogstammige bomen aangeplant;
• de latere definitieve aanleg van het park binnen de projectcontour wordt meegenomen in de realisatie van het CCA.

Analyse overstromingsgevoeligheid

• de locatie wordt zelfs in de meest extreme toekomstscenario’s gevrijwaard van overstromingsrisico ten gevolge van hevige regenval;
• het nabijgelegen Pompgemaal ligt +/- 8 m lager dan de locatie, wat eveneens gunstig is voor de site.

Waterstand

• het grondwater staat in deze zone zeer laag omwille van het nabijgelegen Pompgemaal dat zorgt voor de drooglegging van de Antwerpse Ring.

Financiële analyse

Er werd een een financiële prognose opgemaakt over een looptijd van  40 jaar om de vergelijking te kunnen maken tussen het scenario waarin de huidige situatie zou worden verder gezet en het scenario van het realiseren van een nieuwbouw voor het Collectie Centrum.

Uit deze financiële analyse volgt het advies dat het realiseren van een nieuwbouw voor het Collectie Centrum Antwerpen de meest kostenbewuste optie vormt gezien over deze termijn.

Aspecten die meegenomen werden in deze beoordeling zijn onder meer:

• de prognoses van de onderhoudsinvesteringen van de huidige stedelijke locaties waar erfgoedobjecten worden bewaard;
• de huurkosten aan private partners voor opslag op externe locaties;
• energiekosten (gas & elektriciteitsverbruik);
• de raming van een bouw- en projectkost.

Vervolg op onderzoekstraject

Vanuit de verschillende gunstige onderzoeksresultaten wordt er voorgesteld om over te gaan tot een vervolgstap, zijnde het uitschrijven van een architectuuropdracht dat zal resulteren in een eerste conceptontwerp voor het Collectie Centrum Antwerpen alsook een bijhorende kostenraming.

Het opdrachthouderschap dat door AG Vespa wordt opgenomen, is drieledig gefaseerd:

1. Procedure tot aanstelling van een extern ontwerpteam, met gunning van het vast deel van de opdracht (zijnde conceptontwerp en bijhorende kostenraming);
2. Gunning van de voorwaardelijke delen van de opdracht aan het extern ontwerpteam, zijnde de opmaak van het dossier tot en met opmaak van het aanbestedingsdossier;
3. Aanbestedingsprocedure werken, zijnde de uitvoering van de werken tot en met oplevering.

Dit besluit heeft slechts betrekking op het eerste deel. Voor deel 2 en 3 zal in een latere fase een beleidsbeslissing genomen worden.

Dit besluit handelt enkel over fase 1 - zijnde de beslissing tot de opdracht aan AG Vespa voor het uitschrijven van een architectuuropdracht voor de aanstelling van een extern ontwerpteam om te komen tot een conceptontwerp en bijhorende kostenraming voor het Collectie Centrum Antwerpen op de site Desguinlei 33 te 2018 Antwerpen.

Goedkeuring over het opdrachthouderschap voor AG Vespa voor fases 2 & 3, zijnde;  

2. Gunning van de voorwaardelijke delen van de opdracht aan het extern ontwerpteam, zijnde de opmaak van het dossier tot en met opmaak van het aanbestedingsdossier;

3. Aanbestedingsprocedure werken, zijnde de uitvoering van de werken tot en met oplevering.

zal in latere besluitvorming worden voorgelegd aan het college. Alsook de bijhorende vastlegging van het budget hiervoor door de stad Antwerpen, op basis van de aangeleverde kostenraming uit fase 1.

Benodigd budget opdrachthouderschap fase 1

Het totale budget voor het uitschrijven van een architectuuropdracht in het kader van het Masterplan Collectie Centrum wordt geraamd op een maximumbedrag van 194.810,00 EUR inclusief btw en omvat de wedstrijdvergoedingen alsook het budget voor de begeleiding door extern deskundigen en het zetelen van externe juryleden.

Aangezien er in de voorgaande fase van de vooronderzoeken minder budget werd besteed dan initieel geraamd, kan er hierdoor deels beroep worden gedaan op het resterende beschikbare budget (op bestelbon nummer 4005536584); zijnde 32.868,00 EUR inclusief btw.

Dit maakt dat er nog een resterend budget nodig is van 161.942,00 EUR inclusief btw.

De middelen zijn voorzien bij de bedrijfseenheid Talentontwikkeling en Vrijetijdsbeleving/cultuur op het boekingsadres:

budgetplaats: 5322600000
budgetpositie: 221
functiegebied: 2BRS010203PA3726
subsidie: SUB_NR
begrotingsprogramma: 2SA070709

AG Vespa voert de opdracht uit in eigen naam en voor rekening van de stad Antwerpen. Het project zal maar door AG Vespa worden opgenomen voor zover er door de stad Antwerpen tijdig voldoende middelen worden voorzien.